Boletín n170 (nov 1968)

2.* Ep. AÑO VI N.° 34 f 1 70) NOVIEMBRE - DICIEMBRE 1968

DE LA FEDERACION ESPAÑOLA DE ESPERANTO

GOJAN KRISTNASKON KAJ FELÍCAN NOVAN JARON !!!

Sub la signo de la ESPERO
neĝo degeliĝas kaj nova vivo floras

BOLETIN DE LA FEDERACION
ESPAÑOLA DE ESPERANTO

Str. Torre Nueva, 30, l.° ZARAGOZA
Redacción y Administración:

Secretaría: Marina Moreno, 35, 4.° Deha.
Director: Domingo Martínez Benavente

ADRE SO J ~

Hispana Esperanto Federado
Prezidanto:

Dro. Miguel Sancho Izquierdo
Str. Torre Nueva, 30 ( l.°

ZARAGOZA
Generala korespondado:

Sekretariino:

Inés Gastón

P.° Marina Moreno, 35, 4.° Deha.

| ZARAGOZA

Monsendoj:

Kasistino:

María Pilar Gómez
Str. Bolonia, 14, l.°

ZARAGOZA
Sendaĵojn pri statistiko
kaj informado ah

S-ro. Salvador Aragay
Str. Arce, 8

¡ CORNELLÁ (Barcelona) Hispanio

Libroservo:

Sekretariejo de H. E. F.

! P * Marina Moreno, 35, 4.° deha.

1 Ĉekkonto: n.° 14114, Banco de Bilbao
ZARAGOZA

! Jarkotizo por eksterlando: 120 ptojn.

La enhavo de la artikoloj ci tie publi-
kigitaj ne reprezentas la oficialan opinión
de H. E. F., escepte en okazo de oficiala
komuniko; do pri la artikoloj respondecas
la aútoroj mem.

De Secretaria

En la Junta General, a propuesta de
algunos federados se trató de la subida
de cotizaciones, quedando sin tomar
acuerdo en firme ya que al no formar
parte del orden del día, no estaba pre-
visto y por lo tanto estudiado el asunto,
que quedó a resolver por la Junta Di-
rectiva.

La Junta Directiva ha decidido no
fijar subida de cotización para el año
1969. Así, pues,, la cotización queda co-
mo hasta ahora, voluntaria, únicamen-
te se ha decidido no enviar reembolsos
por cotización menor de 100 pesetas,
por lo tanto, todo aquel que cotizando
cantidad inferior a ésta desee conser-
varla, deberá satisfacerla antes del día
l.° de marzo, de lo contrario se con-
siderará que voluntariamente ha acep-
tado esa subida.

Las cotizaciones para los Congresos
Nacionales son las que han sufrido va-
riación en alza como verán en los álégi-
loj que se repartirán con el próximo nú-
mero de BOLETIN.

A petición del Grupo Esperantista de
Tenerife ha sido variada la acostum-
brada fecha para la celebración del Con-
greso este año, habiéndose solicitado el
oportuno permiso para celebrarlo del
5 al 10 de julio de 1969.

Los originales enviados para BOLE-
TIN, si han de ser publicados, deben de
enviarse escritos a máquina y a doble
espacio, para poder ser entregados en
la imprenta.

Con arreglo al art. 24 de la vigente Ley de Prensa e Imprenta, ponemos en
conocimiento de nuestros lectores que los señores que constituyen los órganos
rectores de la revista, Boletín de la Federación Española de Esperanto, son los
siguientes :

Director : Don Domingo Martínez Benavente.

Redacción: Doña Inés Gastón Burillo, Secretaria de la Federación Española
de Esperanto.

La revista está financiada por la Federación Española de Esperanto, cuyas
cuentas fueron presentadas por la Tesorera de la misma, doña María Pilar Gómez
Hernández, a su debido tiempo y publicadas en el número de la revista corres-
pondiente a los meses de marzo-abril.

— 2 —

- EN LA MUERTE DEL VIEJO PATRIARCA

0. Qathón Meriénde} Pidal

Cuando se preparaba el 53 Con-
greso Universal de Esperanto que
este mismo año se celebró en Ma-
drid, rogamos a don Ramón Me-
néndez Pidal, quien poco antes ha-
bía cumplido los 99 años, nos per-
mitiera incluir su nombre en el Co-
mité de Honor de dicho Congreso.
Nos llevaba a hacerle esta petición,
no sólo el hecho de ocupar él la Pre-
sidencia de la Real Academia de la
Lengua, sino también su conocida
inquietud y consiguiente afán, ape-
nas frenado por los años, por cuan-
to a la filología se refiere, y base fi-
lológica — aun trascendiendo esta
base la “ interna ideo ” del Esperan-
to — tenía el Congreso que íbamos a
celebrar.

Con el espíritu abierto característico del que bien podíamos calificar
de patriarca de las letras españolas, nos contestó don Ramón aceptando
nuestra invitación en carta que guardamos como una reliquia.

Hoy el roble — en frase de Gil Comín en “El Noticiero” — ha sido aba-
tido. Aquellas palabras de don Ramón a Luis María Ansón, citadas en
el mencionado artículo, en las que le decía no desear a nadie que cumpla
su centenario, parecen haber hallado eco en la divina providencia que
dispuso no lo cumpliera él.

La Federación Española de Esperanto, abierta también al reconoci-
miento de cuantos valores espirituales son y han sido y especialmente li-
gada por deberes de gratitud con don Ramón Menéndez Pidal, al asociarse
al duelo que su muerte ha producido en todos los medios, quiere dejar
aquí especial constancia de ese reconocimiento y esa gratitud.

M. SANCHO IZQUIERDO
PRESIDENTE

— 3 —

SEMAJNO DE INTERNACIA AMIKECO

16-23 FEBRUARO 1969

Kvankam vi ĉiuj, tutcerte jam estas informitaj pri Semajno de Internada Ami-
keco, nun* kiam jam estas decidita la dato por ĝin okazigi, ni deziras pli konkrete
informi vin pere de BOLETIN.

Lá okazigo de Semajno de Internada Amikeco estis ideo de S-ro Carien; do,
nenio estas pli oportuna por vin informi ol artikolo de li verkita kaj sendita al
La Espero (La Sveda Esperanto-gazeto). Sed, tial ke ĉiu lando, eĉ ĉiu urbo havas
malsamajn eblecojn, mi nur transskribos la ĉefajn punktojn:

«En februaro 1969 ni la unuan fojon festos Semajnon de Internada Amikeco.
Revuo Esperanto jam havis artikolon pri ĝi kaj aliaj venos en la sama revuo.

La celo de la Semajno estas :

Fari la ideon pri amikeco trans limoj nacía j, rasaj, lingvaj, politikaj kaj reli-
gia j vivanta Ínter ĉiuj homoj. Tio signifas ke ni disvastigos kaj vivan tigos la «in-
ternan ideon» de Esperanto en nova maniero kaj en granda medio, Samtempe ni
faros Esperanton konata, kvankam ni ne rekte propagandas ĝin. Ni ankau volas
krei belan tradición ínter la esperantistoj mem.

Por realigi tion ni petas chin lokan grupon aií societon esperantistan en la
tuta mondo aranĝu f están kunvenon por siaj membroj jam la 15-an de februaro
en la véspero.»

Sekvas proponita programo kiun mi ne transskribas car kiel mi diras je la
komenco ne nur ĉiu lando, ĉiu urbo havas malsamajn eblecojn kaj morojn, do,
la gvidantoj de ĉiu grupo devas organizi la programojn lau iiiaj eblecoj.

Dum la semajno vi devas sendi salutkartojn kaj eĉ donacojn al viaj geamikoj,
por tiu ínter sango de salutoj la Federacio jam pretigis por vi kartojn kun la
emblemo de la Semajno.

Por disvastigi la ideon de la Semajno de Internada Amikeco ni pretigis ankau
kun la emblemo de la Semajno, afiŝetojn por proponi al la vendistoj ke aperigu
ilin en iiiaj butikoj. Sur la afiŝeto, krom la emblemo devos aperi iu frazo pri la
amikeco, en nacía lingvo. Tiujn afiŝetojn ni dissendos dum la monato januaro.

Vi ne devas forgesi ke la Semajno de Internacia Amikeco ne estas nur por
esperantistoj, dum ,ĝi vi devos interŝanĝi salutojn, ktp. ankau kun ne esperantis-
toj, tial estus konvene organizi la semajnon kune kun alia organizado. Sed por
propagandi Esperanton estas konvene uzi la kartojn eldonitajn kun la emblemo
de la Semajno kiu krom la stelo havas f razón en Esperanto. La salutkartoj estos
dulingvaj.

Se vi bezonos plurajn informojn, helpon au konsilojn, skribu al la Sekretariejo
de H.E.F., ni volonte helpos vin.

Poŝtkartoj : prezo dek ptoj deko.

LASTMOMENÍA SCIIGO !!!!

Ĵus ni rice vis la Verdikton de Konkurso, premio «COMELLA-BAS-
SOLS» kaj ĝoje ni konstatis ke la Unuan Premion meritis la konkursajo
NIGRULA BLANKULO, verkita de nia kara kolego kaj amiko, estrarano
de H.E.F., S-ro Giordano Moya Escayola.

Por ni, ne estas miriga la fakto ke S-ro Moya estu atinginta la Unuan
Premion, tial ke ni bone konas liajn mérito jn, sed ni tre ¡tojas ke liaj
mérito j estis rekonitaj internacie.

Nian plej koran gratulon al S-ro Giordano Moya Escayola.

— 4

LA INFANAJ
KUNVENOJ

Jen kelkaj el la geknaboj. Reprezentataj landoj: Hispanujo,
Portugalujo, Italujo, Germanujo kaj Norvegujo.

Kiel ni, ĝustatempe, informas en BOLETIN, Pontevedra-a H.E.F.-ano S-ro An-
tonio Alonso Núñez, en interkonsento kun la Cefinspektoro kaj Inspektoroj de la
provinco Pontevedra, ekinstruis Esperanton al samurba unuagrada nacia instruis-
to S-ro Manuel Pichel González, kaj samtempe organizis Esperanto-kurson por
knaboj 9-11 jaraĝaj, gvidatan de S-ro Pichel, la celo estis prezenti ce la Infana
Kongreseto en Madrid kvar el tiuj knaboj post tri-monata kurso kaj kontroli la
atingitajn rezultojn.

Pro ne sufiĉa nombro da aliĝintoj, la Infana Kongreseto ne okazis, sed S-ro Alon-
so decidís preni sur sin la respondecon ĉeesti la 53-an Kongreson kune kun (krom
lia familio), la instruisto-kunlaboranto kaj kvar knaboj kiuj finís la kurson. Cefa
kialo de tiu decido estis ne seniluziigi la knaboj n kaj kontroli la rezultojn.

