NOS-NTR Nieuwsuur 2023-01-15
Movies Preview
Share or Embed This Item
- Publication date
- 2023-01-15
- Language
- Dutch
Nieuwsuur (News Hour) is a Dutch current affairs television program produced for the NPO by the public broadcasters NOS and NTR. It is broadcast daily between 9.30 pm and 10.20 pm (9.30-10 pm at weekends) on NPO 2. Broadcast from 2023-01-15.
Transcription:
Russische asielzoekers in Nederland vrezen teruggestuurd te worden juist op een moment dat Poetin lijkt te overwegen de mobilisatie uit te breiden.
Een wetsvoorstel om kinderarbeid, uitbuiting en milieuschade te voorkomen, stuit op weerstand van ondernemers.
Je moet het vergelijken met een wet die zegt:
U moet veilig deelnemen aan het verkeer.
Maar dat er nergens in Nederland langs de weg een bordje staat hoe hard je mag. 50 of 80 of 130.
Toch zijn er ook ondernemers blij mee en hún voorvrouw is vanavond te gast.
LIVEPROGRAMMA, ONDERTITELING KAN ACHTERLOPEN
Goedenavond.
Al dagen gaan er geruchten over een nieuwe Russische mobilisatie.
En het oprekken van de dienstplichtige leeftijd.
Tegelijkertijd besluit ons land dat Russische vluchtelingen makkelijker teruggestuurd zouden kunnen worden.
De speciale regeling voor deserteurs liep eind december namelijk af.
Voorheen zei staatssecretaris Van den Burg dat deserteurs zeker niet teruggestuurd zouden worden.
Nu mogen ze VOORLOPIG blijven.
En of andere Russische asielzoekers mogen blijven, wordt individueel beoordeeld.
Is Nederland echt van plan Poetin verse rekruten te geven?
Russische vluchtelingen in ons land houden hun hart vast.
Nikita en Artjom zijn Russische deserteurs.
Artsjom, niet zijn echte naam, wil anoniem blijven om zijn familie te beschermen.
Nikita hoopt juist dat publiciteit hem bescherming biedt.
Enkele tientallen Russische deserteurs hebben afgelopen jaar alsiel aangevraagd in Nederland.
De Russisch-Estse Vera Ande steunt met haar organisatie Free RussiaNL Oekraïense en Russische asielzoekers
Hoe minder mensen aan de Russische kant vechten hoe sneller de oorlog is afgelopen.
Maar we kunnen niet alle mannelijke Russen hier in Nederland als deal geven.
Om überhaupt in het vliegtuig te komen moet je een EU-visum hebben.
Dat betekent dat het om een heel beperkt aantal mensen gaat die überhaupt dat EU-visum hebben kunnen aanvragen.
Om vervolgens toegelaten te worden aan boord, in dat vliegtuig.
De mobilisatie van Russische militairen is officieel eind oktober gestopt.
Maar de minister van Defensie zegt sindsdien wel het leger te willen vergroten.
Zo zijn Russen straks drie jaar langer dienstplichtig.
Staatssecretaris van den Burg besluit eind december alleen nog die dienstplichtige Russen voorlopig in Nederland mogen blijven.
Nikita en Artjom vallen net buiten de huidige dienstplichtige leeftijd.
En lopen nu dus het risico te worden teruggestuurd.
De geruchten over een nieuwe mobilisatieronde zwellen aan.
Maar in Europa is onenigheid of deserteurs überhaupt asiel zouden moeten krijgen.
In de Baltische staten worden ze geweigerd.
Ook hebben Kamerleden zorgen dat kwaadwillende Russen zich in de asielstroom zullen mengen.
De VVD vindt dat aanvragen van Russische deserteurs gewoon individueel moeten worden beoordeeld
Een aparte regeling is niet nodig.
Daarnaast is belangrijk om streng te controleren of er geen spionnen of infiltranten tussen zitten.
Een adviesraad dringt aan op strenge veiligheidsscreening.
Als je kijkt dat de oorlog nog steeds gaande is dan is het logisch dat er geen besluit genomen kan worden...
anders dan wel asiel geven of even in het land laten blijven totdat er een besluit kan worden genomen.
Staatssecretaris van den Burg maakt bij de beoordeling dus onderscheid tussen dienstplichtige Russen...
en andere Russen die asiel aanvragen in Nederland.
We zeggen niet dat dienstplichtigen hier mogen blijven.
Wat we met dienstplichtigen zeggen is: we gaan nu geen besluit over je nemen.
Dat komt omdat de informatie die we daarover hebben onvoldoende is om te kunnen beoordelen.
En dat komt onder andere omdat je de Russische informatie niet kunt vertrouwen.
U vertrouwt geen enkele Russische informatie op dit vlak?
Als het hier om gaat, zeggen wij: Bij dienstplichtigen weten we gewoon niet hoe de situatie zit.
Horen we andere signalen.
Dus daar nemen we als het om dienstplichtigen gaat geen besluiten.
Maar als het gaat om mensen die niet dienstplichtig zijn gaan we gewoon één op één beoordelen of ze mogen blijven.
Net zoals we dat doen met mensen uit Turkije, Griekenland, Syrië.
Hoogleraar migratierecht Thomas Spijkerboer, verbonden aan de Vrije Universiteit Amsterdam.
Goedenavond.
Wat vindt u van het onderscheid dat Van den Burg maakt tussen dienstplichtigen en niet-dienstplichtigen?
Het is een beetje typisch.
: omdat hij zegt waar het gaat om dienstplichtigen...
daar hebben we niet voldoende informatie en moeten we wachten wat het ministerie van buitenlandse zaken daarover zegt.
In de Nederlandse asielprocedure.
Maar mensen die onder mobilisatie zouden kunnen vallen mannen tussen de 27 en 45...
daar kan ik wel beslissen en uit stukken blijkt dat het wel mee valt met die mobilisatie...
en zegt hij dat hij ze wel terug kan sturen.
Wat zegt dat?
Ik kan het niet goed volgen.
Hij zegt dat hij niet genoeg informatie heeft dus het op de rem.
Voor de ander zegt hij: het ministerie van defensie in Rusland zegt zelf dat de mobilisatie voorbij is en dat klopt.
Vindt u het geloofwaardig dat ze het ministerie van defensie in Rusland serieus nemen?
Hij zegt dat hij dienstplichtigen niet serieus neemt.
Het punt waar het eigenlijk om gaat..
