Boletín n124 (nov 1960)

Esos libros, publicados en Sil mayor parte en conmemoración del primer centenario
del nacimiento del Dr. Zamenhof, creador del Esperanto, prueban sobradamente la
magnitud alcanzada por el idioma internacional.

BOLETIN

DS LA

FEDERACION ESPAÑOLA DE ESPERANTO

Adrese de la Redakcío kaj Federacio:

Str. Marqués de Caro, 6
VALENCIA (Hispanujo)

Monsendojn adresu al:

S-ro Ernesto Guillen* - Str. Marqués de Caro, 6
Valencia (Hispanujo)

Ĉiuj membroj de HEF ricevas unu ekzempleron.
Membrcco: 25, 60, 100, 150 pesetojn, jaro.
Rksterlandaj abonoj:

Minimume, 60 pesetojn, por tutjara abono.

Korespondaj anoncetoj: 10 pesetojn aii du
respondkuponojn ĉiu 20 vortojn au frakcio.
Pri aliaj anoncoj, bonvolu peti informojn.

Algunos de nuestros consocios escri-
ben cartas con direcciones que no entien-
de el cartero : por ejemplo :

Al Libroservo de H. E. F.

Sr. Presidente de H. E. F.

Sr. Redactor de Boletín, etc.

No falta tampoco quien se fía de la
memoria y escribe la dirección antigua.

Creemos conveniente recomendar que
no falte la palabra ESPERANTO, y aun
proponer como breve y clara esta sola pa-
labra, seguida de «Marqués de Caro, 6»,
si Federación Española de Esperanto les
parece demasiado larga. Después, en un
segundo renglón, puede Ir la sección ;
por ejemplo : «sección libroservo», «señor
Redactor de Boletín», «Sr. Presidente»,
etcétera. De este modo, aunque cambie;;
con frecuencia carteros, parece que se les
facilita el trabajo y se evita cualquier
extravío.

Gracias.

JEN LA SEKRETARI0

Komence de ĉi tiu jaro, mi notis ĉi
tie du entreprenota jn taskojn : Nova re-
gularo kaj pliigo de la membraro.

Pri la unua, la kongreso decidís, kaj,
nun, ni atendas la ofieialan aprobon de la
autoritatoj.

Pri la dua, ni ne povis atingí la nom-
Uron mil, sed ni marŝis antaüen kaj,
certe, ni atingos ĝin dum 1961.

Nun ni parolu pri novaj projektoj.

Unu estas, eldono de propaganda flug-
folio, kiun ni anoncis en nia pasinta nu-
mero. Bedaürinde, pro diversaj kauzoj,
ni ne povis enmeti ĝin en ci tiu numero ;
eble en venonta. Mankas al ni ankcraü
informojn ; do, restas vahda nia alvoko.

Alia projekto, sendube ŝatata de ciuj,
estas la plioftígo de la apero de BOLE-
TIN. Tin projekto dependas de multaj
faktoroj, el kiuj ne estas la plej grava
la monfaktoro. Mia kromesperanta vivo
komplikigis, kaj mia libertempo malkres-
kis, sed, post mia ebla eksiĝo kiel pre-
zidanto de la Valencia Grupo kaj kiel
Sekretario de HEF mi esperas havi pli da
tempo por BOLETIN, kaj eldoni almenaü
ok numerojn dum 1961. Kompreneble, mi
kalkulas kun la solvo de kelkaj proble-
moj Esperantaj kaj miaj.

Antau ol fini, mi petas al la grupoj,
kiuj gis nuil lie sendis listón de membroj
kolektivaj, ke ili sendu ĝin baldad, antau
publikigo de nia venonta numero, au
almenaü, la nombron kaj aprobon por
aniĝi al HEF. Ni scias pri la manko da
tempo de ĉiuj, tamen, provizore, ni espe-
ras ricevi almenaü p. k. de kelkaj
grupoj, kiuj ankorau ne faris tion.

Dankon al tiuj, kiuj respondis al nia
alvoko kaj ni petas senkulpigon pro la
neeblo fari tion persone.

Ankaü mi petas pardonon al kelkaj
samideanoj pro la neskribo de respondaj
au promesitaj leteroj.

HEF -Sekretario,
Angel Pérez

El Tesorero

Manifestanse

Un movimiento como el nuestro, que se dirije a la más
amplia masa, naturalmente atrae a elementos de todas clases:
desde las más serias personas, altamente respetadas en su am-
biente, hasta los individuos considerados a veces por la socie-
dad como verdaderamente raros. Al parecer esto no puede
evitarse. Y además, por si mismo, no es peligroso, si existe
una adecuada proporción*

Lo malo empieza cuando esos raros individuos dan su
sello al respectivo movimiento. El público, lamentablemente,
juzga más a menudo las cosas, no según su valor efectivo, sino
según sus protagonistas visibles. Y — nuevamente lamenta-
ble — los más destacables son por costumbre aquellos que por
su rareza llaman la atención o presentan un objetivo adecua-
do para la broma.

