Full text of "Syntagma musicum : ex veterum et recentiorum, ecclesiasticorum autorum lectione, polyhistorum consignatione, variarum linguarum notatione, hodierni seculi usurpatione, ipsius denique musicae artis observatione : in cantorum, organistarum, organopoeorum, caeterorumq musicam scientiam amantium & tractantium gratiam collectum : et secundum generalem indicem toti operi praefixum, in quatuor tomos distributum"

See other formats






























RUM | ET | RECENTIORUM | 
TIONE, | POLYHISTORUM CON- | 
UM NOTATIONE, | HODIERNI |. 3 
IQUE | MUSICZE ARTIS OBSER- ;*, 
STARUM, ORGANO- | FEORUM, 
IAM AMAN-[|TIUM & TRACTAN- ie 
SECUNDUM GENERALEM INDI- T 
QUATUOR TOMOS DISTRIBU- | .* 
Anno [r614?]. 
tin et en allemand) des 4 tomes, 
. Steinmetz et H. Meibom : 12 ff. 
. Richter, 
CRT, 
















O PRIMO CONJUNCTA PARS ALTERA ]. 


EREDERICK SELCH 





DE ORGANOGRAPHIA... Wolfenbüttel 











Ép. déd., Préf. « aux Organistes », Somm,., etc. : 14 ff. 4- 236 pp. -- pl. se 
dépl., HT, (p. 118). 


Mon -- SYNTAGMATIS MUSICI... TOMUS TERTIUS... Wolfenbüttel 1619, Holwein. | 
cse» iade 8 ff. -- 260 pp. : 
-F THEATRUM INSTRUMENTORUM... Wolfenbüttel, 1620. 

Titre gravé J- album de xri pl. gr. sur bois! 4- 2 ff. d'Index. 

Cette partie devrait avoir sa place à la fin du tome II. 


Le tome IV n'existe pas.. 


Ei VIII 47. — Fé VII 112. — R. C. 227. — Bo I 243. — Cg 215. — Hi I 466.— 
L Wh I 932. 


Parch. de l'ép. 160x 205. 


pap —— " 








1 E —— 
e 2. Cette date récusée par Weckerliqbeiei e E ; pou rtant 19 sur le titre, en crypto- 


.chronog ramme, 29 à la fin de (p. 228) se trouve 


& , 
» ]a lettre au lecteur, t s . Tae LJ | 





/ E mv D^ : E LI 
J H A30... Ds oeeot^ dad VERIS VNPT CU IUIS bs ERASN C PETT XR 


s aad. am um. Dn 


en TNT TAOMÁ TWUSICUM 


i: VETERUM 
ue RECENTIORUM 


| Ecclefiafticorum autorum ledtone , 
Polyhiftorüm confignatione 
| Variarum linguarum notatione, 
| Hodierni feculi ufurpatione, 
| ipfius denique 
Ed Muficz attis obfervatione: 
| . n 


C3 ntorum, Organiftarum, Organo: 


| peeorum , czterorumd; Muficam fcientiam aman- . 
tium & tra&anrium gratiam collectum ; 
| ^3 
| Secundüm huncgeneralem Indicem " 
toti Operi praefixum, 
| IN QuAT4OR TOMOS DIST RIBATuM, 
4 
| Michaele Prztorio Creutzbergenfi,Cano- 
| bii Ringclheimenfis Priori, & in aula Brun- 
| Ívicenfi Chori Mufici Magiftro, 


«$(:)90 


p—— o ——SáAÁ— d— e —— a e — n (— a E 


IFD IC IV M ptos A862 terreat : nam 
" MIHIAaDIFtor Chr ISVs.. 


QU. mmo con Nr s MN om sm 
a———— ——— I—HgnÀ]m QÓ— 


» 
- 
" 
P 
- 


| 
" 
| 
x 
j 
[. 
| 
| 
| 
[- 
| 
P 


uro e tm ns 


P 


- 


- 





s TA bibabpgLh-.A, 

p [ 14 yaoi ef de Chorali Mufica c veters 
, PECWME AONLoOS : Píalmodia. 

UN PORC. 2 Vra T &t deMiffodia velLeiturgia szzz4. 

| cujus membrà | j -éenymese Leiturgedis Matutinz (j V cfperti- 

| tinz, ec. 


| quatuor : A ) 
f I. Continet is | z.Pars deMu- OA T71202 Mufice Yo ftramentalis Ecclefiaffica. 
| fé duas par- | (ica politica f z. de Mufica vocali apud £zbricos. 


extra. Ecclef: ] 
cujus dno mt- | 
v Dra L2. de Mufica vererum Orgánica. 


"Syntagma IIL.Pertratfat or- C 1. Diffintfio c» Nomenclatura omnium Ynftramentoru mMu- 


'"Muficum | ganographian; | 2. Eerundem operofa intonatio &* wfarpatte, (ficorum. 
dividitur - | Cujus membra l 3, Organorum pnevmaticerum VeterWm. 00 
in « funt quin á,. | 4. C Novorüm offi zemperis 3ynventio 4c difpofitio. 
f, Sciagraphia &? pictura ezzztgezorutn Iuffrimentorum. 


| te3. 


———— Ps 


Quatuor | v 
"Tomos. | (1. ÀG uoto oy id; ffve Etymologicas Cantionum exoft- 
228 | | carum defcriptiones. 
| | IT. Complecf itur j 2. Tex yoA oy ity, jffvead monitiones quasdam c precepta 
| tres paries. Í Mufices utiliffima dr (amm? n& effaria. 
| 3.Xeieoryo'yíav,Concerta c Motctas per Choros variis m- 
| iu di difponendi e adorandi . m^ 
alf py Muf pofitienté Mufica Inftituttonem 
] dear C Meo OUo Muficam,ffve Cempofitienn 2 
d LIT oomprs d Poécticam. 


INDEX GENERALIS. 


PRIMARIORum MEMBRORum, 


quz in * 
Syntag matis bujus Mufici df incfis quatuor T omg 
continentur. 


TOMuS PRIMuS 
Complecfitur duas partes, 
0o AENPAAERSS. arit g 
3e Mufica facra vel Ecclefraff ica, Rel'atonis exercitu Accommodatá ; 
Culu$ MEMBRA SuNT QuATuOR, 
I 







27 N primo tractatur Dianoea, five difcurfus , de Chorali 
$52 Mufica & Veterum Ptalmodia, in Judaicis, A Egyptiacis, 
P255 Afiaticis, Grecis & Latinis Ecclefiis recepta (c£ 
quo modulandigenerefrequentata, - E - (-c2. 
quàm devoté & reverenter habita, - - (v.s. 
q'iàm convenientercuilibet rei,quibus modis,quibusq; mclo- 
pccis coaptata fuerit; ubi non vulgaria de Hebrzorum accen- 
tibus inferta fant E - 


ol y 


d 


. .- (c.n. 
De USU ejusdem, in affcibus piis excitandis . (c. fs ! 
in inftitutione orthodoxa, . (c.6. 


dedicatione Tem plorum, à : - . (c. 7. 
fuisq;ipfius propriisanimim otibus exprimendis, - (c5. 
& quomodocá ufi (int pii in vcritatisaffertioneadv 


| | erfüstyran- 
nos X hzreticos, - 


adconvertendum in fide errantes, : - x 
itemd;in aulis : . - - (6 11. 
& qua ratione eam üfürparint in conviviis - * (ers. 
&fomno furgentes & cubitum euntes - EU Qi c 
füb opcrisdjurnis : - - n. 7 (rra. 

aA a & dc- 


,. 


hus 
*-— hu 7 


"n 


&üeniq;inipfismortisatguftis — 7^ - — 7 -— (er& 


& adextremum,quomodo adhibitafueritialadafünebri ^ (cz. 


| | 
Inalteto proponuntur Ar op ytpLotot five Commentarii de Miffo- 


dia el Leiiurgia fumma. Ubi primm Miffz & Mifodiasnómen ex- 


plicatur;deindc quibus partibus tàmapud veteresquàm apud noftra: 
tcsconfict,& quomodó qualibet parsaddita & indigitata fucrit. 


LIE 
In tertio habctur een ynpLat, ve explanatio Leiturgodiz matuti- 
nzX vefpertinz: quibusez partibus, quo ordine(ordinisfimulratio- 
nzannotatá ) conítent: ubide Antiphonis,Pfalmismajoribus & mi- 
noribus, eorumq; Tonis, R efponforiis , Hymnis, Cantico D. Maria 
V irginis,& SUA Oy (à d. ict finali;?non quibusvisnota, producuntur, 
Coronid sloco fubjicitur huic parti;tra&atus de Supplicationibus 
publicis.(ive Litaniis majoribus & minoribus; de HorisCanonicis, & 
dc P(altcrio B. Mariz Virginiszqnibus quad; auctoribus,quo tcempo- 
tc;quàoccafione introducta omnia. 
IV. 
Inquarto exhibetur Bepeia. ogy aite. five contemplatio Mnfi- 
cxInfirumentalis Ecclc(iaftice;in Ecclefia tàm Veteris, quàm Nox à 
'Teftamenriufürpatz. Nempe de prima cjusadinventione,& ad re- 


" ligionisexercitium translatione - - - (c. r. 
dc ChoroMuficoinTemplo Hierofolymitano,& MuficisLevitis(c.2. 

corum tatc & numcro : - : ( c. 2. 

officiis E » - - - (c. 4. 
fuftentatione : - - E E Cf. 

|. de Titulisp(almis Davidicis prxfixis - . (c.6. 
" quzd;Inftrumentorum Pert Rd rit. Cir 
dc Organo : - (c.4. 


de Cithata & Chordis, di Nablo & Cymbalis 
& Pfalterio Decachordo ^ . - 


9 


(c. 9. 
dc Lym- 





dcTympano | - . - - : E (e. 16 

de Tuba & Buccina. - - - -.. (rar. 
de Tintinnabulis, Nolis & Campanis: quorum omnium ufus & no- 
^ minis notariotraditur , & cüm Veteris potiffimüm fint T cfta- 


menti, fuisallegoriisexplicantur - -.. (£12. 
in Novo Teftamento & Patribus Inftrumentalem Muficam ad(er- 
tam effe - - - - - (c.r 2. 
maximé veró noftro feculo frequentari OrganaEcclefiaftica veré ad- 
mirandiartificii - - - : (c.14. 
quz farta tecta confervanda ; / (c.1 f. 


ELGOIGUIGEUSEIGENMM 
General 9Xcatfter 


ecc eornambofien Ccücien / 
OfSetebein ben 
TOitr Tomis biefcé Syntagmatis Mufici 
beariffen tecrben. 
TOMuauS PRIMuS 
6careijstin fich cen Gc peil : 
Ott erfic S Deil 
| XE à banbefe 
Dorbrr Geifilidiene eno iride Mufic , bie auff oett. 
(D ottcebien(t acricbtetionb vorsciten/tere auch nech íéunz 
ber gm teil barbeyaebraudprmirp. 
nb biefer Gre eif belt in fid) 
Qier € tái 
, : b I. 
Xro 3X etften Ctücf toirb geSanteft / org crfie cin Di. 
i5, 3 !curs onnb Onterrirvom Jorfprimgbce Choral Gifanacs/ 
»nb ber Stan archa Sobepen SX erefefbe nieht ollcin Be) 
à uj ient 





ww f 9g.e--XXP4" tM - 


$en Sübifchen D eld in forenCD erfamb(ügen iim gebrraucf: fonber aud 
in oen 2E capptifthen/2Erabi(cfyen/Goricchifchen vno £ateinifryen Stircbert 
üblichen accen 

IL — QOirb acagct/auff vafer(en 9f rt ono St efobeen bicfelbe acutae: 
HI. Sit mefchergrofjen Queoereng/aucd) Geiftracya ono Cprifiticher 
2f abacbt bicfefbe acbatten : 

IV. QOicfügficher tveife fie einem jeoen. Singe/ nac eiaentficher ae 
(taft/mitipelchen modis vno von teclchen Muticis ono Gefangme(teri/ 
eit OicloDepen cincm jcben GSefang sigeorbniet : 

V. CVOenberofcben 9t vno Arafft/Gott(cige Gebanden suere 
den vi jubemvegen: 

VY. "im Gfauben 3u onterricbten/onb in Chriftlicher £cbr suontertpetz 
VIL. 55 ZempeL ono Siürcben Ginteepnbungen:.— Cfenz 
V HI 2(ucb fein fefoft igne CBesoegungen bee Gyemüte an Xag 3tacben: 
1X. QYscbie gebraucht worben ju CD efrefftigung ber Géttlichen 2Dar- 
bet vnb Cbrifificben Gottepoienft/ vicber bie áGer onb C prannen : 

X. QVXicbaburch bie "rrigen onno QOcrfübrten von bem merita bno 
breiten Cárrmegc/micberoumb auff areae tea vnb QBrg oco Gofaue 
bane gebracht ivorben : 

XI, Q6ic oicfcíbigc/ infogroffamvno wertbem Gebratcb an tóniafíz 
dat vnnb mádbtiger Potentaten Jófen : 2luc X LI. in fróficben Sue 
fammenfunffcen/ vnb Glafterepen gemefen : 

X1LI.-qOic oic Chriften J(benos ono SXorgeie: COno X I V. 3Genn 
fic sujBrer 2ubeit ganget fich barmit bem ficben 525 tt befohlen : 

XV. "Saeucf in oer legten X obce 2E nat fich befftig varmit aeftetciet : 
X V IL Onb wic fiebep £aicb begengnüfien in (táttigem GOcbraucdb getece 
(n. : 11, COS 
OUO Intern e tüd/mirb vne für bic tugenar(tellt/ eiie arünbfiche rs 
7J flerung vno CSebeutung Def gewóbn(icben sire Choral(5cfangee/ 
fo 5:5 oer tiffa vnb 2D ormittage Drebiat/ vnb ben ven boben Jmpt itm 
adbraucb aeocfta.. Da erfttich oeut(ich vnb aupfübrlicb/map bae dBorté 
fei Milfs bebeute/ ober infi:cb Babe / vnb roober/ au[ tvelchcr C prati re 
feinen r[prung nebme ober babe cxflert vuoto omn 





Qut aber) tiro in bünfelbert rtacb ber [enge ersebfet/ toieoicfelbe 
Mitfam jubaltcn übficf) onb gebreucflicf geivefen ; QGas für(5ejánac bas 
bep gefangen 5 2Lucf mit ioelcfer Dronung eiie auff bas anber erfolgct/ 
vno melde Cetemonien baben acbaften ono in acht gei ommen/ vnb an 


jfeoce genammet iorben. m 


3a Orritten / abe voit aucf in oem[elber Crften S Beil cine Onters 
richtung eon ben anbern Écfángen/telche in oer Cbrififichenftirrben 
CB erfatfitungen: fe wol sur COtettet alo V cfper 4tit/onb in ocn CPett(lunz 
ben acfungen wwerben/tvte bicejelben abgetbeilet fepn ent eine auff vas an- 
eer erfolaen: Dobennaud) von Antiphonis, Píalmis majoribus & mi- 
noribus,vii berofef6eri mancdyerfenen. vnb onterfebieofichen Tonis: Dort 
oct Reíponforiis, Hymnis, Cantico B. Virginis Mariz , Magnificat, 
vino Benedicamus tiü&licher vno nótigee CDericht actban wirb, 
aum Sefcbfup miro $inan acbangtivon ocn atlaemeimnen enb óffente 
(ice ird) Litancyen, oocr óffentfichen Supplicationen gu G)2Dtt/ 
für bic allgemein tobt oer ganan C Briftenbeitmenn vnb eon mem bic 
jebe jren COrfprung genommen :: QGic eafeíbiten nicht menia bend 
tràroigc Cada mit annotiret eno auffacseichnct fcpmn. 
gubem aud) ein furger ZDnterricht benacfcat / von ben Horis Ca. 
nonicis oitb Píalterio B, Marie Virginis, telchee fonften cin Pater no- 
ftcrgeaennetteirb ; von menu teelcbcr 5cit ono mit tvae acicgenbeitoiez 
fíbiae einacfetet vib angeoronet feon, 
I V. 
"Om Jierben / toirb ene citte nüsficheErfferma enb Cneftbrebung 
aller verer M uficafiftben Inftrumenten vorgae[dricben;toctche vorat- 
tero guber 23áter sciten/im alten efament/ene hernach auch im nemen 
X eftament in ter N'irchen G529ttes aebreucbfich anvefcn, 

A3nb sar itt x. £apittel eir? aefaget/oon we(rhen A atoribusane 
isis i HEB aed AA ibren Airfpruna acbabt/tnb iie 
fbr Gebrani m vn? init beriach sum oriflicbenGoottegoien(i ocrz 

tathtmorben. 
| Mti 2. von 


32. 9on bett Choro Mufico tm etel $u SSerbfafem 2 ray 
pon ben Ciángerm vnb Leviten. | | 
3. Qbiceicd berfrben ia ibrer ansabK aeroefen. — 

4  QCOenfbran2(mptr vnb Sienften in vi cerjcbiebfiber JDorbnima; 

s. Qien jbrem Ofuffiono 2DnterBalpim C rafa ens Sabina: Qíe.— 
bic fóbliche Ncónige im 2H ten GCeframient mit richer ennb. milber dant 
var3u gegeben vnb gnug veroronetbaben. e. 

ó. VOenbea Xitein/ fovorbuan D(almenvorberaefest. ———— 

7. COOntteleberten 2(rtinftrumenten baraue fóien ermoicíen erbe: 
Aabann ferner von mancberte) Inftrumenten gebanbcft toro /tobce 
fic jbren 2tamen/mie fíc gebraucht ivorben / vnb burd) nüglicbe Allegos 
rien gcifilicber voeife aufacdicat erben fónnen, 

3. CBen bear Drac. | | 

o. QenGCitbanonb Cditen/Nablo, &9mbefn vnb Jofalter eon at 
ban Cáiten, | 

10. CDen ber aude moie oiefelbe rect acbranchet/audy migardbraudot 
tvorben. ! 

in —COenber S rommetean vnb Dofaunet/moratue fie gamacbt/vic bit 
fcibert acbraucht vorben, im oen fonberfichen Seften oer yüben: Da febt 
fcbóne Allegorica annotiret vno angebocutet (en, vnb vielleicht nicht 
vnanmütig stleferm. umor s Y 
12, QBenbean Gioca Gltóéd(ean/Xélfiden vnb Cdbellidyen, wiebiee - 
(cbe auch siurooffómticher perfe&ion oce E empele ober S abernafelo ac 
6rautbt torbei/taautb vic nüplidsce Singee vorfelt. 

13. QOnbtvirb auch ferner ermicfen/baf ore urcbedter im Steroen 2: ce 
ftament/oie Infrumentafifce Maficam nicht vermorfren paben. — 
14, CDnetvic jéigcr seit bic Sunt fo Doch geficaen / fürnemficben i" 
ecn fünfilicfen racer en/oie man jtiger gcitin ben SirchenGocbem- 
ben hat. 

;e:. Syatben Le&fich eine gutbertige CGermabnuna/bae man bicfelbe in 
fran Ede erpaften / vno su GO Dttee Cbren gebrauchen molle, Wt 


In. PARS 
| Contiaet ! vate 
Hiftoriam de Mufica véterum Politica , in ufu & lufu extra 
. ... Ecclefix limites ingenuo & liberali: 

| CaI&$ DuO Su NT DISTINCT 4 MEMBRA. 
. Prius agit 
2e Mu(icaV ocali c generaliori Mufices cognittone,ata, ufu frequentatio- 

netàm Focali,quam Infirumental: fer communi. 


| Pofterius 
De Mufíca veterum Organíica,in Organis, vel I&ftrumscntis 
Muficisconfiderata . 
PRIUS MEMBRUM 
abfolvitur 


| XXI Capitibus. 
Qs Ltra&atDe Musica civili extra Ecclefiam, 


ab Ecclefiaftica gencraliter nominibus diftin&a ,cjusdemd; 
primisac generalioribus principiis. 
2. | De attis Muficx Inventoribus & inventione ex calamo: 
rum,chordarum,malleorum,& (onorum proportione. 
» - DeDoGoribus, (criptoribus, cultoribus, difcipulisq; Mufices 


. 


eximiis, 
ui^ Dcinventioncin Harmonixgencribus,in Tetrachordis; Tibi 
| de Chordarum, five Clavium , five Vocum numcro au&o & ad 
p mW ^ * . 
- dic dia. zra( ay apud veteres , hodie plus ultrà conftituto,& c. 


.$ DeMclediarum quarundam;quas V.eteres Modos fcuTonos 


. VOcarunt, Inventoribus. 


6. Dediverífoiftorum Modorum feu potius Mclodiarum sffe- 
&u& effc&u , corundemd; felc&tu, | 
4,7 Devoce&pronunciatione in Cantu,ded; vocis utili, necef- 
fio decoxod; exercitio docili imitatione ac fuavi audiendi volu- 
pte, — | b s. De 


TC PTMPRECOR m ^g -—— 


- $&. DeMuficescognationecum Ethica , Phyfica & Mathefi, 

9. DeMuficevi& efficacia ,atq;ufu 23211127 ad affectus cüa 
placid? fedandos, tüm rapidé excitandos. 

10. Decfficacia acufu 7 oAVTIXD xod TTONGUAXO. » civili ac mili- 
tari,in firmanda nim: pace Reip. & virtute bellicà comparanda. 


i1. De ufu Mufices Ópitu Dui, in pompa & folennitate tri- 
umphali. 


Lr. Deufué&cefficaciaMuficesEthicàad mores honc(té compo- 
'nendos & feritatem comprimendam. 


13.  Devirtute Mufices (etae ; (ive Medica;ad pellendos cor- 
potis morbos. ) 


I4. Deu(íu Mufices Philofophico,inftitutioni & rcfe&tioniin- 
fervientce. | 


rj. Dcadmirandavi &cfücacia in Bruti. — : 

16. Deufü & exercitio Mufices I££2U£/9t0 ; inSacris& facti- 
ficiis Deorum Ethnicorum , Dearumd; peragendis. 

17. Deufu Mufices Gvpurociouud in epularibus & conviviali- 
bus hilaritatibus. 

I$. Deuíu Mufices Geo muutdouo s five faltatorio, deqd;quibus- 
da: Saltationum przcipuarum fpcciebus, variod; carundem ufu. 