Is dat je in Nederland en in andere Europese landen daar mogen geen mensen teruggestuurd worden...
die mee kunnen doen aan schending van het oorlogsrecht.
Rusland zegt dat het oorlogsrecht niet wordt geschonden in Oekraïne.
Dus iedereen zou terugkomen volgens Rusland.
Wij geloven Rusland niet op hun woord en daar hebben we een goede reden voor.
Maar op één punt wel en dat is raar.
Het ministerie schrijft dat ze bevestigd hebben gekregen dat Russen bezwaar kunnen maken tegen hun mobilisatie...
en dat zo'n bezwaar altijd wordt ingewilligd: dus geen reden om niet over terugsturen te praten.
Daarvoor zou ik graag ministerie van Buitenlandse Zaken willen horen.
Die nota van het ministerie van Justitie die daaraan ten grondslag ligt aan het besluit van de staatssecretaris...
dat is gebaseert op papier.
Het zou vast zou zijn maar waar ik benieuwd naar ben is hoe het echt gaat.
Je zou die collega van Buitenlandse Zaken aanstootte en vragen hoe het zit.
Die nota is van het ministerie van Justitie.
Het ministerie van buitenlandse zaken zou moeten weten.
Het ministerie is bezig een ambtsbericht te schrijven.
Het heeft tijd nodig.
Dat is ook niet erg en dat kan gebeuren.
Er wordt aan gewerkt.
Eigenlijk snijdt de staatssecretaris van Justitie de minister van de pas af.
Door te zeggen dat hij beter weet hoe het zit.
Laten we ons in hem verplaatsen.
Wat is de reden voor van den Burg om het te doen?
Ik vind het moeilijk om te volgen.
De aantallen kan een probleem zijn.
Hij zegt dat andere landen dit ook niet doen.
Dat wij als enige zouden zeggen:
we geven iedereen de mogelijkheid om hier te blijven voorlopig dan zou dat een aanzuigende werking kunnen hebben op Russen...
die nog in Rusland zitten om naar Nederland te komen.
Een land met al een behoorlijk vastgelopen asielprocedure.
Van den Burg heeft gezegd:
mannen die niet willen vechten in het Russische leger in Oekraïne daar gaan we hartelijk mee om.
Hij gaat er nu mee schuiven.
Zijn Duitse collega heeft vergelijkbare dingen gezegd.
Die schuift niet.
Het is niet dat Nederland voorop loopt.
Ik vind het moeilijk te volgen.
Voor de duidelijkheid:
Ze worden natuurlijk niet zomaar teruggestuurd.
Ze krijgen een individuele beoordeling net zoals elke vluchteling. wat is daar eigenlijk op tegen?
Ze komen een stap verder in de asielprocedure.
Als je naar de nota kijkt van de IND
zegt dat het met de mobilisatie mee valt.
Als je die nota volgt ga je niet mensen vanwege de mobilisatie asiel geven.
Ze lopen een groot risico om teruggestuurd te worden.
Dat ligt voor de hand.
Wat is uw oproep aan van den Burg?
Ik vind het gek dat hij niet wacht.
Op het ambtsbericht.
Het komt in februari.
Ik zou niet het risico nemen dat er over een week een mobilisatie wordt afgekondigd.
Wacht gewoon tot je collega van buitenlandse zaken zijn werk heeft gedaan.
Thomas Spijkerboer, dank.
Straks: grote bedrijven moeten niet paniekeren over de initiatiefwet.
Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen zegt zo de vrouw die 2000 bedrijven er wél achter kreeg.
Maar nu eerst naar Antwerpen, Afke.
De Belgische premier De Croo pleit voor de oprichting van een speciaal politiekorps voor de haven van Antwerpen.
Daar werd afgelopen jaar een recordhoeveelheid drugs onderschept.
En het drugsgeweld in België neemt ook toe.
In Antwerpen zijn in 2022 meer drugs onderschept dan in de haven van Rotterdam.
Er komen al 100 extra douaniers om meer containers te kunnen controleren.
Maar een speciaal politiekorps is ook geen overbodige luxe, vindt de premier.
Want ook het geweld tussen drugscriminelen neemt toe.
Afgelopen maandag nog kwam een meisje van 11 om het leven toen een huis werd beschoten.
De premier en zijn minister van justitie willen ook fors hogere boetes voor drugsgebruikers.
25 voetballers hebben de afgelopen maanden gegokt op wedstrijden waarin ze zelf speelden, of op hun eigen competitie.
Dat blijkt uit een document dat in handen is van de NOS.
Gokken op eigen wedstrijden of de eigen competitie is verboden.
Wedt u wel eens op wedstrijden? Nee.
Nee, dat heeft geen nut.
Gewoon hard werken voor je geld. Dat is het beste.
Af en toe een klein gokje wagen wel, ja.
Zij mogen het wel, maar voetballers niet, en toch gebeurt het.
Liefst 25 betaald voetballers hebben afgelopen maanden gegokt op wedstrijden waarin ze zelf speelden of op hun eigen competitie.
Het gaat om 6 Eredivisiespelers, en 19 uit de Eerste Divisie.
Het is dus strafbaar.
Volgens de spelersvakbond is er vaak geen kwade opzet.
Wat we horen is dat de regels rondom gokken niet altijd duidelijk zijn bij alle spelers.
Maar je bent toch beroepsvoetballer, dan moet je dit toch gewoon standaard weten?
Dat is precies waarom wij er nu echt vaart achter zetten om dit onder de aandacht te brengen.
Verschillende clubs kregen de afgelopen weken al voorlichting over de gokregels.
Het is duidelijk dat hier gewoon heel veel behoefte aan is.
Als je gokt en het loopt uit de klauwen, dan maak je jezelf kwetsbaar.
De komende tijd gaat de spelersvakbond langs bij alle profselecties.
De actie van klimaatactivisten in het Duitse Lutzerath is beëindigd.
Dat zegt de Duitse politie.
Ruim twee jaar bezetten activisten het dorp om te voorkomen dat het wordt gesloopt voor de winning van bruinkool.
Er was geduw, getrek en gesleep.
En er waren wat ongeregeldheden.
Na vijf dagen is de ontruiming van Lutzerath nu compleet.
Vanmiddag werden de laatste klimaatactivisten uit de zelfgemaakte boomhutten gehaald.
De bewoners van Lutzerath vertrokken jaren geleden al, nadat ze waren uitgekocht.