Tial Ges-roj Alonso Núñez tuj klopodis kunigi la geknabojn kongresantajn :
entute, 24 kun ok malsamaj naciaj lingvoj (portugaloj, francoj, italoj, jugoslavoj,
germanoj, norvegoj, usonanoj, kaj hispanoj). Kvankam la partopreno ne estis
konstanta, oni sukcesis kunigi ĉiutage, areton da plurnaciaj geknaboj, kiuj dum
tri-kvar horoj kune kantis, ludís, promenis, vizitis ĝardenojn kaj Zoologian par-
kon, lernis lecionojn, kaj interbabilis pri la respektivaj preferoj, aĝoj, landoj,
ktp. Rimarkinda fakto kiun gesinjoroj Alonso Núñez tie ĉi publike dankas, estas
ke pluraj kongresanoj volonte helpis.

La ĉefa rezulto de tiuj kunvenoj estas certigita per skribajo subskribita de
S-roj Pompilio kaj D-ro Régulo Pérez (KKS kaj Katedra Prof. en La Laguna),
kie ili asertas ke niaj kvar knaboj parolas Esperanton pli flue ol ilia instruisto
S-ro Pichel, kaj ke ili povus solví per Esperanto siajn plej urĝajn problemojn
(horaroj, manĝoj, vojagoj, malsanoj, ktp.).

Surbaze de tia atesto informo estas nun redaktata pri rezulto j, bezonataj tempo
kaj kosto (la instruisto ricevis entute dek-kvin horoj n da instruado, la lernantoj
sepdek kvin, la libro j kostis kvindek pesetojn, ktp.). Oni esperas ke tiu informo
povos esti akceptita de la Ministerio.

Fine, malgranda anekdoto, S-ro Alonso Núñez estis la venkinto en la konkurso
kiun oni prezentis en la finna giĉeto dum la Uni ver sala Kongreso ; estis tre opor-
tuna hazardo ke li trafis la gustan nombron: la botelo enhavis guste 133 bombo-
nojn, kiuj preskaŭ ne sufiĉis por la avidaj buŝetoj de la kolektigintaj geknaboj ! 1 1
Gesinjoroj Alonso kelkfoje rigardas la belan artan botelon, sola restaĵo de tiu
premio por ili, kaj ne scias ĉu bedaŭri aŭ ne ke ĝi ne estas ankaŭ manĝebla, kaj
tiel bongusta kiel la bombonoj estis... lau aserto de la geinfanoj.

— 5 —

INAUGUROJ DUM T.E.J.O. - KONGRESO

En Tarragona estis inaŭgurita strato
Dr L. L Zamenhof.

La urbestro de Monistrol de Montserrat kun la
Prezidanto de H. E; F. kaj gekongresanoj dum la
inaŭguro de strato Dr. L. L. Zamenhof. Dekstre
Infana Folklora Grupeto.

La Prezidanto de H. E. F. D-ro. Miguel Sancho
Izquierdo, rompas botelon de campano Verda
Stelo kontraü la muro de "HEJS Junulara Resta-
dejo HEF" antaŭ malfermi la pordon por inaü-

La gekongresanoj gaje festas la inauguron

SINFONIA ORKESTRO DE LA RADIO KAJ TELEVIDO HISPANA

La Sinfonía Orkestro de la RTV Hispana estis kreita por respondí al la bezonoj
kiujn aperigis la eeesto de du cirkonstancoj absolute novaj : la naskigo kaj splen-
dora disvolviĝo de la Nacía Televido kaj la supermezura kreskado de la «Hispa-
na j Festivalo j». Se la nórmala irado de la Radio postulis t a iígan ilon por la muzika
disvastigo, la sumo de Radio, Televido kaj «Hispana j Festivaloj» postulis gin plej
urge kaj definitive.

La oficiala prezentado de la Orkestro okazis la 27-an de majo 1965 en la
Zarzuela Teatro de Madrid okaze de la II-a Opera Festivalo, kaj tuj poste en la
Granda Licea Teatro de Barcelona. De tiam |i trakuris la tutan Hispanujon reno-
vigante sian komencan sukceson kaj atingante laülonge de multnombraj koncertoj
maturiĝon unuanime rekonita. Giaj semajnaj vesperfestoj por la «Koncertklubo
de la Hispana j Festivaloj» kaj gia aktiva partopreno en la Nacía Festivalplanado,
el kiu gi estas baza piliero, donis al ĝi prestiĝon tiel grandan kiel gia populareco.

Jen la Orkestro dum la Eksterordinara Koncerto de Hispana Muziko (CCXVIII-a
Koncerto) dediĉita al partoprenantoj de la 53-a Universala Kongreso de Esperanto
en Madrid.

pp PREMIO "COMELLA - BASSOLS" 10. a Konkurso 1

VERDIKTO

La Juĝanta Komisiono havas la honoron deklari ke, pro favora lene-
rala voĉdonado, la plej alta nombro da poentoj atingitaj de la konkursa-
jo NIGRULA BLANKULO, verkita de Giordá Moya Escayola, el Tarrasa
(Hispanio) meritis la Unuan Premion.

La Dua Premio estas gajnita de la rakonto ETA KOMPLEZO, verkita
de Tibor Sekelj, el Jugoslavio.

Sincere ni gratulas la premiitajn aütorojn kaj kore dankas ĉiujn par-
toprenintojn al nia Konkurso.

Amalia Núñez Dubús, N. H. C. Macpherson, Gabriel Mora i Arana kaj
Francesc Vilá, Sekretario.

ejr ATISTIKaĴOJ

Nuntempe multa j personoj satas la statistikajn resumojn, ¿iajn zigzagajn li-
niojn, la el ill eltiritajn konkludojn...

Mi ĉi tie alportos nur simplajn ciferojn. Vi mem povos desegni la linio jn kaj
eltiri la konkludojn.

I. — ‘Nombro da aliĝintoj al la 53-a Universala Kongreso lau landoj.

Jugoslavujo

373

Svisujo

16

Hispanujo

326

Austrujo

12

Francujo

219

Grekujo

10

Britujo

94

Israelo

7

Italu j o

94

Australio

6

Bulgarujo

68

Brazilo

5

Germanujo

57

Kanado

5

Nederlando

55

Monako

4

Svedujo

54

Nov-Zelando

3

Usono

43

Hongkongo

2

Belgujo

36

Koreo

2

Hungarujo

30

Islando

2

Danlando

25

Meksikio

2

Cekoslovakujo

22

Sovetunio

2

Pollando

29

Argentino

1

Finnlando . ...

27

Tunizio

1

Portugalujo

22

Arabujo

1

Japanujo

20

Urugvajo

1

Norvegujo

20

Entute

1.696

II. — Nombro da hispanaj aliĝintoj lau

provincoj

Barcelona

96

Lugo

2

Madrid

53

Málaga

7

Zaragoza

46

Asturias

8

Valencia

27

Valladolid

6

Vizcaya

25

Santander

5

Tenerife

11

Salamnca

2

Sevilla

4

Tarragona

2

Castellón

3

Ceuta

1

Mallorca (Palma)

3

Gerona

1

Jaén

2

Huesca

1

Lérida

2

Palencia

1

Pontevedra

9

Guipúzcoa

1

Alicante

8

Entute

326

III. — Nombro da hispanaj aliĝintoj lau regionoj

Kataluno

101

Andalucio

13

Nov-Kastiljo

53

Malnov-Kastiljo

5

Aragono

47

Baleara Insularo .

3

Valencio

38

León ..

9

Kanaria Insularo .

11

Ceuta

1

Gálico

11

Ekstremaduro . ..

0

Vaskujo

26

Na varo

0

Murcio

0

Asturio

8

Entute

326

En la Kongresa libro kaj ĝia suplemento:

Forestas la nombroj 450, 451, 629, 1.499 kaj 1.517, duobliĝas la nombro 1.582
(sama persono), pro komposterareto la ripetita 1.117 anstatauas la 1.118.

NOMBREMULO

8 —

TRAGIKA KRISTNASKA NOKTO

Ne apartenas al fantazia mondo de legendo aŭ fabelo la ĉefaj faktoj de ĉi tiu
rakonto. Ili estas vera okazintaĵo, kiu, dum la kristnaska nokto de la jaro 1351-a,
tute neatendite, kaj absurde, realiĝis sange kaj tragike, ĉar la abato Biure, el
la monafiejo de Sant Cugat del Valles, apud Barcelona, estis murdita dum solena
celebrado de la matutino.

La nobela familio Saltells, kies tombo ankoraŭ nuntempe troviĝas ĉe la muroj
de la menciita monafiejo, havis, ho bedaŭro!, diboĉeman filón nomatan Beren-
guer. Same kiel la evangelia «prodiginta filo» (Lk XV, ll), r li forlasis la patro-
hejmon. Sed, tiuokaze, liaj gepatroj neniam plu sciis pri li. En la jaro 1348-a la
patro testamentis : li dotis sian edzinon per parto de la heredaĵo. La restantan li
transdonis al la abatejo de Sant Cugat. Sed la patro ankau promesis doton je
dekmil soldoj al la malaperinta filo, se iam li revenus al la hejmo. La patro Sal-
tells mortis; kaj, iom poste, lia filo Berenguer prezentiĝis al la abato kaj postu-
lis por si, laupretende, la tutan monsumon havigitan al la monafiejo, car li ne
volis rekoni kiel leĝe gusta sian parton. La abato al li respondis dirante, ke nur la
komunumo povos verdikti, favore aií madfavore de tiu trudo,, sed ne la nura per-
sona abata autoritato.

Kiam en la preĝejo, je la kristnaska nokto de la jam citita jaro, estis kantata
la matutino, kaj dum la abato tiam estis kantanta la antifonon «Oh magnum. mys-
terium», la filo Saltells alsaltis la fiorejon akompanate de kelkaj fihomoj ; ili kune
trafe ekatakis ponarde la abaton Biure, kiu vestite per pontifikaj ornatoj trovigis
sidanta sur la trono — la sama kiu nuntempe estas uzata de la ab atino de Vall-
donzella.

Defendante sin kontrau la batoj de la atakantoj, la aba^o prenis al si la misalon
kaj uzis ĝin kiel ŝildon. Sed Saltells, kaj lia kliko, povis barakte ree ponardbati
sian viktimon, kiu ankoraŭ kapablis paŝi gis la altarperono, kie li fine stumblis
kaj falis senvive.