Hubo un tiempo en que tal clase de raros individuos
verdaderamente abundaba en el movimiento esperantista ,
principalmente en algunos países* Por sus fantásticos vesti-
dos, masa de estrellas verdes sobre todas las partes del cuerpo,
desacostumbrado comportamiento y conducta impertinente,
comprometían, algunas veces muy profundamente y casi
irreparablemente el asuhto al cual ellos, tal vez sincera-
ramente, deseaban servir* Y aún más, precisamente tales ele-
mentos fueron la causa de que personas serias comenzaran a
abandonar el movimiento esperantista, o, si permanecían en
él, a ocultar, incluso, su conocimiento del idioma internacio-
nal en los ambientes fuera del movimiento. Esto, a su vez,
creaba aún más mal, porque, al menos en apariencia, la ba-
lanza estaba completamente invertida y se podía recibir la
falsa impresión acerca de una muy inadecuada composición
de la colectividad lingüística esperantista.

La situación, también con relación a ello, mejoró mucho
en los últimos años, y ahora es completamente satisfactoria.
Los diversos individuos íaros casi desaparecieron de las filas
del organizado movimiento esperantista neutral. Este no sólo
readquirió su dignidad, sino incluso elevó su prestigio consi-
derablemente.

Sin embargo, muchos esperantistas sobresalientes — al
parecer, temiendo el compromiso personal a causa de las des-
agradables experiencias de entonces — , aún esconden su cua-
lidad de esperantistas* En los medios de su trabajo o acción
nadie sabe que ellos hablan el idioma internacional. Ahora,
ciertamente, no hay causa para obrar así* Los intereses de la

(continúa en pág. siguiente)

311

KONSTRUEMA

Okaze de la apero de la lasta vortaro de
nia entuziasma samideano D-ro E, Tudela,
dum la pasinta jaro, kaj en la lasta folio
de tiu verko, aperas modesta alvoko de la
aütoro, petante kunlaboron de eiuj legan-
toj antaú eblaj eraroj, kun la inten co ko-
rékti kaj plibonigi gin en venonta eldono.

Laú míaj informoj, nur unusola sami-
deano respondis al lia alvoko. Ci ti un nulan
kunlaboradon oni povas interpreti dumá-
niere: unne, la vortaro devas esti perfekta,
car neniu spertis pri eraroj aŭ difektoj; au,
due, la nuna esperantistaro ne konsideras
sin kapabla, kompreneble, intelekte paro-
lante, pri kono de esperanta lingvo.

Laú mia humila opinio, oni devas res-
pondí ke la afero ne estas tiel; ke la verko
havas eraretojn, kaj ke la nuna esperanta
generacio estas kapabla pri esp. lingvo.
Okazas nun ke ili ne kousideris verán
pravecon pri kunlaborado. Konsideru ke
dank’al la zorgo kaj kapableoo de la esp.
gvidantoj de antaú 50 jároj, veraj pioniroj,
la esp. movado nuntempe ataras en alta
podio anstataú stagni.

La kunlaborado kun la aütoro— plej
amplekse — kun eiuj aütoroj de esp. vqrta-
roj, konsiderante la vortarojn kiel funda-
mentan bazon por la estonteco de Esperan 1
to, estas necesa, kiel mi pruvas per la jena
ekzemplo— tute fundamente— kiel eiuj po-
vas konsta ti.

En la vortaro (pago 124) aperas la vorto
PAVEZO, kun traduko «pavés». En franca
esp. vortaro la sama vorto kun tradukoVüas-
tingage» (hispana signifo: «émpalletado»).

Ni analizu, kritike, oi vorton: Laü Plena
Vortaro PAVEZO, signifas « Supraĵo de la
ŝipbordo».

KRITIKO

La hispana vorto «pavés» signifas: sildo r
d.efenda kaj longforma.— Levigi iun sur la
cpavés» (fr, fig.).— Nomigi iun gvidanton r
enpostenigi, laudigi.

La franca vorto «bastingage» (empalle-
tado) — franca — esp. vortaro de G. Wa-
ringhien eldono 1957 a , signifas: speco de
matraco kiun oni formas apud la fiankó de
la ŝipoj antaú la batalo.

•Efektive, almenaú en la militáipoj, oni
uzas specialajn inatojn dikajn kaj grandajn*
kiujn oni uzas okaze de kolizio; oni metas
ilin pendantaj, en la fianko. antaú la truo
farita de kolizio aú batalo kaj la mato sto-
pas iomete la truon kaj tio permesas, iufo-
je, ripari la, averio n de la interna parto. Tiu
mato estas nomita hispane «pallete de
colisión».

Per ci ekzemplo, kiel eiuj samideanoj
povas konstati, oni vidas la grandan dife-
rencon ínter la esperanta teksto kaj la his-
pana traduko, tute same la franca, kaj ke
ambaú estas tute eraraj. Eble la francoj ne-
niam atentis pri ĉi tiu eraro.

Nun restas diveni la traduko n de la
vorto PAVEZO; tio restas por la k un labo-
ran toj. Eble, neniu kunla boros, sed ci tiu
artikoleto taúgos por ke iuj esperan tistoj
rigardu la vortarojn. Jen kiel estas necese
cíes kunlaborado: kontraúe, povas okazi ke
ni uzu tute erare, iujn vortojn, dum nia
vivo, kiel pruvite.

Spite de ció, la hispana esperantistaro
havos dum multaj jaroj gravan ŝuldon la
nia kara samideano D-ro Tudela.