19. DeufuMufices Ücorreio inludis fcenicis & Theatricis. 

20. Deu(u Mufices c y/GigiX&) ad ccrtaminasubi& de quibus 
dam certantium & vidtorum prezmiis,& devictorum poenis. 

21. DcufuMufices Üenynrix0 in funcrum & exequiarum dee 
ductionibus atd; pompis. 

21. Dc variis veterum Cantionibus 


POSTE- 


POSTERIuS MEMBRuM; 
de 
M&sSICA 7eterus ORGAWICA veférumenté Mufca s 
| quod XXI. pertraczatur Capp. 


nici concentus autoribus & prx(idibus, ded;carum numero. 
2. : DegeneraliMuficorum In(trumentorum diftin&ione. 

3. DcFISTuL AE notatione, matcria,ftructura vcl figura,in- 
ventione, fpcciebus atq; ufu. 

4. De TIBIA, cjus Etymologia, defcriptione, inventione 
atque partibus, vatiisd; ejusdem ab inventoribus denominatis genc- 
zibus, 
$. Devatis TIBIARuM fpeciebus & appellationibus, à rc- 
gionibus & gentibus defumprtis. 

6. Devaris TIBIA Rum gencribusà varia apud varias gcn- 
tcsmateria. 

7 Demultiplici Tibiarum ufu atq; ab codem dcduais Tibia- 
rum óvoyuc(Cios X denominationibus , ded; fingularibus quibus- 
dam Tibiarum modis & cantu Tibicinum. 

8. DcHarmoniis € modis Tibicinum Muficis, 

9. Deperiüsquibusdam Tibicinibus & Aulcticesftudiofie, d 

jn. Deimpcritisquibusdam Tibicinibus, ded; Tibiarum Oy t) 
£1. & contemptu. 

i1. DeCitharx € Lyrz notatione inventione, partibns, chorda- 
 Iimnumero & circaillum de Lacedemoniorum fevcritate , modis 
iem & Cirharzcaneu, & (quas vocant) Tabulaturis, 

A UE SAURAIT o curn EE 
! , 3,1 ;Nablo,Pa: dura, 


14 De Magadi, Pe&tidc, Pfaltcrio,Ep: : is 
Organo, &c. 5401) 4 eetidc; P Jaltcrio, Ep'gonco, Tripode, Sionico 


| ere i? apitur de Mu SIS & Apolline , omnis hatmo- 


b a 14.Decar- 





PB  Decirminibus Lyricis; que Lyrz sccinebantut. - 

15  Deperitis quibusdam Citharoedis eorundemq; inventis; d 
artis Citharcedicz fautoribus. "S L1 

16, De Iubznotatione, inventione , materia, figura ; generibus 
atq; ufu. 

17. DeLituo, Cornibus & Buccina, eorundentq; defcriptione, 
diftin&ione atq; utu. 

18. DelInftrümentis tinnitus quodam obftrepentibus ;ut Si(tto;. 
Crembalo, Crepitaculo, Cymbalo & Tintinnabulo, 

Ip.  DeTympanidefcriptione,notatione,ufu,ftru&ura apud In 
dos; & aliisquibusdam notatu digniffimis.. 

20. DcHydravliciOrgani. inventore atq;ftru&ura.. 

21. Huc accefit emnes eve Corellarium, de Inf rumenterun; 
Muficorum,noffro tempore ufttatorumydefcriptione C pleniori diff ributione.. 


Or 9lnóer S bct 
brareifft in fich E | 
eine. oiftorifcóc SDeforabung ber 9ilfen 3o 
fitifi)e eub gOcdidfidma Mufic;tbefcbe aufferbafb bcr G brifr» 
fichen Siren nur yur £uft onb Surgit im frepem [obo 
pd, edu: jcoerscit vorbtie- 
a. 


CD n? voirb vicfclbein 30e) Ctüd abgetrbeifets 


erfte &tixf banbelt von affqemeiner eger ffanfagafft ber Mufic trib betfelbiaeri 
ei jte) fo teo( mit Seenfaliaer Ctim alsauff Snftrumcenten / fo iti 
Muficiren faft-aemeín finb. : : | d 
sim onbern oia verme(bec] CIBie bey ben Alten bíe Mu(ica atiff orgeln / We 
ficumeanten vir ollertey, Gántenfpicien gcbraud)t reorocn» 


Qa 


— . Qs rfe id bicf 
t üd bicfe 
Crfie Cüd biefes 9Iabern 
à ue ttt x beiíd 
XII. Gapittet. 


Mii apitteL toi 
yoifcben ien /ioiro 3 | 
S. imer te Gidjtien babe bon tm n 
fi 2. Cap: iro ufic , auc eon Der Jufic , ennb bc terfcbeiot 
, &odpten d mercurni rpnoung on re 
n Gan an mme in ji AAA espera n bte Ma: 
»ib Chileno 2 e er UN ld bcn Xóbren/ 
d ZEE ert lgeriScribenren 
timmuna ,3Qi ibung.ocr ma TE-. cribenie 
Voce MU Rienemtitb mancderí farmo: Am 
ufic ntit 6p ben 2 armo /ober j 
. s am icales T SAM Xin Teach x jiommens 
sie etiicbe Doch r 5cit Gi anjót Claves;o 
^im 6. Qn ctiibe SDtelobepan vii 2 ip anj&owen ono 
L6. Qon. vnterjdn catt eli dirten gujing Incbretv 
5 SXtefobepe urere M d sujingen bep nb 
jm 7. Jen Vp ber tren du QE M b Ais 3(ten erfunbi. 
5 (ia 5tvingen m  tdfit / onb molem aje ir'ben 5e rricbting berfeló * 
js s. don Hi vnb üben d pbicfelbe imft Sida es 
soe Marien nj fvitbic Mu(icb Bronoiie mq 
Qon n ic — 
» bit esten init RN Ethicx ,Phyücz vnb 
- legerint ti abc Ele te bet 
*im:10, 20 ftillen fan cr Pepoes (6equng/ 
"QionSnabarferr s e aburch bí 
o man QonSluberfi e ir (get / enb aud re bieMu- 
12. Q65ít bi aud)ber M ic su Sricben b 
- funtg ac * bic Mufic jur Toc G rium k. vnb ftricaef sci 
3n 13,3 Bicbic M GERA. sf gepranden Tous 
ff x4. 9r M ufic naf ligfcit oi : 
Sos tc Mort Cnm d ine vtib anfaz 
ea bienffich fev: n Ctubier crüa ter £eibes Gi 
ich fe eranomn er eie 
Jn r5.. 


«un ig, CDent bet tettiberbafirea Srafft ono 3oirtuntgber Muficin 
enn vüperiabdsut A hicren. 

^im rc. 23om brand oer Muticbo) ben Jocibru(ifen Offen onno 
(5otteebicnftert, — 

^im 1:7. D ombraud) oer Mufic in Conviviis, KGofteregen vtibanbern 
frótichen Sufammenfunfften. — 

eim. 18, Qon brauch Pcr Muficin S ánfen s Sarbep atich Geritft tte 
D mancberíe) Irt 90amen ono Jtugbarfat oer epe ober 

ántje | 

-im ro. QGem rauco ber Mufic itt Comoedien pnb arbern Ciébams 
fpictctt. 

"m 20. CDombraud berfel6en in Certaminibus enin? C treiifámpfs 
fm: Sarneben auch von berer Selobnungen ocldye Den C ita ers 
Ba(ten ono von ber euoffocra [o vbcrtounben toorben/furgcane 
tricfoung aefchicht. 

*$m 21. CDen bcm 206 oer Muficit Qarábs vro icd rdeatgs 


nüffett, 
Rid 22. 'ODen mancbertey Gycfange 2frtett vino. Siabinen bey belt 
(tetto 


$548 aber Ctüc bcs Obnberm m 
brareifft in fic) 
X X. Gapittef, 


emn 99, 1. (apittef toirb gebanocft eon. ber Mufis iib 
F5 Apolline, afeben 2Infángern ono eBerfebern aller 5ufanmen 
jiimmenten Joarmony vno Gic(ángen :. 2o nb miro cabc gre 
imefoet /mwievic Mu S AE fino. 
5$ 2. Cap. wirb ncaanang abcbalung ek Muficalif bett Infiru- 
menten (ngr[übret, 
Jn 3. 





mf? 


5n 5. SDirb bie Crfinbtmd/ Matery, Sra&r tib Subereitittta naro 
coeríen Xrten ono Gebrauch bcr Stoteti/ fo bep oen Ji(ten Fiftula aee 
hanptoorben/fürglicb Gefibriebet, —— 

oim 4. QOirb von ber Jofeiffen/ melthe Tibia beiffet/enbo von berfelocrn 
Crfinbern vnb 3ugcbórigen Citücien gcbanbelt. — 

Jn $, onmancdertoy Dfeiffaionao oerfefben Stabitien /fo fie sort 
oe iánbern vano Quéld'cm bep venen (ie vblich gevefen/ vbcr2 
fommen. — 

jm c. Qonmanderta irte oer Dfeffavenb berfr(oert matery beg 
entericicoticben Q3olderm. 


— *óm 7. eJonaller(e tama vnb enterfcociot ber Dfeiffemad onter- 


fchicbficbem brauch/ftang vnb alter ber Qenfcoen ; ODunb von etlis 
chen fonoerbabren 2Erten. enno QGe(e / (o im feiffat gcbraucdst 
tvorocn. 

1277 "Jom Z bon oer Dfaffav en? vic fic ttach ean[cioen su entere 
cheioen. ' 

m o,7Den eélicen Bocfcrfafrmen Pfafrerm/en mie fie mit 6c fter 

 fleig oitfae Sun(t obaelcaen- | 

-jm 10, QDon etfichen enerfabrnen Pfeafrean/enbiwie fole un in 
defpe& vnb veracbtung geraten. 

m 11. CDon Crfinbung ver £cper/ CitBerober Joarpffei;ennb oon 
jbren jugcbórigen ftücfen vnb gabl ber Cditen. Cotvol auc von 
btt Carminibus, tie bícftarf ber £epcr genacbttporben: 2fucb wie 
vrib toas man na-f tcr Tabulatur offer JXarffen (cbfagen fam. 

Jm 12.onb r3. ODon oen Snfirimenten / fo ber Joarpffen fcr nabe 
Attgetban finb/onb anbern bcrafcichen mehr, 1 
"n 14. "Don bn Carminibus Lyricis;fecite mat in vie ioramit 
angefunaen. | 
"irj. QDonetficben vortrefftidyen Jarffeniften /enb tvas bicfelbent 
erfuinibeti onb au;aefonnen ; 2f cb sono [o vica $ün(len mit 
Sur AffcQion $^gctoan getve[cn. 

An re 


*int 16. COon ber rutimer ober Tuba berfeferacn C rfinbuma / Mate 
xy; Goeftalt/imancberíen Jcrten ono niigbabrem Girebrauch, — 
^im 17. Bon ben Srumpbórnern/2ind'en vnb Pofaantn/tero(cben Gee 
fchreibung/ssbercitung/acbratichenb enterfcbeiet. — 'l 
m 19 Don Glóditen Cdálie/Gpmócin vnb 8fappern. 
Am 1o. Oen ber Dauid en /eerfelben subereitung bep ben Cánbianerm/ 
us m fit a«brauchbtioirb : (uc eon etlichen anoerm bend ireiget 
ache, | 
*int 2o. Gon bem Sn(irument / welches bep een 2fften Hydravlicum 
aciant morbemn. 
3um S5«(dytüg teíro eíne General ?befdyreibung vnnb (erbeifung aller Muficaz 
^.^ ifdénInftrumenten;toridye gi enfer jenigen Scit iim gebraugy feno | tti 


Angebengt.— 
| EXER í : Sp Ee elo 75. í z A 
TOMuS SECuNDusS, 


4n quo 
pertracatur 


Oeyaioygadía. 
4d eif, 


Rganorum pnevmaticorum, 8 reliquorum Infrumen- 
x! torumMuficorum feré omnium,noftrotemporeufitatorum, 
accuraté diftin&orum , & eleganter depictorum , Nomencla- 
tura,Sciagraphia, & operofa ac artificiofa eorundem 4ntonatio ac 
uíurpatio. i | 


G5atíit 





Syatintcn sufibett ; 


I, 
nc ?( Muficafifd)en In(t;umenten ( fo su onfer jebtact 
Nw im acbrancb) Diftribution vrib QSeariff in onterfcbreoenett 
2otbeitungen/famptoero[efóct 2 Tamen obcrtenmumg mit bep2 
acfcater Tabell. jÜ 


"iley SSfafenten. vnb Coefáptcten. Inftrumenten iandberfo 
Cümmen vn vcrofetben pon / nadb jbrer Gróffc vno C'igemfcbafrt 
müglicher Joóbc vnb Szieffe ucrgmingen : n einer Tabel] onp eince jt 
*ean Inftzumenis infonberbeit bepaefüafer Crflárung: 

Ate neablicb/ 

1, 42DQicbic YBorter/ Inürument vnb Iaftrumentift, Accorr, Sor- 
ten wnb Falfett-C ammen/ in Pfeifen vno anberm In(trumenten fiu- 
verfeben fem. —— 

2. SBemrebtn S Bonber Drac(n vrib anberer "snfirimtenten/ 
auc oer Sanfchen-C cmm: vnb pom vnter(ibeio bes borevnb Sante 
ma-X bone. 

3.4. Univerfal Tabell, barinnen bie Claves Signatz /bit Claves 


 inícala Tabulaturz, bic 9tamen vno 5abt ocrSüf[c/nad) Sracímaz 
ther Ehre vff allen nfirumenten jufinben. 
! OH" 1 


CBonber Cr(ma Invention oer Y(ften Zorací(n/jBrer Difpofition 
ver Claviren,£aben/*5[afbálgen enbapas fon(ten mebr barju acbória: 
auc tvic bas alite vott ciner5eit3ur anber vermeBret vno verbefiert/ vio 
bip umjciigen Co tante gebracbteoorben. 
| IV, 

CD en teoen vnb enferer jeiaenDrac(n C'iaenfchafft e 
theri Oxtimmen: Sit mebrererm vnb fernerem nA en 
ttr Ctimme ít Specie orb befonbero 3u teiffen von nóbten fep, — 2fucb 
engtbenater Sorm vno QGcdfr/ dn Regahl pber Clavicymbel enn 

c 


Sympho- 


Sym phony an fich feet tein stimmen vat eimjusicbett t Cotvofair f 
ie man fid intidferung oer Z»rgein vorfa(ten óntic, 
" V. 


cs C tliche Difpofitioncs enn Q3erscicbitüe aller Ctimmen sonno 
SNR A [o in. beni fürnembgren orgcln X cutfchee £anbes gefunben 
iecrbet. 

*fuch toic man cin Dfeifflein sum Cera pon verfertiacn faffen. 
| | 


V I. 
C'igentlicbe Ql 6contrafeoima cinco febett Mufica [ifchen/ ber 2L (cens 
vnb STaven Xfuflenbifcben onb Cinbeimiftoen Snfrumenten Gréfíc/ 
£mge vnb D'iccsar juft nac bem 9Otafftabe in etlichen QDiergig Ctóo 
een onb SofeXuiffen gescidhuet 6nb abgetbeifet. | 


IOMuS  TERTIuS. 


Coztíinet 
tres Partes, 


: I. 
| FA euaronoyíav, five defcriptiones Etymologicas Cantio- 
num exoticarum;apud talos, Anglos& Gallos,Ethico, Politico: 

& Oeconomico ufui dicatarum : 

ey -trinnen bie CB ebeutung/tic aticf J(btbeilz ono C5efcbreibima faft alo 

7 fer tamen oer "scalianifcem/Srageofifchen rnatifthen enb jeeiacr 
$citin S eutfeb(atio acbráncbfichemG dánge: 2IEg/Concerten, Mo- 
tcten ; Madrigalien , Canzonen, Villanellen,Meffantzen;Toca- 
tenj&c. - TI. 

Tex voXoyíay Muficam, five admonitiones de quibusdam prz- 
ceptis, Muficz ftudiofis apprimé neccffariis: Qua ctiam ratione 
difficiliores quzdam veterum Muficorum Regulz & modi in 
canendo ad longé faciliorem & meliorem pro incipientibusca- 
ptum transferri, & tutius ufürpari poffint, eodstis 


fónn 





Sftiche Crf(eBrz ono J(nfemmnag: Gao im fige bep bett Noten; 
Paufen ven Ta&u , Modis, Signis vb Tranfpofitione, Partibus 
feu Vocibus entib vnterjcicbenean Choris, (uds bep bin Uailonis 
?rb Ocavis 4 obferviren. 

11. 

Xsienyuyiayv, feu manuducdtionem Muficam ; Sive peculiarem 
rationem Cantiones,quas ,.ONCER T vocant, & idgenusalias, 
per Choros variismodisdifponendi X diftribuendi: Ucin Eccle- 
tiafticis conventibus, & in magnatum conviviis, majori cum gra- 
tià, (uavitate ac voluptate adhiberi & aufculrari poffint. 

"ABolgemeinte 2Ínfeitung / tvie man Concert vn? an2ere berafeicbett 

GSefángc mit nfirinentar vno OteafcSen4 C cimmen enn aud 
 nterfdicbliben Choris auff afferíen 2lrt in ber &irchen ennb für 
Sürfien vnb groffer /ocrra £affel anortnicn féant/ baf fic mitfonz 
perbabrer gratia fiber eno anmütiaa fónnes muficiret onno 
angchóret tecrben. | 

Satbep vann / «oic bie Statianifhe onb anbere Termini Mufici aff 

. Ripieno, Ritornello, Forte,;Pian,Capella,Palchetto on? oif atiz 
bere mebr/suverficben ono 3uacbrauc&en : Sicln(rumenta Mufi- 

. €alia jit vnterfcbeiben / absutbeifar enn fügtid) 3unennen : Zyer 
General-Bafs ju gebrauchen : Qn junge tnaben in xcbulen art 
f DE Malianifcbe Jtrt enno Stanier. im fingen su gemchac 


TOMuS QuARTuS, 
T [7 que 
MI E?^ozoia. Mufica , five inftitutio de Contrapundo, legi- 
- ,  Hmaq;purà & dextrá compofitione ac dijudicatione harmo« 
" ps Citilenarü ;quidinillisapprobádü, & rcJiciedü: quid adhibé&- 
| A^ Kx fugiendü/fideliteradmonens & docens; exoptimisprobatifli- 
£oriiip i corumspre(erim Italorü,in Theoria cxcellentiü Mufi- 
ira brisregulis& exemplis collecta;atd; in certum ordiné redacta, 
| C 2 SN Qté 


- 


CR Sobtige QOnteribcifutá itt bcr Compofition , arititten aflce/ vas sr 

otr[ciben acbórig/ober/tvae irt cinem vntabefafft Gefang sufcsen 
on st tricpben ftebet / 2Luf etlicber auffánbifcber Italianer vnb anberit 
P5oücbern / egefn onb Exempela mitflcif 3ufamen actragen sberaleis 
dun 3uvor in £ateinifrher/ober S eutftber C prac alfo volnfómiith nic 
inal$ an Gag fommen. 


«06(:)50» «6 (:)56» «0€(:)509 e«(:)56» «x :)56r «35(:)50» «xí :)oos 
à Benevolo Le&ori S. | 


£obibo(/günftiger [ieber €cfer/bieft8 Syntagma Mufi- 
cum famptbefet vorbergefestem Indicenacd) een Regulis arti- 
um dicendi bil[ic aqat& vnb gar in cirier Cypradoc/ £ateinild 
oper S: cutfch folte befchricben vno sufammen getragen morben fon: € o 
bat cebennoch Dic Natura artiscanendi nicbttvol(eiben / enn? aufaffcri 
mógen, Senn nach onm bicfebe star bafb nac) ber Ql anfang/ 
quó ad prima rudimenta, erfunben/ fernero auct bep oen yüben vnb 
J5«bu per- additamenta jiemfich verbeffert. worben :-— Co bat 
fic boch noch ert be) vne Gbrificn in Dicen [eaten 5eíten fbre berrtiche 
füpplementa erreichet. — Serotocaen afeich tvie fich / mae oic Xftert 
Mufici ii £ateinifcher C prac befchricben/aemceintics nicht gar vol ono 
vor(tánolic) in bas Seutícheeerfegen feffeé :: DUfo aucb in beme/mas bic 
íceiaen Mufici, cin jcoer in [imam Idiomate mit vielen néotericis ter- 
minis nennen enb auffpreden / £ateini(ce V ocesonb Phrafes appro- 
priatzmangeín. — CDnb voenn man Denn in berfeben Ciprac bavott 
| fihreiben foftc / co cntiveber cimen barbarum , ober ja 4um roenig(ten ob- 
fcurum ftylum geben / ennb bic meifegureben viel fr:werer juver(ichen 
(cin iürbe/ alf oic S&unft anfbr febft subearaiffenift. 
2(te hoffe ch / ce roeroc Stich beffen 9tiemanb verbend'en / baf 
etch in bicfem Syntagmate Mufico mifcellaneo ef&ficbe Ding gane 
4atcinifch / egficbe gan Sceut(c babe füracbracbt/ eelirheaber "E , 
à 











£atciniftf 6nb Xzeutfth) eingefübret : Cintemabl sc babint fcben foffeti 
ono tooliur/Dasinhacnoftra Germana Patria bepbee literati onb illi- 
terati eDiAvoucovcor verfeen férten/mae etra cine jer an finem 
Ayrt sufefert acfátlig ono nügfich feit mócbte. Y 
Cinnb ift alfo ter Crfic Tomas gatté £ateinifcb für G5efabrte t 
(QRicivof c& aud) eor anbere oer Mufic-Runft 2ugctbate 
nicht ennótia/ fontern eiclleicbt nüstico eno febr suteáglicd 
fci onte / Term eimracabrter 39tanetefan €rften Tomum; 
auf oem £atciniftben i qut Seutft 5u. vertiren.onmo tt 
rud Derfür 3ubringen/ fic bemüfean cocte s. QOcldyce ivc- 
aen ensebticber anderer Qerbinperungen $90ie enmüglticb/ 
boc fcov lieb eb jbrer eicten/ bie ücr Fateiniftben €prado 
nícot &ünbig / gan angenehm eno tvofacpellia feirr fodroc) 
St 3inoer Tomusgang X aitjd) für Zrgcimacdyer/ Zrganiien vri 
álle antere [nftrumentiften vnnb Infirument mad;er:. Ser Qritte 
wid aber für 0€ Mu(icos orio Mufices cultores, in gemein. gc 
orortet. | 
- Citehet alfo cim jeben. Muco , ober Mufices amatori su feinem 
guter gefatlen / Dae jenigc/1ae für jn oienet/ vnb jbm 3u DutG fom 
inen fam /vor ficu compariren orb Durchsuleferi. . 6525 33 Belffe/ 
bae ceu feinen Géttlichen C bren/onb ber ficben Chriftenbeit sumbeficn 
biene vin grrcde/ Jimen, Datum dOrefown / am 24. Junij, 
AnnO I614. 