Het dorp ligt in bruinkool-gebied.
Een fossiele brandstof die in Duitsland nodig is voor het opwekken van energie.
Maar die ook zeer veel CO2 uitstoot.
Klimaatactivisten probeerden te voorkomen dat Lutzerath wordt afgegraven voor bruinkool.
Maar na ruim twee jaar hebben de activisten nu plaatsgemaakt voor slopers en graafmachines.
De Duitse politie heeft bijna 300 activisten uit Lützerath verwijderd.
Er zitten nu alleen nog 2 mensen in een tunnel.
Die worden door energiebedrijf RWE, van wie de grond is, zelf weggehaald.
Het dodental van de raketaanval in de Oost-Oekraïense stad Dnipro is opgelopen tot 29.
Nog 73 mensen zijn gewond geraakt, onder wie 14 kinderen.
(stemmen)
De reddingswerkers horen slachtoffers vanonder het puin schreeuwen.
Er zijn nog zeker 40 mensen niet gevonden.
Veel bewoners van de flat waren thuis om 't Orthodoxe nieuwjaar te vieren.
Voor deze vrouw kwam alle hulp nog op tijd.
De grote stukken beton van het flatgebouw maken de reddingsoperatie extreem lastig.
Volgens de burgermeester van Dnipro stond de flat in de buurt van een energie-centrale.
De zoekactie naar slachtoffers van de vliegramp in Nepal is gestaakt.
Morgenochtend wordt er verder gezocht.
Vanmorgen crashte een vlietguig van Yeti Airlines vlak voor de landing in het toeristenoord Pokhara.
Aan boord waren 72 mensen.
Zeker 68 van hen hebben de ramp niet overleefd.
De oorzaak van het ongeluk is nog onbekend.
Op andere plekken in het land zakt het water al maar hier bij Roermond heeft de waterstand van de Maas het hoogste punt nog niet bereikt.
Er worden geen grote problemen meer verwacht.
Wel versterkt het Waterschap Limburg voor de zekerheid de dijk in Beesel.
Om slijtage te voorkomen aan de nieuwe dijk, legt het Waterschap doeken en zandzakken neer.
Na dinsdag zakt ook het water in de Maas weer.
Ineens was het afgelopen week overal in het nieuws:
Baggeraar Boskalis dreigt ons land te verlaten als een nieuwe wet over maatschappelijk ondernemen wordt aangenomen.
Komende week wordt 'ie besproken, en daar gaan we op vooruitblikken.
Het gaat om een initiatiefwet, vanuit de Kamer dus met als doel om internationale ondernemingen nu echt iets te laten doen aan kinderarbeid...
uitbuiting, milieuvervuiling.
Zometeen praat ik met de vrouw die namens 2000 bedrijven de wet verdedigt maar eerst nog even naar de critici:
Vooropgesteld: Bedrijven moeten en willen echt hun verantwoordelijkheid nemen voor milieu en arbeidsomstandigheden.
Ook in verre landen diep in hun toeleveringsketens.
En het is dus ook goed dat er wetgeving komt.
Wat wij echt willen is dat er wetgeving komt die ook echt helpt.
Die echt serieus impact maakt in de wereld.
Het meest luide verzet tegen initiatiefwet Verantwoord en Duurzaam Ondernemen komt van Boskalis-topman Peter Berdowski.
Die baggeraar is onder meer bekend van het vlot trekken van blokkeerschip Ever Given.
Berdowski beklaagt zich al jaren over het, volgens hem verslechterende vestigingsklimaat in Nederland.
En de mogelijke wet is zijn grootste zorg.
Ik denk dat het onze bestuurlijke verantwoordelijkheid is om altijd na te denken waar je het beste op z'n plek bent.
Met andere woorden?
De kans is dus concreet dat Boskalis uit Nederland zou kunnen vertrekken?
Die kans is zeker concreet.
Volgens de initiatiefwet worden bedrijven verplicht om te voorkomen dat mens of milieu lijdt onder hun producten.
Door bijvoorbeeld kinderarbeid, discriminatie onveilige arbeidsomstandigheden of milieuschade.
Komen Nederlandse bedrijven dit tegen ergens in de productieketen dan moeten ze er iets aan doen of de relatie met het buitenlandse bedrijf verbreken.
Vooral deze zorgplicht vinden tegenstanders te ver gaan want het zou in het uiterste geval tot gevangenisstraffen kunnen leiden
Als je in Nederland voor de rechter zou komen dat je op basis van hele vage normen uiteindelijk zelfs als ondernemer of bestuurder...
naar de gevangenis gestuurd zou kunnen gaan worden.
Dat hoort niet bij een fatsoenlijke rechtsstaat.
Daar is de Raad van State dan ook echt heel kritisch over.
Hoe moeilijk het is om precies te weten waar alle grondstoffen en halffabrikaten vandaan komen weten ze bij chocolademerk Tony's Chocolonely.
Daar streven ze al sinds de oprichting naar het uitbannen van slavernij en kinderarbeid maar dat is ondanks veel inspanning nog niet helemaal gelukt.
Als de wet strikt wordt uitgelegd door een rechter zouden ook goedwillende bedrijven in de problemen kunnen komen.
Het is inderdaad zo dat juist aan kop lopende bedrijven die zeggen het dat natuurlijk niet hardop, dat is niet goed voor hun reputatie...
wel tegen ons zeggen dat ze echt heel bezorgd zijn.
Wat niet wegneemt dat ze voorstander zijn van wetgeving, mits Europees, mits die samenwerking bevordert
Op Europees niveau wordt er gewerkt aan een richtlijn. die minder vergaand zal zijn.
Maar dat proces duurt de voorstanders van de initiatiefwet te lang.
Minister Schreinemadher lijkt meer in de Europese route te zien.
Ik ben vooral sinds ik ben aangetreden heel druk bezig met die wet in Brussel voortduwen.
En ervoor te zorgen dat mijn Europese counterparts, collega's, ook voortmaken met die wet.
Er zijn Nederlandse politici die zeggen:
We gaan niet wachten op Europa, we gaan het goede voorbeeld geven.
Wilt u niet het goede voorbeeld geven?
Het goede voorbeeld geven is altijd goed maar volgens mij is het wel belangrijk...
dat we met zoveel mogelijk landen het goede voorbeeld geven.
En wat mij betreft zijn dat 27 lidstaten.
Maria van der Heijden is hier, van MVO Nederland.
Een netwerk van 2000 duurzame ondernemers.
