Nieuwsuur (News Hour) is a Dutch current affairs television program produced for the NPO by the public broadcasters NOS and NTR. It is broadcast daily between 9.30 pm and 10.20 pm (9.30-10 pm at weekends) on NPO 2. Broadcast from 2023-01-17.
Transcription:
Daarvan kan ik u het volgende zeggen:
Dat je Joe Biden, de Amerikaanse president, ikzelf maar ik merk dat ook breed in de westerse wereld...
er absoluut van overtuigd zijn dat wij doorgaan totdat Oekraïne dit gewonnen heeft.
Een gesprek met premier Rutte, vlak na zijn bezoek aan de Amerikaanse president Biden vandaag.
Belangrijkste onderwerp: de oorlog in Oekraïne.
En in Oekraïne wordt nog steeds hevig gevochten.
Een bijzondere reportage met de strijders uit Bachmoet die even in Kiev zijn en op het punt staan terug te gaan naar het front.
Biden en Rutte spraken ook over de Amerikaanse exportbeperkingen voor chipfabrikanten.
Heeft Rutte de druk kunnen afwenden om ASML niet meer aan China te laten leveren?
LIVEPROGRAMMA, ONDERTITELING KAN ACHTERLOPEN
Goedenavond.
De kachel brandde in het Witte Huis.
Bij het bezoek van premier Rutte aan president Biden.
Onderwerp van gesprek: natuurlijk de oorlog.
Nederland maakte bekend patriots te gaan leveren, samen met Duitsland.
Ander onderwerp, waar Rutte misschien minder graag over praat:
Biden wil dat het Nederlandse chipbedrijven zoals ASML niet meer aan China leveren.
Hoe is Rutte omgegaan met deze Amerikaanse druk?
Het is de vijfde keer dat premier Rutte in het Witte Huis was.
Eerder vanavond sprak ik met hem en vroeg hoe anders deze ontmoeting met Biden was in vergelijking met Trump.
Het is natuurlijk wel anders.
Het zijn twee heel verschillende personen.
Met presidents Trump is het af en toe een beetje botsen, maar we hadden ook een hele goede relatie.
Omdat hij er ook goed tegen kan als je wat terug zegt.
Mits je dat dan met een beetje humor blijft doen. Dan doet hij dan ook.
Maar Joe Biden is natuurlijk echt een trans-Atlantische denker.
Hij realiseert zich hoe belangrijk die band met Europa is.
Dus dat is natuurlijk in zijn karakter weer een heel ander gesprek
Uitermate plezierig.
Er stonden natuurlijk belangrijke onderwerpen op de agenda.
Natuurlijk de oorlog.
En nu maakte u vandaag bekend dat Nederland Patriots wil gaan leveren.
Waarom maakt u nou net vandaag tijdens dit bezoek bekend?
Ik heb daar gisteren over gesproken met president Zelensky van Oekraïne.
En vanmorgen telefonisch met Olaf Scholz, de bondskanselier van Duitsland.
Die gesprekken zijn gaande vanuit defensie, Kajsa Ollongren, maar ook onze hoogste militairen met de Amerikanen en met de Duitsers.
Dit is heel belangrijk. Het gaat om luchtafweer.
En wat Oekraïne nu nodig heeft is ondersteuning op dat punt.
Nederland kan daar een bijdrage aan leveren.
Dat zal niet alleen training zijn, maar ook spullen.
Welke spullen precies, en daarom de intentie en nog niet de definitieve afspraak daar zijn de gesprekken over gaande.
Maar die zijn inmiddels wel zover dat ik ook echt denk dat we daar wel goed uitkomen.
Was het ook om te laten zien: kijk eens wat wij doen?
Natuurlijk kijk je bij zo'n bezoek of het een gelegenheid is om met elkaar te onderstrepen hoe belangrijk die samenwerking is.
Maar hier komen ook wel twee dingen bij elkaar:
Het bezoek en het feit dat die gesprekken zo ver zijn dat die intentie nu kon worden uitgesproken.
En het is niet zo dat de Amerikanen mopperen over Nederland.
We behoren echt tot de landen die in de topgroep zitten van het leveren van militaire goederen aan Oekraïne.