Michael Pratorius C, 


c j Oculi. 


| | Ocul/fimo meo | 
MICHAELI PRAETORIO, 
' "unc temporis —— à 
In utrad; aula Saxonica 
Hinc EzgcronArLr,ilhinc GugtpR1Ca, 
Chorago Mufico : 


T uwnulzarium fane , (6d affecfu fencero 
plenum 


ELEGIDION 


uncupaban. 


A | 
z^ EMPERTe evexit Pretori Muftca : & illam 
5 — Evéxti ftudio Tu qaoq;inalta Tuo, — 
AJ es Illa Tibi Henrici patefecit Iulii amores: 
be  DPerTeeamadáa Ducis rurfus amore fuit, 
llla Tibi Enfiferum meruit: meruifti ei eundem 
Tuquoq; Te celebrem reddiditilla: Tu eam. 
kt jamdum fummum veniftis utrinq; ad amorem : 
NNefciam ut ardoris vi alteri utram anteferam, 
Vsq; adeo qua Tufecifti Muficz ;ea illa 
Cundta Tibi rurfus praftitit igne pari! 
Iudice me ; alteri amor preftat tamen alter amori ; 
Quomodo? Rofores jam parit illa Tibi: 
Admiratores Tu contra illi. Et quis id zquum: 
Aut adeó fieri mutuo amore putet? 
Scilicet hoc bellum eft! Sic certatamore ; Tibiq; 
Martyrium veri parturit evlogii ; 





Solà 


Sol homini invidià praeconia vera parantur? 
Qui caret hac, verz laudis honore caret. 
Proptereá ne ponc animum : Ne define porro 
Muficamamatricem rurfusamare Tuam 2 
Quin potiüs perfta ftudiofiüs evehere illam , 
Evehet & rurfus Te ftudioillapari. — 
Augebitd; adcó ftipendia ; jam modo utauxit: 
Quindo dedit duplici conditione frui: 
Hinc Electoris Magni ; indé Leonis ia aula 
Guelphici; ubi gemino diftrahere officio. 
Det tantum fupereffe Tibi, cui cantica pangis ? 
- . Soli! erit aufpicio Muficaquanta Tuo? 
Maficz item aufpicio quantus Tu eris ipfe viciffim 
Quantus adhuc nemo Muíicüm inante fuit, 
Vidére, ingenium quis de meliore metallo, 
Quz dederas , & que dé hine monimenta dabis, 
Vidére infolità fub. majeftate verendam | 
- — Prodire ingenii Muficam ab arce Tui: 
| Porró aderunt famulz citiüs fpe : inftru&aq; fecum 
| | Que funt, qux; fuére, Organa cunda ferent, 
|' O utinam tantüm magni Ele&oris in aulà 
... Oca det ftudio grata Vacuna Tuo! — 
Principium fa&um eft: refpondeat exitus. Ó DI 
livor ut Invidià concidet ipfe fuà | 





lob. Stciumetzius 8. Phil. & Med. D. Poet. 
Imper. Lauriger. cc. 


ALlIuD, 





; à; ALIuD, 


00992 NGENuAS dnter , Czlo quas haufimus artes 
foffa Obtinuit yzedium MuSICA dia locum. 
MOSSEA Et meritü! bwmanos relique vertuntur in ufa s 
Huic Scopus e fenis gloria bonord, D E T. 
S3 VAeeeue Nec fervire tamen mertalibus abuegat (fis , 
970 S Tempora feu fuerint nubila, fruc bona. 
Triffes exhilarat miti modulamine : latis 
"o Firata fint omn gaudia parte facit . 
Inusc Qr rogita cur tanti munerts ufum 
Vrgeat affiduo decía labore Cobors ? 
Quod melius ffudimm y res facra er munere digna 
7o Negledfa ut jaceat. [prets ztolle pati ? 
Qui legis antiquos » perferutarid, recentes , 
| Vt fit cogsitir MUSICA cafla tibi ; 
Hac evolve etiam : dextri cangeffa videbis , 
Qut vaftis alit propofuere libris, : 
Cumá. nibil (pectet , aft publica Commeda , fapplex 
^" Concilis AuT O RI fata fecunda pio. 


Henricus Meibomius, Posta 
& Hiftoricus F. 








TOMuS PRIMuS. 


























uaTIs 
MUSICI 


| 
TOMUS PRIMUS: j 


Complectens 
pDuAS PARTES 


quavim» 


P'RIÍIM. A agit | 


DE MUSICA SACRA 


VEL ECCLESIASTICA; 


Religionis exercitio accommodatà: 


QuATGOR MEMBRIS 
comprehen[a.». 
I. Audyota; five Diícurfus de Mufi ca Chorali & 
veterum Pfalmodia.. 
IL. "rorouviuzlafive Commentarij de Miffo- 
dia vel Leturgia fumma... 
IL | 'E£fygeic five Explicatio Matutinz & ve- 
fpertinz Leturgodiz: cumalijs annexis. 
IV. Qewgíafive Contemplatio Muficz Inítru- 
mentalis Ecclefiaftice,cüm in Veteris , 
tümNovi Teftamenti Ecclefià ufitata, 









AucTOoNME 
MICHAELE PRZETORIO C. 
VVITTEBERG 4, 


E Typographto JoHANNIS RICHTERI,ÀÁnno1ó 
| eeeoceoe eua teec oc eoggeecoees oc oooceo 06 
Co SOC TESGUET S 





wn 
Occ2OÓ 
ha " 
'd 


Matti, gir qn 
"-—— La 


* i duusis rl cum d dnd iO AS zu 
, -T ^ eri. VP Nr | axi ri tg bel. 








»ht vi SUN 





à 
. " : ' 
N * * , k d 1 
" 
f D 
B3 xs y js. s Sul S5 d »- 1 «^ X 
x * Á "y * - : E : ] 
d / * h » e! is 4 
: 4 , - " 
c . : "nM 1*0 | 
€ " IE i : hor «x ' Et h. 
* » vf $7 tà ». " " i 
*- |j e - £Z. «X ih : 4 , *. ^t i HI 
v» . n ( 1 / " al: L 
- P . ' 4 
* i " " LR r kx. . gt a3 L " * 
* . "1. I : » 4 jya£z"- ] d 
|a" 4 f 
^ i : 
3 d k ". ^ - 4 
71 , ? J 5 i. " ud 
LI ** ez o* & - ^3 - 
" $* *- c 
E * 4v P E 1 
* ; D E 
x " " E r : : 
H i » s. t 
r1 E : 4 ; 
: " — í ^ * » H 1 
* d F: m." 251 r1 j» 
- d "1 ' 
. L] Es , 
, "f . ^ LU LO - - E , 
* * * , I; 
" t. n 33 " / T 
T M1 ' 1 T Ay A . OR 
! ' 3 LU - 4 
- H 4 x 
fJ "ule. —-— 9 « á ^ | -—— S9 b» ve k ^ 
--— ) 34 i . Y 
: "s r , v . 
, Z ^ «A - 
* 
* *- J » ' 7^ 
, s" .- * 
ny S e edt - * n 9 IDE. 
| 4 " 
E * * à * "d " E ^ 
^ " 4 * i Á * ^4 á Y » : ! : 
, v. d M^ P E: & M (^ E i p^ *rl 
"ia * LEM e d p 
E45 , is pt . , : . 
, ' las wm me Wo cm mmo wv 
- pe ctm Ac: oe vd - —— o «wi det 4 -— 4 1 
, - 
i 


- |» Y -1 








Reverendifsimis, Illuftrifeimis, Re- 
: verendis, Nobilifsimis;Excellentifsimis, Cla- 
riísimis, Doctifsimisq; 


| pss 
IEPISCOPIS, ABBATIBUS, 
PRJEPOSITIS,CANONICIS, DOCTO. 
ribus, & Ecclefiarum Infpectoribus | 
SAXONICO, BRANDEBURGICO, 


MAGDEBURGICO;HALBERSTADENSI, 
BRUNSVICENSI, 


erchi-- Electoratu €9 Epifeopatu, Ducatu: | 
LEITURGLE SACRJE 


XTSTARCHIS, 
Dominis Patronis €9 Fautoribus 
fuis colendis 
HancfacramSyntagmatisMufici partem, 
In &ccleftaflica Disnitatis Honorem, , 


Dedicat & confecrat 
Cum Sal. P], 


MichaélPraetorius C. 
CE RS MERERI 







































3 $3 I pr : ) - : 22 77 Z ca 
D np BU x h ^) we cuu NEST Leu - — xA 


REVERENDISSI 


ML ILLUSTRISSIMLREVE- 
RENDI, NOBILISSIMI, EXCELLENTIS- 
SIML CLARISSIMI, DOCTISSIMIQVE D.D. EPI- 
Ícopi, Abbates,Patres, Prepofiti; Canonici, Do- 
&ores, & Ecclefiarum Infpectores, Domini 
Patroni & fautores colendi. 


zx L/O Reverendifsima Celfitudo, Reverendaq; 
PwNA. Reverentia Veftramecum fatebiturrequiri ad 
E49 P integram abfolutamá; Lyturgix divinosin pn- 
619/45 blicis Ecclefie congrefsibus adminiftrandz , 
z»5 perfectionem exercitia ; Concionem videlicet & 
Cantionem ; quarum conjunctionem confecravit fanctionis 
myftica dignitas, frequétavit intentionis dogmatica utilitas, 
redintegravit functionis paradigmatica fedalitas. rale 
Et certé genuina divini cultus exercitationi deftinat ac 
devovethominem ultimus & fummusfinis, quem iple cum 
beaus Angelis habet communem. 5i enim actionem ipe- 
&anius,Zuplex cft fais Hosninis : nempe Veritatis inquifitio 2» 


T nitlo- 









EprsTOLA DEDICATORIA. 


——————— 


f^ 





gnitioque; & Pirtutis elei. Accim fümama Veritzs ic INo 
ticia Dei, & fumma Virtus firDeum vero cultu celebrare; 5e 
quitur,quodfnis Hominis fit Agnitio Dei & ejusdem ccie- 
bratio, quarum illa potifsimum per facras Conciones ; hac 
per Candonesin Ecclefia accipitur & redditur. 
-. Ad huncitaquefinera geminum humanum genus ante 
lapfumin évra£íz conditum eft; ad. hunc poft lapfura in 
Gratiareparatum efl; ad hunc denique poít vitàm mortalem 
in Gloria refüfcitandum,& Angelorum confortio immortali 
affociandum eft,ut Zozo in omni ftatu Bonitatis füz,divini- 
tüscommunicatz , nihil aliud fit, quàm Tezzpluz: Dei, facro- 
Ían&um Triadosnumencelebrans. Ethucnonfinedivino 
inftin&ufpe&tant fymbolica cultás Paradifiaci,ritás Levitici, 
 & visüs Prophetici myfteria,quz Exercitauenum: Le;turgi- 
carum conftitutionem ad oculos & aures numero definyfie , 
& ad manusuno complexu exhibuifle, quiseft, quinon, vel 
nemine admonente intelligat. 
(| Prime €cclefre, ex Adamo & Evain Paradifo conHatz, ad 
cultus Leiturgicos propofttum & appofitum erat Zfaforzm - 
duarum Sacramentum: Unum exax probationis, fcilicet 4z- 
bor (Cientia boni mal, fub quainfütuenda fuerat theoria & 
| | meditatio difcretionisinter bonum expetendum; & malum 
fugiendum,à Creatoreinfit : "Iterum erat. "Irbor vite, fub 
qua colenda fuiffethomini, in errorem non prolapío, practi- 
cacelebratio Immortalitatis,& in terreftri & coclefti Paradifo 
cum Angelis zternüm decantanda, Gezef. | 
Atquenenobfícuré;imó multiformis adumbrationis lu-! 


—— 
- 
- 





! ey cede 
n --— ——— — ————— Ac 













€PISTOLA DEDICATORI A. 

ce de coloreanter alios ritus Leviticos & Sacerdods ornatus, 
illuftravit duo Lesturgiz officia illud Summi Pontificis pe- 
&orale Epbod, quodnoníolumauro & gemmis,pro numero| 
tribuum, fed etiam duabusilluftribus notis infignitum & di-[- 
füin&um fuit; .LRIM & T HUMIM, quod LXX II. Zz- 
terpretes interpretantur dA uot x24 AA (leiay, Perfpicuita-| 
cem & Veritatem : Chz/Zeur lervavit avepuuuveUT 8 c: Hebrai- 
cé UR IM Luminafive Claritatem, T H UM IM Perfe&io- 
nem ive Integritatem: Lutherus vertit bag gicdbt enn vag 
SRebt/ ExoZ. 28. | 

Quemadmodum enim congruit Concioni perfpicua ora- 
| noadauditoráü mentes, in myfteriorum cognitione illumi- 
nanda : //4 convenit certé Cantioni verilsima Deo debite 
laudis confefsioin fidei perfe&ionem non alij;nifi Deojinni- 
xx, qui pro ratione juftitiz, fuum cuique tribuentis, fibi foli 
propriam vendicat, & ab Ecclefia exigit Invocationis & Gra- 
tiarum actionisgloriam. Quam,ubi priüs concione perluce 
S. San&iintüsilluminata fuerit Ratio, Ad/oc à £c, poft , ra- 
dioruminftar exferit & diffunditin San&uario publico Can- 
tionis oratio, Aóyoc G £&« : uthocmodo v0 Aeyyeioy oy U- 
R IM & THUMIM,scui pectorale ChriftianrvpigoQops, 
quem geftat in fide profectum , & quam illa fcilicet idesin 
divinz voluntatis & juris cocleftis oraculis perfectafit;publica 
religione prohteri gelftiat. 
EtouemadmodumM R TM & THUMIMà fummo Sa- 
| cerdotein Aoyeíg conjuncta geftabantur ;/£z quibus fumma 
creditur Ecclefiarum infpectio, cavendum omnino, ne alter- 
WARME GIRMCDUEECLEEREIT D D NEMÉEEET. | 












VOIMETTTASLHONUEUPSEUSHIUE OMIT : "TREND ER ERE LEN 
EPISTOLA DEDICATORI A. 


utra;aut Concio, aut Cantio, in Rationali Lejturgia publica 
 Ecclefiaftico divellatur autfeparetur unquam ; ut velut In u- 
troq; finu pectoris pectorale incumbit integrum : Zzle«tur- 
oiaduobus, concionandi videlicet & cantandi , officijs perfe- 
o : ^ 
"a&abíoluta confifta./. Nam UR IM fignificat [plendo- | 
rem mentis five Rationis, lucemá; ad cogitandum & perfpi- 
ciendum: THU MIM veró harmonicà orationis five can- 
tionis perfectionem, ad integre Mirhenmremue laudandum. | 
Utd puro auro, gemmis pretiofis, & notis acrati[simis illu- 
ftrefuit Aeycor:/£z nullis humanifophifmatis inquinamen- 
tis mixta/fed fincerz fideiintegritatedocendi canendi; le- 
turgiaconflat perfecta & fuis numeris abíoluta. 
PecuR IM & THUMIM, velut perfe&tas abfolute 

 fapientix vias, petitaoraculain facris literis memorantur: //z 
certé fumma & infinita Bonitas & Sapientia Dei per lesturgi- 
- casexercitationesimploratur,donec exauditione benigna, & | 
benedictione gratuita coelitus refpondeat. 

Abjathar, Achimclechi filius, Davidis exilij;ndividuus co- 
| | mes & focius, Davidem ex Ephoedo monuit, ut Ceila diíce- 
deret, quoniam Ceilani eum Saulo effent dedituri,i.Reg.25. 
ASSicUURIM & THUMIM,hoc efblerturgice Conctonis & 

Cantionis devotio fidelis & devota fidelitas in pijs Ecclefiz 
miniftris nos miferos,in hujusvitz exilio circumvagantes, 
adversüs perfecutionem Tyrannorum,;prudentiá przmunit, 
& przmonet cauté & tutó, ne quando infidelium & hareti- 
.ticorum fraude circumventi,Satanz ad excidium & exitium 
anima tradamur. 
















EPISTOLA DEDICATORIA. | 

Rurius cüm Amalechitz Siceleg urbem diripuitfent, & 
ingentem przdam multo ante abduxiflent , Ephodi oraculo 
juffus David cum 6oo.viris cos perfecutus cecidit, przdamá; 
recepit;t. Reg.3o. /74 lesturgia oraculis copiofos & validosho- |. 
ftes Ecclehinumeri exigui fideles cum glorioa victoria va- 
lent propulíare & períequi, donec opimis fpolijs & thefauris 
preuofifsimis potiantur. 

Et, quod Suidas teftatur, Sacerdos Deuminterrogaturus 
colleéto Ephodoinferné manus fupponebat,& in Ephodin- 
tuens rogabat Deum: quzinterrogatio fi Deo placuifletfta- 
tim fulgurabat Adamas, emiísisQ; radijs lucebat; fin difplicu- 
iffetíuoloco manebat. Adeundem modum manustactu, 
vultus geftu,fideiq; contuitu devoté acintenté directa;ac ob- 
fervata Lesturgia,Spiritus Sanéti igne accenfos motus edit ef- 
ficacifsimé, & pel fidem placente perfona, fi non adutilita- 
tem,certéad falutem Deusannuit, & refpondetbenigna ex- 
auditione. 

Quia etiam ZZaus,fi populum Deus occidendum datu- 
rus erat fznguineg in pefte allicturus ziger fiebat: convenit 
fimiliter Leturgie Contiones & Canciones temporibus 
belli,pacis;& peftisaccommodare;ad Deigratiamimpetran- 
dam,& poenas peenitudine avertendas. 

Denique confulenti Deum fi non edebatür refponfum, 
irz divinz fuitfignificauo : quamobrem Sauli, cum abje&tus 
effet, 2.547.18. nihil refpofum eftjut necProphetia & lomno, 
itaneque per Llrim & Thumim: $c certe nulla fide & peeni-| 
tentia ftiparam,fed impietate & hypocrifi adminiflratam le-| 

entia iere n. c dalaaptémpsmeemeeesede i 


curgieii 


PN QN EE EIE ERE M PER EAE 







*« 




















B o odiiedic. cuite eie rrr qp 
EPISTOLA DEDICATORI A. 


| curgiam Deusaverfatur, utindignatione juftifsima commo- 


Itushominem ad xternam reprobationem abjiciat; & vultum 
Icum filentio abícondat. | 

Porró cum Cozcio & Cantio unius fidei orthodoxo con- 
[fenfu acharmoniá, ejusdem confefsionis doctrinam de Chri- 
fto,& per ejusfanguinem facta propitiatione; praedicet ac ce- 
lebret: non inconveniens eft hzcauo Ecclefzaffice Lesturgia 
crura adumbrare duabus, in porticu tem cm à Salomone e- 
|rectis,& coronarum malogranatorumQ; erie ornatis, co/z- 
qnis eneisyquarum dextra dicebatur ZccZiz (hoceít, appro- 
bator five ftabilic aut ftabiliet) (iniftra 2022: aut Bohaz (1d eft, 
in ipfo virtus five fortitudo ) i.Keg.7.33. Pro.3. Quippe Ec- 
clefiz plus quàm aheneum columen & robur eft concio & 
canto,quoftabiliturregnum C z A7 S T1 in homiliam & có- 
gregationem hdelium, qui, ceu grana,unius mali punici cor- 
tice concluía, cum Prophetis & Apoftolis una eademá; fide 
fideid; confefsione juncti sem à Chrifti cruore , exípe- 
||| é&antes coronam immarcelsibilem. | Nam;ut Poezz canit: 

Fidere qui Chriffonowere viriliter, illos 
lllanguefcenti fronde corona saanet. 
2. Tismotb.4. 1. Petris. 

Przclaré infuper concionum & cantionum Adminiftros | 
notant, cum ifti duo Cherubim Borentes £xod.15. tüm duo 
Seraphim urentes, E/7. 6. quorum Illi mutuo contactu ala- 
rum, contuituG; in propitiatorium, quod Aaronis virgam, 
manna urnam,& Decalogi tabulas continebat,converío, re- 
ferunt utriusq; Leiturgiz cognatione & harmoniam omni- 


b bus 
dusmimrimI Ie A" 









€PISTOLA DEDICATORI A. 

bus Hierarchijs Chrifto conciliatis utilem & gratam ; Hi ve- 
tó,qui gia 'dyioy tectis vultibus pedibusá;, advolatum ac. | 
cincti concinebant, denotant cüm modeftam & humilem, 
(üm expeditam & officiofam Lerturgià, quá Trinunius ado- 
randi confefsio myftica ex confono docendi & canendi cor- 
de &ore celebretur gloriofifsimé. Sic Angelo Domini, Na- | 
vitatem Chriftiin feftivofulgore docent ac Evangelizanti, | 
conjungit Muficam fuavifsimam glorificásille exercitus coe- 
leftisjut optima Concio & Cantio connexam & mutuam fe- | 
fto foleant folennitatem. | 

Denique quas Mofes divino juffu paravitad coetum clanz 
gore five taratantara convocandum, argentez tuba duz du- 
plicia Lesturgiz unanimis munia congrué indicant, ZVuz. 10, 
3.9 7. Etenimvocem,quam Concionatores € Cantores. 
adinftar cubaxe, cum harmonica concionum & candonum 
coníoná&tia; & incorrupta finceritate,extolluntfignificat cum 
in ufu Ecclefiafticoad concionem cogendam editus tubz a- 
triusque clangor fimplex & zqualisfive dirovoctum ex pu 
to folido & du&iliargento conflata materies, 


Tot divinis Protypis , quibus Leturgiz duplicis conjunz 
&ione fanctionis myflica dignitas confecravit, accedit porró 
intentionisdogmatica utilitas,& cum hac conjunéta functio 
nis paradigmatica fedulitas, qua eru fubinde frequen- 
cata;celebrata & ad noftram usque Ecclefiam propagata cit. 