JOSE LERROUX

(Barcelono)

Manifestarse (de la pág. anterior)

mayor divulgación del idioma exigen, que todo esperantista serio no dude
declararse tal en cualquier momento en que se presente' ocasión para
ello. Esto se puede hacer, por ejemplo, llevando siempre la insignia,
usando la lengua en la correspondencia internacional y durante los via-
jes al extranjero, llamando la atención sobre el problema lingüístico
y explicando adecuadamente la solución.

Una defensa hecha por una persona respetada en su medio, es el
más eficaz remedio.para la difusión del Esperanto.

Verkis Esperante D-ro IV O LAPENNA
(el Esperanto de UEA Junio 1960)

3Í2

LA XXII* HISPANA KONGRESO
DE ESPERANTO

En PALMA DE MAJORKO, 11° -19. a Majo 1961

Kreskas la intereso por ni a ve no lita
kongreso, ne nur ínter la hispanaj sa-
mídeanoj, sed, ankorau pli, ínter la ekster-
landaj.

La tauga a rango de la antaüaj kon-
gresoj, la speciala una neo de la s pirita
atmosfero kiu volvas ilin, kaj, ankau, la
protekto kaj brilo .donata de la koticer-
naj autoritatuloj, famigis ilin ekster niaj
limoj. Kaj, ĉijare, la kolosa altiro de la
turisma intereso aldoniĝas al la antaüaj
konsideroj.

La su gesta kaj magia nomo «Majorko»
estas garantió de inklino, decido kaj 1
certa partopreno, por tiuj kiuj povos sen-
balastiĝi je la preinoj kaj devoj de la
eiutaga vivo. Ni scias ke niultaj faros la
eblon, kaj, eĉ, la neeblon, por ne íual-
cees ti nian venoutan kongreson, kiu pro-
mesas esti por ciuj, neforgesebla reme-
morado por la estonto.

Ni ne volas ripeti la programan skizon,
kiun ni publikigis sur nian lastan nu-
meron. Gi ne estas tute fiksa decido ; ni
scias ke la loka komitato penas por fari
ĝin pli kaj pli alloga, kaj, ke, la lasta
fiksigo estos absolute ne plibonigebla.

Sed, ni volas insistí pri la speciala
aranĝo de nia majorka renkontiĝo. Estos
ĉiutagaj ekskurso j , kiu plenigos la ĝupo-
von de ciuj, kaj, revene, estos ankau
ĉiutaga laboro, por kontentigi nian por-
esperan tan celon. Tiel. oni akordigis la
plezuron kaj la deven, la sopiron kaj la
profiton, ĉar kongresoj ne estas, funda-
mente, plezuraĵoj, sed, male laborajoj ;
tamen, ĝis nun, niaj ĉiujaraj kunvenoj
sukcesis artnoniigi ambafi aferojn, tiel ke

ĉiuj povas dezirí ke la venontaj renkon-
tiĝoj havu la samajn trajtojn ol la antauaj.

Cu povas esti io pli agrabla ol kombini
konstruan diskutadon kun vizitado al la
famaj majorkaj grotoj ? Cu ni povas de-
ziri, en nia poresperanta animstato, ion pli
ŝatindan ol unuaniman konkludon, revene
ke imagplena rondiro al la Valide mesa
Kartuzejo, kie Cliopin kreis tiom kaj tiom
da eternaj melodioj, kiujn ni ciuj konas
kaj estimas ?

Revenante al la puraj materia j aferoj,
ni povas anonci ke nia venonta kongreso
estis jam permesatá de la superaj autori-
tataj instan coj, kaj ke, de nun, ció iros
glate kaj kontentige gis plensukcesa rea-
ligo. La Loka Komitato, entuziasme kaj
serioze daure laboras por ke la ĉeestado
estu plene kontentiga por ĉiuj. Oni devas
aten ti ke la dato de nia es tonta kongreso
estas la pie j tauga por plena ĝuado de la
klimato, de la ekskursoj, kaj, ĉefe, la
plej gusta por eviti la teruran trodensigon
de la popolamaso, kiu, ĉiujare, estas su-
fokiga en Majorko. Tio ¡ebligos ke la
prezoj ne estu tro multekostaj, kaj,
resume, ke ció estos pli agrabla por ciuj.

Ni scias ke multaj ne povos ĉeesti pro
malĝustigo de la feripermeso, sed, anko-
raŭfoje ni r i petas : dum la kutima kon-
ĝresepoko, la kongreso estus tute ne
realigebla en Majorko !

Pro prese ja j neebloj ni ne liveras
ankorau la aliĝilon en la Bulteno, sed ni
esperas sendi ilin al ciuj antau mallonge.

Do, samideanoj, ĉio pretiĝas por ke la
kongreso estu tiel au pli brila ol' la
antaüaj. Cu vi jam penis por aranĝi vían
ĉeeston ? Mi, jam !

313

HISPANA KRONIKO

VALENCIA .—Iva loka E-Grupo, post la
reorganizado de la estraro kaj dank’aí la
novaj samideanoj, el kiuj ĝi konsistas, ko-
raencis vigían labor adon por Esperanto.

El la lastaj okazintaĵoj, estas menciin-
daj :

Inauguro de E-kurso en la Valencia Uni-
versitato, sub la gvido de Sro. Rafael Viz-
caíno, nova prezidanto de la Grupo.