Ook dit jaar weer 2,5 miljard.
Als je dat vertaalt naar de Amerikaanse schaal, praat je over meer dan 50 miljard dollar.
Dus dat wordt buitengewoon gewaardeerd hier.
Europese landen gaan ook tanks leveren.
De Amerikanen willen dat niet. Is het daar ook over gegaan?
We hebben breed gesproken over:
Wat is er nou nodig om Oekraïne te ondersteunen?
Je ziet wel dat er op het gebied van tanks eerste stappen worden gezet.
En dat is weer belangrijk, ook die tanks omdat je uiteindelijk ervoor wilt zorgen dat Oekraïne dit wint.
Dat Rusland dit verliest.
Niet alleen omdat onze waarden op het spel staan, maar ook om onze veiligheid.
We weten uit de geschiedenis wat er gebeurt als je een agressor z'n gang laat gaan.
Dus we moeten alles doen om Oekraïne deze oorlog te laten winnen.
Er gaan miljarden naar Oekraïne, heel veel wapens.
Is het ook gegaan over hoe lang dit vol te houden is?
Hoe lang kan en wil het Westen hiermee door gaan?
Daarvan kan ik u het volgende zeggen:
Dat Joe Biden, de Amerikaanse president, ikzelf maar ik merk dat ook breed in de westerse wereld...
er absoluut van overtuigd zijn dat wij doorgaan totdat Oekraïne dit gewonnen heeft.
Dus het kan niet zijn dat we eerder opgeven omdat het ook om onze vitale belangen gaat.
Nogmaals, onze waarden, maar ook onze veiligheid.
Dus dit raakt ons direct.
Wat is winnen?
Winnen is uiteindelijk natuurlijk het moment dat Oekraïne zegt:
'Wij zijn eraan toe om op basis van zoveel voortgang op het slagveld gesprekken te gaan voeren.'
En de enige die erover kan beslissen wanneer ze toe zijn aan die gesprekken, is Oekraïne.
Daar gaan wij niet hen vertellen wat wij daarvan vinden.
En tot die tijd moeten we doorgaan met het geven van geld en wapens?
Ja, en Nederland loopt daarin dus voorop.
Nu zullen veel kijkers zeggen: We hebben toch ook heel veel problemen in Nederland.
Mijn antwoord is: Het is en en.
Steken in Nederland vele miljarden bijvoorbeeld in het prijsplafond voor onze energierekeningen thuis maar we moeten ook Oekraïne ondersteunen.
We zijn heel rijk land.
We kunnen dat gelukkig met een betrekkelijke lage staatsschuld omdat wij goed uit de crisis zijn gekomen van 5, 6 jaar geleden met zijn allen.
Maar het is echt in ons belang als Nederland, en natuurlijk ook als Westen dat we dit doen en dat Nederland daarin voorop loopt...
en anderen mee optrekt, opduwt, om mee te doen.
We komen zo bij de premier terug.
Over de wens van Amerika om de export van chipmachines naar China te beperken.
Maar we blijven nog even bij de wapenleveranties.
Want wat heeft Nederland tot nu toe geleverd? En wat is er nog mogelijk?
Wat heeft Nederland tot nu toe bijgedragen aan militaire steun voor Oekraïne?
Van alles. Van klein grut, van raketten, tot groot materiaal.
Het ministerie van Defensie publiceert online een uitgebreid overzicht van een klein jaar militaire steun aan Oekraïne.
Het begint met onder meer scherfvesten, helmen en deze scherpschuttergeweren.
Kort daarna volgen Panzerfaust 3-antitankwapens en Stinger-luchtdoeltraketten.
April vorig jaar levert Nederland pantservoertuigen.
Dan volgen pantserhouwitsers.
Volgens oud commandant der landstrijdmachten Mart de Kruif
is dit het meest in het oog springende wapen dat Nederland aan Oekraïne levert.
Met de pantserhouwitsers kan je tot op 40 kilometer doelen uitschakelen.
Waarbij die pantserhouwitser zo in elkaar zit dat op het moment dat-ie schiet hij gelijk weer kan wegrijden.