Goeienavond.
En voor de duidelijkheid: dat zijn geen wereldwinkels waar we het over hebben?
Nee.
Dat is een mix van grote MKB bedrijven uit alle sectoren.
Die mag ik vertegenwoordigen als directeur bestuurder.
Deze ondernemers zeggen allemaal:
het is goed dat we nu naar wetgeving gaan.
De tijd van vrijblijvendheid is voorbij.
Wat zien uw leden dat de critici van deze wet niet zien?
Het verschil is denk ik niemand is voor kinderarbeid.
Niemand is voor het schenden van mensenrechten.
Het komt erop neer dat iedereen zegt: ik wil dus ondernemen.
Het handhaven en het doen, daar zit het verschil.
Wat alle jaren van vrijblijvendheid opgeleverd heeft is te weinig.
De richtlijnen zijn al heel lang.
Staat al 100 jaar in de wet dat ondernemers zich goed dienen te gedragen.
Het speelveld is veranderd.
Het klimaat is heel belangrijk.
Gelijkheid.
Bieden we iedereen een kans?
Het gaat natuurlijk om handhaven.
Dat horen we in de reportage.
De zorgplicht zoals die in de nieuwe wet staat voor Boskalis en VNO-NCW gaat te ver
want bestuurders kunnen in de gevangenis terechtkomen als er onder hun bestuur dingen gebeuren die in strijd zijn met normen en waarden.
Het wordt vreemd als het om gevangenisstraffen zou kunnen staan.
Dat is niet zo want het gaat over ondernemingrecht.
Als je je moedwillig niet houdt aan wat je afspreekt dan zou het kunnen dat je persoonlijk aansprakelijk gesteld wordt.
Maar daar is geen enkele kans op want het gaat over normeren met elkaar.
Een gepaste zorgvuldigheid moet toegepast worden.
Waarom framen ze het zo?
Omdat ze het willen vertragen.
Ik vraag me af waarom.
Ik ben verbaasd over de uitspraken van de CEO van Boskalis.
Het verbaast mij.
Ik denk dat het belangrijkste is dat we zorgvuldigheid betrachten.
Dat we geven om mensenrechten en het klimaat.
De uitdagingen van deze tijd.
Dat we ons daartoe verhouden als bedrijfsleven.
Bedrijven hebben innovatie kracht en investeringsgeld.
Ze hebben de kans om te verduurzamen.
Dat doen de bedrijven in ons netwerk.
Ze laten zien dat het kan.
De bedrijven die al wel zich ertoe verhouden hebben geïnvesteerd.
Het is nodig dat alle bedrijven zich hiertoe handhaven.
Uiteindelijk een gelijk speelveld past bij de werelddoelen die we hebben afgesproken.
Het klimaatakkoord.
Wil je bestendig ondernemen dan moet je daarna handelen.
Het speelveld halen Boskalis en VNO-NCW aan de andere kant aan.
Ze willen dat het Europees gebeurt en Nederland niet als enige.
Want er moet een Nederlandse baggeraar goed opletten wat de arbeidsomstandigheden zijn.
En een Duitse baggeraar kan met de vingers voorogen zijn werk doen en het goedkoper aanbieden.
Er zijn een heleboel landen die het ingevoerd hebben.
Landen die voorop willen lopen zoals Frankrijk en Duitsland en het Verenigd Koninkrijk en Noorwegen.
Als tralie en de Verenigde Staten.
Ik zou willen dat Nederland zich daarbij aansloot.
Het allerfijnste is als heel Europa dit heel snel invoert.
De ervaring is dat het al jaren op de agenda staat.
Op het moment dat je Europese regelgeving heeft dan moet je een nationale wet maken.
Als alle landen dat op dezelfde manier doen dan is dat het beste.
Ga parallel, als Nederland afspraken maakt dan heb je het op orde als Europese regelgeving komt.
Nu wijst iedereen de hele tijd naar elkaar.
Dat is niet in het belang voor het milieu wereldwijd.
Maar toch is de wet wel streng, artikel 2.4 bijvoorbeeld.
"Een onderneming beëindigt de eigen activiteiten als deze nadelige gevolgen voor mensenrechten arbeidsrechten of het milieu veroorzaken of hieraan bijdragen."
Dat is ongelooflijk streng.
Bijna geen enkel bedrijf dat internationaal handelt kan zijn activiteitendoorgang laten vinden.
Want er is altijd ergens wel een milieueffect.
Het gaat om gepaste zorgvuldigheid.
Je moet kijken wat er in jouw keten aan relevante productie arbeidsomstandigheden, maar ook de impact op het milieu...
dat je dat toetst.
Dat lijkt me redelijk en billijk.
Vervolgens ga je kijken: op basis van wat ik weet moet ik daar nog extra maatregelen op treffen...
als er blijkt dat er misstanden zijn dan heb je kans om het aan te pakken
en het te verbeteren.
Het gaat om een proces waar we met z'n allen inzitten.
Ik zeg niet dat het van vandaag op morgen 100 procent goed moet zien.
Het gaat erom dat we met elkaar gaan handhaven.
Dat we bedrijven gaan aanspreken.
Dat we de goede kant op bewegen.
De tijd van vrijblijvendheid is voorbij.
Nu blijkt dat destijds in 2011 hadden we afgesproken dat in 2023 90 procent van de grote bedrijven zou rapporteren.
Dat gebeurt niet.
Woensdag meer, in de Tweede Kamer.
Dat is woensdag. Wat gebeurt er morgen, Afke?
Morgen begint in het Zwitserse dorpje Davos de jaarlijkse bijeenkomst van het World Economic Forum.
Onder andere wereldleiders, wetenschappers en zakenmensen komen daar bij elkaar om het over verschillende problemen in de wereld te hebben.
En het is morgen weer Blue Monday, de zogenaamd meest deprimerende dag van het jaar.
Kan het weer daar dan nog iets tegen doen?
Hangt er natuurlijk ook van af waar je van houdt.
In ieder geval neemt de wind vannacht af, lokaal nog wel wat regen.
Morgen regent het lang, soms ook met natte sneeuw.
Het wordt ongeveer 4 graden.
Meer nieuws in het Late Journaal, rond 23.15 uur op NPO 1.
Er zijn mensen die houden van een kletsnatte dag.
Ik vind het heerlijk.
Meer nieuws in het Late Journaal, rond 23.15 uur op NPO 1.