In Veteris Teftamenti feflis & folennitaubus celebre eft 


Davidis, SalomonisaliorumqQue ftudium , ad exercendam 
M Latur-f 


eiae: MÀ 









M ——————————— 


EbprisTOLA DEDICATORIA. 
Le«urgiam,cum per Levitas, qui lub facrificis Mefsiam do- 
cebant;tiim per Caztores, qui viva & inftrumentali cantione 
eundem Chriftum eeclebrabant. 


















In Novo Teftamento exftat Apoftoli ex tot Pfalmis peti- 
tà ad Le;turgix dido xa Aa x94 vs0scíay exhortatio, EP. 
|5. Coloff3. In primitiva Ecclefia poft Apoftolorum tempo- 
ra obfervatione Le;turgiz aemula exarferunt. Chriftiani Im- 
| peratores,Reges,Epifcopi;Patres, Doctoresq; Ecclefiarum. 


Leturgie cultu nomen obtinuerunt immortale 7Zeo4o- 
| ffs y Conftantinus , Pipinus , Carolus Magnus, Ludovicus &c. 
|qui Leturgijs in honorem Majeftatis divinz vacantes, fefe 
| choris pfallentium junxerunt cum devotione intima. — Ex 
jquibus Covsrax rrNusille Macxus pié & eraviter 
| pronunciabat, ad fe fpe&are curam cüim Religionis, tüm Re- 
ligionis, cum Regni;tüm Ecclefix: cu jusnon intra eam, ut 
Sacerdotes.fed extra eam à Deo conflitutus efTet Epifcopus 
Luporicus III. DuxBavariz dicere folitus cft: Mz/o 
in templo coaciaere, quàm preculart "Ur TRKE QUAS "ullus Supe- 
Ye Ego quidem intelligo. Divim aures obtiidere, €9 Deum 
Ad iracundia ievitare, (H. Henningusin Geneal.)QOuo nomine 
laudem meriti funt infi gnem FZeciante, Diodortie, Damafis , 
mbrefius, Gregorius, Vitalianus alijG; plures; quorum pretas 
In Leitutgize cantu inftituendo & con rmado, cim ex prafa- 
tionibus mea Lerturgodiz(nimirum Miflodiz, H ymnodiz, 
Megalynodix & Evlogodix)tüm ex Syntagmatis Mufici Ec- 
'ehaflica hac parte paísim & Íparfim occurret cognofcenda, 
dab. 551 ck dista dst 


————Ó—ÓÓn€ 
bz memo- 


;$ — 400 (000 I-———- a».  "— — TEE RUE RH 9 9 — — —— 0 HU 


2 .- 





———. 















EPISTOLA DEDICATORLA. 

memorari quippe dignifsima; cum inde per manus traditam 
Lerturgiam E.cclefiz noftrz, depofita inftar pretiofi, accepe- | 
rint, & confervarint fidifsimé. | 

Atqui reperiuntur,qui Leturgiz officia infringere & tol. 

lerefummé elaborant, cüm eorum ferat opinio, annroer[ari- | 
45 Dominsicarum Lecttioues €$ cantiones ex Papatu originem 
duxifIe primam; quas tamen vetuflifsima confuetudine , &| 


quidem /ongo ante Pontificios abufaus tempore, receptas. atteíta- J 
tur Ecclefix hiftoria. | 





Sunt, qui tradunt Lectionum Ecclefiaflicarum exercitia, 
imperante Carolo M. primüm effe inftituta, & Ecclefix ad | 
feriam obfervationem demandata, inflin&tu & operá docuif- 
fimorum virorum, Pauli Aquilegienfis Diaconi, & Alcuini 
Abbatis Torunenfis, venerabilis Bedz quondam auditoris, 

circaannum i Chriftonato8oo. At idipfum verifimile non 
| fitex multó vetufttori hujusinflituti calculo. Siquidem ex 
ScriptisPatrum,qui xtatem Caroli M. przcefferunt, liqui- 
1dó conflat incerta tempora jamdudum divifas fuiffe lectio- 
|nes & hiftorias. 


Vide quao ejus rei gratià Orationes 74;57/jj tomo j. 
qui vixit circaannum CHRISTI 400. Chryfoftami tomo 2. 
& 3. qui/circaannum Chnifü 405. Hloruit : Leozis L'tomo 1. 
quianno 440. ad Epifcopatum Ecclehiz Romana evectus 
fuit: Zuguffinitomo ro, qui anno 430: Ecclefix Hipponen- 
fiin Africaprafuit: Gregor] Magnt orauiones 40. fuper Ev- 


oratio- 















Mee EEDIGARNAALQA 
& Beda deniq; orationes 98.füper cadem, qui anno 75.in An- 
gliadefunctuseft.  Reperies indejipfos, qua tempori certo 
deftinata legimus Evangelia legiffe olim eadem. E: 
Fidem itaque meretur, quod Guilelmus Durandus Ícribit 
lib.s. Rational. drvinor. cap.de completorioquod Imp. lTheodo- 
|| fiuseé Damafo Epifcopo Romanenfi efHagitaverit, ut per do- 
|&um & orthodoxum quedam certas lectiones, precationes, 
five Colle&as & Cantiones, fingulis diebusfeftis & Domini- 
cis convenientes,conftitueret. Damafum itaque;addit;/hunc 
| laborem docto & linguarum periaüísimo; Hieronymo , tunc 
Bethlehemi ad cunas Chrifti habitanti, demandafle circiter 
Annum Chrifti 440. Islabore hocrecepto & eftecto, ut po- 
ftulatieni piz fatisfieret,feriem textus,ordine certo diftincta, 
|peranni circum contexuit, qua póft Ecclefiarum le«turgijs 
publicis eftinjuncta. | . 
|| . Quidveró?conceffo etiam,in Papatu Le;turgicas lectio- 
|| nes & cantionesfuiffe conquifitas, congeftas & ufuürpari coe- 
|| ptas:anhocnomineeas neceffarió contemnendas & abro- 
'gandas effe fanus quisputet? Equidem non is ero, qui partes 
Pontificiorum defendam; fed mecum optimos quosq; arbi- 
trorin Zuguféiziiententiam facile defcenfuros, qui /&.2. ze . 
Dodd. Chriff. cap. A8. veéte afhrmat ? Quisquis bonus "Vertusd, 
Chriffiantis est, Domini fad effe mtelligat, ubicung, inveniat -veri- 
tatem. | Et&piff. 9. 4 quocund, verum dicitur illo donante di- 
citur,qui es? ipfa veritas. 
Atquehiclocum habet;quod jura adftruunt. Confuetu- 
| | dmtem,qua Religionicomvenit :9uà difeipline congruit, qua faluti 


1 » 














EPISTOLA DEDICATORI A. 


EE nee i mi rite AD MEL UL NH Noc MTS 
proficit, pro Legeeffe babendam. C. Confuetudo diffintd.. Ex 
congruit huc affertio /uguffizi epiftig. cap.g.— Gua enim . 
non [unt contra fidem, neg, contra bonos mores,€5 babent aliquid 
Ad exbortationem vitamelioris , ubicung inflitui videmus ,vel 
inffituta cognofcimus, mon folum nonimprobemus, fed etiam lau- 


dando €$ imitando fectemur. 


Quidquód Leurgia Ecclefiarum reformatarum plané 
confona ht canoni Apoffolorumt cum quibus ea cognationem | 
habet, ZocZrina confanguinitate ut Tertullianus loquitur b. 
1.de prafcribt. adverf. Haretic. cum retineat traducem fidei & 
feminadoctrinz, ab Apoftolistraditz. 


Quanquam negari non potefl, zzazacDos ,leturgiam in 
ludicrum & fcenicum actum pervertentes.f2cra o/Zcia, Miflae 
abominabilis blafphemia, profanaffe olim hodieá; profana- 
re, & fuperftitionisac idololatria inquinamentis confpurca- 
readeoquele«urgicà melodià, velut incantatione;auresideo 
opplere, ut tetris corruptelis & crafsis erroribus de Miflx fa- 
crificio & Sanctorum invocatione animos fafcinent: tamen 
conftat à luperftitiolo vanoQ; cultu per Dei gratiam vindi 
catos cantus, & in le«turgijs reformatis ad Dei venerationem 
religiofam & veram rectifsimé translatoseffe; non aliter ac 
fpolia /Egyptiorum, quibusillifuerant abuft, in veriorem. | 
Sanctuari] ufum conferre didicerantIfraélite. Ad quem mo-1 
dumlegitur Harzzozitis Syrus magni ilius Ephraimi difcipu- | 
lus, patrias voces, legitimis modis, MufisQ; numeris inclulas, 


— 





Ordine 
Bur uere p up qui Seir e t ra t gt ttr a 


















EPISTOLA DEDICATORI A. 

ordine circulari cani inftituiffe, ut paternam harefin lyricis 
modulisafpergeret: quibus mulu exSyris, propter verbo- 
rum venultatem, & fonorum numeros demulíi,paulatim o- 
pinionibus Bardefanz Patris recipiendis funt afluefacti. Qua 
re cognita, D. Ephraim Harmoni) numeros moderatus eft, 
atque ejusmodi modulis carminibus Ecclefiafticz fententiz 
confonis adjectis,Syris canenda dedit... A quo tempore huc 
ufqueSyri pfallentes, non quidem carminibus ipfis , ficuti 
[untab Harmonio prodita, ed fonistantum eorum, utun- 
tur,quoties Deum inprimis celebrant. 


Atqui omnis, qui xquo animo attendet, fatebitur, ut 
Concionum,fic Cantionum,in noftris E.cclef; jsreceptarum, | 
Laturgiameíle purz &incontaminatz Confefsionis,wicé iz 
Sacrofantt a Trinitatis gloriam , ejusque operum ac merito- 
rum laudescoszizam., Nullus híclocus eftcelebrationi Pon- 
tificiz, qua,cim füperflitione & idolomania fcateat,dudum 
| impugnata efb,& noftris eliminata Ecclefijs. Qua noftris à 
! |Primitiva recepta eft Ecclefijs Cantioin palmodiis Refpon- 
|Morijs, Hymnis, Antiphonis &c. nihil fonat,nifi quod concio- 
num Propheticarum & Apoftolicarum veritati coníonat, 
quod fidei canoni analogum e(t, quod cum facra Scr; ptura ad 
amufsim congruit, quodque ab ea minimé difcrepat. Qnic- 
quid hic voce & organis canitur,gratam de Deo famam fi par- 
git, Religionis Chriftianx finceritatem confitendo fi pirat, 

|l & versimum JDzo cultum fu Pplicando & glorificando 
praftar, 









EPISTOLA DEDICATORI A. | 

Illam itaque cüm concionis, tum cantionis leturgiam 
primzvz pietatis propagine derivatam Ecclefiz repurgatain 
templis& choris éurd«vwc, £ua zv nuóroc retinent ac fre- 
quentant cim voce;tüm organo;feftva congregationis facra 
gaudia rite fufcitandi, &anniveríariam folennitatem reli gio- 
sé celebrandi gratiá.. "Pzpua yap 8t seg xg) evüuuduevev, 
x94 a.0OueVov,x«d4 dvaxpsopuevov, Verbum enim Dei eft five: 
mente cogitetur;five canaturjfive pulíu edatur, 74//fizus Mar- 
tyr in quaflionibus ad ortbodoxos , pronunciat; Id quod quis-- 
que Aer spyoóiAoc S'soiAégavos luffragio irrefragabili 
| comprobetneceffum eft. — 
Equidem iftam Leturgicz fanctionis dignitatem ,inten- 
tionis utilitatem,functionis fedulitatem accuraté dimetiens, 
quid mearum partium eflet,quidq; fuppeteret,quod Le«tur- 
gie CONCIONI,& CANTIONI in Ecclefix ac Schola- 
rum emolumentum , pro talento divinitüs mihi conceflo, 
conferrem follicité cogitare coepi. Monenteitaque meo£ 
ficio,quoad Dei & Magi(tratus clementifsimi nutum beni- 
num,in Illuffri aula Ducis Brunívicenf perfungor,non moz 
dó Germanicostum Lu rzenitum aliorum Hymnosper 
MufàsSioniasad choris Melodix canonem harmonicé conz 
cinnavi, (qua tamen ipÍz Primitix, mihi hoc quidem temz 
poris per omnianon probantur: Ideoq; eas de integro reco 
gaitas & accuratilis emendatas, D r o me bené juvante, itez 
rum aliquando pralo fübjicere conftitutum habeo) verum? 
etiam univerfz Lecurgiz anniverfaria Cantiones Latinas ex 
chorali diavypa Qs five praícripto, Harmonicis vocum nuz 


—— — 





-— — M 
a —ÓM ]— 
————— 


meris 
M ——— À— t MÀ M Éste I 














EPISTOLA DEDICATORLIA. 
[meris allrictasad Chori,Organi aliorumq; Inftrumentorum 
|concentus,Motectaruminftar accommodare & per caua 
||rozeiíayin unum fafciculum colligere incepi. — Iftarum 1n 
|| Lesturgijs ufitatarum Canuonum dilinQionem fub Titulo 
|[generali ( videlicet Leiurgodià 51onia Latinà edita Anno 
|| 16 ri) Synopfis five Tabella; & in earundem compofitionc 
||Ícopum & finem Autoris eidem Tabellx fubjecta obíervaz 
||tio,commonftravit: quam, etiam huic primo Tomo repetiz 
|| to fubjicere, & quafi Appendiaslocoanncé&tere, non füperz 
|| vacaneum putavi. 
|  Quemadmodumautemin Co N CL ON I Bü s factis tur- 
peeftjnon cum Scripturaloqui;aut verbis fanis, canoni con- 
grius,non uti: Sic qui vultcanere in templis, cum Ecclefià 
| eum oporterecanere;non incongrue dixero. Neq; enimin 
eorum numero Mclopzorum haberi volo, qui Ecclefia ali- 
| quam navaturi operam,receptasin tem plis melodiz choralis 
|| normasproríus afpernántur fe ponunt; fuounicé genio & 
ingenio indulgentes. - Sua Ecclefix meritó conftare debet & 
majeftatica fuavitas & fuavismajeítas. Huc itaq; totis conz 
nitor viribus;utfacros decantaturus hymnos , altero fem per 
oculo ufurpatam ab Ecclefia choralem melodiam, altero ve. 
ro meam ipfiusqualemcuná; harmoniam refpiciam. Quo 
ipío confilto;przter Mufas Sionias antehac editas fuperiori 
bienriio, dum Dresdzin aula Ele&orali Saxonica Mufico 
choro przfui;cantilenas F.cclefiafticas non paucas tum Ger- 
manicastum larinas in plures diffudi VOCOES, ita quidem ut 
ipfam choralis ( ceu vocant) modulationem ; prafertim in 


iimchoralis (ceu vocant) modulationem, prafertim in 










EPISTOLA DEDICATORIA. 
Germanicis attenderim non tantüm, fed & diligenter cxcul; | 
erim,&in varios, partim mea ipfius, partim ab Italis moder: | 
nis fumptainventione,vultusverfaverim. — Has cantilenas | 
in duos digelsi T omos , & horum alterum Germanicum n | 
mirum vel hoc currenteanno,fi vitam & vires füffeceric Do: | 
minus, publici juris facere decrevi. la 


Utautem Cantionum;Organi, aliorumQ; Inftrumentorü | 
generaad Le;turgiz ritus Dcogzatos,& locieta public ud- 
les,fancita,atq; cium in veteris tüm 1n hodicrna Ecclefize cxtu 
ufurpata;pié commendarentur, dilucidarenturQ; non alieni | 
ab officio meo laborem füfcipi arbitratus fum ,fiinprimisez| 
jusrei ftudio, ex veterum & recentiorum Ecclefiaftcorü auz| 
torum lectione, Polyhiftorum conífignatione, variarum lin- | 
guarum notatione, hodierni feculi ufurpatione, 3pfius deniq, | 
Muficz artis obfervatione digeftum conftruerem Syntagma | 
Muficum. . 


In quatiorillud enatum Tomos; Pietate exorditur To- 
mi deg Primam partem;in qua Muficam Sacram Íeu Ec 
clefiafticam,R eligionis ive Éertürgicx exercitio fervientem, 
(ficuti ex Tabella & Indice getierali operi prafixo; videre cft)! 
illuftrantferiecapitumdiftin&ahac quatuormembra: — | 


Audrour live Difcarfus dePfalmodia. —— 

"YaropviueTa, five Commetitarij de MifTodia. 

E£dyaqaicfive Explicatio Matutinz & vefpertinz: Las- 
turgodiz. 

















EPISTOLA DEDICATORIA.. 


Drag, five Contemplatio Inftrumentalis Ecclefiafti- 
cx Muficz,: ] 


Hac pia Syntagmarisinflitutione fore confido,u tingenia, 
ab ufuartis ieculari ad facrum ufum converfa ; antiquam in. 
| cantilenis Ecclefiz Majeftatem, myfticam divinitaté & Spi-. 
| ritus plenam devotionem cum laudabili Religionis fruétu 
] lufpicere & venerariincipiant. Speroinde Aerrspyo(DAcic 
S'eoQiAesdreic hoc Syntagmaus labore ita fatisfa&um iri, 
| ut duntaxat Studi] pij & promta erga Sacram Muficam vo- 
| luntatisteftimonium non prorfus finc denegaturi, Mihiniz 
| hilimprudenterarrogo :. Gloriolam nullam aucupor;quam 

ne videarhac opera velle mereri , aut affectare, in opufculo 
pafsim & fparfim nominavi Patres & Hiftoricos, ex quorum 
monumentis cum Cegturiarum Magdeburg. Autoribus,cum 
"Petro Martyre, Stephano.Szecedino , yalomone Gefne- 
|ro', Chriffopharo Pelargo, Joachimo G'arcao, Guilielmo 

"Perlanfo, Polydoro Virgilio , Guilielmo Durando, T beo. 
| dore Zuingero & compluribus alijshaufi an tiquitatem: atq; 

Qi TaEW «gi caxócugcty difpofiionemacordinem hujus 
Muffici Syntagmatis me concinnaffe & extruxifle,non finc 
| Opt. Amicorum adminiculo, qui, modó per val 
| meam modo per aulicafimul & domeftica negoci 
| to operi manus porrexerunt anxiliatrices, 


etudinem 
aimpedi- 
aperté fateor. 


Intelligàt velim alij; quib. 2büiditior doQrina & locc 


: A 1 — Biblio: 


pletior 








EPISTOLA DEDICATORIA. i 
ncsdhesesdid aGdiaHcdeile dps Rod 
& Muficz Organicz antiquitatem dignitatemá; fufius orz 
natiusQ; edifierendi: ut meam aliorumque QuAou s cov | 

|Muficorum juvent. QAoudÜe ac. dilcendi. cupiditaz 
tem. .- Id veró. ubi eos fuppudet aut cedet facere, ca- | 
|veantnecum exprobratione de íe dici queat ,. quod Ptole- |. 
jpazeus Philadelphus refcripfit ad Judzos , cum ab ijs fcripta | 
characteribus. Hebraicis impetraffet Biblia: Üyc ups xe-| 
Ikpupuuéva xa) T3y)c 6a Qearyimuérge Tíc aDÉAeu &y dps- 
(Qorépoi Thefauriacculti CS fontis obftanati,qua esl utilitas in | 
utrtsg ? ldem enim apophtegmaSiracides cüm imperante | 
Ptolemzi Philadelphi ilio Evergete; im ZEgyptum veniffet, | 
accommodavit ad eos, qui ftudia fua, quibus poffent alijs u- | 
ti'icer infervire, plané abdunt, ac tantum non feiplos etiam-[ 
n5mvivi fepeliunt; quos ita affatur cap.20.ver.32: | 
XoQia xexpuupuévg X, 0gaaupoc a Qavic ríc uDéAea au-| 
(Qov égouc y Sapientia abfcoufa €) tbefaurus inoifüs , qua utilitas | 
nutrisg,? Quodininvidos autignavos, auttimidos nec fa- | 
is cupidosutilia communicandi Mufrcos maximé quadrat ; | 
uos etiam huic confonum coarguit Graecorum proverbii, [ 
quod Nero apud Suetonium lib.4. jactaffe legitur: 
| Occulta Mufica nullum effe vefpectum». Vbi Cafau- | 
bonus annotat Gracum Senarium fuiff: m | 
'T5c Aavavda ne uaa Sdeic Ay Cv. 
Nullus latentis Muficarefpectus est. 
Ovid : Nozerit ignote gratia magna Lyra. 
Lucianusin Harmonide pauló aliter pronunciavit: s9éy ó- 
d 


| t Me : 












E£risrTOLA DEtDICATORIA. 


QeA(» dzroppirs xa) darse uaavcie. — Gellius lib.23. c. 
to.vertit: &gregiam Muftcamsqua ftt abfconditaseffe nullius vei. 

|— Nuncutad RRdísmi & Illuftrifs. V V.CC.atq; ad RRdam 
VV. DD. zgoe Qaivjew modeftam ac humilem cum pace 
veftra me convertam, hujus de Lerturgia vocali & Organica 
Syntagmatis patrocinium & tutela neceffario llagitat. 