Inauguro de E-kurso por infanoj en la
unuagrada lernejo «Teodoro Llórente», kiun
gvidas S-ro. Felikso Navarro, kaj alia,
inaügurota, en la unuagrada lernejo «Cer-
vantes», kiun gvidos D-ro. Herrero,

Disdono de presita bulteno, ciumonate,
al la VEG-anoj. La lasta numero, dum
monato novembro, estis sespaĝa.

Ekskursoj, el kiuj ni menciu specialan
viziton al Gandia. Pri la sukceso kaj deta-
loj de tiu vizito vi povas legi aparte.

Kelkaj interesa j aranĝoj, kiel : prelego j
de eksterlandaj esperantistoj, nome : S-ino
Johana White, el Aukland; Sro Sondereg-
ger, el Zürich ; gesinjoroj Roj kaj Doroteo
Holland, el Chicago; kaj S-no Elliot, el...
Esperantujo, kiuj akompanis siajn prele-
go j n per proj ekcio de diapozitivoj .

Entute, la Valencia Esperanto-Grupo
vigligas.

" A. Pérez

BENIPEIXCAR-GANDIA. — La Valencia
Grupo vizitis ĉi tiun urbon la 23-au de
Oktobro, Alvenis en grande aiítobuso 45
samideanoj, kiuj estis ákceptataj de S-no
Rafael Moral kaj gandia membroj de la
«Klubo CCC», je la deka matene.

Post mátenmarigo oni celebris Sauktan
Mesón en la privata kapelo de la Palaco
de la «Sankta Duke» (Sankta Francisko de
Borja).. Sekve, la -Grupo vizitis, detale, la
Pa lacón.

Post la vizito, eiuj translokiĝis al la
Laborista Instituto, kie estis aranĝita so-
lena kunveno. Salutis S-ro Moral je nonio
de la «Klubo CCC» kaj de la novaj espe-
rantistoj el Gandia ; sekve, D-ro Herrero
klarigis al la ĉeestantoj, plej parte ne es-
pera ntistój, pri la kvalitoj kaj atingajoj de
Esperanto. Finís la kunvenon vortoj de
S-no Luis Hernández, kiu, latí kutimo, pa-
rolad is tre elokvente.

Post la kunveno, la esperantistoj tras-
lokigis al la moderna plago de Gandia, kie
ili kunmanĝis en pitoreska loko.

Posttagmeze, . nova kunveno en akade-
mio «Cervantes» por pároli pri organizado-
kaj disvastiĝo de Esperanto en Gandia kaj
eirkaŭaĵoj, kaj, fine, forveturo al Valencio.

Kiel fruktoj de tiu vizito kaj, kiel kul-
mino de kampanjo farita per radio kaj,
persone, de S-ro Moral, oni povas noli
starigon de du E-kursoj. Una en la Pala- w
de la Sankta Dako, kiun partoprenas 38
plenaĝuloj el diversa j profesioj, kaj alia,
en Akademio «Cervantes», por 30 junaj.
studentoj. Krome, oni metis fundamentojn
por forta nova E-Grupo.

P. 5 . ;

MADRID. — Madrida E- Klubo ŝanĝis sian
logejon kaj okazigis eksterordinaran kun-
venon. La nova ádreso estas :

Madrida Espera nto-Klubo. Str. Artistas,.
11. 0 1-3. Cuatro Caminos. MADRID.

Komeneante la antaunomitan kunvenon,
paroladis la kara eksredaktoro de nia BO-
LETIN, S-ro Luis Hernández. La ĉeestan-
toj aprobis kaj ĝuis tutkore la paroladon.
Poste, estígis diskutado pri la aferojn de la
klubo, por klopodi pligrandigon de la mo-
vado. La 19-an de Oktobro, estis aranĝita
parolado de nia prezidanto, S-ro Figuerola,
en unu el la domoj de uzino «Standard»
pri «Utileco de Esperanto por la moderna
> ocio. La eeestantoj estis precipe anoj de
tiu uzino, interesitaj pri Esperanto.

Oni atendas novajn kunvenojn sub la
ŝatata ĝvido de S-ro Figuerola, en aliaj
lokoj, kiel la Klubo Kanado.

F. Alafont

VALLADOLID. — De la 2Ó-a de Septembro
gis la 3-a de Oktobro la loka Grupo ekspo-
ziciis E-materialon kun granda sukceso.
TVE (Hispana Televido) raportis dum sia
meztaga programo pri la .sotena inauguro.
Granda nombro da personoj Ínteres iĝis pri
Esperanto kaj la nova kurso komenciĝis
kün partopreno de 70 novaj lernantoj.

Tra la radio, ĉiulunde okazas parolado
pri Esperanto je la kvara kaj kvarono, post-
t.agmeze, kaj la ĵurnalaro, tre favore kaj
ofte, raportas pri Esperanto.

M. Cantalapiedra

314

NI FUNEBRAS

Kmi granda prokrasto alvenis al nia redakcio la malgojiga sciigo pri la
forpaso de Pro£.° Dokt.° GIORGIO CANUTO, Prezidanto de U. E. A.

Pro malsano li ne povis ĉeesti la lastan kongreson en Bruselo, sed li
kontentige pliboniĝis. Bksciinte pri la sama maltrafo de nia Prezidanto, i
interisiĝis pri lia sano kaj pri la preparoj por la venonta hispana kongreso
en Majorko. «Vi devas propagandi por altiri eksterlandanojn ! Kiam ĝi
okazos ?» Bble, li eĉ deziris partopreni nian nacían kongreson !