Wij zijn er morgen weer, 21.30 uur, NPO 2. Tot dan.
Transcription:
Russische asielzoekers in Nederland vrezen teruggestuurd te worden juist op een moment dat Poetin lijkt te overwegen de mobilisatie uit te breiden.
Een wetsvoorstel om kinderarbeid, uitbuiting en milieuschade te voorkomen, stuit op weerstand van ondernemers.
Je moet het vergelijken met een wet die zegt:
U moet veilig deelnemen aan het verkeer.
Maar dat er nergens in Nederland langs de weg een bordje staat hoe hard je mag. 50 of 80 of 130.
Toch zijn er ook ondernemers blij mee en hún voorvrouw is vanavond te gast.
LIVEPROGRAMMA, ONDERTITELING KAN ACHTERLOPEN
Goedenavond.
Al dagen gaan er geruchten over een nieuwe Russische mobilisatie.
En het oprekken van de dienstplichtige leeftijd.
Tegelijkertijd besluit ons land dat Russische vluchtelingen makkelijker teruggestuurd zouden kunnen worden.
De speciale regeling voor deserteurs liep eind december namelijk af.
Voorheen zei staatssecretaris Van den Burg dat deserteurs zeker niet teruggestuurd zouden worden.
Nu mogen ze VOORLOPIG blijven.
En of andere Russische asielzoekers mogen blijven, wordt individueel beoordeeld.
Is Nederland echt van plan Poetin verse rekruten te geven?
Russische vluchtelingen in ons land houden hun hart vast.
Nikita en Artjom zijn Russische deserteurs.
Artsjom, niet zijn echte naam, wil anoniem blijven om zijn familie te beschermen.
Nikita hoopt juist dat publiciteit hem bescherming biedt.
Enkele tientallen Russische deserteurs hebben afgelopen jaar alsiel aangevraagd in Nederland.
De Russisch-Estse Vera Ande steunt met haar organisatie Free RussiaNL Oekraïense en Russische asielzoekers
Hoe minder mensen aan de Russische kant vechten hoe sneller de oorlog is afgelopen.
Maar we kunnen niet alle mannelijke Russen hier in Nederland als deal geven.
Om überhaupt in het vliegtuig te komen moet je een EU-visum hebben.
Dat betekent dat het om een heel beperkt aantal mensen gaat die überhaupt dat EU-visum hebben kunnen aanvragen.
Om vervolgens toegelaten te worden aan boord, in dat vliegtuig.
De mobilisatie van Russische militairen is officieel eind oktober gestopt.
Maar de minister van Defensie zegt sindsdien wel het leger te willen vergroten.
Zo zijn Russen straks drie jaar langer dienstplichtig.
Staatssecretaris van den Burg besluit eind december alleen nog die dienstplichtige Russen voorlopig in Nederland mogen blijven.
Nikita en Artjom vallen net buiten de huidige dienstplichtige leeftijd.
En lopen nu dus het risico te worden teruggestuurd.
De geruchten over een nieuwe mobilisatieronde zwellen aan.
Maar in Europa is onenigheid of deserteurs überhaupt asiel zouden moeten krijgen.
In de Baltische staten worden ze geweigerd.
Ook hebben Kamerleden zorgen dat kwaadwillende Russen zich in de asielstroom zullen mengen.
De VVD vindt dat aanvragen van Russische deserteurs gewoon individueel moeten worden beoordeeld
Een aparte regeling is niet nodig.
Daarnaast is belangrijk om streng te controleren of er geen spionnen of infiltranten tussen zitten.
Een adviesraad dringt aan op strenge veiligheidsscreening.
Als je kijkt dat de oorlog nog steeds gaande is dan is het logisch dat er geen besluit genomen kan worden...
anders dan wel asiel geven of even in het land laten blijven totdat er een besluit kan worden genomen.
Staatssecretaris van den Burg maakt bij de beoordeling dus onderscheid tussen dienstplichtige Russen...
en andere Russen die asiel aanvragen in Nederland.
We zeggen niet dat dienstplichtigen hier mogen blijven.
Wat we met dienstplichtigen zeggen is: we gaan nu geen besluit over je nemen.
Dat komt omdat de informatie die we daarover hebben onvoldoende is om te kunnen beoordelen.
En dat komt onder andere omdat je de Russische informatie niet kunt vertrouwen.
U vertrouwt geen enkele Russische informatie op dit vlak?
Als het hier om gaat, zeggen wij: Bij dienstplichtigen weten we gewoon niet hoe de situatie zit.
Horen we andere signalen.
Dus daar nemen we als het om dienstplichtigen gaat geen besluiten.
Maar als het gaat om mensen die niet dienstplichtig zijn gaan we gewoon één op één beoordelen of ze mogen blijven.
Net zoals we dat doen met mensen uit Turkije, Griekenland, Syrië.
Hoogleraar migratierecht Thomas Spijkerboer, verbonden aan de Vrije Universiteit Amsterdam.
Goedenavond.
Wat vindt u van het onderscheid dat Van den Burg maakt tussen dienstplichtigen en niet-dienstplichtigen?
Het is een beetje typisch.
: omdat hij zegt waar het gaat om dienstplichtigen...
daar hebben we niet voldoende informatie en moeten we wachten wat het ministerie van buitenlandse zaken daarover zegt.
In de Nederlandse asielprocedure.
Maar mensen die onder mobilisatie zouden kunnen vallen mannen tussen de 27 en 45...
daar kan ik wel beslissen en uit stukken blijkt dat het wel mee valt met die mobilisatie...
en zegt hij dat hij ze wel terug kan sturen.
Wat zegt dat?
Ik kan het niet goed volgen.
Hij zegt dat hij niet genoeg informatie heeft dus het op de rem.
Voor de ander zegt hij: het ministerie van defensie in Rusland zegt zelf dat de mobilisatie voorbij is en dat klopt.
Vindt u het geloofwaardig dat ze het ministerie van defensie in Rusland serieus nemen?
Hij zegt dat hij dienstplichtigen niet serieus neemt.
Het punt waar het eigenlijk om gaat..
Is dat je in Nederland en in andere Europese landen daar mogen geen mensen teruggestuurd worden...
die mee kunnen doen aan schending van het oorlogsrecht.
Rusland zegt dat het oorlogsrecht niet wordt geschonden in Oekraïne.
Dus iedereen zou terugkomen volgens Rusland.
Wij geloven Rusland niet op hun woord en daar hebben we een goede reden voor.