Lau diro de la tradicio, la Krucifikso tumis sin por ne vidi la kruelan scenon
de la pérfida murdo. La popola dirado, jam sur tereno de popollegendo, plie rakon-
tis ke la cefa sonorilo de la preĝejo plende sonoris, senpere, dum tri horoj ; kaj
ke tiu sonorado estis klare aŭdebla ĝis Martorell ; kaj ke la artromanika koko el
bronzo de sur la ventomontrilo, timigite, kokeriadis terurfunebre. Oni plie aser-
tis, ke iu frato de la murdito, benediktano kiu tiam trovigis en Romo, perfekte
aüdis kaj rekonis la kokblekon, kaj ke li, kpnstatinte tiun mirindan fakton, mal-
trankvile al si mem diris : «Mi devas senprokraste iri al Sant Cugat, car, sendube,
io malbona okazis al mia frato.»

La murdo de la abato Biure forte kortuŝis parton de la kristana mondo. La
papo Klemento la Vl-a ekskomunikis la imurdintojn, kaj la Aragona regó Petro
la IV-a ordonis ilian persekutadon kaj kapton.

Berenguer Saltells kaŝiĝis en arbaroj de la pirenea montaro, meze de densejoj
kaj so vaga j kaj vepr oplena j lokoj, por defendi sin kontrau persekutado kaj tra-
sero ado. Oni diris ke li ululis kiel so vaga besto. Kaj iun tagon oni trovis lin
mor tinta.

Tiu estas la tragedia historio pri la murdo de la abato Biure, kiu okazis dum
kristnaska nokto, kiam oni sin preparis por ĝoje kaj pie celebri la naskiĝon de
Kristo. La bronza koko kiu tiam kantis, nun, elstarante super la pórtalo de la pre-
ge jo, rememorigas tion al ĉiu vizitanto, precipe okaze de la noktomeza meso de
Kristnasko.

En la «Dioceza Muzeo» de Barcelona, tro vigas la albo de la abato, en kiu an-
koraü estas klare videblaj sangaj makuloj kaj la ŝiroj faritaj de la ponardaj
batoj. Kaj en la sama muzeo, estas kiel trezoro gardata la ricega diversa mantelo,
kies ŝtofo estas el valorega cipra teksajo.

Kompilis kaj esperantigis :

GABRIEL MORA ARANA

— 9 —

NIAJ GRUPO! frnD

BARCELONA

«AŬRORO»

De nun la Esperanto Grupo Auroro de Barcelona, estos nomata Secció d * Es-
peranto del Foment Martinenc. Jen ĝia nova adreso:

Str. Provenca, 595 (Clot) - Barcelona-13.

« STELO DE PACO»

En la Esperanto-Grupo «Stelo de Paco» de Barcelono, okazis la 6-an de okto-
bro, prelego de s-ano Petro Nuez pri la temo: «Eíiropismo».

La preleganto, resume, skize, rakontis la tutan historion de la Europo-ideo, tío
estas, de 1’ Eíiropismo.

Li emfazis, ke «ĝi, neniam estis kolektiva deziro au pensmaniero, sed nur sentó
de kelkaj izolitaj konsciaj europanoj, verko de avangardaj progresemaj revuloj.
Tiu ideo, ne fariĝis tagon post tago, sed naskiĝis spontane, de tempo al tempo, en
malsimilaj cirkonstancoj, en malsamaj medioj, en diversaj lokoj kaj epokoj».

Post priskribo de geografía, rasa, lingva kaj politika aspektoj de Europo, la
parolanto prezentis al la aüskultantaro la diversajn etimologiajn fontojn, kiujn
oni atribu as rilate la nomon «Europo» .

Li diris, ke «la europan spiritan karakteron kreis tri malsamaj civilizacioj : la
greka oferante la arton, la kulturon, la filozofion; la romana, disponigante la
retorikon, la arkitekturon, la jurón; kaj la kristana, disvastigante konceptojn pri
universalismo».

Antaíi la publiko, aperas, kvazaíi estus multkolora bukedo, la eüropa historio:
Grekujo, la romia imperio, la mezepoko, la franca Revolucio gis lastjaraj eventoj.

Dum la prelego, la oratoro citis kelkajn frazojn de elstaraj europo-ideanoj.
Li menciis ĉiujn plej gravajn europismo-luktantojn : unuj, «ambiciaj individuoj,
vantaj kaj egoismaj, gloramaj, kiuj revas posedi la unuiĝon de Europo en siaj
manoj ; unueco, ne en la senco de universalismo, sed kiel regno, perforte milita-
kirita, subpremante la liberecon homan, malpermesante la naturan rajton de la
homoj» aliaj, «sentemaj, kiuj grandanime amas la homaron, luktas kaj sin oferas
al la popolo. 111 havas progresemajn spiritojn. Ili estas profetoj de la homa justeco,
antauvidantoj de paca kaj harmonia mondo».

La esperantista parolanto akcentis ankaü la influon de la Papismo pri la fa-
dena movo de la eŭropa politiko reĝa kaj imperiestra. Rilate al la feudismo, li
diris: «Tia regimo, pli kaj pli fariĝis intensa. La terposedantoj, iom post iom,
iĝis la absolutaj mastrosinjoroj, kiuj posedis ne nur la bienojn sed ankaü la
kamparanojn; la terkulturistoj vivis en sklaveca stato, nehavante la rajton trans-
migré sen konsento, el la bieno, kaj je la vendoprezo au hereda transakcio, ili
estis transdonitaj kune kun la farmodomo. Alifoje, la piramida sistemo firmiĝas:
kiel bazo, estis la vasaloj, poste la feudosinjoroj, dependantaj de la reĝoj, super
tiuj ĉi, la imperiestro, kaj ce la pinto de la piramido, la Papo, kiu estris la mondan
monarkion», kaj pri la imperiismo. «En la nacioj regas la absolutismo: interne,
la despotismo, ekstere, la imperialismo kun avida posedo de sklavaj kolonioj».

La malkovro de Ameriko ; la evoluo de la scienco kaj tekniko ; la presarto kaj
literaturo, rapidigas la disvastigon de la kulturo, de revoluciaj ideoj, de avan-
gardaj konceptoj. «La franca Revolucio markas, en la homa historio, startan
mejloŝtonon... Ili pretendas anstataui arbitran sistemon per sistemo bazita sur
racio kaj sperto. La universalismo kaj demokratio estas la standardoj de la revo-
lucio... La revolucianoj estas konvinkitaj, ke en la nova reĝimo,, la paco estos
natura stato. La reĝa despotismo, laüte kritikata, denove aperas en la nova Res-
publiko, sed nune, en formo de teroro...»

«Ja, la nuntempaj europistoj, perceptas, ke la milito ne estas necesa por solvi
teritoriajn, komercajn au socialajn diskutojn. Pere de la diplomatio kaj kompre-
no* la homo povas atingí la pravon kaj justecon. Tiajn postulojn universalajn ili
proklamas».

S-ro Petro Nuez finís sian disertación per jenaj vortoj : «La teknika progreso
malgrandigis distancojn.» Antau ol komenci la europan unuiĝon, ni devas konstrui-
mondan pacón; forigi landlimojn; starigi neutralan lingvan komprenilon; elradi-

10 —

kigi rasajn, religiajn kaj klasajn antaŭjuĝojn ; establi la justan distribuon de la
produktaĵoj ; forpeli monopolojn kaj privilegiojn ; malcentralizi ŝtatojn; akceli
la internacian komercon sen interveno de registaroj nek artefaritaj baroj ; aboli
intrigajn politikajn partiojn. Car, ni, la homoj, nur bezonas justecon kaj liberecon
Kaj pere de tiuj du rajtoj, justeco kaj libereco, ni atingos la mondan pacón, la
fratecan harmonion».

La ĉeestantoj regalis la preleganton per aproba aplaŭdado.

STELANO

BILBAO

Aun cuando las actividades del Grupo no se interrumpieron durante el verano,
al llegar a esta época han sido incrementadas al igual que todos los años con la
organización de nuevos Cursos.

El día 21 de octubre empezó un nuevo Curso de Esperanto para principiantes
a cargo de don José Luis Bringas. Dicho Curso tiene lugar los lunes,, miércoles
y viernes de 8 a 9 de la noche en el domicilio social.

Asimismo, como en años anteriores, se da un curso de prácticas que, de 8 a 10
de la noche, dirige todos los martes don Delfín Ronda.

VALENCIA

El Grupo Esperanto de Valencia ha empezado un Curso de Esperanto para
principiantes siendo profesor del curso el doctor Rafael Herrero Arroyo.

VALLADOLID

La 15-an de oktobro, en la sidejo de la Grupo «Fido kaj Espero» de Valladolid
okazis la solena inaüguro de la nova kurso pri Esperanto. Je la 8-a vespere en
plena salono komenciĝis la inaüguro. La Sekretariino prezentis al la ceestantoj la
grupprezidanton S-ro Gil Contreras, kiu sekve párolis. Li komencis emfazante la
koincidon de la komenco de la kurso kun la festo de Sankta Tereza, Doktorino de
1’ Eklezio, kaj rilatis la internan ideon de Esperanto pri paco, amo kaj interkom-
prepreniĝo kun la mistikaj ideoj de la Sanktulino.

Sekve li menciis la problemon de la malsato kaj párolis pri la «kultura mal-
sato» konkludante ke Esperanto estas taüga por plenumi la deziron de la homaro
pri kulturo.

Poste la Prezidanto párolis pri la facileco de la internacia lingvo komparante
ĝin kun diversnaciaj lingvoj. Li finis kuraĝigante ĉiujn por konstanta perfektiĝo
en Esperanto.

Fortaj aplaüdoj sigelis la lastajn vortojn de S-ro Gil Contreras.

Sekve la kursgvidanto, S-ro Luis Hernández, dankinte al la Prezidanto lian
lertan paroladon, rememoris la pasintan Universalan Kongreson kaj komparis la
tiean lingvan interkomprenigon kun la Olimpiadoj, kie ne povas okazi vera inter-
kompreniĝo pro manko de internacia lingvo. Li kuarĝigis ĉiujn, novajn kaj vete-
ranojn, studi bone kaj perfekte Esperanton kaj invitis la ĉeestantojn viziti la
eksposicieton kiu estis instalita en apuda ĉambro.

Fine, en Esperanto, la Prezidanto deklaris inaugurita la novan kurson.

Kun la auskultado de «La Espero» finiĝis tiel solena festeto.

La nova kurso okazos marde kaj ĵaŭde kun la ĉeesto de 22 novaj gelernantoj.

M. K. U RUE ÑA

ZARAGOZA

FRATECO la Sociedad Esperantista zaragozana ha iniciado, al igual que el
curso pasado, un ciclo de charlas o conferencias en Esperanto.