^  Namvos Ecclefiarum Antiftides, & Patroni , adeoquein 
Templis & choris officij facri fuperiores & fummos curato- 
 resinfpectores & directores Ego, Chori minifter humilis, ve- 
, neror & agnofco,quos meüni alloquium non averfaturos ef 
fe;mihl pollicetur RR.CC. & DD. VV. infignispictas & Lez 
turgiz obfervantifsima fedulitas: 


Quid enim Sedes & /Edes Cathedrales,quid Domus fum? 
masquid'Templa collegiata,quid Coenobiafint, commonez 
facunt RR. CC. & DD. VVraz Ecclefiaftica munia & nomi- 
nacüm Epifcoporum, Abbatum, Przpofitorum tüm Deca- 
norum,Cantorum &c.  Indicantea omnes animorum ve- 
| ftrorum cogitationes, omnesQ; vitz actiones in hanc curam 
 effeintentas & intendendas, ut Cathedra Religionis ftabiliz 
ta &immotaconfiftat;ut DomusSumma videlicet Pietatis, 
Prophetarum & Apoftolorum fundamento innixa , hz:eti- 

corum fubftru&tione ne corruat,ut Collegia Pacem & Con- 
cordiam in doctrina & cultu orthodoxo confocient folidé 
confirment;ut Chori & Templa fint ue2urzfeit , Qpovrie- 
guam EA eia dy veuTT piat; CX Tj puoo, qux exereiujs Le«tur- 
giis Concionis &Cantionis devoté & religiosé intonent & 


| A 3 perío- 
















- 














EPprrsTCLA DEDICATORIA. 
| perfonentin Nominis divinifsimi glorihcationem & fidei lal: 
vifice confefsionem. 4j 
VosfidosEcclefiarum Gubernatores Deus exfufcitavit 
ex Chryfoftomiaureo ore (in Pfal.47.Joh.6.) "Tubis fimiles, 
quorum clangore muri Jericho corruerunt. — Facit enim ve- 
[train obeüdo fan&to munere;ad quod vocad & evecti eftis, 
Sedulitas,ne Ecclefix Romanz doctrina, mulus licét poten- 
tum propugnaculis,ceu muris altifsimis , circumvallata vige- | 
at fed ut fan&tifsimo illo clangore Evangelice Concionis & 
Cantonis everfis doctrinz pontifici fulcimentis , tanquam 
mauris JerichunücisdiruusEcclefiz Romanis corzuptelz;ab- 
ufus errores; jamomnium oculis pateant, — Inenarrabile 
hoc Deibeneficium ef quódin Saxonia & fuperiori & infe- 
riori, Barbariei Errorum & Religionis tenebris difcufsis, & 
pontificizfervituusjugo illo ferreo excuflo, tot veftras colle- 
oiatas Ecclefiasin libertatem Chriftianam feliciter aflerueri ; 
in quibus meritó vos verz ac fincerz Religionis affertores & 
vindices atq; Leiturgiz Xyftarchos éeyoctoiilac probatis 
conftantifsimos & munificetifsimos. INecenim tantum mo- 
dó Conffantinum , Tbeodoftum , Flavianum aliósq; exprimitis 
zmulà Leturgicz functionisfedulitate,verüm eti&erga De- 
um,& perfonasac res facras magnifica libertatis prope one; 
atq; ut verbi divini interpretes fidifsimos, Chritti$; przcones 
ditertifsimos, itaet/am Cantores, qui facras Lezturgodize vi- 
Ges praftantliberaliter fovetis & in magno habetis precio. 
Vositaq; Chriftianz Le;turgiz obftrictos & juratos pro- 
pugnatores arbitror efle dignifsimos, quorü Patrocinio tutó 
M n HÀ  MÓ M ——ÓM————————Pda 


, creadas 
a t E M t t PP— ——— 





EbpISTOLA:. DEDICATORI A. 
co maxime indiget his pralertim cem poribusin quibus cüm 
Concio tüm Càtio Leiturgiz tot undiq; habet infenfifsimos 
hoftes,qui nihil non tentatum relinquát, quó vel per violen- 
|tosdusda 2c concredità Letturgia, inprimis Organicz'j the- 
faurum Ecclefix eripiancacfupprimant, vel per virulentos 
xaxo[d o sc corrumpunt ac depravent, plenis fuperftitione 
errore concionibus obtrufis. 

E.ccerté tot teftimoriijsde veftro erga Eeturgicos mini- 
trosaffc&tu palàm editisyme quoq; in fpem optimam de vez 
(tro mei LeiturgiciSyntagmatis patrocinio & prafidio con 
cipiendam adduxiflis & invitaftis. | 
Quamobrem erga tàm magnificos & fidifsimiosL etur- 
godix Patronos gratianimi mei indicium, cüm aliud dandi 
defit copia, pagellas hafce Syntagmatis Mufici primarias & | 
Leturgicas, velucpublicum grat przdicauonis teflimoni- 
um;in publicofam:e theatro & fano fufpendere , & fimul eas 
veftrz tutela commendare,vo!ui. 

Quodut cum páce veftra fiat, qua par cft;animi fübmifsio- 
necontenderenondefino. Pro tàm eximio veftri przfidi; 
& patrocinij officio & beneficio cm nihiljnifi votum repen- 
dendum fuppetat, omnium Moderatorem, Agonothetam 
Patrem,Xyftarchum Filium & Epiftaten Spiritü S. precibus| 
orodevotis,ut conatus,pro Religione & reb. facris fufcipienz 
dos;feliciter ecadet,exercitia Religionis falva & integra conz 
Íervet;utá; illius gratia & ductu, vosindefeffo ftudio, infracta 
conftàtia, & inviéta pietate fpactü vobis propofità decurrétes; 














——Í 








|... EprIisTOLA DEDICATORIA. 

Lesurgice lanctionis dignitatem propugrztisntentionisu- 
tilitatem propagetis)functionisfedulitatem Ecclefia per ma- 
nustradatisatq; conjunctas Lerturgicas cüm Concionis ad-- 
vetsüs Pfallianos, Prodicianos Mellalianos, tüm Cantionis 
adversüsinepté murmurantes , vel hypocriuco gutture bo- 
antes, & contra Organorum & Chororum vaftatores & di- | 
ftru&ores,qua decetofficij fideftrenué aftruatis. j 
| Quodratumfirmumá; effe jubeat Religionisautor & au- 
| &oz; dator & confervator; Is RRímam & liluítrifs. V V, CC. 
| &R Rdam VV. DD.iníincera Religione conflant&, in trar.- 
:quilla pace Horentem,inlongzvafelicitate vigentem, clem c 
'ter tueatur,muniat, ac roDboret in re;/zayís cultum glorio- 
fum & Ecclefix augmentum fálvificum, per Cz a15T uv 
IMMANUELEM ÁMEN. | 


Gvelferbyti Anno Chrifli 


IVDICIVM Inftans plosnonterreat: 
eCCe Venlo CItó CItó; ónVnC MI Chrlíte,. 


eibi Patria Celum.s 





TOCAESPUET WS "m 


PARS PRIMA. o 0* 


DE MVYSICA SACRA ET ECCLESIASTICA. 


I. Membrum. 
ATIAXN OI4A 


five 


Difcurfus, 


MVSICA CHORALI 


ffve 
PSALMODIA veterum Sacra. 


CaAPET .L 


DE PSALMODIA CHORALI à Davide & Sa- 


lomoncinftituta;& quz póft; à veteri AEgyptiorum diverfiífima, 
in Ecclefiarum Grzcarum Latinarumqué Choris 
rccepta eft. 
z5-qD Jana €9' vetus aliás dicta, quain fuis INCotis 
VE) E. aequalem fervaz menfaram., ffne prolationts incremento cf- de- 
S umm ccHOR ALIS/ilice MVSICA,2 CHO- 
ea RIS, ubi plurimtim exercetur, denominationem babet, c pu- 
N20 Micam in Ecclefia Pfalmos cy bymuos decamtandi confüetudi- 
nem indicat, eum in Veteri TefLlamento à, Mofé, Davide, e Salomone inffitu- 
tmytumin Novo à Chrifliani receptam e f*equentatam. 
Primus conflituille Cantores D AN ID legitur, qui Afspho, Idithum, 
Heman c reliquis minifFerium canendi ad Arcam ei» T Aberzaculum Dei de- 
"mandavit,ut exprefse Jeriptum eit. 1. Paral. 1 s. e» 16. Cb 2 y. 4/2, 2. Paral. y. 


ubi Salomenmem quoque patris fauctionem confirmaffe indicatur , ut Cantores 
| B qui 


i À— M á — À—RR 













" —-— a - 


* |» Ds Musrca Cuonarr. 


qui fub Afspho, Heman ef Idithum erazt, concinerent flantes ad orientalem. 
Altaris plagam. Fnde e Atbanaftus infsaopft Sacre Scripturaait :. David 
primus fpiritum pfallendi accepit, primifq, Pfalmos compofuit cr feripfat, cb pra- 
dictos PfalsifLas ipfé ex Sacerdotibus feleoit ac inflitutt ; Statiomem quoq loco- 
Yum illa C ordinemsmelodia, ac tegopuue fallendi matutinum dr velpertinns 
determinavit er itaordinsvitut alj apertoyal claufo T abermaculo s alj à dzx- 
pris, alg à feniffris arent, ata ita Deo pfallerent, laudéma, ac bymmnum voce ca- 
"erent, quidam vero conf efStouem ac laudem praluderent, ex. 

Ea per Choros canendi confuetudo poff aut Chriflianis dianifsima, ffc eti- 
«m est nata ia Ecclefia ( vnde Chriffianorum nomen prodgt; Adf. 11.) Antio- 
chena, que pof eam,qua iuSamaria colle aye tllam,que Cafarea plantata est, 
proxima fuit colonia, ex Eccleffa Hierofolymitana deduéa.. Quomodo ia ea 
Flavianus cr Diodorus, viripg e ortbodoxi, primunziuflituerint morem Da- 
vidicos Pfalzmos. duobus in Choris decamtandi, memorat Theodoretus lib. 2. 
Eccl. biff. cap. 24: Admmiralile boc, iuquit, par piorum virorum Flavianus 
€ Diodorus, Sacerdotalis f'uncfionts ius: nondum. confecuti, cum populo con- 
verJasantur, died, ac nocfuinflicabant omnes ad pietatisfervorem. | Hipri-. 
gii, in duas partes-divifis coetibus Pfalmos accinentium, iaffituerumt alternu 
Davidicam Melodtan decantare y quod citm Aptiocbia ceptum effer, per vagas 
gums u/quequam, eit, c ad fines orbis terrarum pervenit. 


Tempus, quoid f'at£urm f uerit; à Suida aumotatur, qui explicans vocem 
NI s cy WEE ROT UN NR / wl 
"eogoc ita feribit : opos £a 10 eisauoe 7 &V loc exx?amoiouc crdoy 
c S2 / , ; /* Abel 
voy. diptlüncoty dà 0i n7og0i 70 cauUAnciv aie duo usen c/m Koy-: 
c ris y M o eS T P 
callis u8 Korcallirs 1E ues dou Y, QN Claw S c)dexoma Avo. 
es ie 57 AB CEU 4 / 
"cela; ovn r8c AaGidde Va NM óid oes oz Cy Avlioseot 
^3 JE. ? oe eV 2 . Á b. 170743 / 
aede» aeldylpor ie sro s eie rfc oci po pas 1a. ripara. 
Hoc eit: CHOR V S est congregatio fanul cauentium in Ecclefra. Divifil 
autem fant Chori Eccleffarum im duos ordines fib Conffantio, ftlio Conf antimt 
Magni, 4 Flavtane Epifcopo Antiochia, ita ut alterus Davidicos Pfalmos cum- | 
cimeremt. — Quod quidem cusa Antiochia prim captum ejfet feri, iu omues 
exundi terminos tranfüt. nii 


.- Dez Musrca Cuonarr. 3 


— 


"Apnumerat autem Chronologia Conflantg imperio annum à Chriffana- 
£0 342. Vnde tam vetufHifapputautur Chori Musici, ut ultra mille ducent Q5 47* 
nos duraverint. — Polydorus deferiptiomem Chori recenfet lib. 6. de rer. inv. 
c. 2. Chorus zwsltorum vocibus conffatyita ut-.ex pluribus una reddatur, frstq, 
concentus ex di/fanis : aucfor Seueca c Macrobius. Chorum ao 76 272245, 
3d est, laticia dici autumat. Plato lib. 2. de Legibus. | 
Dfalnodta vetufioris, tempore Galieni, auno Chrifli 26o imperantis, a 
Nepote AEcypti Epifcopo inffitute, menzinit Eufebius lib.z. cap.22.. Inalgs, 
Suguiens, multis ( excepto videlicet errore de mile anis, quibus Chilaff arum 
| herefís tmitium dedit Niceph. lib. &. cap. 21.) Nepotem laudo ac diligo, ctim 
propter fedem, fedulitatema, Qv exercitium inu Seripturtt, tum propter vaultam 
epfeus P/almodiam, quà etiamnum multi ex Fratribus delecfantur. — Sed di- 
verfa fuit ab Aptiochena iffa p/allendiratioim AEg pto, ubi unus apud AEay-. 
prios Fratres, Pfalmos cautabat, veliquis fedentibus, t attenti tacited, aufcul- 
| Pantibus, quam confüetudinem deoferibens Cafsiamus lib. 2. cap.10.  Cumfolen- 
ntates, inquit, quas illi Synaxes vocant, celebraturi Fratres ip AE C ypto coz- 
"EBIHNBE LABEU à CHAnCÉÀS Jfelentium prabetur, ut ciminunumtàm jpuumerofa 
Fratrum multitudo comveniat, prater illum, qui confurgens Pfalmum decan- 
Fat 12 medio, nullus hominum penitus ade[fe credatur. — Im AE e ybtiorum ett- 
um Pfabmodgs monaphonis ufttatum fuit, nt Pfalpsos dozoMeyio, S. Trinitati 
concluderegt, tffe Cafsiamo libro dico CAD. 9. — Illud etiam, i7guit, n bac pro- 
| Uncia vidimus, ut uno cantanteyin claufüla Pfalni omnes affantes concinant 
Cum clamore : Gloria Patri, c Filio, ci» Spiritui Sanétos nufouam imtotoQ- 
. Hn , viis » guriicatiouem Trinitatis tagtummodo folere 
k terminari. afsiamus. | 
Arme OR TI 
" CHORO, » quo pfolenres fLarent, peculiari js UA aea 
D. bo. da » den jo ; Lom 2 e afsiemarerur. Eufebius 
' fcatione eh» IL AHo Hr AHORC s Páulipo T ! yis | $ eee - o sip pros 
MérucZuram tegzplor d. APPMÁBE J un Fpifcopo, dedicat, ita iater alia 
| | «lorum defcridit ; uapropter CH OR V M. buac multo zma- 
: b2 jore 





i 











4 Ds Musica Cuonarr 








jorems complexus, externum ambitum muro munivit, ut tutamen effet operis a- 
nive: Deinde vellibulum magnum c im füblime ad Solis ufa, radios eve- 


éfumn, extendit, ita, ut etiam ilis, qui procul extra facros muros confff unt, con- 
JBicuum illorum, qua intra eos fant, apetTum exhibeat. 

De uf Pfalmodiarum, etiam noé£e ufttatarum; Clericis Ecclefie Neoca- 
Jariana con Müeto, Bafr Tipps Magius commenerat; inquiens : : Ex vuxloc y3 62- 


Spí(q 7T Yu iy 0 AGOS ETVTOV Giov T "Too óU »0€ ec. idest : "Dem- 
ce populus LoT aptelucamo tempore domuizm precationis petiz ind, labare 
€ tribuldtione;ac lacrymis indefrzentibus, f ac À ad Deum conf efsione: taudem 
ab oratione fürgentes ad Palmodiam of intur. Et nunc quidem in duas 
partes divife, alternis faccinentes pjallugt : yel Uy ui y ovy dwsun 92y- 

$6 GN ENS GW NIAGIG atf que ex ea [nul eloquiorum Dei exercitati- 
0zem ac meditationem corroborant, c cordibus fum attentionem,er. rejectas 
qants cogitationibus, mentis foliditatem fuppeditant. — Deinde uni exipfis boc 
enuneris dato, ut, quad canendum est, prior exordiatur, reliqui fuccinunt, atq, 
sta D[alppodia varietate, precibus; [abinde interfertas, noétem fiperant - . Illn« 


ceftente iam die pariter omues velut ore ac corde uno, conf efSsionus palum Da- 


"mino offe "Wit ac sis quifo, verbis vefipifeentiam profitentur. Hacfenus Bafel. 
Sic ab Affaticisy Afvicaums, AEgyptgs cy Europam Graci Eccleftis cadem 
pfallondi TANDEM: in Latinas dal Ics dr AHÍHE, fecumdum Sibyllimum oracu- 


lum : e£ icd o0 y eune o z'ocboy 12257 WorNmaw. "tc in f'afciculo temporum | 


legitur Pontianus, £i ifa opusin Ramana Ecclefia, ff atuiffe, ut Pfalimi per dies 
nitfesá i in omnibus Eccleftts canerentur. — Etiam Ethuicus, Plinius fecundus, 


libro Epi folarum decinzo ad Trajagum Imperatorem, de Chri nfHamorum Pfats 


modjsita feribit ::.. Chyifeiasi falis Jünt ffata die aute lucem comvenire, car- 
mená, Chrifla quaft Deo dicere fecumimvicem. Et quomodo Mediolani ac alibi 
Pfalmodiarum confuctudo ceperit c frequentata fuerit, ufus C vis Ec- - 
cleffaff ica Pfalzgsodia infra pluribus commonff ra 


Dit, cap. 9s. 
«05:009 


CAPUT 








— 


Ev PsarMobprtA VETERUM; E: 





Caprurll | 
." De Veterum in Pfalmodijs modulatione, ejufdem. 


fine, vario Ecclefiafticé canendi gencre; atq;dcritu in 
Píalmis Graduum connotato. 


! & Elodia gg vocum modulatio qualit apud 'Dete- 
lares imufuf uerit, mon fatis certà comflat, prezerquam quod Ifidorus in 
o asas J/Lro de drvimis of ffcgs anmotat z Primitus Ecclefiam ita pfaliere fa- 
litanz ut v20dico flexu vocis Pfalmas modularerer, ita ( quodijpfum etiam de A- 
lexandrino Epifcopo, Athanaffo [Ihi dicfums commeminit Aucvff inter, [sb cog- 
| fef: 10- cap. 33.) ut pfallems promuiciapi vicintor effet, quam cazenti. Addit 
ibidezm rationem adhibite Mufices, taquiens :.— Propter carnales ( quales mos 
omnes f ateamtr obortez ) uon prapter fharituales,iz Eccleffa confuezudo canen- 
di est. inflituta, ut qui verbis nom compunguntur, fnavitate snodulamiais ma-- 
veantur. 

"Porrà quomodo diffinguant Patres inter Pfalmum, Canticum feu Odem, 
Hymnum, Cauticum Dfaimi, d Pfalmum Cantici dc. diferze explicabit T hea- 
"i4 Organices, cap. o. ex Bafilioim Pfalymi 2 o. expofttione s e ex Hilario iz fro- 
logo P/alymorum :- F bi idem addit: Hi quatuor Mufrca artt generibus com- 
| petentes fingulis quibufa, Pfalme faperferiptiones fumt coaptata. 

Hymnum, cuu mentio fadacst in diffintlione Patrum, defimiet &2s- 
ynna [rue Explagatio Luturgzodie Matutina c Ve[pertina, im membro huim 
Partistertio, Sic autem diffjnctas illas fpecies Patrum quam. Urevifsimi nu- - 
Tierare licebit, ut fet z 

Primo Píalmus, quem cant Organon. 

Deinde Odé, qua filetur. 

., Postea OdePfalmi, fem, quod idepz, P (almus Odes, vel Cantici, gui 
4d Mtlicum Or gamon voce humaua concinitur. 

Novifsim Hymnus; qui voce bumana, remoro Organo, perfonat. 
| Melodiam antem Veterum, in Pfalbmodzys peculiariter obfer vandam iz 
ATO Videtur "aermptio Pfalmorumo, qui dicti iWon "vv Schire Ham: 
D 3. maaloth,, 








T: Dr Musica Cuonart. 


maaloth, Carmina graduum es afcenfionum s Jrce£ eam &ziypaqd yy ad 
DPalmorum fententiam C docfriuamplerig interpretes cum Patribus veferant. 
Auguftinus referezs adcord/s afcenftones & valle plorationis,tfa com- 
amentatur: ESi mons,quo afCendimus, fpiritualis quedam celfitudo: Etqui 
eit iffe mons, quo afcendimus, nifi Dominus nofl er Iefus Chriflus? vide Doa. 
Mart. Lutherum ;z P/l. 121. Levavioculos smmeos ad Montes: Chriff us eit 
locus, tesmpus ct omnes circumflantia, qua requiruntur ad orationem, ci ftc ad 
cautationem Qy omnes locos T heologicos. Afcenftones enim ftcut Montes e$ Be- 
nediciiones,c Salutes,ci» Earefsiones Chriffo attribuuntur in pluralif eminino 
abf raczo, quia Ebrei carent neutro genere, ideà eius loco utuntur feminino 
plurali uc sEoysv, ne dubitaremus de ulla refidua parte falutis, fe dut omnia 
Uutoweooyos baberemus in Chriffo. Joban.zo.. Ideo Afcenftones funt faper- 
lativorum loco, que ultra, fupra ei extra omuem captumvatiants humanae tran- 
JCendunt, qua oculus mon vidit, auris son audrvit, cr in cor hominis uuuquam 
afCenderunt, 1. Cor. 2. 0a eife. 77122 afCenfrones : 1752322 benedittia- 
nés : 17 CYS falutes : V7 WEM eerefsiones : imtantum ( ut Berubardus ce- 





cingit) quod Chriffi famgus tám prectofue fuerit, ut una gutttula fuffecifet ad to- 
, 


purs genus bumauum redimenadum, nedum totus fanguis : ita vareomspia corá- 
vos fummus fal'uati propter faperabundautiam pretiofrtatis fanguinis eius... A 
quo non abludit Pauli illud ad Ephef- 4. Qui defendit imn imfma loca terra, fa- 
perafCendit omues Celos, tbronos, Majeffates. ( 

Bafilij bec e3? fententia: Cantica. Graduum iuxta bifforiam quidem 
de afcenfuà Babylone lequumur, fecundum anagogen vero eos Pfalzymos de afQen- 
Jf 4d virtutem protulerunt. | 

Athanafius, c Nazianzenus, Cyrillus c Hilarius allegorice izter- 
pretantur de bis, qui virtutis ff udo prof ecerunt , quibus fingulari e5t felicitatis 
progreffus ad vefomanda bac quindecim graduumscarmina. — Hilarius prolixius 

dilucidiusg, ven ffc explicat :.— Princeps Sacerdotum , Dominus noffer Iefus 
Chriff us, ingrejfus cwlos, fedens ad dexteram atermiPatris, orans ad Patrem, 
ut, ubi tlle effet, mos quoq, effemus, qui c excitavit c collocavit mosin celeffi- 
bur. Ile jam per Prophetam monuerat, quibus godis, quibusg, vite operationi- 
bue afcendi po[jez ad fefe « Sed per Efaiamita ait: Lavvamiet, viundi off ote, au 


ferte 


— 


















Dr Musrca Cuonarr. y 





ferte nequitias ab aninus vofiris, 8 confpedtu oculorum mearum, definite à una- 
litys vefi ris, diftite bonum facere, exquirite eicium, eriptze iuriam accipi- 
entem, yudicate pupillo, d ufHiffcate viduam, c venite dputemus, dicit Do- 
minus Omnipotens. Hifünt igitur gradus perfecti iWius, aternid, T empli, quo 
Princeps Sacerdotum, f acf per [amauimem fuum peccatorum nof rorum pur e a- 
Hone, tranfcemdit.. Hac Hilarius. ! | 

Vatablus quindecim Pfalmos, centeffmum decimum nonum ordine fe- 
quentes; hoc titula izfreuitos putat, quod post afcezfüm vel reditum ex Babylo- 
piaf uerint decantati.. | 

T remellius c Iunius &Eoxgv quandam , id est , eminentiam ef excel. 
lentiam volunt indicatam, quod inflar gemmarum emineant maxim, cr cán 
érevitatetüm confolationum füavitate, nec non verborum amwnitate cetera 
facile pofsint proferri s fiquidem reddiderunt carmina cxcellentifsima. 