Maar op één punt wel en dat is raar.
Het ministerie schrijft dat ze bevestigd hebben gekregen dat Russen bezwaar kunnen maken tegen hun mobilisatie...
en dat zo'n bezwaar altijd wordt ingewilligd: dus geen reden om niet over terugsturen te praten.
Daarvoor zou ik graag ministerie van Buitenlandse Zaken willen horen.
Die nota van het ministerie van Justitie die daaraan ten grondslag ligt aan het besluit van de staatssecretaris...
dat is gebaseert op papier.
Het zou vast zou zijn maar waar ik benieuwd naar ben is hoe het echt gaat.
Je zou die collega van Buitenlandse Zaken aanstootte en vragen hoe het zit.
Die nota is van het ministerie van Justitie.
Het ministerie van buitenlandse zaken zou moeten weten.
Het ministerie is bezig een ambtsbericht te schrijven.
Het heeft tijd nodig.
Dat is ook niet erg en dat kan gebeuren.
Er wordt aan gewerkt.
Eigenlijk snijdt de staatssecretaris van Justitie de minister van de pas af.
Door te zeggen dat hij beter weet hoe het zit.
Laten we ons in hem verplaatsen.
Wat is de reden voor van den Burg om het te doen?
Ik vind het moeilijk om te volgen.
De aantallen kan een probleem zijn.
Hij zegt dat andere landen dit ook niet doen.
Dat wij als enige zouden zeggen:
we geven iedereen de mogelijkheid om hier te blijven voorlopig dan zou dat een aanzuigende werking kunnen hebben op Russen...
die nog in Rusland zitten om naar Nederland te komen.
Een land met al een behoorlijk vastgelopen asielprocedure.
Van den Burg heeft gezegd:
mannen die niet willen vechten in het Russische leger in Oekraïne daar gaan we hartelijk mee om.
Hij gaat er nu mee schuiven.
Zijn Duitse collega heeft vergelijkbare dingen gezegd.
Die schuift niet.
Het is niet dat Nederland voorop loopt.
Ik vind het moeilijk te volgen.
Voor de duidelijkheid:
Ze worden natuurlijk niet zomaar teruggestuurd.
Ze krijgen een individuele beoordeling net zoals elke vluchteling. wat is daar eigenlijk op tegen?
Ze komen een stap verder in de asielprocedure.
Als je naar de nota kijkt van de IND
zegt dat het met de mobilisatie mee valt.
Als je die nota volgt ga je niet mensen vanwege de mobilisatie asiel geven.
Ze lopen een groot risico om teruggestuurd te worden.
Dat ligt voor de hand.
Wat is uw oproep aan van den Burg?
Ik vind het gek dat hij niet wacht.
Op het ambtsbericht.
Het komt in februari.
Ik zou niet het risico nemen dat er over een week een mobilisatie wordt afgekondigd.
Wacht gewoon tot je collega van buitenlandse zaken zijn werk heeft gedaan.
Thomas Spijkerboer, dank.
Straks: grote bedrijven moeten niet paniekeren over de initiatiefwet.
Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen zegt zo de vrouw die 2000 bedrijven er wél achter kreeg.
Maar nu eerst naar Antwerpen, Afke.
De Belgische premier De Croo pleit voor de oprichting van een speciaal politiekorps voor de haven van Antwerpen.
Daar werd afgelopen jaar een recordhoeveelheid drugs onderschept.
En het drugsgeweld in België neemt ook toe.
In Antwerpen zijn in 2022 meer drugs onderschept dan in de haven van Rotterdam.
Er komen al 100 extra douaniers om meer containers te kunnen controleren.
Maar een speciaal politiekorps is ook geen overbodige luxe, vindt de premier.
Want ook het geweld tussen drugscriminelen neemt toe.
Afgelopen maandag nog kwam een meisje van 11 om het leven toen een huis werd beschoten.
De premier en zijn minister van justitie willen ook fors hogere boetes voor drugsgebruikers.
25 voetballers hebben de afgelopen maanden gegokt op wedstrijden waarin ze zelf speelden, of op hun eigen competitie.
Dat blijkt uit een document dat in handen is van de NOS.
Gokken op eigen wedstrijden of de eigen competitie is verboden.
Wedt u wel eens op wedstrijden? Nee.
Nee, dat heeft geen nut.
Gewoon hard werken voor je geld. Dat is het beste.
Af en toe een klein gokje wagen wel, ja.
Zij mogen het wel, maar voetballers niet, en toch gebeurt het.
Liefst 25 betaald voetballers hebben afgelopen maanden gegokt op wedstrijden waarin ze zelf speelden of op hun eigen competitie.
Het gaat om 6 Eredivisiespelers, en 19 uit de Eerste Divisie.
Het is dus strafbaar.
Volgens de spelersvakbond is er vaak geen kwade opzet.
Wat we horen is dat de regels rondom gokken niet altijd duidelijk zijn bij alle spelers.
Maar je bent toch beroepsvoetballer, dan moet je dit toch gewoon standaard weten?
Dat is precies waarom wij er nu echt vaart achter zetten om dit onder de aandacht te brengen.
Verschillende clubs kregen de afgelopen weken al voorlichting over de gokregels.
Het is duidelijk dat hier gewoon heel veel behoefte aan is.
Als je gokt en het loopt uit de klauwen, dan maak je jezelf kwetsbaar.
De komende tijd gaat de spelersvakbond langs bij alle profselecties.
De actie van klimaatactivisten in het Duitse Lutzerath is beëindigd.
Dat zegt de Duitse politie.
Ruim twee jaar bezetten activisten het dorp om te voorkomen dat het wordt gesloopt voor de winning van bruinkool.
Er was geduw, getrek en gesleep.
En er waren wat ongeregeldheden.
Na vijf dagen is de ontruiming van Lutzerath nu compleet.
Vanmiddag werden de laatste klimaatactivisten uit de zelfgemaakte boomhutten gehaald.
De bewoners van Lutzerath vertrokken jaren geleden al, nadat ze waren uitgekocht.
Het dorp ligt in bruinkool-gebied.
Een fossiele brandstof die in Duitsland nodig is voor het opwekken van energie.
Maar die ook zeer veel CO2 uitstoot.
Klimaatactivisten probeerden te voorkomen dat Lutzerath wordt afgegraven voor bruinkool.
Maar na ruim twee jaar hebben de activisten nu plaatsgemaakt voor slopers en graafmachines.