La primera conferencia de este curso, el día 26 de octubre, corrió a cargo de
nuestro samideano don José Martínez, quien con su buen decir, nos dio una ver-
dadera lección cuyo tema fue «El tiempo».

El día 23 de noviembre fue don Fernando de Diego quien nos deleitó con una
amena charla acerca de «La Kanariaj Insuloj». Si ya antes de oirle todos teníamos
deseos de asistir al 29 Congreso Español de Esperanto, que se celebrará en La
Laguna (Tenerife), después de la charla el interés ha aumentado ya que aparte del
entusiasmo esperantista, lo anima el deseo de conocer esa parte de España.

Los dos oradores fueron muy felicitados y aplaudidos.

En «Frateco» también han empezado dos nuevos cursos, uno que tiene lugar
martes, jueves y sábados, a cargo de don José Andrés Aldana, y otro los lunes,
miércoles y viernes, a cargo de doña Inés Gastón* ambos cursos son muy con-
curridos.

— 11

BEL ARTA

2-a Premio Origínala Poezio

TRI NUDAĴ0J DE MODIGLIANI

Parfum’ nedifinibla de volupto
dresita sub diec’ de karn’ tepida,
bildigas la realon, sen abrupto,
de roz’ oíeriginta — 1 cu ;memfida?

Perceptas mi transsalton de la amo
al duondormaj sferoj de la vivo,
kie angor’ farigas fajrreklamo
de paradiz’ dronanta ce deklivo.

Ripozo post cindriĝo de la spasmo;
amara plaĉ’ de mondo sen espero.
Translim’ de nokto kaj entuziasmo
estas aŭror’ el nia belvedero.

Venus’ pro pekoj. Flosas la indulgo.

L’ ekstazo trista estas nur anhelo
de lum’ fuĝinta el la ŝlim’ kaj fulgo
de la pataco via — de 1’ bórdelo.

Vi estas, senkonscie, monda centro
de graco miksiĝinta kun misero.

Garden’ de senfruktec’, sur via ventro,
floradas post diboĉ’ de 1’ kruda vero.

Kaj ni rikoltas revon pro soifo ;
sukcenon, larmojn de malofta salo...

Vi estas ebenajo verda, klifo,
abism’ senfunda — perlo kaj migdalo.

Oldajn sekretojn de 1’ eden’ vi kirlas,
el perlamoto de virina koro.

Inter herbar’, aü silk\ ankorau lirias
la tumultema sango de 1’ amoro.

Feino de fascin’ ; kaj ĉielarko ;
reĝino de la nokt’ kaj de 1’ absurdo ;
visceroj de neestingiĝinta sparko.

Je malproksim’ muzikas stranga gurdo

Vi, rekreita en malsana menso
pro la sufer’ ŝirita de 1’ inspiro,
senprude nuda — ' vazo el fajenco — ,
solece, en kuŝej’ de pekakiro ;

vi, sun’ flagranta en profunda ŝakto
de malplenec’ spirita kaj ekzilo
de virinec’ tretita sen barakto.

I Ho via bon’ sub gruza maltrankvilo!

Vi, nuda kiel la komenc’ kaj fino,
denove virga, sekretega nodo
— * kun nauzo sepultita en la sino — ,
indiferenta sur la eŝafodo ;
vi, senvualigita gis la animo,
vokas la gloron de la senplezuro,
kaj sur altar’ vi estas la viktimo
kun forgesitaj pekoj — kota spuro.

Gabriel mora y arana

— 12 —

KONKUI

■CURSO de U.E.A. - 1968

Origínala Poezio (Laüda mencio)

PRI GABRIEL MORA 1 ARANA

Malofte aperas en herbejoj hela floro. Tia estas
S-ro Gabriel Mora i Arana, kiun mi ne volus
ofendí en lia modesteco . Li estas manlaboristo
plenumanta ĉiutage metilaborojn dum multe da
horoj; sed en lia kapo ardas la Poezio kaj la Li~
teraturo, kiujn U konstante eksterigas... kaj jen ,
unu post alia venas al li la premia j lauro j, mul-
ta j lauro j, pro lia j verkoj , jen en la propra Un -
gvo, la kataluna , jen en la internada.

Mi volus portreti Un en ses versoj (Kun lia
par dono ).

Sen diplomo j nek titolo ,
armite nur per forta volo
li leviĝis kaj nun trilas;
spronas Un tre granda koro
kaj li, herbeja , hela floro
poezie, alte brilas .

SALVADOR GUMÁ

ESPERKANTO

Printempa sun’ (odoras lonicero!)
tra F prismo de Y aüror\ sur la vizaĝon
disversas vivon — lumon de V espero.

Gojplena knab*! Akceptu versomaĝon.

(De nova verd* kovriĝas ĉiu monto,
kiel ĝermanta gloro de V estonio.)

Agordas noble plej serenan kanton
de F oraj revoj, vi, Rideto-Stelo !

Vidigas sorĉoplenan helianton
kaj bluajn tagojn, vi, Rideto-Helo!

(El viv’ al vivo etendiĝas ponto,
kiel gerrranta gloro de 1’ estonio.)

Amika sintenado kun etoso

de monda harmonio. Jen la graco

de homburĝon’ kaj posta ŝvit’ — * ho roso!

Por vi la mond’ fariĝu am’ kaj paco.

(La neĝ’ postvivas flue en la fonto
kiel germanta gloro de V estonio.)

Vi kantas kun susuro spontanea:
ĝiskora elmontriĝo de homeco
maturiĝanta ne per sorĉo fea,
sed per la vivplezur’ de sang’ kaj deco.

(Gajec’ infana: poezirakonto
kiel ĝermanta gloro de 1’ estonto.)

Eniras vi en «mondon de kialoj,
kaj ravas vin insektoj, floro j, steloj :
paradas la nuancoj kaj detaloj,
kun birdoj, papilioj kaj fabeloj.

(Somero tronas ce la horizonto,
kiel ĝermanta gloro de 1’ estonto.)

— 13 —

Ho bluaj tagoj plena j je rebriloj !

(Ho nia cindro-pasintec’ amata!)

En la mirland’ de revoj kaj ludiloj,
ĝu’ kaj feliĉ’ avidas je am’ frata.

(Impetas vi, el naivec’ kaj honto,
kiel ĝer manta gloro de 1’ estonio.)

Sublima ideal’. Junegaj regnoj
de f antazio sensekreta ! Knabo !

Parolas vi per ludoj kaj desegnoj.

De bela akord', vi estas gusta klavo.

(Vi staras super ĉiu mirrakonto,
kiel ĝermanta gloro de V estonto.)

Florad’ de simpati’ kaj iluzioj ;
invit’ al amikeco plej natura.

Ne preñas vin, ankoraü, elegioj :
nur fantazi’ de lumo bonaügura,

(Amiko — 1 esperkanto! Ho renkonto
kun la promeso j virgaj de T estonto.)

Sed, kiom da infanoj en sufero! :
senhejma, malsatantaj ; pro milit'
mortintaj, kriplaj, orfaj. Dorna vero,
kaj, en ĉi kanto, kvazaü glava split’.

Iliaj larmoj estas, ve, rivero
en nokto frostokora sen karitM

GABRIEL MORA I ARANA

— EL LA KVINDEK TRIA UNiVERSALA KONGRESO

”Se ne ekzistus SED kaj TAMEN
ni al ció dirus Amen ”

(Zamenhofa proverbaro )

En la unua generala kunveno de U.E.A. (Dundo, la 5-a Augusto 1968-a) nur
unu voco leviĝis kontraü la hispana lingva diskriminacio. Tiu voĉo apartenis al
kataluna estonta sacerdoto.

Mi ne estas kataluno ; malgrau tio mi plezure kontaktas kun la parolan toj tian
esprimoriĉan, belsonan kaj klaran lingvon. Gian ampleksan literaturtrezoron
iomete mi konas ; kaj pro tio mi, aragonano, povas aserti ke kaj proze kaj poezie
tia trezoro ne envias nian kastiljan ĉiuspecan literaturan verkaron.

SED... ankaü mi iomete konas la latinan kaj la malnovan grekan literaturojn,
malgrau ilia tutplena malapero kiel vivantaj lingvoj. Do ne timu, kataluno j : Eble
pro neeviteblaj politikaj, ekonomiaj aŭ eĉ kulturaj premoj via belega lingvo (tute
egale kiel nia nemalŝatinda kastilja) iam pereos; sed la grandaj kreitajoj de
viaj poeto j kaj prozistoj, same kiel tiuj de niaj kastiljaj verkistoj, nemorteble
daiíros vivantaj kaj elstare montros por ĉiam la kreofortojn de niaj noblaj regionoj.

La pastriĝonta parolanto ankaü multe bedaüris pro tio ke katalunaj infanoj
uzas tute ne-katalunajn vortojn aü dirturnojn. Tio ne gravas: ankaü ni kastiljpa-
rolantoj, per televido inglutis tiujn «ocsiso», «por favor», «de inmediato»...

La lingvoj iom post iom ŝangiĝas : ,-Eĉ nia nuna Esperanto eble post sia tut-
monda disvastigo, tute ŝanĝiĝos; eĉ eble post jarcentoj kaj per tute alia inter-
nada lingvo, oni laüdos la geniajn kreitajojn de la tutmonda estinta Esperanto...

TAMEN... ni fosu nian sulkon.

E. MAYNAR

— 14 —

KOMENTOJ PRI LA KONGRESO

Kiam en septembro 1965-a, la Direkta Komitato de la Federado vidis la eble-
con organizi en Hispanujo Universalan Kongreson de Esperanto, ĝi faris la necesajn
demarŝojn por ke tiu generala deziro efektiviĝu, kaj por ke la kongresa sukceso
respondu la planitan celon.

En la unua momento ni konsideris ke la urbo plej adekvata por ĝia okazigo ne
estas Zaragoza, kiel oni sugestis al ni el alia urbo, sed Madrid, kie la kongreso
povus atingí maksimuman eĥon kaj sekve, la plej grandan propagandan efekton
por la diskonigo kaj vastigo de Esperanto en nia patrujo.

Madrid, ne nur estas la oficiala kaj kultura centro de Hispanujo, sed pro siaj
monumento j, muzeoj, parkoj, ktp. ĝi estas nacía kaj internacia celo, kio pliin te-
resigas ĝin al niaj vizitantoj.

Gvidate de tiu pensó, jam tiam ni entreprenis la organizadon, kaj ni konstatis
poste, pro la atingita sukceso, ke nia unua intenco estis la plej bona kaj la plej
facile efektivigebla.