La morto rabis lin al ni kiam li estis ankorau altvalora por alia movado.
Profesoro pri Jurmedicino, Bksrektoro de la Universitato de Parnia, Prezi-
danto de U. E. A. f de la Itala Esperanto-Federacio kaj membro de la Aka-
demió de Esperanto, li estis* ege prestiĝa, ne liar en niaj inedioj, sed ankad
en internaciaj sciencaj rondoj.

Estos tre malfacile anstatauí lin, ne nur pro liaj oficiala j meritoj, sed
ankaií pro la homaj, personaj kvalitoj kiuj valorigis kaj simpatiigis lin ahtaií
la tuta esperan tistaro. Kiel ĉiuj yere elŝtaraj personoj, li estis ege bonkora,
akeeptema kaj ĝentila ; unuvorte, li estis modela esperantista !

Al lia ĉagrenita familio, al la Itala Esperanto-Federado, al U. E. A. kaj
al la tutmonda esperantistaro ni sciigas nian sinceran bedaüron kaj ni kon-
dolencas, nome de la hispana samideanaro.

Pregante por lia animo, ni ĉiuj devas peni por imiti lin, car, tiel, n i
povos konscii pri daura kaj efika servo al Esperanto.

Ke li ripozu pace !

MOYA. — Jus komenciĝis niaj esperantaj
kursoj kaj ni atingís grandau sukceson.
La kurson por knaboj, kiu okazas ce nia
Grupo mem, partoprenas 15 junuloj,

Ankaií ni okazigas elementan kurson
ce Instituto de Edukado por la Virino,
kiun partoprenas 14 knabinoj.

Je la 11-a de novembro, en nia sidejo,
prelegis S-ro Ch. Elliot, angla samideano,
kiu konstante vojaĝas tra Europo. Li pre-
zeutis belajn diapozitivojn pri diversaj lan-
doj, *de li vizititaj ; 40 gemembroj de nia
rondo eeestis, kaj forte aplaudis la eksler-
landan gastón, kiu jani dna taje vizilis
nian Grupon.

Inter niaj geanoj regas granda entuzias-
1110 por partopreni la IFEF-kongreson en
Barcelona — dum venonta majo — kaj poste,
nian Nadan Kongreson en Palma de Ma-
llorca.

E. G. M.

Notu bone :

Ke la nova adreso de nía s-110 Juan Gi-
ronés Casas estas :

Paseo Maragall, n.° 370. Barcelona (16).

Ke tiu de s-no S. Araga\ y estas :

Arce n.° 8-2-4 . a CoRNEüM (Barcelona),
kaj ne tiu, kiun ni erare publikigis en la
pasinta numero de Boletín.

NI RICEVIS...

...el Valladolid, . ses eltrancajojn, el di-
versaj ĵurnaloj, kun raportoj pri la E-eks-
pozicio, kaj belan folieton eldonitan
por’ propagandi ĝin. Sendis : M. Cauta la-
piedra.

...jurnalon (1-9-60) : «El Correo de An-
dalucía» kun artikolo pri UNESKO kaj
Esperanto, verkita de la sendinto, S-no
Carlos Martínez Fernandez, el Sevilla.

. . .eltranĉaĵon el jurnalo «La Vanguar-
dia», el Barcelona (5-10-60) kun artikolo
iitolita «Esperanto», verkita de ne espe-
rantisto S-ro Domingo de Fuenmayor. Sen-
dis : J. Lerroux, el Barcelona.

315

^&SVBlA EFIKO DE

Kritilco

MEMOR LIBRO PRI LA ZAMENHOF- JARO, elJo-
nita okaze de la cent jara dat reveno de la naslciyo de
D-ro Zamenhof, de Universala Esperanto- Asocio,
plus Centro de Esploro kaj Dokumentadr», Londooo
1960. 22 % 29 cm. 104 p. 16 fAopaĝoj. Prezo: 200 ptoj.
ĉe Eibroservo.

Vere ni ir inda juvelo pot ornami biblio-
tekon. La esperantista™ devas akiri tiun
verkon, kíu enhavas plenan historion pri
la elpenso kaj disvastigado de la plej
granda akiraĵo de la homaro : la lielpa
internancia lingvo «Esperanto».

Por celebri la cent jaran datrevenon de
la naskiĝo de Lia Doktora Mosto Lázaro
Ludoviko Zamenhof oni presigis tí un sene-
galan libron, kunigante en ĝi kelkajn el
la nuiltaj artikoloj skribitaj de mondko-
nataj esperantistoj, kiuj dediĉis siajn plej
belajn pensojn por memorigi ti un nefor-
geseblan da ton.

Jen la nomoj de tiuj, kiuj, kunlaboris
por formi tiun-ci historion pri la genia kaj
homania elpensinto kaj lia, neniam pli-
bonigita, verko :

Prof. G. Waringhien (Francujo).

Prof. Dro. Edmond Privat (Svislando).
Prof. Dro. W. E. Collison M. A. (An-
glujo).

Prof. Dro. E. A. Bokarev (Sovetunio),
Prof. Dro. Ivo Lapenna (Britujo).

Dro. A. Albault, Oft. (Francujo).

Sro. Adam Zamenhof (Pollando).

Prof. Dro. Paavo Ravila (Finnlando).
Sro. Vilho Setálá (Finnlando).