Hij is ontzettend moeilijk te raken door een vijand.
Dat noemen ze 'shoot and scoot'.
Hij is heel nauwkeurig en heel snel.
Later volgt een nieuwe zending pantserhouwitsers.
En raketten voor de luchtafweer.
November vorig jaar levert Nederland, samen met de Verenigde Staten en Tsjechië 90 Tsjechische T72-tanks.
De financiële teller loopt ondertussen gestaag op.
De laatste stand dateert van 16 december vorig jaar.
Op dat moment heeft de Nederlandse overheid bijna 1 miljard euro uitgegeven aan defensiesteun voor Oekraïne.
Als er aan de Nederlandse defensie wordt gevraagd 'kunnen jullie nog meer leveren' lukt dat dan?
Als ik kijk naar het landoptreden, want daar gaat het vooral om dan zal het antwoord volgens mij aardig kaal zijn.
En van een kale kip kun je niet veel plukken.
Eigenlijk zijn wij een beetje door het materieel en ook door onze voorraden heen.
Alles is op.
En even een wapenbeurs bezoeken, een grote order plaatsen die dan snel geleverd wordt Zo werkt dat in defensieland niet.
Defensie-industrie werkt op aanvraag.
Het duurt heel lang voordat je een aanvraag tot productie hebt omgezet.
Dus als je nu om een tank vraagt heb je als je geluk hebt over vijf jaar de eerste tank die van de band rolt.
Zeker niet eerder.
Wat Nederland nog wel relatief snel kan leveren is een Patriot luchtafweersysteem.
Premier Rutte maakte vanmiddag, voorafgaand aan zijn gesprek met de Amerikaanse president Biden dat Nederland overweegt een raketsysteem aan Oekraïne te gaan leveren.
Dat is heel belangrijk.
We zien dat Rusland nog steeds doorgaat met het aanvallen van het energiesysteem in Oekraïne.
Er zijn ook ballistische raketten ingezet.
In Dnipro in die grote flat.
Dat kun je alleen maar tegengaan met hele moderne middelen.
Zoals de Patriots.
President Zelensky heeft via Twitter Nederland bedankt voor de Patriots.
De aankondiging van Nederland over het luchtverdedigingssysteem komt in een week waarin de druk vanuit Oekraïne om zware wapens te sturen steeds groter wordt.
En dus gaan we naar Jan Eikelboom, in Dnipro de plaats waar dit weekend zeker 40 burgers om het laven kwamen door een russisische raket aanval
Goedenavond.
Jij was vandaag naar het front, in de Donbas.
Wat hebben ze daar nodig aan wapens?
Om te beginnen hebben ze natuurlijk die Patriots nodig.
Om de steden te beschermen.
Ik heb gesproken met de commandant van de eerste tank brigade.
Ze vechten onder meer bij Bach moet.
Hij zegt dat ze maar nauwelijks stand kunnen houden tegen de Russen.
Laat staan dat ze kunnen winnen.
Ze hebben veel meer nieuwe wapens nodig. Munitie.
Maar natuurlijk ook tanks.
De Leopardtank willen ze hier heel graag hebben.
Omdat die vrij eenvoudig te besturen is.
Twee weken training en dan kunnen ze naar het slagveld.
Dus ze willen die tanks heel graag hier hebben.
De commandant die je vandaag sprak, vecht ook in Bachmoet waar al maanden wordt gevochten. Waarom is de strijd daar zo hevig?
Het tragische is: daar is eigenlijk niet echt een reden voor.
Bachmoet heeft nauwelijks strategisch belang.
Het is een provinciestad.
Als die veroverd wordt, volgt een andere provinciestad.
De oorlog in Oekraïne zal niet in Bachmoet worden gewonnen of verloren.
Waarom is het dan toch zo'n hevige strijd?
De Russen willen een punt maken.
Ze hebben vernederende nederlagen achter de rug.
Ze zijn Cherson verloren.
Ze willen laten zien dat ze tot iets in staat zijn.
Ze hebben hun pijlen gericht op Bachmoet.
Ze willen die stad koste wat het kost innemen.