Paulus Fagits interpretatur Canticum conclufionis, quodin fene fa- 
erorum, ante dimifsiomem cutus ut plurimumvecitatum fuerit : quandoquidem 
verbum TT alah idem nonnunquas c1 Hebrams, quod fruire feu evanefcere. 

—— Judei nugautur pradici futuraz: genus füadiberationem, ubi Mejsiá ex- 
Jibitoin Iudsa afcenfuri, c Pfalpsos bofce Iriumphanti voce, ali quamdo feilicez, 
Jft recitaturi. 
| Aabbi David Kimbi appellationem inde J'iffe famtaps arbitratur, quod 
inmonte domus Deiper quindecim gradus à manffone muliercularum afcendez- 
dum fuit, ad locunz, quo viri coneregabantur, C ffagulis gradibus f[faeulos ava- 
duum yfalzpos fuiffe oeflizatos. 

Chaldaus Parapbraffes-vertit Canticum, quod dicfum es faper cradi-. 
burvvel afcenflanilus abyfsi. — De Aby/fo autem: fabulamtur Indei, camo in Funda- 
ient us domtis facro fHruemdrs ita afcendilfe, utvnetus fuerit, ne orbem unrver- 

Jim Inundaret :chitophbelem 120, CAHD, err Schembampbaras cobibitam,ad 

quindecim ufo, evadus vef vinxiffe. 
Sunt tameg al, quiadconcentum Muficum veferugt, el exiffimant fub- 
In n 4 Vs futfe Misi: ton inloco CH OR I E erofaly- 
EYAANO A 0H des prautur Inter quos Y, V IH ER V S cum 
(| C edirioreus locum, c elatioren; vocem infcriptione 1/4 in- 


' dicari 








I"ori 


$8 Dr Musica Cnonarr. 

 dicaricxiffimant. — Et Rabbi Abenezra certum Melodie genus opinatur fu- 
affe, féve celebris culufdasn carminis principium, culus tonum bac Pfalmodia ex- 
prefere. 


mecum s meu T e om Te ÉD ES ci EREDRa 17-4 zd 











'CaPrur III. 
.De fru&tibusPfalmodi« in genere, Legi, & difcipline 
. devote ac modefté pfallendi conjun&is ;atq; hiciera Gacis five tran- 


fitio, ad Pfalmodi«c efficaciam &víus, & alteram potifsi- 
mam 4iayeíaz partem. 
V am pulcherrimi aut em fructus [int "Pfalmodia- 
vus InjHmus enarrat td óyd 3 0 NV a2 quada Inv usi poc 
/ / 4 
| (soy(a 7030) GC. id ei, r. Pfalimorum cautio excitat animum 
. 4d fervens acffderium eiue, quod im carminibus defideralile est. 
.2« Copfüpiz affeéf iones, qua ex carae oboriuntur. 
2 Difutit imsprobas cogitationes, que ab invifibilibus bostibusnobis infHi- 
.YAAIur. 
4M Infligat animam, ut fructus divinorum bonorumferat. 

J. Generofos certatores in pictate perficit ad patientiam invebus adverfís. 

6. Opium in vita dolorum medela est pgs. 

7- Gladium Spiritus Paulus "HACHDAT, quando contra invifibiles boffes ar- 
pus inlruit pietatis milites : Dro. yo £c; 98, TO X0U $3 uu Sp pov, 2 
do USpov, 2 eiyoipsóud po . Nam Verbum Dei est, févesuente cogitetur, 

Jfve canatur, frve pulfa edatur. 
8. Daemonum est &rsAariuor, [rue depulfio. 
9. Perfciunt animamin virtutibus pietatis ea, qua ex cattionibus Ecclefra- 
Jfficis adhibentur pgs. Hac Iuffiaus. 
Duplicem quod, frutfuns Pfalmodiarum in Ecclefra effe : nempe quod 
pfallentes, dum verba diviza loquuntur, Deumin corde fa/cipiant s c eiufm- 


dicantibus ia Deum devotio accemdatur : innuit. Papa Iohannes X X 1I. Ex- 
| 4r4- 





Er PsarMopiAa VETERUM. 9 


travag.com.de vit. c bonef!. cler. pis verbis. Dulcis omni fnts imure prar 

lenti rcfonat; cum Deum corde füfcipiumt, dum loguutur verbis : iu ipfum 
quad, cantibus devotionem accendunt. Inde etenim in E cclefits Dei Pfelra- 

diacantandapracipitur, ut frdelium devotio excitetur 2 12 hoc nott urnum diur- 
um, officium, e milfarum celebritates afsidue clero ac popul ofub maturo re- 

gore, diflindfad, gradatioue cantantur s ut eadem diffinéftone col'ibeant, ó 
gmaturitate deleéient. — Vbi femul docet Pontifex buic frai potifsimum Dfalma- 
dias i2 Bccloframintrodutlas Qe receptas effe, ut devotioim Deutm accen datur 
Qexufcitetur. 

1 Vrautem Pfalmodia, Spiritus Sancftoperante gratiá, fuam excitet vir- 
entem in atiis, nece[Jum esl verum, Dead, gratum pfallen di modum obfervva- 
vi. — Etdeeoim quarta Synodo Cartbagiuenfi Pfalmodus c Cantoribus prece- 
pirum fuit i banc fententiam: — Vide ut, quod ore cantas, corde credas, o 
quod corde credis, operibus comprobes. — Etiam cantantes c pfallentes im cor- 
dibus Domino requirit Apoflolus Fphof.s.. Quee locum ubi Hieron. lib 2. com- 
| mment- ad cap. s. Ephef- explicat, fic cantores alloquitur : — Audiat £j, quibus 
Afallendiin Ecclefia officium est, Deo non "voce fed corde canendum :. Audiam- 
Eur cAntica in timore, in operibus, im fcientia feripturarum ejc. Idem Hieromy- 
| s2i preceptum afcribitur in Iure Canonico, dif tucdione X CIT. capitulo. Can- 
fautes, Cie. Vbi aloffa duos adjecit verficulos ; 

Non vox, fed votum ; non chordula Mufica, fed cor; 
Non clamans, fed amans cantat in aure Dei. 

X Et Chryfoff omus in fermone de Davidicis canticis :: Incinamus, inquit, 
| anime, à Diabolo, aut carzuis nef args fagaefliontbus perturbata, cum aljs fa- 
|| trarum Literarum fcriptis etiam Da'vidica, e» ita ut os canendo mentem e- 

tudiat: ze2 ezizz tezpueillud, c exiatum videri debet Vfrquidem cum linguam 
| edcantum izffruiztus, pudebit ABIPIAmpYP'velcontraria altoquinfentientem,non 
daltem canentes illa imitari. Ns 


4t in Ecclefra ne quid leviter C» lafcivt, fédommia eraviter d» decen. 

Fer, fub cantu ferent, Jedulo cautum fuit ata, à capentibus c atteudentilus 

dMUurmam verecundiam (y modefliam praffitam fuiffc legitur. — Nam docfa 
| C 


Jandfo- 















1o Dr Musrca CuonarLI 








——— ——À —Á— nÓ— 9 € et -—- 


Janéforum patrum decrevit auc oritas.( ioquit Iobaunnes X X 1I. Pont. Max. 
i2 d. Extravag. Com. de vita c bon. cler-imprinc. ) utin drvinalauda offcgsy 
qua debite Jfervoitutis obfequio ex bibenturs cunctorum mens vietlet, fermonon 
cofpitet, e mrodefta pfallentium aravitas placida soodulattane decantet. nam 
inorc Carum dulcis refogabat fonus. — Ia quaepiffola decretali graviter repre- 
hendit Poztifex illos camtoY2:, 255 coutra boneff atem clericalem, im selodgi 

Juis nimus lafeyviebant, atd, ue inp offerum abfliaeant à levitate eiufmodi, fub 
pesainterminatur. — Necepim intraae dorum modum guttur cr fauces dul- 
ci medicamine leniende funt, ut 1a Ecclefta theatrales soodi audiantur, c can- 
tica. inquit Hieron. d. c.cantautes dif. o2. Quantiitem apud Veteres fuerit 
Pauliregula,de capite velando, z. Corinth. y 1. tradita, apparet ex libro, quem. 
Tertullianus, antiqui/simus feriptor Eccleftaff icis , integrum feripftt : de vela. 
virg.in quo inter alia multis rationibus probar, inboneff um effe virginibus, f 
Vater Pfalmnos, velim quacuug, Dei mentione reteéfefint . Quantam caffiga- 
tionem, inquit merebuntur illa, qua inter Pfalimos,velin quacuug, Deimentio- 
ze reteita perfeuerant ?. Meritóne etiam im oratione ipfa f acilime fembriam, 
aut villum, aut quod'ibet fflum cerebro fnperponunt, c teéfas fé opinantur ? 
Tanticaput fuum metiuntur. 

"4t, ita Choralis Mufica, ex Ecclefrafhica Pfalzmodia mata, c in Veteri. 
e Novi eff amenti Ecclefus introdué£a per Choros camendi ratio, eius deni, 
Melodia, diffizéfa modulandi varietas, multiplex ffucfus, devote canendi un- | 
dus c quá eam dignati f uerunt, difciplina e reverentia, hactenus difcurft co- - 
gnofcipotuit : —O Nunc peuitius d'fcurrendum eit i amplumcampum frequen - 
zifSimi ufas, qui Mitficazm Charalem, Spiritus Sancfi motupleman, Dea gratum, 
Ecclefta necelfariam,pysa, anima utilem abunde probabit. 

























——— M — 


CXPITS MM 


De Pfalmodi« fuavitate & gravitate pathetica, à Melo- 
pocis attemperata ad voces, modosq; Muficos, non in- 
utiliter inventos. 





Inpr- 


Er PsarMopnr1A VETERUM I 


€ — M M M 


Coe) Nirimis nunc attendatur CHORALIS c2XGz- 


; : 4 fce gravis faarvitas, e favis gravitas, vivam continens Suade 
ases) calefLis medullam. — Eam, cefté Autores non Jine Spiritus Sancti 
snfhinctu ac prapulfn promere e exprimere iptenderunt, tàm acf utfá pron 
elatione vocum frmgularum, c fyllabarum tam mira proodia, id, mon cum 4f- 
fídua wovóloviae, fd cum  flexabili, varia. equabilitate, e equabils varietate 5 
qua, dum voces ita fomant,uz à snotu amtz funt pul/a, vox apinii pit cy attente 
affecti, interpres C nuncia coram Deo, Angelis c Ecclefia in oratoriis palam 
redditur : Vt vox0so o linguaconfitens ad falutem, cum mente e? corde cre- 
dente ad jufficiam, ( Rom. 10.) tà devota HYMNOLOGIAE exercitio 
audiantur amice concertare, fibid, mutuam dare palmam : Quemadmodum e- 
aim Potta nequaquam carminis genere qualibet, quamlibet materiam expri- 
nunt : quod sonet Horatius (suarte poetica ) 


Verfibus exponi tragicis res Comica non vult. 


: Et Ovidius : 
Callimachi numeris non eft dicendus Achilles; 
Cydippe non eft oris, Homere, tui : 

Ita Melopari, ffve condenda melodia artiffces, prorerum ct verborum 
diverfrtate, Modos c notularum applicationes diftretó variaveruut. Nam 
certe artificioft/simi inffar Apells fedeli C cauto penicillo loquentium Nota- 
| rig, modorum, colore vivam facra eloquentia ef haiem cum fanguine C fucco 
verborum, cum nervis thorisa fententiavum perfficut ac evidenter reprafenta- 
re videtur Ny ayaryàs c flexanims CHO R. ALIS Melodia, materia di- 
verfitati diverfos motus modis diverfis attemperans : Etenimin nmiferatione, 
flebilem vocem ex corde coaréfato ; ia metu, befitantem Jonum ex cordepun- 

eim conflrifos involuptate c leticia fpirituali, effufum, hilaratumá, VOCHMA 
ge ex corde dilatato sin dolore dena ,ffve commiferatione, grave quiddam, 
Qr imo preffanz, ac fomo obduttum, ex corde exeffuante e indiagante accinit 
TeXtu... Vnde CHOR ALIS Melodia eloquiorum Dei fingulorum atten- 
FA€IR Auribus , meditationem mentibus , affectionem Jolidamd, devotionem 

C2 cerdi- 



















I2 Dz Mustca CuonArr 
cordibus exfafcitat ac fabpeditat lona? ejfficaciós Denadoci citbard, que tatfa 
$n convivio Alcinoi Ducis F lys lacrymas extorfit, c abferfit depofrta.. Ha- 
ser. odi. 8. | 
Caterüns in condendis Melodgs, dv aptandis Muffcorum modis occupatos: 
euultos, Eccleffarum Scholarumá, celebravit biff aria. | 
IOHANNES DAMASCENVS Theologus, qui ex Scriba 
Imperatoris fackus e$ Monachus Damafci, circa ann. Chriffiz2 y. uma cum Cof-- 
ma Mayemenf[i Epifcopo e 1 heophane fratre T beodori Graptorum Epifcapi , 
MELODI //v; CANTORES /uzt cogpominati,eo quod Melodzs com- 
arebeudiffent eas cautilemas, quas decretum ia Eccleftrs Chrifliamorum cani ju-. 
bet. — Canticorumcerte canones Joanmis c Cofasa bac£enus f erunt incozzpa--- 
vabiles.( Suidas c Cedrenus.) Idem DamafGemnus Characferes. excógitauit y. 
quibus inervalla afQendendi c defQeudendi exprimentibus, P/almodis canti- 
leza Choral, quatüm im Ecclofra locum habebat fola, c feriberetur ei» caue-- 
veiur. ( Iofeph. Zarlizus. ) 
ulnas vero e? quales bif uerint characteres, comecfurare dif fcile, i. 
sub impofsibile esI. Sape huius modi fuiffe, qualibus nos nuec communiter uti-- 
azur , nen iibi facile perfaaferis.—  Namneceos admodum vetuftos, nec fem- 
per c confranter ufürpatos /fe, argumento est etus quoddam Mi//ale, quod. 
extat in illuffri Bibliotheca Gueiphica, qua est V Folferbuti..— Perfcriptumid - 
eit eleganter Qr artificiose, ta puro cy mundo pergameno, aumo, ut fYontifpici- 
ui libri perhibet, notagente[imo decimo quinto y fed quiaid ab aliena manu est, 
coujecf ura caperem sltà eziam antea feriptumpf iffe. V 1 ver cuilibet pateat. 
Jeriptura c characferes iditus libri quales frnty exempla ad vivum exprejfa exo- 
hibemus, unum ata, alterum. 





Y Y - 4 de. ne a4 a8 rt 
n | PB ou egh vefüper- &niubef" plac ru 


«i P4 
IX í cAMMir &ps / UE ^ «4 7] 9 Á o 
Áo ftum pertAnuv dérfas Ghgerzunec 
uu y. Conc w^ E KI y, NE s k 
f Liacvo rcm j Cel. €narradm gLerixm ocz &, 
Pp.w A^ FC e ERN A PSU 
DOzfoeme man c uf Cotutivra«r f rmaqmoaitunm: 


Er Psarwopria VETERUM. 19: 
m 


rem m ti M t" ÀÀÀÀ—— ÀÀÀ MÀ 









4) ut V QuMEE Urn sS UÁ 7 "m 
cfirrexct c xobwcte — Cum (im, 
Jy" A. - Al v uL ym uM P iier: dici ad 
alleluiw pofiuftt fuper- me monum, 
np o4 WM, HEU, FL on s — 


v ? ; 
Taáam Allelui varabilef faceva, eft fct 
Mo Wm nue 


429 7/7» A7; "^ «4 
enia uA, alleluta. alleluva. 
d SUE OCUPA AIEO PELA 
ome proba fh me d cognonfhi inei 
V RAT LUCHPLUINIOCLHBRSIRREEEEC YT AAT Wa 
cognouifes feffiowem. meum & refarrco- 
awe 
d 
moncm meam: 


Fo v ML po VIF nl A 
Datbs noftrum. ymmola,. 

e ^s V! AP LT, Jo (WM C vALLMPYM 

à Auf efc »oPicTuc 
- ad) MIA PUE M um nl, pA ST 
N fpule | »uco- ina Zim 


A Ju VV E. vr vta Mv rh nnn pm 
T (incerrxua | &uerexaf 
De Hebraorum accentibus bic etiam quadam addendafuiffe, videri pof- 
Jet : quandoquidem quibufdam inffar Notarum fuiffe putantur. Sed cum ves 
obfcura [rt € ignota, ut pratermitteretur,fatiusduxt. — Nam ex Grammati- 
corum ( Rabimorum feriptis conflat, atá. ipfe eco à quodam natione Ind«o 
/ 1 iil profeffo ( qui etiam muc Ecclefisfe a munia obit in provincia 
"Anbaldina ) cui nomem Chriffiamus Gerfon accepi, apud Indos wodermos mon 
confrare de accentibus y mielodus Pfalmmoruma, aliay: und, cent onim veteris te- 
Jflamenti, nce titulis quibufdans Pfalnus prafexr. Quin cr Iudeos in Polomiá 


C. 3 degen-- 





:X4 .( Dz Mustrca Chonart 
. degentes, alia melbdiá uti in canendi Pfalpus, quam quas Germania babet : gf- 
dem tamen uti accentibus. . Et fané accentus in canendo non attendere, vel1d 
argwnenta eit, quod aliter diebus feflis majoribus, aliter minoribus canzut, 
nec mutent accentus... Imüomnem plane accentuum rationem Iudantacegni- 
TAYHIUAC Eeraporis [fé patet ex eo, quod uefciant quamobremin Decalogo qua- 
. Itbet vox duplici fremetur acceutu.. : Nonigitur opere pretium effe putavi plu- 
. Y4 de accentibus tradere, que quia, ex Schindlero, D. Renuemanuo, alzsque 
. Grammaticis libellis petere potest. p 
Vt verüadremredeamus: PIPIN V S, Caroli Magzi parens; a Pon- 
Lifice Rex Francorum creatus, Romanorum. ritus C cantus in Gallias attulit, 
Anno Dui. 7 y1.( Sigebertus.) CAR OLV S Magzus diffonantià Ecclefta- 
JlHici cantus inter Romanos ci» Gallos off ufus, duos clericos Romam amniftt, ut an- 
Lhbenticum cantum à Romanis difterent c Gallos docerent... Per quosprimum 
Metenf[is Ecclefra, binc omuts Gallia ad aucforitatezm Romani cantus revocata 
eil; auno Domini 774. Sigebert. c» AEmnpylius lib. 2. 
. Cum post annos fédecim iterum in pfallemdo c lecendo effet.a Romanis 
- etiam in Metenfmum Eccleffa variatum, C A R OL V S per Cantores ab. A- 
driano riilfos eam di/Jonamtiam correxit, auno Domini 7 oo. opera Pauli F arne- 
ffridiyqui ei à facris eraty ( Sigebertus.) Cumá ex GREGORII /z/fzzuto 
quatuor dugztaxat Tropi feu Modi, Phryeius, Dorius, Lydius, Mixolydius, quos 
vuleus Cantorum Tonos Autbentos vocat, iz ufü fuiffent s ne Latini ulla ex 
parte Graci cederent Ducem à Comite divifit, quatuor fabdititios modos à 
quatuor primargs diff iunxit, Ocfo T ropos fecit : illos Cantares Plagtos, id est, 
. Obliquas nuncupant. Nec alio confilio hoc fecit, quàm ut Eccleffa omnem scri- 
pra verborum davovz]a. ac potentiam congruentibus fonts exprimere poffet : 
Q u£feripture Concentuum fuavitate confhecfiores 1a ceu Chriffianorum red- 
derentur. Etiam cum Graci legati Aquiferani patrgs ceremongs rem drvinam 
facerent c pfallerent, | Magnus qui occulte fabaufeultabat, captus dulcedine 
cantus, yufSit eos numeros excipt.. ( Aventiaus lib. 4. Anmalium Bojorum ct Ia- 
cobus Curio, lib. 2. Chronicorum. ) 
| Et ROBER T V S Caraotanus Epifcopus doctrina c» fancfitate vi- 
14 iffa au, multa ferifit cv canendi modum in facris meliufculum reddidit, fub 
Grega- 


T E 
ErPsarMonprA VETERUM. $i 


( Platiza.) 