Sro. Preston Davis (Usono).

S-ino Marjorie Boulton, B. Litt. (An-
gla jo).

Sro. John Francis (Skotlando),

Sro. William Auld (SkotlamM .

D-rino. Clelia Conterno GuglielminetU
(Italujo).

Prof. Dro. J. Régulo Pérez (Hispanujob
Prof. Dro. Giorgio Canuto (Italujo).
Prof. Dro. Seiho Nishi (Japanujo).
Prof. Dro. Hugo Sirk (Austrujo).

Sro. C. Stop- Bowitz (Norvegujo).

Dro. G. F. Makkink (Nederlando).

Sro. Da vil Kennedy (Britujo).

Rev. F. Moravec (Germanujo) .

Sino. Julia Isbrucker (Nederlando).

Sro. G. C. Fighiera (Italujo).

Tiuj-ci nomoj estas garantió de plena
su k ceso. La plej multaj uzis tiun belegan
fundamentan Esperanton kinn, tiel bone
legas kaj komprenas ciuj esperantistoj, ec
la eklernantoj.

Nur, en tre malmultaj, mi trovis kel-
kajn nebezonatajn «neologismojn», kiu
lau mia modesta opinio), estas tute nene-
cesaj , tute ne taŭgaj (ĉiam laü mia opinio),
en multaj okazoj, iniskompreneblaj kaj
íernre malbeligaj. Kial «inventi» novajn
radikojn, kiam la esperantistoj ne lernis
ilin nek en gramatikoj nek en vortaroj ?

Ankau mi volas komentarii pri la opinio
de du artikolistinoj (mi ne volas citi la
nomonj), kiuj se vere kritikas la verko jn
(originalajn kaj tradukitajn) de la glora
Sro. Zamenhof.

Estas oportune memorigi la vortojn de
la Majstro : «Kritiki estas facile, fari mal-
facile».

Cu tiuj, kiuj kritikas, kapablas plibo-
nigi la kvanlon kaj la kvaliton de la laboro
farita en, per, por kaj pri Esperanto de
tiu bonega, modesta, lerta, laborema ;
ciam komprenema, pacema kaj homama
geniulo ?

Cu ni, mizeraj teraj vernioj, povas juĝi
la laboron dé tiu reĝa agio, fluginta super
la plej altaj monta roj ?

Ciuj bonaj esperantistoj restas miríga-
taj antau la amplekso de lia eksterordinara
laboro.

Neniu povas esti komparata kun li. Mi
estas certa ke, gis nun, li estis, estas '
kaj, dum multe da tempo, estos, nekompa-
rebla al iu ajn esperanta verkisto.

Se mi kuraĝis kritiki la artikolon de
unu el tiuj kritiki stinoj, certe, de la ko-
menco gis la fino, mi trovus multaj n kriti-
kindajn motivojn. — Ekzemple en la unuaj
linioj mi trovis tiun strangan frazon :
bredi metajorojn . . .» , kaj, laŭ ĉiuj vortaroj,
« Bredh , estas «kulturi kaj eduki bestojn»...

Specialan recenzon meritas la «Pensoj
de Zamenhof», kiuj aperas en preskau
ciuj paĝoj de la libro ; la kolekto da bo-
nega j fotoj, kiuj estas la plej tauga grafi-

(Fino *ur payo 319")

— Poŭ^ia -flnyulo —

v

KONFESO

Rekonas, ke neniel mi talentas . . .

Mi tamen movas plumón mian
por fuŝi strofon . . . poezian . . ?
Ho, Mal ĝi pri Pov 1 pretendas
kaj font' interna ne silentas?!

I. SCHOON

MIA NEPO KAJ MI

Cambrón plena igas pepo:

Gaje ludas mia nepo . . .

Dancas kiel papilio. . .

Gojas, gajas li per ció.*.

Jen pro tio,
au . . . nenio:
kria gajo, gaja*krioü

Sidas mi kaj alr i gardas. . .

Kontraü akcidenl’ lin gardas. . .
Okulsteloj miliardas. , .

Koron mían goj J bombardas. . .

Pro la ludo mi guardas...

Jun-, maljuna, ambaü varmas!

I. SCHOON I

Mia patr’ regas patrinon,

Patrin’ mia regas min
Kaj mi regas la kokinojn.

Ciuj regas, tie di!

Tradukis A. PEREZ
eljena hispana popolkanf o:

Mi padre manda en mi madre
y mi madre mánda en mí
y yo mando en ' las gallinas.

Todos mandamos aquí!

V J

Gusta Vojo

Estás malsamaj la faktoroj kiuj kaüzas
la malrapidan evoluon de Esperanto, de la
loka gis la tutmonda movado. Unu el la
plej gravaj enradikigas en la esperantisto
mein, tute eble pro lia nesufida kom preño
pri la interna ideo de la lingvo internacia.

Se iom atente oni esplorrigardas la ufe-
ron tra oficialaj notoj troveblaj sur iu ajn
él la esperantaj gazetoj, tuj oni rimarkas
sinsekvan plendadon pri mono-manko faro
de la gvidantaro por antaüen puŝi la aferon .

Verŝajne, la esperantisto, kiel perfekta
idealisto, ne konsciis ke ciu organizita hom-
grupo, celante ion ajn, defe, nuntempe,
nepre necesas monon, krorn homojn kun
bona volo, kiuj, sinofere, gvidos kaj pusos
al la celo koncerna. Tiurilate, nenia escepto
en nia m ovado.