En de Oekraïners zijn vastbesloten om geen centimeter meer prijs te geven.
En ook zij gaan tot het uiterste.
Dus tragisch genoeg is het een prestigeslag geworden.
Er zijn geen betrouwbare cijfers.
Maar boeken in huis hebben het over 10.000 tot 20.000 doden.
Achter al die doden gaan verhalen schuil.
Die verhalen hebben we opgetekend bij mensen die in Bachmoet vechten.
Dit zijn de elitetroepen van de 93e brigade.
Ze behoren tot de meest ervaren militairen van Oekraïne.
Sinds 2014 vechten ze al tegen de Russen.
Het zijn de laatste rustige momenten voordat ze teruggaan naar het front.
Vier maanden lang vochten ze al in Bachmoet.
De schietbaan hier is kinderspel, in vergelijking met de frontlijn.
In Bachmoet is niemand veilig.
Olena is de enige vrouw in het bataljon.
Ze is als commandant verantwoordelijk voor de bevoorrading van de troepen in de loopgraven.
Olena kwam bijna om het leven bij gevechten in de omgeving van Charkiv.
Eind deze week zijn ze weer terug aan het gevaarlijkste front van Oekraïne.
Ze weten als geen ander hoe risicovol het daar is.
Olena is moeder van twee tieners.
Die wonen in de bezette stad Marioepol.
Ooit hoopt ze hem weer in de armen te kunnen sluiten.
Biden had nog een ander onderwerp met Rutte te bespreken.
De levering van Nederlandse chips aan China.
Amerika legde zelf exportbeperkingen op aan Amerikaanse bedrijven en willen dat hun bondgenoten hetzelfde doen.
Maar het economisch belang van een bedrijf als ASML voor Nederland is groot.
Ik vroeg de premier hoe het gesprek over dit gevoelige onderwerp verliep.
Het is zo dat wij al langer in gesprek zijn met veel partners over semi-conductors.
Je moet je realiseren dat er chips zijn die vrij simpel zijn voor toepassing in ijskasten en auto's.
Je praat hier natuurlijk over de chips van de hoogste kwaliteit.
En wat nu van belang is, is dat dat leiderschap technologisch in het Westen blijft.
En Nederland is op dit punt een absolute wereldspeler.
Twee: dat je ervoor zorgt dat het niet gebruikt kan worden voor bijvoorbeeld defensiesystemen in landen waar je dat niet wilt.
En het derde is dat je die toeleveringsketens niet in gevaar brengt.
Juist ook van die wat simpelere chips.
Het gaat niet om één land.
Onze gesprekken zijn ook niet alleen met Amerika, maar met meer landen.
En ik denk dat we daar stap voor stap met elkaar tot goede uitkomsten kunnen komen.
Maar dat is uiteraard uitermate gevoelig.
Dus het leent zich ook niet om voor het zover is mededelingen over te doen.
Maar de Amerikanen vraag u geen exportvergunning te geven aan ASML.
Bij ASML zitten ze in spanning waar u mee thuis komt.
Kijk, met het bedrijfsleven breed Het gaat niet alleen om ASML, maar met andere bedrijven...
zijn we ook in intensief contact.
En ook hier geldt dat het niet zo zwart-wit is dat dat soort vragen er liggen.
Het ligt echt veel subtieler en preciezer en chirurgischer.
En, nogmaals, het gaat niet om één land, maar meerdere landen en ook meerdere partners, met wie we die gesprekken voeren.
Het gaat ook om hele grote belangen.
Namelijk, hoe zorgen we ervoor dat wij als westerse wereld veilig blijven.
En dat wij onze technologische voorsprong behouden.
Dus dat ook is ook in het Nederlands belang.
En natuurlijk is het tegelijkertijd ook in het belang van het bedrijfsleven.
En al die vraagstukken hebben wij als regering in een goede balans te houden.
Bedankt. Dank. Fijne avond.
Mathijs Bouman. Onze economieredacteur.
Welkom.
Waarom willen de Amerikanen dat Rutte ASML exportvergunning weigert?
De druk van de Amerikanen wordt flink opgevoerd.
Waarom is die druk zo hoog?