Ciu diskoniga rimedo : Gazetaro, Radio, Televido ; la oficialaj kaj privataj
informe] oj : ministrejoj, turismaj kaj akceptaj organizajoj ; hotelistaj kaj simi-
laj korporacioj kaj ankau la privatuloj helpis faciligi la kongreslaboron.

Dum la tuta jaro, la Radio kaj Televido, sed precipe la Gazetaro publikigis
ne nur ĉiun novaĵon, kiun ni sendis al ili, sed ankau plurajn intervjuojn petitajn
de diversaj redaktoroj el Madrid kaj el hispanaj provincoj. La atingita triumfo
efiis en tuta Hispanujo kaj en multaj landoj, kie nombraj agentejoj ĉiutage infor-
madis. Fri la Madrida gazetaro, ĉiu kongresano povis konstati tion per la kon-
gresaj fotoj kaj sciigoj, iufoje tre vastaj, kiuj ĉiutage aperis.

Kiel ekzemplon pri nia aserto ni citos du konkretajn faktojn el aliaj landoj ;
el Tunizo, zaragozano, kiu logas tie jam multa jn jarojn, rakontis al ni per letero,
ke li sekvis kun intereso la Kongreson, kaj esprimis sian kontentecon kaj emoción
pro la sukceso kiun ha vis la Zaragoza Ĥoro, kiam ĝi kantis honore al kongresano j.

La dua ekzemplo venís de hispano loĝanta en Argentino, kiu skribe gratulis
nin pro la kongresa sukceso. Li sciigis pri ĝi la lastan vintron per la intervjuo al
S-ro Angel Figuerola, prezentita en la fako Ventana de España (Fenestro de His-
panujo) ; la sukceson li mem deduktis el la kongresa resumo, kiun la sekretariino
de nia Federacio, F-ino Inés Gastón faris en la fres data fako Ventana de España,
kiam ŝi estis prezentata kiel Figuro de la Semajno.

Fine, ni povas aserti, ke la plej granda atingo de tiu ĉi kongreso estas — laü
nia opinio — ke ĝi rememorigis Esperanton al multaj homoj, kiuj preskau forgesis
ĝin, kaj precipe, ke aliaj personoj ĝis nun fremdaj al Esperanto, estis altiritaj,
interesitaj lerni ĝin.

RETO

Partoprenintoj en la kunveno por foto-film kaj magnetofono-amatoroj,
okazinta en Madrid la 6-an de augusto 1968 en la kadro de la 53-a TJ.K.
de Esperanto, bonvolu informi pri la kunveno al Esperanto «(fo - ki - ma)»
Kultura kaj Propaganda Instituto (Húngara Sekcio) Budapest. P.O. 119.
Poŝtfako 16.

CU AL HELSINKI?

H.E.F. planas komunan vojaĝon al la Universala Kongreso en Helsin-
ki 27 julio - 2 augusto 1969, por kio jam kontaktiĝis kun grava entre-
preno. Informo j en Sekretariejo de H.E.F.

15 —

L. KAFANOVA

LA RENKONTIGO ESTIS NEATENDITA 1

2 )

La renkontiĝo, vere, estis neatendita! Iu foje, trarigardante la katalogon de
ia manuskripta fako de la Publika Biblioteko en la nomo de Saltykov-ŝĉedrin, la
redaktorino de la Leningrada radio, Tatiana Kruntjajeva subite trovis la noton :
«losefo Hajdn, «La neatendita renkontiĝo».

Tatiana Kruntjajeva petis alporti la manuskripton. Oni donis al ŝi luksan
paperujon faritan el la flava marokeno, ornamitan per argenta j angulvinjetoj kaj
seruro. Sur la fermoplato estis enstampita la blazono de aŭstraj dukoj Estergazi.
Atenteme malferminte la paperuĵon, Tatiana ekvidis paperfoliojn, kiuj estis de-
segnitaj per .muzika notsignoj. Sur unu el la paperfolioj estis skribite: La nea-
tendita renkontiĝo» «Opero» Apude kuŝis malgranda libreto presita en la itala
lingvo, la teksto de la opero.

Kiel diris Tatiana mem, ŝi eĉ ekkriis kaj tuj invitis en la bibliotekon la pro-
fesoron de la Leningrada Konservatorio (muzika altlernejo), E. D. Lebedev. Post
kiam li konatiĝis kun la neordinara trovitaĵo, la duboj malaperis: tio ĉi estis la
manuskripto de la partituro de la opero de Hajdn «La neatendita renkontiĝo», la
manuskripto de la opero, kiun la samtempuloj opiniis esti unu el la plej elstaraj
verkoj de la komponisto, sed kiu, dum pli ol centjara periodo, estis konsiderata
perdita. En unu el la muzikaj informiloj estas pri ĝi jena informo: «...eble la
partituro forbrulis dum incendio aŭ ĝi mistere malaperis.»

Kiel estas konate, de la jaro 1761-a, Hajdn servis ce la dukoj Estergazi kaj ili
opiniis' sin laŭleĝaj posedantoj de ĉiuj liaj manuskriptoj. Lau la mendo de sia
mastro Nikolao Estergazi, kiu havis la kromnomon «Brilega», Hajdn verkis la
operon «La neatendita renkontigo». Gia unua prezentado okazis en Estergaze en
aügusto 1775-a jaro, okaze de la plej ĝojiga alveno de lia duka ¡mosto, ercgercogo
Ferdinand kaj ercgercogino Beatrisa D’ Aste.

Iom pli poste, kiam la muzikkomponisto forveturis el Estergaze, ĉiuj liaj ma-
nuskriptoj restis tie. Ili estis konservitaj tie malzorge kaj multo el la heredajo
de Hajdn, senrevene pereis.

Sed kiamaniere, tamen, la partituro de la opero «La neatendita renkontiĝo»
trafis Leningradon?

Post longa, klopodiga, laboro oni sukcesis evidentigi, ke en la jaro 1856-a en
Ruslandon, por la partopreno en la kronado de la caro Aleksandro la Dua, venís
ambasadoro de Austra-Hungara monarkio, Paulo Etergazi, la nepo de tiu Nikolao
la «Brilega», ĉe kiu servis Hajdn. Estinte en Peterburgo li vizitis la Publikan
bibliotekon kaj ekraviĝinte pri ĝia manuskripta kolekto, promesis donaci al la
biblioteko ion el la valorajoj, kiuj estis deponitaj en liaj arkivoj. Li tenis sian
vorton, sian promeson kaj post la trapaso de du jaroj li alsendis la manuskripton
de la opero de Hajdn. Tamen, pro iaj kauzoj, oni ne atentis la partituron kaj ĝi
kuŝis netuŝite pli ol cent jarojn...

ELRTJSIGIS

PETRO POUŜCUK

La artikolo estas publikigita en la tagjurnalo «Komsomolskaja Pravda» de la
10. VIII. 1968 jaro, numero 13260.

K L. A R I <3 O

En nia antaüa numero de BOLETIN aperis grava eraro, tial ke estis
Pola Esperanto Asocio (ne Pola Radio, kiel erare ni diris), kiu sendis
donacon al Hispana Esperanto-Federado, okaze de la 53-a Universala
Kongreso de Esperanto, okazinta en Madrid.

— 16 —

H . E. F. A.

Fervajista Sskcia «le H. E. F

HISPANAJ ESPERANTISTOJ EN BULGARUJO

Okaze de la 20-a Jubilea Kongreso de
la Internacia Fervojista Esperanto Fe-
derado (I.F.E.F.), malgranda grupo de
hispanaj esperantistaj fervojistoj kon-
sistanta el 20 personoj, veturis al Varna
pasintan Majon.

Kvankam tre malamplekse, mi inten-
cos montri la plej gravajn okazintaĵojn
de nia kongreso kaj la plejan allogaĵon
de nia longa vojaĝo.

Mi ekveturis el Barcelono la 6-an de
majo, kune kun tri samideanoj, kun pe-
zaj valizoj kaj granda iluzio por koni
tiujn ne konatajn lando jn Jugoslavio
kaj Bulgarujo. Kelkaj samideanoj
adiaŭis nin en la staddomo kaj trans-
donis al ni donacojn portotajn al iliaj
alilandaj konatoj, kiuj ankaŭ partopre-
nos la kongreson.

Gis la franca limo la vojaĝo forpasis
r apide kaj sen nova ĵo j. La franca doga-
nisto demandis al ni : Kien vi iras? — Ni
iras al la urbo Varna, por ĉeesti Fervo-
jistan Esperanto-Kongreson — €u al Bul-
garujo? — Jes, sinjoro, al Bulgarujo.
— Oh! Bone! Daurigu kaj bonan voja-
ĝon !

Jam estis noktomezo kiam ni enva-
gonáis en la franca trajno. En kuŝva-
gono ni tre bone dormis la tutan nokton
gis la itala limo (Ventimiglia), kiun ni
at ingis je la 10 -a matene.

Denove ni staras antaü la doganistoj
kaj same kiel en la franca limo, la ma-
gia vorto : «Esperanta Kongreso», estis
sufiĉa por malfermi la pordon al Italu-
jo. La doganisto interesiĝas pri nia in-
ternacia lingvo kaj ni donacis hispanan
broŝuron en esperanta lingvo. La voja-
ĝo daŭris en bonordo gis Milano. Tie
ni translokiĝis en alian vagonaron por
eniri en la jugoslavan landon.

Estis la dua matene kiam. la jugosla-
va polico vekis nin por kontroli paspor-
tojn la kontrolisto kaj doganisto. Ciuj
estis tre afablaj kaj ĝentilaj. Ili infor-
mis nin ke en la pasinta nokto jam tra-
pasis la limón en la sama direkto, kelkaj
i tala j kaj francaj gesamideanoj. Post
rapida eklerno de la Esperanta Lingvo,
ili deziris al ni «bonan vojaĝon», en es-
peranta lingvo. Inter la lasta itala urbo
Trieste kaj la unua jugoslava urbo Se-
zana, la trajno bezonis du horojn. Fin-

ii ne, la pordo de Jugoslavio malfermi-
ĝis kaj ni dauris la trajnan vojaĝon al
Zagrebo, kie ni devas forlasi la trajnon,
car niaj korespondantoj atendas nin.
Efektive, je la 6-a matene, kiam la traj-
no eniras la stacidomon de Zagrebo niaj
du jugoslavaj amikoj atendas nin ce la
perono. Tre ĝoje ili bonvenigas nin kaj
pere de du taksioj ni veturas al ilia hej-
mo. Post tre bongusta kaj abunda ma-
lenmanĝo, ni promenis tra la urbo, gvi-
date de niaj jugoslavaj amikoj, kiuj tre
ĝentile montris al ni la ;plej Ínter esa jn
vidindaĵojn de Zagrebo,, precipe la mal-
novan kvartalon de la urbo. Je la unua
horo matene ni reiris al la stacidomo
kaj atendis la alvenon de la «Orient
Exprés», kiu tre akurate alvenis. Post
fortaj ĉirkaŭbrakoj, niaj amikoj adiauis
nin, gis la revido post du semajnoj, kiam
ni revenos al Hispanujo. Post nia tre
longa promenado tra Zagrebo, niaj kor-
poj estis tre lacaj ; pro tio ni luis kuŝ-
lokon, en la traino gis Beogrado. Je la
9-a horo matene la suno vekis nin. Ri-
gardante tra la fenestro, ni vidis la lar-
gan riveron Danubo kaj trans la rive-
rego la urbon Beogrado.