De Duitse politie heeft bijna 300 activisten uit Lützerath verwijderd.
Er zitten nu alleen nog 2 mensen in een tunnel.
Die worden door energiebedrijf RWE, van wie de grond is, zelf weggehaald.
Het dodental van de raketaanval in de Oost-Oekraïense stad Dnipro is opgelopen tot 29.
Nog 73 mensen zijn gewond geraakt, onder wie 14 kinderen.
(stemmen)
De reddingswerkers horen slachtoffers vanonder het puin schreeuwen.
Er zijn nog zeker 40 mensen niet gevonden.
Veel bewoners van de flat waren thuis om 't Orthodoxe nieuwjaar te vieren.
Voor deze vrouw kwam alle hulp nog op tijd.
De grote stukken beton van het flatgebouw maken de reddingsoperatie extreem lastig.
Volgens de burgermeester van Dnipro stond de flat in de buurt van een energie-centrale.
De zoekactie naar slachtoffers van de vliegramp in Nepal is gestaakt.
Morgenochtend wordt er verder gezocht.
Vanmorgen crashte een vlietguig van Yeti Airlines vlak voor de landing in het toeristenoord Pokhara.
Aan boord waren 72 mensen.
Zeker 68 van hen hebben de ramp niet overleefd.
De oorzaak van het ongeluk is nog onbekend.
Op andere plekken in het land zakt het water al maar hier bij Roermond heeft de waterstand van de Maas het hoogste punt nog niet bereikt.
Er worden geen grote problemen meer verwacht.
Wel versterkt het Waterschap Limburg voor de zekerheid de dijk in Beesel.
Om slijtage te voorkomen aan de nieuwe dijk, legt het Waterschap doeken en zandzakken neer.
Na dinsdag zakt ook het water in de Maas weer.
Ineens was het afgelopen week overal in het nieuws:
Baggeraar Boskalis dreigt ons land te verlaten als een nieuwe wet over maatschappelijk ondernemen wordt aangenomen.
Komende week wordt 'ie besproken, en daar gaan we op vooruitblikken.
Het gaat om een initiatiefwet, vanuit de Kamer dus met als doel om internationale ondernemingen nu echt iets te laten doen aan kinderarbeid...
uitbuiting, milieuvervuiling.
Zometeen praat ik met de vrouw die namens 2000 bedrijven de wet verdedigt maar eerst nog even naar de critici:
Vooropgesteld: Bedrijven moeten en willen echt hun verantwoordelijkheid nemen voor milieu en arbeidsomstandigheden.
Ook in verre landen diep in hun toeleveringsketens.
En het is dus ook goed dat er wetgeving komt.
Wat wij echt willen is dat er wetgeving komt die ook echt helpt.
Die echt serieus impact maakt in de wereld.
Het meest luide verzet tegen initiatiefwet Verantwoord en Duurzaam Ondernemen komt van Boskalis-topman Peter Berdowski.
Die baggeraar is onder meer bekend van het vlot trekken van blokkeerschip Ever Given.
Berdowski beklaagt zich al jaren over het, volgens hem verslechterende vestigingsklimaat in Nederland.
En de mogelijke wet is zijn grootste zorg.
Ik denk dat het onze bestuurlijke verantwoordelijkheid is om altijd na te denken waar je het beste op z'n plek bent.
Met andere woorden?
De kans is dus concreet dat Boskalis uit Nederland zou kunnen vertrekken?
Die kans is zeker concreet.
Volgens de initiatiefwet worden bedrijven verplicht om te voorkomen dat mens of milieu lijdt onder hun producten.
Door bijvoorbeeld kinderarbeid, discriminatie onveilige arbeidsomstandigheden of milieuschade.
Komen Nederlandse bedrijven dit tegen ergens in de productieketen dan moeten ze er iets aan doen of de relatie met het buitenlandse bedrijf verbreken.
Vooral deze zorgplicht vinden tegenstanders te ver gaan want het zou in het uiterste geval tot gevangenisstraffen kunnen leiden
Als je in Nederland voor de rechter zou komen dat je op basis van hele vage normen uiteindelijk zelfs als ondernemer of bestuurder...
naar de gevangenis gestuurd zou kunnen gaan worden.
Dat hoort niet bij een fatsoenlijke rechtsstaat.
Daar is de Raad van State dan ook echt heel kritisch over.
Hoe moeilijk het is om precies te weten waar alle grondstoffen en halffabrikaten vandaan komen weten ze bij chocolademerk Tony's Chocolonely.
Daar streven ze al sinds de oprichting naar het uitbannen van slavernij en kinderarbeid maar dat is ondanks veel inspanning nog niet helemaal gelukt.
Als de wet strikt wordt uitgelegd door een rechter zouden ook goedwillende bedrijven in de problemen kunnen komen.
Het is inderdaad zo dat juist aan kop lopende bedrijven die zeggen het dat natuurlijk niet hardop, dat is niet goed voor hun reputatie...
wel tegen ons zeggen dat ze echt heel bezorgd zijn.
Wat niet wegneemt dat ze voorstander zijn van wetgeving, mits Europees, mits die samenwerking bevordert
Op Europees niveau wordt er gewerkt aan een richtlijn. die minder vergaand zal zijn.
Maar dat proces duurt de voorstanders van de initiatiefwet te lang.
Minister Schreinemadher lijkt meer in de Europese route te zien.
Ik ben vooral sinds ik ben aangetreden heel druk bezig met die wet in Brussel voortduwen.
En ervoor te zorgen dat mijn Europese counterparts, collega's, ook voortmaken met die wet.
Er zijn Nederlandse politici die zeggen:
We gaan niet wachten op Europa, we gaan het goede voorbeeld geven.
Wilt u niet het goede voorbeeld geven?
Het goede voorbeeld geven is altijd goed maar volgens mij is het wel belangrijk...
dat we met zoveel mogelijk landen het goede voorbeeld geven.
En wat mij betreft zijn dat 27 lidstaten.
Maria van der Heijden is hier, van MVO Nederland.
Een netwerk van 2000 duurzame ondernemers.
Goeienavond.
En voor de duidelijkheid: dat zijn geen wereldwinkels waar we het over hebben?
Nee.
Dat is een mix van grote MKB bedrijven uit alle sectoren.
Die mag ik vertegenwoordigen als directeur bestuurder.
Deze ondernemers zeggen allemaal:
het is goed dat we nu naar wetgeving gaan.