Wij zijn blijkbaar een wereldspeler met de ASML.
Wat ASML kan, dat kan eigenlijk niemand.
Andere bedrijven maken ook machines om chips mee te maken.
Maar ASML heeft machines die niemand anders kan maken.
Daarmee is ASML een monopolist.
De Amerikanen zien toch China als een bedreiging voor hun hegemonie.
Hun innovatieleiderschap.
Ze doen er alles aan om dat te beperken.
En een van de fronten daar is de ontwikkeling van de chipsector in China.
Die staat nog in de kinderschoenen. Die moet vertraagd worden.
De argumenten die ze daarbij noemen is dat je ingewikkelde chips kunt gebruiken voor ingewikkelde wapens.
En voor het ontwikkelen van artificiële intelligentie.
Dat soort argumenten worden gebruikt om ASML te overtuigen dat we de chipsector in China maar niet moeten opbouwen.
Dat zou toch een ramp zijn voor ASML?
Het is wel een groeimarkt.
Het is een belangrijk bedrijf voor Nederland.
Maar heeft Biden toch een punt?
Wij willen toch ook niet dat China ons op technologisch gebied overvleugelt?
Er wordt natuurlijk veel geopolitieke gekeken naar de internationale economie, handel, investeringen.
Na de val van de muur dachten we: iedereen is leuk en gezellig.
Wij gaan met zijn allen een liberale wereldeconomie creëren.
Dat beeld is gestopt.
Maar zeker na de pandemie, met de toevoerlijnen die werden doorbroken..
En de afhankelijkheid die Europa had van het gas uit Rusland denken velen daar heel anders over.
Maar ik vind de Amerikanen niet helemaal eerlijk hierin.
Aan de ene kant zeggen ze: het gaat over die hoogtechnologische chipsmachines.
Aan de grens moeten we ze remmen.
Maar als je kijkt naar hoe dat gaat:
er worden al niet meer dat soort hele ingewikkelde machines geleverd aan China.
Biden wil eigenlijk dat ook die simpele machines door ASML hij had het ook over simpele chips.
Ik denk dat ze bij ASML wel even de oren gespitst hebben.
Het gaat niet alleen over het geven van exportsubsidies voor hele ingewikkelde machines.
Maar Biden wil het ook voor de simpele machines.
Dus het heeft ook te maken met protectionisme van de Amerikanen.
America first.
Biden zou daarmee ook zijn eigen chipsindustrie helpen.
Want die hebben dan geen concurrentie meer.
De Amerikanen leveren geen machines meer aan China, maar wel chips.
Ze moeten ze vooral zelf niet kunnen maken?
Dat is het. Ze moeten niet zo'n chipindustrie krijgen waarmee ze de hele wereld gaan overheersen. Ik snap dat beeld.
Maar de Amerikanen proberen ook hun eigen chipindustrie voor te trekken.
We hebben het reeds over ASML. Een belangrijke speler.
Maar er zijn er meer in Nederland.
Dat is bijzonder aan Nederland.
We zijn echt heel groot in Europa als het gaat om de chipindustrie.
Je hebt ASML en nog meer bedrijven. En Nexperia.
Bedrijven die komen uit de schoot van Philips.
Nederland is op dat gebied een grote speler.
Al die bedrijven hebben last van die chipoorlog met China.
We gingen naar een van die bedrijven.
Dit is een plak met elektronische chips.
Dat zijn er heel veel. 10.000 misschien wel.
Dit is het binnenstuk van een stofzuiger.
Daar zitten die chips in.
Zo maken wij er 100 miljard per jaar.
Dit Nijmeegse chipbedrijf is de afgelopen jaren keihard gegroeid.
Het heeft inmiddels een omzet van ruim 2 miljard euro.
Maar sinds kort is het verzeild geraakt in een geopolitieke strijd.
Het bedrijf uit Nijmegen had deze Britse fabriek nog maar net aangekocht maar moet 'm nu dus gedwongen van de hand doen.
De reden: Nexperia heeft een Chinese eigenaar.
Vorig jaar heeft de overheid, voordat we de fabriek gekocht hebben, de zaak goedgekeurd.