Sur la perono de la stacidomo, ni jam
vidis kelkaj n konatojn el Jugoslavio,
kiuj tre amike salutis nin kaj babilis
dum la haltado de la trajno. Post unu
horo la trajno daürigis la vojagon rekte
kai rapide al Sofio. La bulgaran limón
ni atingís je la 14-a horo. Same kiel en
aliaj landoj, ankaü en Dimitrovgrado,
entrajniĝis la policistoj kaj la doganis-
toj. La policisto demandis al ni: Kien
vi iras? — Al la Fervojista Kongreso de
Esperanto,, ni respondis; granda sur-
prizo estis por ni, ke la policisto daüri-
gis la konversacion parolante en Espe-
ranto. La Internacia Lingvo estis la
kaüzo de rapida kaj simpatía amikeco
inter ni (bulgaraj policistoj kaj hispa-
naj vojaĝantoj). Ni festis tiun konati-
ĝon tostante per hispana konjako.

Granda kaj gaja surprizo estis por ni,
kiam la trajno atingís la stacidomon de
Sofio. Tiam, rigardante tra la fenestro,
ni ekvidis amaso jn da personoj alpor-
tantaj verdajn flagetojn, kiuj atendis la
alvenantajn eksterlandajn gesamidea-
noj n. Kompreneble, inter ili estis niaj
gekorespondantoj el Sofio. Raportistoj

— 17 —

t

el ĵurnaloj kaj radiostacio el Sofio, de-
mandis kaj serĉis pri la higpanoj. Poste
intervjuis nin pri nia longa vojago al
Bulgarujo.

La sekvantan matenon ni profitis por
viziti iom de la urbo, gvidate de niaj
gekorespondantoj. Vespere, ce la staci-
domo, ni atendis la ceterajn hispanajn
samideanojn.

La búlgara fervojo^ organizis por la
kongresanoj, specialaii trajnon de So-
fio al Varna, nomata «Esperanto Eks-
preso», kiu ekveturis de Sofio je la
22,15 h. atingís Varnan je la 6,30 h. ma-
tene. La trajno estis gaje akceptita de
L.K.K., kiu rapide disdonis Ínter la al-
venintoj la kongresdokumentojn. La
renkontiĝo okazis je la 20-a h. en luksa
hotelo «ERMA» kun dancado ĝis nok-
tomezo.

Dimanĉe je la 10-a h. okazis la sole-
na malfermo de la kongreso, kun eeestó
de autoritatoj de Varna, Post vigía pa-
rolado de la urbestro de Varna, de la
ĉefdirektoro de Búlgara Fervojo kaj sa-
lutvortoj el diversaj landaj delegitoj, la
prezidanto de I.F.E.F., oficíale malfer-
mis la kongreson.

Lunde komeneigis la laborkunsidoj.
Vespere okazis folklora teatraĵo kun
belegaj kantoj kaj dancoj el diversaj
regionoj de Bulgarujo.

Marde okazis la plena kunsido. En gi
estis elektita la nova estraro de I.F.E.F.,
lau la jena rolo: Prezidanto, Joachim
Giessner ; Vicprezidanto,, Gvozden Sre-
dic; Sekretariino, Elfriede Kruse; Ka-
sisto, Otto Walder kaj Redaktoro, Per
Johan Krogstia. Vespere je la 17-a h.

okazis la akcepto fare de la konsilantaro
de la urbo Varna de ciuj partoprenan-
toj kiujn oni regalis per abunda banke-
do akompanata de vigía kaj amuza balo
en ĉarma salono de la hotelo «HA VA-
NA». En tiu bankedo ni transdonis de la
urbestro de Barcelono al la urbestro de
Varna, malgrandan bronzan fonton «Ca-
naletas». Li tre afable esprimis sian
dankon al la barcelona urbestro.

Merkrede okazis la tuttaga ekskurso
per aütobusoj al Neseber. Tie ni vizitis
ĝiajn tre antikvajn preĝejojn famkona-
tajn en la tuta mondo. Dum tiu ekskur-
so ni ĝuis belegajn pejzajojn ce la Nigra
Maro.

Jaude matene, oni daurigis la labor-
kunsidojn. Vespere je la 19-a h. okazis
futbalmaco ínter esperantista teamo kaj
«Klubo Lokomotiv» el Varna. En la es-
perantista teamo ludis du hispanaj sa-
mideanoj.

Vendrede, lasta kongrestago, okazis
autobusekskurso al la urbo Balcik, si-
tuanta apud la Nigra Maro, kun belega
palaco enhavanta belajn ¿ardenojn,
fontanojn, ktp. Posttagmeze ni revenís
al la kongresejo por ĉeesti la duan ple-
nan-kunsidon kaj fermon de la kongre-
so fare de la nova Prezidanto.

Post la kongresfinigo, multaj amikaj
adiauoj okazis ínter la kongresanoj.

Ni revenís al Hispanujo tre kontentaj
de nia restado kaj kun grandaj kaj be-
laj rememoroj de tiu neforgesebla voja-
ĝo al la bela regiono «ORA SABLO»,
kaj carrnaj landoj BULGARUJO kaj
JUGOSLAVIO.

RAFAEL DEVÍS

DONATIVOS PARA BOLETIN - 1968 (Continuación)

Suma anterior

. ... 4.858,—

Al. Tarragó, Almatret

... 30,—

E. Hurtado, Valencia

... 50, —

J. Martínez, Bitem Tortosa

... 50, —

J. Hutesa, Sabadell

... 200,—

J. Ventura, T arrasa

... 325,—

A. Asensi, El Palmar

20,—

J. Mareé, Vendrell

50,—

í. Molina, Barcelona

60,—

P. Nuez, Barcelona

75,—

Klubo Esperanto Payá, Mislata ... .

... 405,—

A. María, 5; Vicentita, 5; Angelines, 5; Ma-
ría Carmen, 5; Ascensión, 5; Isabelín, 5;
Josefa, 5; Rosita, 5; Ramonet, 5; Sanchis,
10; Terol, 10; Ruiz, 5; Pascual, 5; Maroto,
5; Mateu, 10; Alcantarilla, 10; Giménez, 5;
Torregrosa, 5; Enriquito, 10; Leopoldo, 5;
Rafa, 10; Serisola, 10; Pomares, 10; Roque,

10; Vicente, 10; Tonet, 10; Vilaplana, 10;
Forés, 10; Forés (elec), 10; Alfredo, 10;
Julio, 10; Ceo, 10; Modesto, 25; Roberto,
30; Reig, 10; Críspulo, 10; Doménech, 5;
Lozano, 10; Catalá, 5; Blasco, 10; Jacinto,
5; Félix, 10; Santos, 5; Albero, 10; Sega-
rra, 10; Eliseo, 5; Angelet, 10.

F. Mezquida, Denia 50,—

M. Monrós, Artés 100, —

Anónimo, Barcelona 1.000, —

Esperantista, Valencia 2.000, —

M. Ruiz Maza, Madrid 50, —

R. Canet, Alicante 200, —

Anónimo 540,—

A. del Corral, Argentina 150, —

R. Lecat, Bélgica 50, —

M. Ocaña, Francia 100, —

L. H, Izal, San Pablo de Ordal 272,—

10,635. —

— 18 —

Hi tegis par ai...

Prelego j de la 10 a Internada Semi-
nario de GEJ en Ja Serio 1 «Esencaj
trajtoj de la hodiau mondo», Volumo 1 ;
kontribuaĵoj de Boza Popovic, Jugosla-
vio; Vasil Peevski, Bulgario ; Ivo La-
penna, Britujo; Adam Gula, Pollando;
Wim de Smet, Belgujo; André Albault,
Francujo; Erkki Kááriáinen, Finnlan-
do; Klaus Wandelt, Germanujo kaj
Hans StraBl, Germanujo. Kompilinto,
Hermann Behrmann. Kun bibliografioj,
biografietoj kaj fotoj de la autoroj.
Antaüparolo de Uwe Joachim Moritz.
Eldonejo Ludwig Pickel, Nürnberg,
1967. Formato 21 x 13’5 cm. 170 paĝoj,
broŝurita, kun ilustraj'oj. Prezo 9’60
GM afranko au egalvaloro.

Tre ofte, oni recenzas beletrajn ver-
kojn, sed, ne natursqiencajn libro jn.
Kial?. . .

Tial ke, nuntempe, ĉiuj branĉoj de
la scienco progresas tiel rapUde, mi
kuraĝus diri, eĉ pli rapide ol la homoj
'povas asimili tiun progreson, oni ja ne
pravas opinii, ke tio estas ekskluziva
apartenaĵo de sciendstoj. La sdenco
haste pelas autauen la civilizon, tio
estas, la homaran vivon de la homoj
kaj oni ne devas vivi kvazaü en alia
mondo, for de tiu antaueniro. Tio ne
volas signifi ke ĉiu fariĝu sdendsto;
sed, same kiel la kleraj personoj klo-
podas esti kiel eble plej perfektaj rilate
la spirita evoluo de la homaro, tiel same
la nuna scienca evoluo postulas, alme-
nau, suprajajn konojn pri la modernaj
malkovroj de la tekniko, por ne resti
tute for de nia dvilizo.

La intenco de tiu ĉi verko, disvas-
tigi kaj konservi la faritajn prelegojn,
estas tre laudinda, car la vortoj forflu-
gas kun la vento; kaj plie, pro tio ke
ĝi efektiviĝas esperante. Per sama
kvanto da libroj ol en nacía lingvo, la
disvastigado estos pli internacia, kiel
internaciaj estas la temoj kaj la emi-
nentaj prelegintoj. Pro ció tio, la espe-
rantista™ multe suidas al ĉiuj kunla-
borintoj kiuj kontribuis al la efektivi-
gado de la seminario kaj ties eldono
en nia lingvo. Esperanto bezonas kon-
keri kaj kulturi ĉiujn aktualajn
temojn, ĉiujn aspektojn de la homa
vivo, se ĝi volas resti vere vivanta. La
esperantistoj devas klopodi, devas helpi
por ke tiel okazu.