Niaj gvidantoj ha vas nur du enspezfon-
tojn por havigi al si la necesajn rimedojn
por funkciigi la motoron, nome: membro-
kotizojn, kiel efektiva fonto kaj memvolajn
donacojn, kiel eventuala.

Tial, nia devo, kiel veraj zamenhofanoj,
estas ne plu perdí tempon m arcandante pri
membro-kotizoj, kun plena fido pri la ad-
ministra sobreco de niaj gvidanfoj, kaj
ekiri sur pli firman terenon, laü la postsi g-
noj de nia genia Majstro. Ni devas, die ajn
kaj diam ajn, sinofere agadi, ne nur
favore al nia afero, sed ankaü, diuflanke
por pruvi al la ekstera publiko, ke ni vere
estas armeo da pacbatalantoj, kiuj, entu-
ziasme, harmonie, discipline kaj goje, k uni-
rás al la celo, kun la certeco ke ni alpaŝas
la gustan vojon.

ANTONIO CRIACH

S-po Luis Hernández malsanas

Kauze de hepata afekcio, nia samideano
Luis Hernández kuŝas en lito. Pro tio, be-
daürinde, gis ankoraü post iom da tempo,
li ne povos nórmale rilati kun siaj amikoj
landaj kaj eksterlandaj.

Ni deziras ke li baldaü resanigu kaj de-
nove rehavu forton kaj kapablon por daüri-
gi la strebadon por Esperanto.

317

Ĉia mentbro de nia Federado aŬ abonante de nia bulteno, sendinta korektan eolvon dt
enigmo, gajnos poenton. Gajnintoj de 5 poentoj rice vos libropremion . Ni akceptos solvojn
ĝU la 20-a de Februaro .

SOLVO DE LA ENIGMO NLJM.4

Horizale: 1, Selu. Tana. 2, Metamor-
fozo. 3, An. Vekat. ÜI. 4, apO, ocE. Tre.
5, Trik. Kapo. 6, Ortodoksa. 7, akaP. Koto.
8, irP. Ont. Jot. 9, Na. Eltir. Re. 10, Osee-
demuloj. 11, Tiea. Inoj.

Vertikále: 1, Maat. ainO. 2, Senpro-
krast. 3, Et. oiraP. Ci. 4, Lav. Ktp. Eee.
5, Umeo. Oída. 6, Okcidente. 7, Trae. Timi.
8, Affc. Kkk. ruN. 6, nO. Tasoj. 10. 10, Uzur-
patoroj. 11, Oleo. otej.

Sendis korektajn solvojm J. M. Gu-
tiérrez, Augusto Ugalde, Alfonso Escami-
Ua, Francisco Aliaga, Alfred Kirch, Fran-
cisco Amorós, R. Albero, Ramón Bastardas,
Liberto Puig.

Atingís kvin poentojn: S-noj Augusto
Ugalde^ kaj Ramón Bastardas, al kiuj ni
sendos libropremion.

ENIGMO NÜM. 5
Krucvorta enigmo de J. Devis
Malsupra figuro

Horizontal: 1, (Inv) Antaühistoria.
Plenkredi. 2, (Rad) Scienco, kiu estadas la
318

atmosferajn fenomenojn. 3, (Rad) Moviĝial
iu difinita loko. Peni ne esti trafita de io.
Pronomo de dua persono. 4, (Rad) Mallon-
ga skriba rimarko. Organa korpo produk-
tattt k eligata de kokino. (Rad; Malhelp. 5,
Irnaga. (Rad) Institucio de fínancaj opera-
eioj. 6, Surtegmenta fako de veturilo, aran-
ĝita por sidigi veturantojn. 7, (Rad) Eligí
sekan k akran bruon de skrapado. Rilata al
felo preparita por industriaj uzoj. 8, (Rad)
Tuto de la sinsekvaj genera cioj de un vi
sama familio, devenanta de unu sama pra-
patro.Tri sama] konsonantoj.(Rad) Teksajo
ferita el lino aü kan abo. 9, Sufikso mon-
teante kutimon al io. (JRad) Inklina alkon-
kordo k paco. Plurala pronomo. 10, Ado-
leska stato, meze Ínter infanino k virino.
11, Parto de la korpo kuniganta la kapon
kun la trunko. Parto de la maldika intesto.

Vertirá le: 1 , Enmeti en truon eksplo-
dan substancon por detrui ion. (Rad) Su-
bite rompiĝi pro interna tro granda prem-
forto. 2, (Rad) Parto de la mekaniko kiu
studae la movojn de la gasoj. 3, Participo.
Havas kiel temon. Nomo de eaperanta k
greka litero. 4, Denove. (Rad) Fonto de
elektra energio, pere de hernia en ergio. 5,
Kapablo fari ion. Nenormala malgrandegu-

10. 6, Fari, respekte, ĝentilan kliniĝon de la
busto por saluti iun. 7, Fotografajo. Defali
de la atmosfero kristaliĝinta akva Vaporo
en formo de blankaj floketoj. 8, Pro nomo.
(Rad) Kun veno en kiu oni dan cas. Dekfoje
cent. 9, Konj. uzata por insistí k nomo de
litero. (Rad) Teatra danco kun muziko k
mimiko, sen paroloj. Inter], esprimauta
malkonsenton, 10, Grandega fosilia reptilio.