En nu, een jaar later, grijpen ze alsnog in.
Dat is een politieke draai, waar wij het slachtoffer van worden.
Terwijl wij heel veel geïnvesteerd hebben in die fabriek.
Het verhaal van Nexperia staat niet op zich.
Er woedt al jarenlang een wereldwijde chipoorlog.
De Amerikaanse historicus Chris Miller schreef er een boek over.
Wie geavanceerde chips kan maken, heeft veel macht in handen.
80 procent van deze chips wordt nu in Taiwan, Zuid-Korea en China geproduceerd.
De VS en de EU willen minder afhankelijk worden van chips uit Azië en investeren nu flink in hun eigen chipindustrie.
De Amerikanen proberen al een paar jaar de opmars van Chinese technologie tegen te houden.
Door China af te snijden van de toegang tot de meest geavanceerde chiptechnologie zeggen de Amerikanen te willen voorkomen dat het land militair te machtig wordt.
Een belangrijke speler in deze chipoorlog bevindt zich in een Brabants dorp.
Hier bouwt het bedrijf ASML machines die de meest geavanceerde chips ter wereld kunnen maken.
Opnieuw een recordjaar voor ASML.
De chipmachinefabrikant boekte over 2021 een omzet van bijna 19 miljard euro.
De Verenigde Staten voeren al jaren druk uit op Nederland om de export van geavanceerde chiptechnologie naar China te beperken.
En met succes. ASML kreeg in 2019 geen exportvergunning voor een Chinese order voor deze allernieuwste generatie chipmachines.
De meest geavanceerde chips kan China nog niet maken.
De machines die je nodig hebt om die chips te maken de software die op die chips komt...
de zeldzame metalen die erin gaan en hoe je die verwerkt voordat ze gebruikt kunnen worden.
Dat zijn allemaal belangrijke elementen in het productieproces.
En daar is China nog niet zo ver dat ze het helemaal zelf kunnen.
Maar de Verenigde Staten willen China nog meer dwarsbomen.
Afgelopen oktober leggen ze hun eigen chipindustrie nieuwe exportbeperkingen op.
De Amerikanen willen nu ook de export van oudere generaties chipmachines verbieden.
Maar ook andere landen, zoals het Verenigd Koninkrijk zijn intussen zeer terughoudend met het delen van chiptechnologie met China.
En zo kan het dus dat het Nederlandse Nexperia vanwege zijn Chinese eigenaar wordt meegezogen in de chipoorlog.
Dat is heel vervelend.
Want de toekomst van de fabriek wordt daardoor weer zeer onzeker.
En ik vind het heel moeilijk te verkroppen dat in een democratie als Engeland je op deze manier behandeld kunt worden.
Inmiddels heeft Nexperia ook in Nederland een probleem.
Het bedrijf nam onlangs een chipstartup uit Delft over.
Maar minister Adriaansens van Economische Zaken laat nu onderzoeken of die transactie tegengehouden kan worden.
Tegen het kabinet wil ik zeggen:
Creëer zo snel mogelijk duidelijkheid.
Als de transactie met het Delftse bedrijf bekeken moet worden Doe het snel. En geef duidelijkheid.
Baseer je op feiten en niet op sentimenten.
De VS en Nederland onderhandelen al meer dan twee jaar lang op het hoogste niveau over het beperken van de export van chiptechnologie naar China.
We spreken minister Schreinemacher van Buitenlandse Handel na een werkbezoek aan ASML.
De vraag is hoe lang Nederland nog de Amerikaanse druk kan weerstaan.
Het belangrijkste is dat we samen optrekken.
En dat we dezelfde uitgangsposities houden.
Voor mij zijn de kernpunten:
Het technologisch leiderschap houden.
Ervoor zorgen dat onze chips niet worden gebruikt in militaire toepassingen die ongewenst zijn.
En ervoor zorgen dat we niet afhankelijk zijn van één land of één regio als het gaat om onze chips.
Dat is heel opvallend.
De Amerikanen voeren de druk op op ons.
Maar Europa doet eigenlijk het zelfde.
Ja, maar met verschillend oogpunt.
Amerika wil Europa klein houden.