De tijd van vrijblijvendheid is voorbij.
Wat zien uw leden dat de critici van deze wet niet zien?
Het verschil is denk ik niemand is voor kinderarbeid.
Niemand is voor het schenden van mensenrechten.
Het komt erop neer dat iedereen zegt: ik wil dus ondernemen.
Het handhaven en het doen, daar zit het verschil.
Wat alle jaren van vrijblijvendheid opgeleverd heeft is te weinig.
De richtlijnen zijn al heel lang.
Staat al 100 jaar in de wet dat ondernemers zich goed dienen te gedragen.
Het speelveld is veranderd.
Het klimaat is heel belangrijk.
Gelijkheid.
Bieden we iedereen een kans?
Het gaat natuurlijk om handhaven.
Dat horen we in de reportage.
De zorgplicht zoals die in de nieuwe wet staat voor Boskalis en VNO-NCW gaat te ver
want bestuurders kunnen in de gevangenis terechtkomen als er onder hun bestuur dingen gebeuren die in strijd zijn met normen en waarden.
Het wordt vreemd als het om gevangenisstraffen zou kunnen staan.
Dat is niet zo want het gaat over ondernemingrecht.
Als je je moedwillig niet houdt aan wat je afspreekt dan zou het kunnen dat je persoonlijk aansprakelijk gesteld wordt.
Maar daar is geen enkele kans op want het gaat over normeren met elkaar.
Een gepaste zorgvuldigheid moet toegepast worden.
Waarom framen ze het zo?
Omdat ze het willen vertragen.
Ik vraag me af waarom.
Ik ben verbaasd over de uitspraken van de CEO van Boskalis.
Het verbaast mij.
Ik denk dat het belangrijkste is dat we zorgvuldigheid betrachten.
Dat we geven om mensenrechten en het klimaat.
De uitdagingen van deze tijd.
Dat we ons daartoe verhouden als bedrijfsleven.
Bedrijven hebben innovatie kracht en investeringsgeld.
Ze hebben de kans om te verduurzamen.
Dat doen de bedrijven in ons netwerk.
Ze laten zien dat het kan.
De bedrijven die al wel zich ertoe verhouden hebben geïnvesteerd.
Het is nodig dat alle bedrijven zich hiertoe handhaven.
Uiteindelijk een gelijk speelveld past bij de werelddoelen die we hebben afgesproken.
Het klimaatakkoord.
Wil je bestendig ondernemen dan moet je daarna handelen.
Het speelveld halen Boskalis en VNO-NCW aan de andere kant aan.
Ze willen dat het Europees gebeurt en Nederland niet als enige.
Want er moet een Nederlandse baggeraar goed opletten wat de arbeidsomstandigheden zijn.
En een Duitse baggeraar kan met de vingers voorogen zijn werk doen en het goedkoper aanbieden.
Er zijn een heleboel landen die het ingevoerd hebben.
Landen die voorop willen lopen zoals Frankrijk en Duitsland en het Verenigd Koninkrijk en Noorwegen.
Als tralie en de Verenigde Staten.
Ik zou willen dat Nederland zich daarbij aansloot.
Het allerfijnste is als heel Europa dit heel snel invoert.
De ervaring is dat het al jaren op de agenda staat.
Op het moment dat je Europese regelgeving heeft dan moet je een nationale wet maken.
Als alle landen dat op dezelfde manier doen dan is dat het beste.
Ga parallel, als Nederland afspraken maakt dan heb je het op orde als Europese regelgeving komt.
Nu wijst iedereen de hele tijd naar elkaar.
Dat is niet in het belang voor het milieu wereldwijd.
Maar toch is de wet wel streng, artikel 2.4 bijvoorbeeld.
"Een onderneming beëindigt de eigen activiteiten als deze nadelige gevolgen voor mensenrechten arbeidsrechten of het milieu veroorzaken of hieraan bijdragen."
Dat is ongelooflijk streng.
Bijna geen enkel bedrijf dat internationaal handelt kan zijn activiteitendoorgang laten vinden.
Want er is altijd ergens wel een milieueffect.
Het gaat om gepaste zorgvuldigheid.
Je moet kijken wat er in jouw keten aan relevante productie arbeidsomstandigheden, maar ook de impact op het milieu...
dat je dat toetst.
Dat lijkt me redelijk en billijk.
Vervolgens ga je kijken: op basis van wat ik weet moet ik daar nog extra maatregelen op treffen...
als er blijkt dat er misstanden zijn dan heb je kans om het aan te pakken
en het te verbeteren.
Het gaat om een proces waar we met z'n allen inzitten.
Ik zeg niet dat het van vandaag op morgen 100 procent goed moet zien.
Het gaat erom dat we met elkaar gaan handhaven.
Dat we bedrijven gaan aanspreken.
Dat we de goede kant op bewegen.
De tijd van vrijblijvendheid is voorbij.
Nu blijkt dat destijds in 2011 hadden we afgesproken dat in 2023 90 procent van de grote bedrijven zou rapporteren.
Dat gebeurt niet.
Woensdag meer, in de Tweede Kamer.
Dat is woensdag. Wat gebeurt er morgen, Afke?
Morgen begint in het Zwitserse dorpje Davos de jaarlijkse bijeenkomst van het World Economic Forum.
Onder andere wereldleiders, wetenschappers en zakenmensen komen daar bij elkaar om het over verschillende problemen in de wereld te hebben.
En het is morgen weer Blue Monday, de zogenaamd meest deprimerende dag van het jaar.
Kan het weer daar dan nog iets tegen doen?
Hangt er natuurlijk ook van af waar je van houdt.
In ieder geval neemt de wind vannacht af, lokaal nog wel wat regen.
Morgen regent het lang, soms ook met natte sneeuw.
Het wordt ongeveer 4 graden.
Meer nieuws in het Late Journaal, rond 23.15 uur op NPO 1.
Er zijn mensen die houden van een kletsnatte dag.
Ik vind het heerlijk.
Meer nieuws in het Late Journaal, rond 23.15 uur op NPO 1.
Wij zijn er morgen weer, 21.30 uur, NPO 2. Tot dan.
- Addeddate
- 2023-01-16 02:10:29
- Data_errors
- 39
- Identifier
- nieuwsuur-2023-01-15
- Scanner
- Internet Archive Python library 2.2.0
- Source
- Digitenne
comment
Reviews
There are no reviews yet. Be the first one to
write a review.