Kiam mi ricevis la libron «La Mond-
percepto de la Modernaj Natursciencoj»
por ties recenzo, mi tuj pensis: «Jen
osto por rodi»... sed ne. Gi estas tiel in-
teresa, tiel klare esprimitaj siaj koncep-
toj, tiel facila sia legado kaj kompreno,
ke mi legis ĝin detale, ne nur senpene,
sed ankaŭ ĝue. Ne timu, ĉar ĝi ne
entenas plumbajn klarigo jn j)ri nekona-
taj scienca j aferoj. Kontraue, malgraü
siaj timigaj nomoj, ĉiu prelego katenas
la ^tentón de la leganto. Krom tio,
la volumo estas bonege presita sur
bonkvalita papero, en lingvo klara kaj
flua.

La enhavo konsistas el la jenaj pre-
legoj :

Rigardo en la Mikro — kaj Mikro-
kosmon. Natursciencaj Fundamentoj pri
Kosmonautiko kaj Pac-Cela Utiligo de
Satelitoj. Internad- Jura j Problemoj de
Spacveturado. Elementaj Korpuskloj
kaj la Strukturo de Materio. Nunaj
Mondperceptoj per la Biologio. Super-
popolado, Konsekvenco de Kronika
Malsato. Pri la Postsekvoj de la Glacia
Epoko en Fenoskandio. Cibernetiko.
Ranger Fotas la Lunon.

Por dece recenzi tiun ĉi libron, estus
necese tro longa spaco. Pri tiu ĉi, kiel
multfoje okazas, la plej gusta, la plej
tauga recenzo estus kopii ties antau-
parolon. Ciu antaüparolo celas klarigi
la koncernan temon kaj ĉiu recenzo
ekzameni ĝiajn ecojn, bonajn au mal-
bonajn, en mallonga raporto. Tamen,
kiam ambaü paralelas kiel nun, la pro-
logo, ordinare multe pli longa ol la
kritiko, ankaü pli bone povas esprimi
la kvalitojn de la verko.

Mi tutkore rekomendas tiun ĉi, ne
nur pro ĝia pozitiva valoro pri scienca
diskonigado, sed ankaü, pro tio ke, de
la favora akcepto de la nuna libro de-
pendas la aperon de aliaj volúmoj pri
la prelego j de postaj seminarioj, kies
temoj pritraktos modernajn aspektojn
de religio kaj filozofio, sociaj aferoj,
artoj, pedagogio kaj tekniko.

J. DEVIS

— 19 —

HON DAT. Romano de Anh Duk. Sud-
vjetnama literatura kaj arta Premio
Ngujen Dinh Chieu. 1960-65. Tradukig
Ngujen Minh Kinh kunlabore de
Ngujen Minh Tung kaj Ngo Quy Toan.
Kovrilo de Van Cao. Fremdlingva El-
donejo. Hanojo. 1968. 19 x 13 cm. 447
paĝoj.

Laŭ la antaŭparolo de Tran Bach
Dang, Prezidanto de la Konsilantaro de
Verkistoj kaj Artistoj de Sud-Vjetna-
mio, tiu ei romano estas vivovera ra-
konto okazinta en la vilageto Hon Dat,
ĉirkaŭ la jaro 1961. Tie, pli ol mil sol-
dato j, ekipitaj per plej bonaj armiloj
eĉ kun helpo de militŝipoj, de vis rezig-
ni sian batalon, post dektaga kolizio
kontraü 19 gerilanoj, Ínter kiuj troviĝis
du knaboj, deksepjara kaj dektrijara,
ti i virinoj kaj sepjara infanino.

Post la unua renkonto, kiam, interne
de individuaj truoj en la tero, la gerila-
noj surprize atakis la soldatoin sur la
senŝirma kampo meze de rizejoj plagi-
taj de kamuflitaj foskaptiloj kien la sol-
datoj multnombre glitfalis, ili devis for-
kuri kaj rifuĝi en kaverno, de kie, dum
la dektaga siego, preskaü sen akvo kaj
sen rizo, la gerilanoj kuraĝe defendis
sin mortigante pli ol 100 soldatojn de la
Vjetnama Respublika Armeo krom uso-
nan konsilantcn.

La tuta romano celas glorigi la fana-
tikan batalvolon de homoj ser ĉ anta j la
reunuiĝon de sia patrujo kaj la propran
vojon al feliĉo, sen interveno de frem-
daj potencoj devigantaj perforte la rea-
ligon de io, kio ofendas la sendependan
spiriton de tiu suferanta popolo de he-
rooj profitante samtempe la okazon por
politíke propagandi.

Samkiel «Kun la defendantoj de Kon
Ko», el la sama eldonejo, la romanano,
en flua lingvo, klare kaj senerare, laü
stilo, foje estas korektebla la uzado de
la prezenco anstataií la pretérito en ver-
ba j tempoj, eble influataj pro nacia es-
primmaniero.

J. DEVIS

Oficiala Bulteno de la Akademio de
Esperanto N.° 9. Aktoj de la Akademio
1963-1967, 75 paĝoj. Desponejoj : U.E.A.
Nieuwe Binnenweg 176, Rotterdam-2.
S.A.T. Avenue Gambetta 67, París-20.

Varme mi rekomendas la studon de
tiu-ci Oficiala Bulteno, kiun mi kon-
sideras tre grava pro la enhavo: Mal-
longa historio de la Lingvaj Institucioj,
Statuto de la Akademio de Esperanto,
Enketoj kaj Decidoj pri la Pasivaj Par-

ticipo! kaj Vortfarado, Komunikaĵoj al
la gazetaro.

Ciu esperantisto, kiu konscias, ke sen
absoluta lingva unueco nia m ovado po-
vas krevi kiel sapveziko, legos kun
intereso kaj profito tiun-ci 9an Bulte-
non, kiu min surprizis per sia klare-
co: klara preso, klara lingvo, pli klara
argumentado!

La leganto povos multon lerni, ne
nur pri Vortfarado, pri signifo de Pasi-
vaj Participoj, pri la fazoj de Akade-
miaj Decidoj, sed ankaü pri ... mano-
vroj maledifaj kaj subplankaj.

Fuŝan servon faras al Esperanto tiuj
esperantistoj (eĉ se akademianoj) kiuĵ
ne opinias kun Zamenhof, ke «Lingvo
plenumas sian difinon nur tiam, se ĉiuj
uz.as ĝin sevlere egale» ; kaj ke «ni
devas konservi tiun severan unuecon,
kiu por lingvo estas multe pli necesa
ol ĉiu ŝagjna aŭ eĉ vera perfekteco».
Por kio do taúgus tiu murmurata kom-
promiso pri la participoj? Cu ni devas
instruí, ke ilia signifo estas malpreciza,
dusenca au dubsenca car miksita kun
kompromiso, iel, kvazau kafo kun
lakto? Al tio Profesoro Waringhien, kiel
Prezidanto, grave kaj prave respondis:
«Tio n mi ne faros, car la utilecon de
tia «kompromiso» mi absolute ne vidas»
(pg. 14).

Efektive, Zamenhof ne povas cedi eĉ
unu milimetron car li jam mortis! Kaj
lia verkaro ne povas reflui malantauen
ĝis la deirpunkto por realñui kun parti-
cipŝanĝoj, kiujn ankaü mia logiko for-
puŝas. La Akademio decidis, ni do
havas normo n por aplikado de la Par-
ticipoj ; nun ni lo jale sekvu kaj kune
sarku la rolon el la ora tritiko de nia
kara lingvo.

Salvador GUMA

LA EKUMENA LINGVO

Kristana Esperantista Ligo Internacia
(KELI), kiu kunligas la protestantojn el
la diversaj Eklezioj kaj Kredkonfescj
eildonis tiun interesan informan folion
seplingvan.

Oni detalas en la broŝuro la avanta-
ĝon de Esperanto en internaciaj rilatoj,
speciale en religiaj kongresoj 'kaj kun-
venoj.

«Adorante la saman cielan Patrón
— konstatas la broŝuro — kaj parolante
la saman neütralan lingvon, ili vere
sentas sin unu en Kristo Jeswo.»

La broŝuro estas bona propagandilo
de esperanto en tiuj protestantaj me-
dio j, kiuj ne konas tiun lingvon, car la

— 20 —

informoj estas en angla, franca, germa-
na, hispana, nederlada, sveda kaj espe-
ranta lingvo.

Prezo po ekzemplero afrankita 0,15 gld
aü egala valoro.

F. DE LA PUENTE

SERENADO DE DON-KIĤOTO
(El Muziko por Radio-spektaklo)

Muziko D. Kabalevski, versoj de
S. Bogomasov. Moskvo 1968.

Gi estas simóla verketo kun belsona
melodio kiun la autoro komponis sub
la inspiro de la fama kavaliro; la baso
de la akompano eble reñektas kion al
la autoro inspiris la figuro de Don Ki-
fioto ,ĝi estas kuraĝa en kontrasto kun
la agrabla kaj eĉ gaja melodio, kio per-
mesas memori ĝin facile.

KROMERIZ. — Turisma broŝuro fald-
formata kaj belaspekta. Gi estas el-
donita de Distrikta komisiono por tu-
rismo en Kromeriz, C.S.R.

VICHY. — Plurkolora faldformata tu-
risma broŝuro, eldonita de Office de
Tourisme et Thermalisme, Vichy.

CU VI PAROLAS ESPERANTON? —
Afiŝetojn kun tiu simpla sed taüga
slogano ni ricevis en franca kaj en
angla lingvoj.

MEDITERANEA FOIRO. — Afiŝo pri

tiu Specimena Internada Foiro, Paler-
mo.

FESTIVALO DE SZEGED. — Faldfor-
mata programo kun fotoj.

POŜTKARTO. — Okaze de la Interna-
cía Turista Kongreso en Szeged estis
eldonita poŝtkarto kun alegorio kaj
teksto en Esperanto.

LA 10-a INTERNACIA FOIRO EN
BRNO. — Informa broŝuro belaspek-
ta kaj ja interesa. La Foiro okazis de
la 8-a gis la 17-a septembro en BRNO.
C.S.R.

ANTAOEN SUB LA GLORA STAN-
DARDO de la OKTOBRA REVOLU-
CIO. 62-paga libreto broŝurita. Eldo-
nis Framdlingva Eldonejo, Hanojo
1968.