III.Impp. Hicágnotos cantus brevifsima umnium via pueros docebat , 0- 


Claruit quoa, ia Italia GN 1DO Aretinut fub Conrado IT. c Henrice 


Gregorio F. Pontifce | Q* Roberto Gallorum Rege; Magni Hug on Jfhto. * 


/ 


mnia ad varia inflrumenta Muficorum applicans. Sigebertus iz Chronicis eum 
circiter anpum Chriflà MX X I1X-vixiffe fcribit. Volaterranus lib. 21. De - 


eo fic Cranxius lib. q: cap. 13. Metrepoleos:.. GN DO per varias regiunes 
proffciffens corruptam Muffcam emendavit ci per flexuras articulorum in ma- 
pibus cautum difceruere docuit , Scalam vulgo vocant. HE R M ANNVS 
Archi Epifcopus. Hamburgenfis e ELV ERICV S ofgaburgenfis Eptfco- 
pus eius opera uft funt. -. Ex fapphicis bemiffichgs Hymniin memoriam D. Io- 
pannis Baptifl e conditi c bodiecorrecdi ( Is hymnus ad vaucedinem pellendam 
ulizn adbibebatur, cuga Ioazmes Baptifla vox clamantis diéfus, clamantium 
. Canentium in ceuobgs tutelaris Deus crederetur pontificia fnperflitione ) fex 


illas fyllabas Muficales V'- RE MI FA SOLL , izeeziose fcribitur — 


 ifivfift 
VT queant laxis REfonare fibri 
MlIra Baptifte FAmuli tuorum 
SOLve polluti LAbij reàtum 
Sancte Iohannes. - 


| Pracipuam autem laudem inter noff ri feculi Melepoeos jure ftbi vendicas 
dan Germania Ecchfiis gravifsimus c faavtfsimusLutherang Citbare condi- 

IOANNES VV ALTHER V S iz Ioan. Friderici Qr» pst Mauri- 

Ul Ducum Saxon. e Elec oruem aula Capelle Magtffer, cujus iz Chorali copa- 

tn C fefudiu ex Thfens miatufermptoywaenoramdum occurres ia Titulo eenerali 

| Zeturgodie Sionia prefixo. y 

Sed ad cffcacjams e ffucfum Pfilmodia pergamuus. 


«00:90» 


CAPUT 





36 DrMusrca Cuomstt 
Carur V. 


Deefficacia, & religiofo devotoque fructu Pfalmodiz, 
quod veritatis divinz meditátione accelebratione numero(a, conve- 
nientescoram Deo & Angelis erga proximum & adverfus 
Satanam affectus ubique folenniter 
excitet. 


: 2 | m n. inda CAGufica eg P[almodia Eccle- 


fie gratam de Deo famam effe [parfam, devote fidei mens deprehen- 
ide dig: Siquidem facrarum rerum argumenta, veritatis Chrifliana 
S 39-0 Jocunenta, confe efsionis de Chriflo smifteria, c non fn, perfritiofe 2 A- 
Me mart)ria, religiofa i item fupplicis Ecclefra vota e? fu, upiria, C45, 0HIntA 
Jfdei regula c canoni tàm análoga, ut ne latum quidem MACHETI 4 ; Propberico 
C pofFolico VMIGEEONN recedant, ffvictis notarum numeris, c certis tracfu- 
wn ambituumd, moss, ad [rngula verborum c fententiarum pondera librat, 
appendit d meditatur, meditandag, Cantori nom offitanti, excitatog, auditoris 
exbibet. | 
Verifsimum etenim est encogium, quo Muficam Qiauaeos illa lufcinit, 
(Philippum puro Melanchthonenry) commendavit : Nibil dulcius, imquiens, 
€i bomini non morftrof 0, quàm dot£riza verbisrecté illuffrata, qua bene bar- 
mons Ad aures atq, animosprofertur. — Etfenfaus teflantur, tali Muftca flecfs 
ABI, Hia Ad dulares; cum audiunt querelas de noffris delictis, vel lugubres 
cantileaas deponi : tüm ver etiamleniri, cim audiunt dulciores melodias de 
D eiontfericordia, d» accendi ad invocationem. 
Et quad de Pfalmorum ufuim prafatione primi Pfalz fcribit Baftlius, i- 
dem de Muftca af ftrmari potest : Pfaimodia enim C Mufica Choralis E celefr 1 
e latitia, tranquillitas AZIBAYUL, pacis caduceus, qui amnes fluéfus e pro- 
cellas timora cv affettuum fedare potest ziram enim p^ acat, lafcioiamrefrenat, 
«morat eit conciliatvix, difsidentium compofitrix , inimicorum reconciliatrixe 
"ug enim Valmicuga, cum quo mam ad Deum emittit vocem, putaverit : ? If4- 
que charitatens, que maximum eit bonorum , Pfalmodia praffat, ac ia umi 
.confanantiam populum coaptat. P/alnsodia Demenes infuram congcit, e 4m 
gelorum 








ErPsaruopra VETERUM. - 17 


gelorum auxilia conciliat, fecuritatem tn timoribus pott urms exhibet; requies 
c3 diurmorum laborum, iofamtium tutela, prvenum prefidium, fenum Jfilati- 
um, mulierum ornazus comvenientifsimuss in  Jfolitudime dulce diverforium pr4- 
bet, forum moderatur s incipientibus wfhiruti, profcientibus augmentum, Ab. 
felutio, ffrmamentum, Lcelefta vox. Infuper folennitates illuftrat, "iftitiams 
qua ex Deo eit, operatur, lacrymas P corde lapidea provecat. Pfalemodia eft opus 
- Mnigeloruma vo ggdyi oA iren, ceelefl rs Hierofolyme gubernatio é Jo cietat, 
fpirituale zbymiama dr fufffmentum : 0 admirabilem Magiffri celeff isfaptenti- 
am, qui uná cádemá, oper frmul c canere, cy utilia difCere inflituit V. Hac cum 
Bafilio. 



















GACMAEOUOILOMBIQR Crassum ats CM tt. 


Carpur VI. | 
De Víu Pfalmodize pnuovéUxQ xà zoudéolxo, quod in- 


ftitutioni & memoriz inferviat, orthodoxe adhibita Melodiz ap: 
plicatione, quam hzretici corruptelis inftillandis male 
apponunt, velabolere conantur. 


2e uam cantica eg carmina eum propter cantio- 

uL, "m brevitatem, tum propter numerofam rotunditatem , veluti 
5-9 faccinita quadam apophthegmata, memoria facilé smandautur, a- 
2873 57» diutifsime imbarent, cv celerrime faccurrunt. Per Choralem 
etenim tanquam canalem, myflica facrorum verborum gratia, viviinffar flu- 
HII, ex ore capentium, aufcultantium cordi unanimi influit ac snff latur, cj 
Jamelrecepta, eiufdem Choralis beneofício, memoria priff ina f'acile recurrit. 

A Qua de re pulchre feribit Bafflius :- Quoniam Spiritus Santfus mortale, 
Viquit, emus ad voluptatem proclive, Qj ad virtutem perfaafa difficile nosd, 
Broptereaad voluptatem praclives fümus,reéfam viam contémnere vidit, quid 
fecit ?* Melodiz jucunditatem ca/effibus docfrimi womi[Cuit, uz aurium ob- 
lecfatione deliniti fermonis utilitatem latenter, d re à nob non animadversa 
Wfeiperemms. Ido, facit snere fapientis Medici, qui, pueris medicinas aliquan- 
fo auff eriores daturus, oellepoculum circumlinit, me maufea bibentibus obrepat 5 
: Bic Zobis, qui in Spirizualibus aer? fagmus pueri, bac apta modulamiga Pfalmo- 

D Vm 









N 
18 | —» Dr Musica Cronatfr 
——— €! ÓIP—YMHaPP  —À— À 
rum offeruntur, ut [Decie quidem oblecfare videantur,ve autem "verá uos de A 


— viuis myflergsrecte inffruant, mentesd, noftras perpurgent. 

Vudefit,ut ex djs, qui tardiori prafertim funt ingemio, non facile qui, i 
«m reperiatur, qui "ApofPolicusm, fe " n Propheticurm aliquod praceptum, edifcats 
Dfalmorum verà protinus recordantur : Hos c domi cantant, e foris obpur- 
murant, cr im agro circum erunt, ( ic Baf! |.) atque " "lud Naxjanxe- 


ni dicum : : AVTLOVEUT EY TWTH ( X eus S 2) JALOUNNOY j QYOLSTEUS Ey, 
Magisrecordaudum est bujus (Chrifli ) quàmrepirandum : coptemplentur 
obfervent, Mufica füppeditat argumentum Qj recordationem. | 

Auguftinuszdez boc comprobat, cin beatam er fanifam vitam pra- 
dicat, qui inter labores Pfalmos ci cantica diuina cantillapt : Anignoramus, 
Inquit, Opifrces, quibus vanitatibut, C C plerump, zurpitudinibus éleatricarum | 
J'abularim donent corda c linguas, ctüm manus ab opere momrecedant ?. Quid 
ergo impedit fervum Del manibus operante , in Lege Domini meditari, c 
p 7, ere nominui-Domini altifsimi ? Cauticaenim divina cantare qo manibus a- 
perantes j sf acil? poffant, e ipfi laborem tauquam divino celeufgsate confolari- 
( 4nguf? : de opere Momacborum cap. 17.) 

PNIS eruat hoc Feteres s ideo, non folum in Ecclefie congrefsi- 
bus Pfalmos decantarunt, fed vofqem etam PES etatis pueris juxéa ac puellis 
ffillirust. — Quod im Scholis Pracepeores dy Pedagogt Pfalhuos inculcarine 
pueri idex vitaGregorg Agrigentini apud Metaphraffen clarum est. 

Erft fuerit baretici, qui corruptelarum tetrarum virus obtexerunt 
Melodia füvitate, quà cra[fos errares ex hymauts depravatis imbiberent auimi : : 
Ltameen divinitus excitati ortbodoxt 4 fu aperfHitiofo vanoz, cultu vindicaruut Ec- 
cleffe captus, c ad veram Dei ter Sancfi agnitionem ac laudem adhibuerunt, . 
zog fecus ata inaures ci armillas, AEgyptiorum jpolia, quibus illi faperb? cb fa. . 

perflitios? abufi fuerat, in veriorem D bc ufum veliaiose conferre didi- J| 
cerant Ifraelite. — De quo femnili Nieepb. lib. 10. cap. 26, i Muauff. lib. 2. de. 
Chrifliana doc£ rina. cap. «o. 

Sic Harmonius.? Pyrus, magni 27/77: Ephraim d; ifc Cipulus, patrg. « vocibut | 
legitinzis mpbsdus, Mufrczs fis, numeris inclufis, ordime circulari eas cani tfl iuit, m 

purim 










Er PsarMopra VgTERUM. 19 


patriam hareftn lyricis modulis afpergeret, quibus multi ex Syri propter verbo- 
vum venuufLatem Qr fomorum numeros demulfr paulatim opint onibus Bard efana 
patris recipiendis funt affnefacfi. At eà ve cognita Drums Ephraim Harmung 
umeros moderatus est : atq, eiufmodi modulis, carminibus Ecclefraf ice Jemten- 
tie con[onis adjectis, Syris ea canendadedit. Ex quo tempure huc "fa, &yri pra 
leztes uon quidem carminibus ipfis, ficuti Jünt ab Harmupio jrodita, Jed fonis 
ants eorum utuntur. | Veap? d 
Quàd ver etiam virgines à primus annts Pfalmodias edocfa fucrint, 1d 
ex bifforia Publia, Diaconi[/a Antiochena, que ludo virginum ibidempr erat 
Magiffra, apud Theodoretum cognofcere licet : lib. 3. cap. 1 g. "ui 
Sicenim liberos fuos Chriffiana religioni capitaf acilisme d'feere, dtutif- 
ffe? retinere, ct prompti[simo memoria reddere poffe, perfüafam babuerunt. 
Quod cita videret Diabolus, Pfalmadiis piorum fuam fibi potentiam in- 
Jfingi, regnumá, devaff ari, idcirco quovis tempore pfallendi exercitium  fcha- 
is D. templis removere manibus pedibusd, (quad dicitur ) obnixe dedit operam. 
' — DePaulo Samofateno egimus, quid Pfalzos, qui ia gloriam Chriffi 
canebantur, divinitatem eius alferentes, nec nog Hymnos, ad iMlorum imita- 
zionem à fidelibus compofttos, ex Ecclefia fuff ulerit s im media verà concione pa- 
pulimagno die Pafchatis mulierculas fabormaverit, que de feipfe pfallerent, qua 
Jf quis audiret, horrore comcuteretur ( Eufeb. lib. 7.cap. 2 p. ) 
Rete itaq, judicat Megalander Lutherus im Fpiflola ad Senfelium Mu- 
Jicum : Scimus, inquit, Muficam Darnonibus etiam imvifam ci intolerabilem 
eff. Etplanà judico, necpudet afferere,post Y HEOL OGIAM effe nul- 
Jam artem, qua pofsit Mufice equari: Naz ipfa folapost T beologiam id 
praff at, quod alioqui fola T beologia pra- | 













AL (PC. 
$e. a 
Da Carur 


20. Dz Musica Cruonart 


——— —À À— — 


Capur VII. 
Dcufu Pfalmodiz Gane inEncenijs & 
dedicatione Templorum. 












2 fane ut erum ufum Templorum common- 
0) fPrarent; c ad fL'udium Verbi drviniauditares vedderent alacria- 
dos ares, Pfalmorum oracula uon tantum concionibus expofaerumt ; fed 
etiam D/alpzodii iterarunz.- Incundum est ex Euféb. lib. vo. biflor. Ecc.cap. 4. 
videre C audire Encenia Chriffiagorum, qui ad templorum confécrationem 
Jfne faperflitiofis e inanibus ac tbeatrici pompis celebratam, certos Pfaülpyos 
adhibuerunt s quibus uni Deo falutem Eccleffa commendarunt, e Pios foffen- 
Varunt adversis Tyraumoram crudelitatem, atq; Eccleffam excitarumt, ad pon- 
derandum cum gratitudine tranquillitatem, fab prafidio Monarcharum Ortho- 
doxorum, ata, ad férià agnoftendum collectionem c propacationem Ecclefia in 
Novo T eff apmento. Iz Enceniorum ezim foleunitate Chriffianos hac verba 
e Pfalpus decanta[fe, Eufebius c alij memorant :: 
Dfal. 37. Gladiuns evaginawerunt peccatores, intenderunt arcum , ut 
Jagittis petant pauperem cy imopema, et occtdunt recfos cordes Gladiuseorum 
intret in cor eorum, ey arcus ilorum coufringatur. 

Pal. o. Pergt memoria illorum cum fonitu, c mamen illorum delevifft 
a feculum, e» infeculum feculi. 

Pfal. 1 9.. Cumin maliseffeut , clamaverunt, nec-erat qui falvos faceret, 
ad Dominum, uec exaudivit eos. Eriples me de contradicforibus populi, couffi- 
£ues mein caput gentium. 

Pal. 20... Hlliimgpegerunt cy ceciderunt, nos autem fürreximus cerei 

fumus. | 

Pal. 44. Deus, auribus noftris audivimus, Patres noflri anmunciave- 
runt opus, quod operatus esin diebus eorum, c in diebus antiquis. .— 

Manus tua gentes difherdidit, cv plantaffi eos, affüixiffi fupulos, ct ex- 

pri eos. : 





om J r2 


PAL. 








Er PsarMopnra VzTERUM. 21 


am tte ca tQ —— 





Pil. 48. Sicut audivimus, fic. vidumus im virtute Dei noftris. Deus: 
fundavit eaminateruum. | 

PÁal. $4. Qum diletfa tabernacula tua Domime virtutum et. 

Pfal.122. Latatus famin his qua dicta füut mili, ia demum Domini i-- 
bimus: Stabunt pedes moffrián atrgs tuis Hierufalem. 











CapuT VIEI. 


De virtute & fructu Pfalmodiz idozonau?, quo decan- 
tatitextus verba canens, velaufcultans cum compun&ione & 
à converfione pro.fuis ufurpat.. 






h Eae Lurimum. ctiam admiranda , omnq, cvenera- 
SIM e tione digna est dianitas Mufica Eccleffaffica, prafertim Chor alis , 
e AS CAD Spiritus Sancius tantam infpiravit gratiam (i efficaciam, ut 
zàm devoto aufcultaus, quàm attente decantans decantata verba ad fefe ac- 
commodare; eademá, pro fiis ufürpare: non dubitet... Qua enim ab Atbanaffo 
de Pfalterg dienttate differuutur, de tota Mufica Ecclefta dici poffunt :- 1n Mu- 
fca quippe Eccleffaffica Chorali peculiaris est. fermonis characfer, omuibus ho- 
nina culu/a, affectibus conveniens, qui im Pfalmis, Hymnis, Profis, Refponfo- 
4s, Autiphonis C reliquis textibusillud peculiare hatet zsiraculum, quod cu- 
jus. ADIT. 9HOLUS; "motuum, mmutationes e cafl igationes depiéfas, c vivis 
imaginibus expre]Jas complectitur, uz frngulisinde-velut ab exemplari defazme- 
| re 412, intelligere licitum fit, codemá, modo fe formare, qui ibi prafcriptus eit. 
oe Ex Mufica, facros fermones decantante, affec iones ful animi auditor ad- 
vertit, C reperit, quam imorbo wedelam adhibeat . Et proinde im facris canti- 
en illud miri £51, quod, qui pfalliz, fita [€ verba in re pietatis fi camere opinatur, 
C quilibet ia pralür, quafí. de fe ea tpfa, que pfallit, confcripta effent, c taz- 
quam de feipfo [evmo fieret, ita mentem fiam ad Deum dirigit. "to ita fit ut 
ea vel HE prarvaricator mandati s velut obfervartor audiat, qua ad ipfis indolem 
| eAP]as, pertinere videantur. "Ata, Adeo ut (5, qui pfallit, ex canticis facris vicem 
Jpecuh ufumque babeat, quo qa 16i apigi fii morus confideret, ci confiderando 
| D; yerlis, 










ac 


2 Dr Musica Crnonart 
vrbis corfiteatur.. Nam qui audit faeros cantus, eófg, putat de fe loqui, ille aut 
veprebenfes à confcieutia compungitur, aut de fpe in Deum audiens, des, retri- 
bu*ione credentinm non aliter, quam defta retributione exultat, Deog, gratias 
agere incipit Gc. e voces Deo quaftfias ac proprias accipit. 

In fumma quilibet Pfalmorum eá formá verborum conceptus est à Spiritu 
Santo, cy ita temperatus, ut iz idis smotus affeétuum nofirorum animadverta- ' 
mius, omalag, illa putemus de nobis veferri,ac mofframet ipforum effe. Fundefit, 
ut memores noff vorum aff tuum, noff rain melius commutemus. Que enim in 
Pfalpus capuntur,ea formula noflra Qv exemplaria effegoffuat. — Haccum 4. 
thanaffo. | 

Sic quod, tpfi quamdog, nobit occinimtus ci concionamur, quare publice 
zAntis tempeff atióus C calamitatibus obuoxt fremus, c privatim quise fuos pa- 
tiamur manes. Quod ftt ip omnibus illis P[almis, qui ionpygs c à lege Dei pra- 
varicaptibusiram denunciant divinam. Cuius generis est canticumillud, quod 
Mofes smoribundus yulfa D Ei Deuteron. 21. fcribit publice legendum, c 4 frn- 
gulis decantandum, ut IfFaelizis beneftcentiam D Ei e$ ingratum ifforum ani- 
apum. teffatum faceret atque ipfimet penarum fenfü provocati fibi reatum 
C culpam, Deo autem omuifcentiam c». yuffitiam tribuerent, c DEum 
excufantes feipfos accufarent, atq, penitudine ducti in melius vitam mutarent. 
&ic emis legitur de spaudato D Ei Deuteron. 31. v. 19. Nuncitaq. feribite vo- 
bis Canticum tff ud, quod doceas filios Ifraeélis, indendo illud ori 1pforumy ut frt 
mihi boc ipfazm Canticum loco teff is contra filios Ifraélis. — V fum Cantici gravi- 
zer his inculcat D Eus verbis. v.21. Eritigitur,cumobvenerint eimala multa 
ata, angufHa,ut teffetur Canticum boc in faciem citus locoteff is ( mom enim ab- . 
livioni tradendum est, quin verfetur in ore feminis eius ) me cognovi[fe fra men- - 
£um eius, quid is fat f ac urus jam hodie autequam ducam eumin terram quam 
juramento promit. 

Mofiís inflitutionem exbibet. v. 2 2. fCripfit igitur Mofes Canticum iff ud 
die illo, quod docuit fflios Iffaclis. Et v. 2o. Elocutus est itaq, Mofes audiente! 
£ota congregatione Iffaelis verba cantici buius ufq, ad fenem eorum. Canticum 
ipfum extat féquenti capite 22. graviter commendatum, cum comminatiant, | 
tum confolatione plenifsimum. 

















CAPUT 


ErPsarMonrAVETERUM 23 
wur iiL v£ucR Re SSOMED UL e TDNNECCUCQUERSESS o TOME NEU o 


Caprur. IlX. 


De ufu Pfalmodia fajpilixg 1n perfecutione pro veri- 
tatisoppre(Teaffertione, ad compungendum Satanam & Ty- 
rannos fimul ad animandum preffos, € ad convin- 

».— cendum hzreticos. 


3l Horali quoq, CAGufica. €9 "P(almodia infpirata 


Mes t yrannos e bareticos percellendi vis maxima. uo pacfotyran- 















: b 3 26 
(oS norum crudelitatem Chriftiani olim ia primitiva Ecclefia adhibitis 
Pfalmorum cantilemis aminzo magno contempferint, c fiperaveriat, biuc inde 
biftoria Eccleftafl ica teff atur. | 
Memorabile imprimis eit, quod T beodoretus lib. 7. hift. Eccl. c. 19. anno- 
tavit: Pythius Dapbueus coram Apoff ata Iuliano, f uurum expeditionis in Per- 
füs eventum exfifcante, fFmmulavtt fe ofsibus Babyla d» Martyrum prohiberi, 
quà minüs oracula edat s Eo comperto Iuliazus, ctam teneret ex agtiqua adhuc 
pietate Marzyram potentiam, ipfe quidem inde corpus mortuum trazffulit nul- 
lup s reliquias auteza Martyrum tradidit deportandas Chrifli cultoribus , qui 
| cupide ia locum venerunt, c arcam plauffroimpofuerunt, praeuntibus turbis, 
Qo choreis ei cantibus Davidicam melodiam infonantibus, e fengulis gsembris 
accigentibus « ex Pal. o6. Confundantur omnes, qui adorant fculptilia. Quo 
nibilretfinus co aptius in T yraumum C ferventem eiusiram dici potuiffet. Hac 
ip auribus profami Principis ( ut Ruffeuus lib. 1. Cap. 3 5. COMBCH:oFaÉ ) per fex 
villis paffuum fac£a exulzatione pfallebat omui Ecclefta, ut celum clamoribus 
refultaret : Vade Qr illein tantam iracundia vabiem deductus esi, ut altero die 
tmprehezdi Chriff ianos pafsim e ty udi juberet in carcerem, ci cyuciatilus af- 
U. Ruf fus ibidem cap. 36. adgcit bifforiam de T beodoro yevene, dignam no- 
| tu que [ic babet : Saluffius Prafecfus mandata Taranmi in Chrifispos exc- 
qiitbatur ixvitus, minimeá, hanc eius favitiam approbans, licit gentili effet : 
"Apprebenfüm itag, umm quopaari adolefcentesm, qui primis occurrit, T heodo- 
PHA TIC, À prima luce ufa, ad boraps decimam tastá crudelitate, ci tot suu- 


fafd 



















*4 Dz Musrca Cuonarr 


atis carniffcibus tov[iz, uz nulla etas [rantle f aéfum meminerit. Cumtamen ille 
ja equuleo fablimis, C bincinde lazeribus inflamte tortore zübilaltud faceret, 
nift quód vultu feremo ac. lato Pfal..96. quem pridie-ommrs Ecclefra cecinerat,i- 
zeraret s Cumá, fe. omni expensá.crudelitate Saluff ius mibil egt/fe perfpiceret, 
receptoin carcerem abgffe fertur ad Imperatorem, e suonui/fe, ue tale aliquid 
in poflerumentaret alioquin illis boc glorie, Imperatori ia nominiafuturum. 