En Europa wil groter worden.
Onder het mom van strategie.
We moeten weer voor onszelf kunnen zorgen.
Het tweede front van de chipoorlog.
Een gevecht om waarde nieuwe chipfabrieken komen te staan.
Het maakt ASML niet uit, die leverende machines.
Komen die in Amerika te staan? In Azië? Of toch in Europa?
Er is een gevecht uitgebroken om wie het meeste subsidie durft te geven om grote chipfabrieken naar zijn gebied te lokken.
Dat is de uitkomst dat Europa met grote subsidies gaat strooien.
Het gaat om lachwekkende bedrijven.
De Verenigde Staten heeft 48 miljard uitgetrokken.
China 136 miljard.
De EU zo'n 45 miljard.
Allemaal omgerekend in euro's.
Europa heeft ook al die lidstaten nog.
Die maken gebruik van die potten en doen er zelf ook geld bij.
Dit is een beetje zoeken op de website van die landen.
Nederland doet relatief weinig.
Maar wij hebben al een sterke chipindustrie.
En we profiteren van het geld dat al die anderen gaan uitgeven.
Het zijn enorme bedragen.
Belastinggeld dat wordt gegeven aan bedrijven.
Net als vroeger, toen we industriepolitiek hadden.
Dat is in dat je politiek weer helemaal terug.
In het gevecht om: wie krijgt een nieuwe chipfabrieken.
Je schrikt wel van het bedrag van China.
Dus misschien moet het wel? Die steken er veel geld in.
Het is allemaal belastinggeld.
En dat gaan we dus nu weggeven aan de meest winstgevende en succesvolle sector van het moment.
Omdat de anderen het ook doen.
Vroeger zeiden we: als we het allemaal niet doen dan kunnen we kijken of de chipfabriek misschien op de beste plek komt.
Dat is een economische utopie.
Ik vind het heftig dat er zo met geld wordt gesmeten.
Het gaat naar bedrijven, die het uiteindelijk aan hun aandeelhouders gaan uitkeren.
Dank je wel, Matthijs.
Kijken we nog naar het andere nieuws van vandaag.
Bij de politie van Londen zullen mogelijk honderden agenten worden ontslagen als blijkt dat zij zich schuldig hebben gemaakt aan seksuele misdrijven.
Dat zegt de politiechef van de Britse hoofdstad.
De aanleiding voor zijn waarschuwing is deze man: De Londense agent David Carrick.
Die bekende gisteren voor de rechter dat hij zich schuldig heeft gemaakt
aan 24 verkrachtingen en andere, vaak gewelddadige, seksuele misdrijven.
Vooral omdat decennia lang niets is gedaan met de beschuldigingen tegen Carrick van seksueel geweld.
Ook daarom worden nu alle 45.000 Londense politieagenten doorgelicht.
Er worden duizend beschuldigingen van huiselijk en seksueel geweld onderzocht waaraan mogelijk zo'n 800 agenten zich schuldig hebben gemaakt.
Vakbonden FNV en CNV willen via de rechter compensatie afdwingen voor duizend zorgmedewerkers.
Zij zijn door lang aanhoudende coronaklachten nog steeds ziek.
We vragen in een kort geding om een regeling voor 1000 mensen die in 2020 ziek zijn geworden in de zorg werkten, long covid hebben en hun werk zijn kwijtgeraakt.
Ze eisen daarom bijna 23.000 euro per werknemer.
Want ook na twee jaar onderhandelen weigert de overheid, volgens de bonden om met geld over de brug te komen.
Ze hebben enorme financiële schade geleden.
Al in het eerste ziektejaar. Zeker in het tweede ziektejaar.
En zeker nu ze arbeidsongeschikt zijn verklaard.
En de financiële schade is zo aanzienlijk dat een aantal van deze mensen zelfs bij de Voedselbank loopt op dit moment.
Morgen debatteert de Tweede Kamer over het zorgpersoneel dat na een coronabesmetting kampt met langdurige gezondheidsklachten.
De protesten tegen bruinkoolwinning in Duitsland gaan door.