11, (Inv) Eligí laütajn akrajn vocsoitojn.
Malsam,

Novaj Libroj

(Fino de paĝo 316 a )

kra porto pri la gravaj okazintaĵoj en Es-
peranto ; ĉiuj poezioj ; k. t. p-, k. t. p. mi,
fine, eio estas leginda.

Cu ion neperfektan mi trovis ? Jes. Ion,
kion ne estis bone prizorgita. Mi sk ribas
pri la pli ol dek-kvin preseraroj, kiujn mi
trovis. La gelegantoj scios bone kompreni
ĉar, ĉiuj estas tute videblaj, sed, kial om
permesis en tiu, ĉiusence mirinda libro, ke
tiuj eraretoj aperu ! Cu oni ne korektis la
presprovojn ?

Por finí, mi de nove rekomendas la akiron
de ci-tiu nekompa rebla libro, kiu (kiel mi
díris en la komenco de ĉi tiu recenzo) estas
la plej bela j uve lo por ornami kaj honori
esperantan bibliotekon.

Rafael Vizcaíno O icina

ADRESARO DE FiRMOJ KIUJ UZAS ESPERAN-
TON. — Brosuro 40 paga, eldonita de Centro por Es-
peranto en Komerco, Industrio kaj Turismo, placo
Oberdan, 1, Milano ( r talia).

La tiel nomata de la eldonistoj, prova
listo, estas bone p re sita broŝuro, kaj tre
bone or dígita lau íiomoj de la firmo j, kaj,
poste, laü alfabeta ordo de artikloj kaj
specialajoj, kaj donas tre bollan impreson
je la unua rigardo.

La surprizo povas veiii, kiam en la
komerco kun alia lando oni uzadas trian
lingvon nekoniunan kun malfacilajoj, car
ti am, se, haza r de, ni trovos en tiu libreto
ke nia kliento s cipo vas Esperant’on, imagu
ke la uegocoj povos multobliĝi.

Anoncoj, senpage. CEKIT meritas ciujn
subtenojn kaj, por la venonta dua eldono
estas promesitaj multegaj pliaj firnioj, en
ciuj lando j.

Industriistoj, komercistoj kaj turista j
agentoj, skribu tuj.

E. G.

KARAJ LEGANTOJ:

Kauze de tro abunda laboro ce ni kaj
ce la prese jo, ĉi tiu numero de BOLETIN
■ aperas kun granda prokrasto.

Ni petas pardonon al vi kaj esperas
povi eviti tiajn prokrastojn estonte.

R. K.

ĜUSTE VI estas tiu , kiun ni
serĉas... se vi estas katolika fraü-
lino ínter 21 kaj 30 jaraĝa, se vi
estas lerta hejm-prizorgantino,
se vi absoluto flue parolas kaj se-
n erare sk ribas esperanton, se vi
ŝatus restadi dum unu tuta jaro
en franclingva esperantista hej-
mo (agrable familia vivo), se vi
interŝanĝe de kompleta senpaga
gastigado (nutrado, loĝado) pre-
tas vigíe helpi en ĉiuj virinaj
hejmaj taskoj, se vi hovas jam
bonajn nociojn de la franca lin-
gvo kaj deziras plibonigi ilin pe r
ciutaga praktiko... tiam bonvolu
tuj skribi kun kompleta vivra-
konto kaj f resdata fotoal: Michel
Pilloy (anonceto Boletín), Espe-
ranto-Office, Ottignies (Brabant),
Belgujo.

PARA NUESTRO BOLETIN

(Donativos recibidos desde el 11 de Septiembre
al 5 de Diciembre de 1960)

Suma anterior ... 2.949

L. L. H. - Sabadell 18

F. Calvet .Tarragona 25

L Serrano - Koln 40

Ges-ro¡ Mánez - Zaragoza 50

A. Criach - Sabadell 35

J. L. Ramírez - Huete 15

F. Alsina - Barcelona 40

S. Alberich - > 40

J. Roig - » 15

M. Alsina - » 10

F. Alsina - » 300

C . Salmau > 25

F. E. Yella nd - Aspremont 15

J. Figueras - S. Estebc n de Bas 40

J. Girones - Barcelona 10

E. Porcar - Benaguacil 5

Svmon 3.637 Ptas,

VOCABULARIOS

Csperanto - Español

(85 Ptas.)

(75 Pías.)

del Dr. E. TUOELA FLORES

CURSOS DE ESPERANTO
por Correspondencia

de la

Federación Española de Esperanto
Calle Foro, n.° 19 MOYA (Barcelona)

Centro autorizado por el Ministerio de
Educación Nacional, n.° 68

GRAMATICA, EJERCICIOS

Y

DICCIONARIO Je ESPERANTO

JOSE ANGLADA PRIOR

Edición ampliada
164 páginas. 40 pesetas

Se ha hecho un tiraje especial de la
ampliación (Suplemento)

precio 12 pesólas

para atender a los que poseen la
edición anterior

(Justos de envío aparte
Pago anticipado o a reembolso

Pedidos a Libroservo de H.E.F.
r o al aulor ==-

Sitjas, 3, pral. 1. a - BARCELONA (I)

PERIS ' ORA

AM.TI

IA , ¿B ■ VALENCIA