KWASAROJ... cu estiĝantaj sunsiste-
moj?, fare de Manuel Halvelik, augus-
to 1968. Vastigo de flanktemo el Gra-

vito kaj Tempo, 1967, provizora eldo-
no. Eldonejo Sonorilo. Prezo 8 int.
rkp. au 15 steloj.

KEMIO INTERNACIA. — ;N.° 1, volu-
mo 4, Eldono de Urugvaja Esperanto-
Societo. Prezo de la ekzemplero 0,75
U. Dolaro. Jarabono 2 U. Dolaroj au
egala valoro.

LETERO EL CEĤOSLOVAKIO. — Mul-
tobligitaj kopioj de presita Letero el
cefioslovakio al amikoj-esperantistoj
dissendita la 28-an de augusto de Si-
leziaj esperantisto, estas haveblaj
kontrau afranko.

KULTURAJ KAJEROJ. — Eldonas Es-
perantista Kulturdomo «Gresillon».
Prov-numero kontrau respond-kupono
al S-ro P. Babin, prezidanto de la
E.K.D. 13, Bd. de la Chau viniere, 44,
NANTES, Francujo.

KASTELO GRESILLON. — Informaj
presa joj pri la Esperantista Kultur-
domo ja interesa j kun mapo kio fa-
ciligas koni la situon.

LA GERMANA POPOLO KAJ ¡LA
UNUIGINTAJ NACIOJ. — Broŝuro
per kiu la Germana Demokratia Res-
publiko informas pri la principoj de
la ekstera politiko per dokumentoj,
kiuj eksterlande estas malpli konataj.
Sendita de Centra Laborrondo de la
Esperanto-amikoj de la G.D.R. en la
Germana Kulturligo.

MARTA. — Editions Francaises d' Es-
peranto, eldonis tiun faman romanon
de la pola verkistino Elisa Orszesko,
en traduko de D-ro. ZAMENHŬF.
1968. Formato 13,5 X 20,5 cm., 213 pa-
goj, bindita.

Prezo 43 steloj aú egalvaloro
(215 ptoj.).

POŜTKARTO. — Bruno Gahler,
GLINDE-Hamburg, eldonis poŝtkar-
tojn okaze de la Jaro de la HOMAJ
RAJTOJ, dulingve — Germane kaj
esperante — . Gi estas la 3. a Memoí-
Eldono. Prezo ne indikita.

DEKDU J ARA J Interveno k. Agreso de
la Usonaj Imperiistoj en LAOSO. —
Eldonis NEO LAO HAKSAT. — El-
donejo. Formato 12 x 18 cm. 137
paĝoj, broŝurita.

— 21 —

MUZEO

LAZARO

GALDIANO

La muzeon Lázaro oni aranĝis je universala priokupo pri ĉiuj artoj kaj tekni-
koj, en ĝi reprezentataj per elstaraj ekzempleroj. La tutaĵo, vere eksterordinara,
de la artaj pecoj kiuj ĝin formas, apartenis al S-ro José Lázaro Galdiano kiu donis
ĝin al Hispanio en 1947-a okaze de sia morto.

Post kiam oni kreis la fondaĵon kiu havas lian nomon kaj oni finpretigis la
installaborojn en la iama loĝejo de la donanto, oni inaŭguris la Muzeon la dudek
sepan de Januaro de mil naŭcent kvindek unua. De tiam ĝia famo larĝe disvas-
tiĝis; kaj ĝiaj ennaĵoj, kiujn antaŭe apenaŭ oni konis, estas hodiaŭ konsidera-
taj nepreterlasendaj por studi multajn aspektojn de la Arthistorio.

Nune oni proponas al la publiko tridek sep salonojn en kvar etaĝoj.

Estas vere eksterordinara la riĉeco kaj varieco de la ekspoziitaj pecoj, tiel ke
estas malfacile ilin mencii eĉ rapidegmaniere. Elstaras la emajloj per valoregaj
ekzempleroj ek de tiuj bizancaj alveoligitaj sur oro de la deka jarcento gis la
«grisallas» de Limoges de la deksesa. La eburaĵoj, inter kiuj elstaras la arabaj
kaj bizancaj kofroj, borgona Madono de la dek dua, alia francgotika de la dekkvara
krom la diptikoj de la Fariza skolo kaj mezepokaj altaroj de la itala eburarto. La
juveloj, per multaspekta kaj brila atesto de verkoj helena j, romanaj, arabaj,
gotikaj, renesancaj — delikataj kreaĵoj de Benvenuto Cellini — barokaj kaj roman-
tikaj. Tre grava pro la diverseco da tipoj estas la bronzokolekto el pasinteco, de
la Mezepoko kaj, je granda abundo, ítala j el la renezanco. Same multnombraj kaj
altkvalitaj specimenoj de la religia ĉiustila orarto.

Oni ekspozicias multvalorajn pecojn el ceramiko, italajn kaj hispanajn el di-
versaj epokoj. En la supra etaĝo oni aparte instalis la granda jn kolektojn da tola-
joj hispana j, da arabaj armiloj — kun riĉega specimeno de spadoj presidataj de la
glavo donacita de Inocenco la Oka al Grafo de Tendilla — pudropotoj, ventumiloj
kaj medaloj lau aparta ekspozicio de ĉiu ekzemplero. Ció ĉi formas plej gravan
kaj plenplenan paradon de pompartoj kiun oni povas rigardadi en Hispanujo.

Aparte valora estas la kolekto da pentrajoj kiu ampleksas mirindajn verkojn
de la grandaj majstroj de la tutmonda arto. Pro la neebleco citi pli amplekse, ni
ne povas ne citi en la hispana pentroarto grandegan kolekton de la kvarcentjaraj
skoloj kaj la nomojn Sánchez Coello, El Greco, Velázquez, Ribera Zurbarán, Clau-
dio Coello, Valdés Leal, Antolínez, Cerezo, Murillo, Paret, Goya, Alenza, Lucas,
Vicente López, Los Madrao. El la eksterlandaj skoloj ni rimarkigu, el la flandra,
Van Eyck, Isenbrandt, Memling, Gerad David, Qintin Metsys, Van Orley, Teniers,
Van Dyck... el la nederlanda, Bosco, Moro, Rembrandt, Hobbema, Cuyp... el la
itala, Leonardo de Vinci, Magnasco, Guardi, Tiépolo. Tre grandnombra estas la
angla pentraĵofako, per verkoj de Gainsborough, Reynolds, Lawrence, Constable
k.t.p:

Tia estas, lau nedetalaj trajtoj, indekso nepre reduktita de la enhavo de ĉi
tiuj salonoj kies aranĝo pro ĝia granda moderneco kaj beleco kreis skolon en la
muzea mondo.

22 —

FOLKLORA PREZENTADO

TAJA. ÜÜ 1A3ATA1A. A.^^yA'AJAlAJA lAyA\AVAA^lA^A.1A.\

^1A\A^ÍAÍA)A)AÍAÍA1A)AA.A.^\AA.ÍAAA.A1AÍ!ZJA1A)A1A

D I V E R S A J O J

LUNG FUNG TRADING COMPANY. G.P.O. Box 15747, Hong Kong,

kies direktoro estas malnova esperantisto, ofertas sian servon al ĉiulan-
daj esperantista j kaj serbas kunlaborantojn por organizi internacian ko-
mercan servon. Ciam servas al vi, se vi volas aĉeti ion ajn el Hong Kong.
Ciam servas al vi, se vi volas vojaĝi al Hong Kong. Tre bona servo! Tre
favora prezoí Bonvolu enketi kaj proponi!

Ció ci estas kio ili diras kaj mi aldonas: Bona okazo por montri la
taugecon de Esperanto por praktikaj celoj.

SUKCESO POR ESPERANTO

Okazis unuan fojon en aüstria historio, ke la sekretario de IEMW
Herbert Márz seienca bibliotekisto faris sian «ekzamenon por bibliotek-
scienco» en esperanta lingvo. H. Márz fondis en 1948 aŭstrian E. junula-
ron, estis redaktoro de la gazeto «La Distro» kasisto kaj librotenisto de
feria semajnoj 1963 en Wien, 1966-Klosterneuburg kaj Europa Esperanto-
Konferenco 1965 en Wien, kunfondinto de la nun plej granda esperanto
organizo en Austrio, Aüstria Esperanto-Movado kies estrarano li estas.

Gratulon al nia samideano S-ro H. Márz.

ESPERANTO LUDIS GRAVAN ROLON EN NEESPERANTISTA
GERMANA-FRANCA RENKONTIĜO

La Internada Federado de la Popolaj Universitatoj organizis de la
25-a gis la 27-a de oktobro 1968 Kulturan Renkontiĝon Ínter francaj kaj
germanaj membroj de P.U. en Gross-Gerau (apud Majenco).

S-ro René Llech-Walter, kiu havis la ŝ argón organizi la Nacian Kon-
greson de la Popolaj Universitatoj en Perpignan dum. septembro 1968,
estis invitita de S-ro Pierre Petit, la franca respondeculo de tiu manifes-
tado.

Oficiala akcepto okazis ce la Subprefektejo de Gross-Gerau kaj la
Subprefekto, S-ro Alfred Schmidt, salutis germane la ĉeestantaron.

Interpretistino tradukis trance sed tiel malbone ke la Subprefekto
daürigis en esperanto, kaj S-ro René Llech-Walter tradukis france.

Poste, en ĉiuj okazoj, la Subprefekto párolis esperante kaj, cu S-ro
Petit, cu S-ro Llech-Walter, iradukis france.

Kelkaj gazetistoj, kiuj ne ankorau aüdis esperanton, miris kaj ra-
portis favore pri tiu ilo de interkompreniĝo kiu bone helpas kiam la
interpretistoj ne estas famaj !

PORSCIENCA-FILOZOFIA ALPROKSIMIGO

Dum unu el la lastaj kunsidoj de Porscienca-Filozofia Alproksimigo
okazintaj en Zaragoza, sinjoro Mairal prezentis raporton pri manko en
hispana lingvo de neduba inkluzivo de ambau seksoj en pluralaj aludoj
(niños y niñas) ; pri ofta neebleco esprimi hispanlingve per unu sola
radiko du kontrauajn ideojn (grande, pequeño) ; kaj pri la nereguleco
en la sama lingvo por la akiro de la inaj nomoj (caballo, yegua).

S-ro Maynar, dum la diskutado atentigis pri la fakto ke en Esperanto
la afero estas tute klare kaj fikse solvita respektive per la prefiksoj ge
kaj mal kaj la sufikso in.

'tZ'PC 'trrtK 'Tt'TX

T1P C BOLO tX.* REINA FAWOLA. 7 -ZARAGOZA

D L. Z - 375 63