Na de ontruiming van Lützerath, een dorp waar activisten zich hadden verschanst duiken demonstranten op in de omgeving.
In het donker proberen actievoerders onopgemerkt een groeve in te gaan.
Dit is hun doel: de reusachtige graafmachine die de bruinkool naar boven haalt.
De mijn ligt enkele tientallen kilometers van Lützerath.
De bezetters zijn tegen het gebruik van het vervuilende bruinkool om elektriciteit op te wekken.
Ze willen dat Duitsland meer doet tegen klimaatproblemen.
Ook later op de dag had de politie de handen vol aan demonstranten.
Ze bezetten een spoorlijn en protesteerden bij een bruinkoolgroeve op enkele kilometers van Lützerath.
Onder hen klimaatactiviste Greta Thunberg, die zondag ook al werd aangehouden.
Een voormalig commandant van de Wagner Groep is naar Noorwegen gevlucht.
Wagner is het Russische huurlingenleger dat in Oekraïne actief is.
De commandant zegt dat hij bewijs heeft van mensenrechtenschendingen door de groep.
Hij heeft in Noorwegen politiek asiel aangevraagd.
De nacht van donderdag op vrijdag, het grensgebied tussen Rusland en Noorwegen.
De voormalige commandant klopt aan op een Noors adres.
Om 1.58 uur in de nacht wordt hij door de grenspolitie gearresteerd.
Omdat hij illegaal de grens overstak.
Veel meer wil de politie er niet over kwijt.
De asielzoeker heet Andrej Medvjedev, zegt een Russische mensenrechten-activist.
Die sprak hem meerdere keren de afgelopen tijd, toen hij nog in Rusland ondergedoken zat.
Medvjedev spreekt van standrechterlijke executies binnen de Wagner-Groep.
Onder gerecruteerde Russische gevangenen.
De Wagner Groep heeft inmiddels bevestigd dat Medvjedev voor ze gewerkt heeft.
In Arkel in Zuid Holland is een Syriër opgepakt op verdenking van oorlogsmisdaden voor IS.
De man vroeg drie jaar geleden asiel aan in Nederland.
Nadat er tips waren binnengekomen over zijn oorlogsverleden is het OM een onderzoek begonnen.
Het vermoeden is dat hij een leidinggevende functie had bij de veiligheidsdienst van terreurorganisatie IS.
De restauratie van de Domtoren in Utrecht heeft letterlijk z'n hoogtepunt bereikt.
Helemaal bovenin is de gouden windvaan teruggeplaatst.
De windvaan is een afbeelding van de heilige Sint Maarten op zijn paard.
De beschermheilige van Utrecht gaf zijn mantel aan een bedelaar.
De windvaan is ruim honderd jaar oud en weegt zo'n 50 kilo.
De Nederlandse schaker Anish Giri, hier op archiefbeeld heeft op het Tata Steel-toernooi voor een stunt gezorgd.
Giri versloeg Magnus Carlsen, wereldkampioen sinds 2013 en acht keer winnaar van dit toernooi.
Het was Giri's tweede zege ooit op Carlsen.
Kijken we nog even naar morgen:
Dan maakt Schiphol bekend hoeveel vluchten ze deze zomer kunnen uitvoeren
Rusland herdenkt morgen het ontzet van Leningrad in 1943.
President Poetin houdt in Sint-Petersburg een toespraak.
En het Europees Parlement stemt morgen over lootboxes.
Dat zijn pakketjes die je kunt gebruiken in computergames waarbij je van tevoren niet kunt zien wat erin zit.
En ze kosten soms geld.
Het weer. Vannacht is het tamelijk helder.
Alleen in het uiterste noorden is nog een kleine kans op een winterse bui.
Het vriest een paar graden.
Morgen is er eerst veel zon en blijft het droog.
Later op de dag neemt in het noordwesten de kans op een winterse bui toe.
Het wordt 3 tot 5 graden en de zuidwestelijke wind is matig.
Dit was Nieuwsuur voor vanavond.
Het Late Journaal is er rond 23.15 uur.
Wij zijn er morgen weer, om 21.30 uur, op NPO 2. Fijne avond.

plus-circle Add Review

comment

Reviews