Addit Ruffimus, fe eum yrvenem poffea Antiochia vidffe, ata, interra- 
gaffe, num cruciatus tormentorum fenfrffez z illum autem vefhondiffe » fe quideza 
dolores partim admodum fenfi]fé, adf iziffe autem [rbi quendam yrvenem, qui fa- 
dati fibi candidifsimo linteo c fndores abfleraeret, e aquam frigidam fre- 
quenter iafunderet, c ita f€ effe deledfatum,ut tunc mmaflior fatfus fir, cum 
e £orturadeponeretur. | Meminit ciufdem biff oria Auguffinus lib. 18. de civi- 
Late DEicap. 2. — 

Majore admiratione digna est. Publia femina virilis dr vara fortitudo, 

quam ex Pfalmi Davidis baufet c probavit. 

Erat Iuliani Apofflata temporibus Publia, zobili/Sima femina, cr ce- 
leberrima prapter egregiam virtutem faam. . Hac cim in Eccleffa Antiochena 
Diaconi]e of ficto frdeliter funceretur, babebat fecum cetum virginum, caffi- 
4aten vita prof eljarum, femperá, celebrabat DEus creatorem ac Servato- 
vem. — Pratereunte vero Imperatore altitscarmen commune smodulabantur, 
coptemtui nimirum er vifi babentes furias ius. Accinebant autem potifsi- 
oum ea, quibus frrmulacrorum tnffrmitas incefsitur, cumd, Davide ex Pfal. 1 1 s. 
ép[omabant: Sipulacra gentium argentum cr aurumyopera manuum bumana- 
rum: Etuarratioue, quam uihil fentirent, abfolutà addebant : Similes js ff- 
Ant, qui faciunt. ea upiverft illus freti. His Iuliameteum fummo dolore auditis, 
Voperat illis, ut fe pratereunteffleant. Publia verà parvi pendens leges c5 sui- 
nas illius, majore cum cura Choros inffituit, ufsttd., ttt veniente illocanerent 
Pfal.67: Exurgat Deut, cv difsipeutur ipismici eius. Me Iulianus graviterfe- 
rens,adduci ad fe imperavit Magiffram, cr confpecta auuvenerabilis fenettay 
neg, mifericordi canarum motus, neg, bonore babitovirtuti ipfius, jubet unum 
de fatellitibus utramq,ei zenam alapis affligere, C manibus reddere rubentem 
Ea verà maximi in bonari loco pofità bác contumelitrevertitur domunculam 


ftam, 









ww 


ErPsarMonpnriaVrrEzRUM. 25 


s ut ante confüeverat, impetebat illum &piritualibus carmipibte, InitatA att- 
zoremipforum d» Doctorem, qui Spiritum salum illum Saulis hac arte repr effe 
vat. (T beodoretus lib. 2. cap. 1 9.) | 2 m 

Tempore perfectioni ob fengularem confülaudi vim Pfalysodiarum con- 

Jfaetudo Mediolapi cepit , ut Augufl imus pluribus commentati, e ait s Non 
lounge? caperat Mediolanen[is Eccleffa genus boc confolatiomis e exbartationtá 
celebrare maguoffudio Fratrum, coucineutium vocibus e cordibus. | Nimirum 
uus erat, aut mon saultó amplitis,cum YV S'TIN A, Valentiniani Rega 
pueri mater,bominem tuum Ambroffum perfequeretur, herefs fta CAUSA, QUA 

fuerat feducfa ab Arriams. Excubabat piaplebs in E cclefia; mori parata, cum 

FaEpi/Copo fao, fervotuo. Ibi mater mea, ancilla t2, Jfolitudizus eo vigiliarum pri- 

»as partes tenens, orationibus vivebat, | Nosadhuc frigidi à calore Spiritus 

tui, excitabumur tamen civitate attosità atq, turbatá. T ugc Hymni C pfat- 

mi ut canerentur fecundum morem orientalium partium» ue populus muzraru 

t«dio coutabefceret, 1nflitutum efl : Etex illo, ia bodieruum retento, ultus 

jam, ac pene osnuibus qregibus tui, c per cetera orbis imitantibus. 








— M — ——— a —H—À —  U P P— M UM ÓAÀ € 


(C pit-pS X5 


De ufu Pfalmodiz £ravoeloluxo v, T0 cve2c t0wy'yeveci- 
e», (perzeoAmJw five obje&ioniscx Auguftino przoccupationem ) 
adcórrigendum & convertendum in fide ezrrabundos 
& Catechumenos. 


e On [ine magno Spiritus Sancti motu, C2 XCufica 

E/ Choralis (? Pfalmodia verirati Chriffiame dogmata, tàm vali- 

Od? afferere potuit, contra hareticas opiniones, ut gs imbutos fepe 

ve correxerit,ei verá frde illuminárit. Eas, cattfa precipta eff ,ob quam 

tn Ecclefia primitiva afsidu? Choralem Muficam traétarunt, c» ad Davidico- 
rum exemplum fuos Dfalsos C Hymmos in honorem Chrifli compofüerunt. 

| . . Fuftbius/j. y. Ecclef hife cap. ult. mpie hereft Artemonis, c aliorum 

ens Secfas qui divinitatem Chrifli perzegarunt, Pfalmos fedelium opponit, ita 

| B Kcri- 





L- 


26 Dr Mustrca4 Cuonarr: 
Jribens : Quot funt Pfalpsi iuquit, c» Cantica, ab initio à ffdelibus Fratribus s 
Jeripta, qua Chriffuzs, Dei Verbuzz, tanguam Deum, celebrant c laudant £^ 
Quamvis Auguftinus, quazmdoque zia vieidus fuerit.Mufices cenfor, ut lib. 
Conf efsionum 10.cap. 33. fatetur, quód vielos omne cantilebarum fuarum, qui- - 
bus Davidicum Pfalteriumfrequentatur, ab auribus removeri voluerit : atta- 
men eodemin capite concludit, quód Muffca im Eccleffa retineri debeat : V erun- 
VABIUH IIQUIE, CUIB Y Epi HfCOY lacrymas gmeas, quas f udi ad cantus E cclefra tidy . 
jn prismordzsrecuperata fidei zmea, ey nunc ipfe commoveor, non cantu, fed ve- 
Dus, qua cagtantur, ciun liquida voce c comvententifsima modulatione can- 
antur, magnam inflituti buius utilitates rurfus agnofco. ..- Idem Auguffinus - 
lib. o. Copf eff cap. 6. ch 7. percenfet, quo pacto Mediolani, una cum Alipio, eu 
Jilio füo, puero fedecim anmorum, quem momtzat Adeodatumys Baptifeni lavacro | 
Ecclefte infftus, c quantopere ad fFudium Verbi divini hymnis c canticis fc- 
vitualibus excitatus fuerit :.. Nec fatiabar, ais, illis diebus, dulcedine mirabili | 
tozfiderare altitudinem confilg tui; füper falutem geuerda bumazi: Quantum : 
Jleviin bymuis c Canticis tuis, faav? fonantis Eccleffe tte vocibus commotus, ; 
acriter : Vocesille influcbant auribus inets, ci eliquabatur veritas tua 1 cor 
gneum, ez ex ea. aff uabat inde affcétus pietatis, c currebant lacryma, c bene 
mibierat cumei... Et quopatfo Augufl imus, postquam à Manichaorum bereft 
ad veram Chrifli aguirionem converfns effet, Hymnos D Eo cecinerit, atten- 
dendum. ipfe exhibet lib. o. Confeff- cap. 4. errorem,peniteutiam c comver- 
Jfouem inaenut fateri non tergiver[atus :.. Quas tibi Deus,inquiz, meus voces 
dedi, cumlegerem Pfalsmos David, cantica fidelia cy fonos pietatas, excludentes 
zurgidum fpiritunz, rudis ia germasna amore tuo catecbuments in villa cum cas 
zechumeno Alipio feriatus dc. Quas tibi voces dedi im Pfalmus illis, c quo- 
emodoig te inflammabar ex ers cy accendebar dc. Quam vehementi e acri do- 
lore indianabar Mauichars ci»c. inborrui timendo, ipferbui fjerandoy c exul- | 
tando in tua mifericordiA, Pater.-. Et bec omnia exibant per oculos paeos, C»! 
VOCEHA TIOATIB, ClzI2. CO UET/UR adl mos f Diritus tuus Domus, alt sob: Filg bema- | 
num quoufque eraves corde? : Fe quid diligitis vanitatem et smendacium- | 
D/Al. 4. coc. Audivi c contremui, quoniam talis dicirur, qualem me  fauffe rem 
oipifcebar, im phamtafrnatis enin, qua pro veritate temueram, vamitas erat» € 
VN mea- 







Er PsarMonpnria VETERUM. 27 

"mendacium; c info multa graviter, o fortiter $a dolore recordationis yoes 

Qua utinam audiffent, qui adbuc diligunt vamitatem, o querunt mendacium: 

fürté conturbareutur, c evorimiffent illud, c exandires eos, cum clamarent ad 
te c. Hactenus AugufPinus. 








— — | 


FOXP»uT XI 


: De ufu Pfalmodiz illuftri in aulisImperatorum, per 
. tranfitionem ab Ecclefiaftico & fcholaftico ad domefti- 
| - cum; privatumd; ufum. 








plani 


? 


IQ EC minus efficacem cayqua ufa [cholaflico eg 
NIE Ecclefra]fico batfezus fuit expreffa, vim Mufrce Choralis c Pfal- 
Wess modiz cozrizet e exerit ufus cum Aulicus, tum Domefficus c 
o Hymnologia exercifata fuit, uon tantümin vita, fedetiamin i- 
p/amorte c martyrgs. Tf 2M | 
"Alice Mufica virtus infrenis apparet exempli T beodofüi e Conffantizi. 
Cim Theodofius Imperator ob ff atuas, per feditionesm dejeéf.as, populo 
Antiocheno grauiter irafceretur, c exquifttifsima Vfüppliciorum exempla, ma- 
gnam, ffragezm cPottim pminaretur, Flavianus, Azriochezie Ecclefta EbifCo- 
pue, mon modo i2 pubitcis privatisd, Chriffiane plebis conerefsibus Deum by- 
qnis Cn Pfalpsis ipvocari-voluit, ut tram Imperatori mitiearet, fed eafdem et- 
jam lugubres, ey ad eteraum D Eum fapplices cantilezas adolefCeztibus tra- 
didit, qui ad menfam Imperatoriam canere folebunt, ut illas corazm Imperatore 
| €emcizeremt. — Quibus valde Inéfuofrs Imperator ifa fult commotus, ut cupa 
| Bhialans zmasibus teneret, lacrymis abffipere mon potuerit : Ead, ratione urbi, 
| €utaravifstme ob He Atm tributum, eo per feditionen dejecf a uxoris Placil- 
leflatuam füccenfebat, reconciliatus cst, ACH, iram ilico ex amino depofuir. 
(Refert. Sozomenus lib.7. Cap. 23.) 

o Onemadmodum autezs T. beodofrus Imperator ad menfam Pfabzos Da- 
|| vidus audire 102 dubitavit : ita de Conftantino Imperatore cozzzezzorat 
| Eufebins libro primo vita gius, quód ii aula fua sminiflros alueriz, quifupplicas 
| | E 2 tionibus 







.»8 : DE Musrca CuonattI 


— — — 





rionibus pro Imperatore , Imperjd, falute c incolumitate perpetue VACAYEHF, 
e fücrosg, Pfalemos in bonorem divinae Majeff atis comcinerezt s In Ecclefie etiam 
congrefsibus Pfalnsos cantare primus ipfe incapit. 
Et ipfe Salomon, Davidis filius, inter. ardua Regni neaocia im bortis 
Engaddz Caazicum Canticorum 12 morem Dramatis cecizit, quo nibilfaaviss 
Hebraorum linguafogar , uibilfanéfins iaterpretationis allegoria explicat. 








Losses 


"PUSPPAN ABE 


De ufu Pfalmodiz devono 9] euum9ux0 in convi- 
vijs, ctiam Pfalmorum Confuectudinariorum offi- 
| cio pera&is. 











—AMÀ 






REN comvvijs etiam ad men[am, cibi eg. potus 
2 No /ompristem bysenis dogsNeyiueie exceperuat Chriffiaui, quod Cle- 
a6) mens Alexandrinus lib.2. Padagog. cap. 4. smultaia lafcrvara Mu- 
ffcam ioupiarupa cantilenarum graviter dicens, diferte refert :. Duplex ftt,in- 
quit, z2offra apud potum QAeQpeceora, modeff ie ffudium, xta Legem, qua ju- 
bet, ut diliceas Dominum Deum tuum; c? posZea proximum tuum.  Pri- 
sa quidem erga Deum bilaritas modeff affat, per Gratiarum act tonem Qj Pjat- 
sodiam : Secunda autem, qua est im Proximum, per boneff am, C gravem 
comverfationem. Ferbum enim Domini habitet inter voscapiose, dicit Apoff o- 
Ius, Col. ;. Hoc auteza Verbum fe accommodat , co reddit conforme temporibus, 
perfomis, locis, at, adeà nunc quoa, in comvrvio verfatur.. Rurfus euis fubyua- 
git Apoffolus : Im omnifapientia docentes, c» adimoaentes vos ipfos Pfalmus, hy- 
zunis Qr canticis [iritualibus, im gratta camentes in corde veflro Deo. Etrur- 
yés: Quicquid feceritis velin fermone, velim opere, omnia in nomiue Domini 
Jefu, gratias agentes Dco Cy Patri eius. Hac est gqratiofa cv ytcunda noff ra 
comm e[fatto. | 
Et quid potum hymn exceperint Veteres, idem porrü Clemens teffa- 
pur: Quemadmodum antequam faemamus cibum, laudare nos copvenit Face 
remuniverforum ita ctiam i potu ei decet pfallere, cüm eius Craturarum efff- 
cir partictpes. | | Etiam 











Er PsarumopraAVErERUM. 29 








Etiam Chriffus ipfe Servator moffer, quoties c ibum capere c porrigere 
voluit, ab SUAGyid e &UXipiei o, aufpicatus eit EX quo; d Anquam infalittit cha- 
vaifere, c perpetuo eius sore, quamprimum ffadtioni precationem iunxerat, 
Emaunta profecti ipfim agnofcunt, i apertis oculus aJJeverant fuiffe Dorni- 
num. Et Chriflum Servatorem aoffrum, fus cum difc ipulis ad cenam Agent 
Pafchalis Hymnum vel recitaffe, vel cantaffe, bif oria Pafsionis Mattb. 26.c [ 4- 
ré teffatur. Solebant. emim Iudai, cum in algsfestus Jolennibus, tum maxime 
in Pafchateperacfá cená poculum circumf erre, quod nominabant C OS H A- 
LE L, idest, iligu Qprioeme, Poculum laudationis,ita ditfum quid, eoper 

| Cemam circumlato, canebatur unns ex Pfalmmis Davvidicis, quiincipiunt 4 vcrbo 
HALLELVIAH, idest, Laudate D Eutz.. Sunt autem complufculi ilo- 
rum in Pfalterio : C Pfamus 11 3. is effe putatur, quem Dominus peracta cens 
ültimá dixerit y im qua inter alios verfrculos hiinftgues babentur : Quis ficut 
Dominus Deus noffer, quiin altis Qc. Extat in codice Rituali. 

Et Apoftolorum etate Pfalmos admeufam effe recitatos C cantatos; in- 

dicio est Apoffolus 1. Cor. xo-regulam tradens men[alem : Sive edatis, fre Li- 
batis, frve quidaliud agatis, omnia in gloriam Domini faciatis. Ad Fphef-cap. 
y.4it : Neinebriemini vino,in quo et luxus, fed pleni eff ote Spiritu, collequen- 
tes inter vos de Pfalmis, c Hymuris, c Canticis Spiritualibus, canentes e pfat- 
lentes in cordibus veflris Domino. | Et Iacobi y. verf. 1.3. Bono est animo quis : 
—Cpfallat.iuSvud ríe ya Ara. At jemanb aute tubte / bcr finac Dfalmen: 
| Quan Apoflolice fancfiouts confüetudinem in convivgs Patres nobis in- 
| lrarust, d AEgyptg Eremitafrequentarunt. 
Ambrofius lib. 6. de Sacramentis cap. extremo, de ea laudabili cerenzo- 
tialta fcribit :. Non debes quafi f amelicus ad cibum de cibo izcipere, fed antt à 
laudib;s Dei. 
Et Hieron.in Fpiffola ad Euffochium: Nec cibi fmanturvift oratione 
premifsá sec recedatur à suenfa, nifi Creatori reddatur gratia. — Et Aquinas, 
exempla Chriffiobférvans, ex Chryfoff omo inquit :: Audiamt porci, qui ad ebri- 
eatem manducantes, füraunt abío, gratiarum adfione. 
E Ex Cafsiano , CHIUS MOHUHICHLA cup Daiafceni libris junguntur , COL- 
Mat, Fratres ig AEgypto Eremitas, quales tunc erant, qus noninaus fan- 
D 3 dimo- 


ES 


290 | £o MUSICA CHORALI 


— 


: &Gimonizambitio, fed Tyraumortm per/ecutio, 12 (y Fus expellebat ,in folen- 
wiorióbus comurugs ante & poft cibum Pfalmos decantaffe inter. quos 14.5. mon 

| jufé remus f'uit :: Oculi omnium inte etc. 

Sic. memorat lib. 5. cap. ult. In folenmibus prands; 775, vel camonicá jeje 
. iorum vefeéioue, praecedere confuetudinarg Pfalmmi ci fabfegui folent. 
De Pali confüetudinargs auteus ut boc obiter inferatur, quos uuncu- 

parunt AE 4eyprg Eremita, Cafsiantas lib. 2. de orationum ct Pole? um nodo 

 Harrat,Fratresin AE pto inter fe deliberaffequot Pfalmus ta comerefSibus fuis 
dicerent , c alios quidem quinquagenos cantari voluiffe, Mods AVLAjoren, 
quibufdam etiam uxinorem numerum placuiffe s litemtandem apparitione . ZAz- 
geli dir empram fuijfe. Cus cnisn fedentibus cunédos, c ia pfallentis verba o- 
mul coraus intentione deftxu Palpnos quidam (quem Augelumpf uiffe postca col- 
legerunt ) vadecisa cantaffet, duodecimum fub Alleluja refparfione. confum- 
qnans ab untverforum oculis repente [ubtractus, qua[Honi pariter. Cy ceremoni- 
asyuen Vnpofeit. - Angelum eumful/fe à difparitione collezserunt. Angelicaap- 
partitio, e il confirmata duodecim Pfalmos decantandi coufüetudo fürs velin- 
quatur autoribus." Hoc falteminde cognofcere jucundum c5, quod recitarint, | 
vel cecinerint im comventibus, uti etiam in folemnioribus comviugs, cum alios 
Pfalmos, Lum fracipue //fLos, qui Aleluja habent, quales funt, quipoit 14. ad 

 Jfnem ufo, Pfalterig numerantur, lictt alj quoa, pracefferint. 




















"Carur 'XIII. 
-Deufu Pfalmodiz e3w8 xoj ce ew pro cubitum 


vefpere euntibus, & fomno mane fürgen- 
tibus. 


e 3 Eq, fine cA Cufica Chrifttana fe cubitum contus 
j e ertt, cubitud, Tarrésctruiili hd Feteres, ut benignum Dei prafidi- 
; P235) ) um jmpetrarent, Pf/algmodys e? diem e 2ociem exorfr. 


Dt Ep ARE ja Ante quietene fi Jic memorat Glementinus Padagogue fepra- - 
dicii :: 





pnl 






ErPsALtMoDiA VETERUM. 31! 


, dicfis s Pofíremó antequam nos fomuttis invvoadat, pium c? faucfum esi nos Deo « 
gratias agere, ut qui eius beniauitatem Q* gratiam fuerimus confecuti, Ha nt ; 
cun divino quodam 4f flatu nos ad fogmnum conf eram. | Et confitere ebin- 
qttit;in canticis labiorum, qued iz eius juffa. frat, quicquid eà vifum et, d ad 
etus Verbum uibileit neg, mancum ueque duniuutum, exta Pfalzni nimirum 
62.» 119.foflimonia... — 

—.... Ambrofius Jb. quigto Hexaemieri cap. 12. avicularum nobis exempla 
proponit, ut. ab illas pfallere , Deum, afsidum bymnts concelebrare. diftamzus. 
Duis enim, fenfum bominis gerens, non erubefcat fene Pfalmorum celebritate 
diem vel inchoare, vel claudere : etm etiam immitifsima aves folenzi devotio- 
ne C dulci carzaine ortus dierum ci» not ium perfequantur. 

Idem vero etiam in libro 1 s. de Helia, feu je yzio, graviter obiurgat e- 
055qui diez mon à bf/alpatts fed à poculis e beluationibus exordiuutur : Non iz- 
"erità, I2quit, va ilh, qui 14ue ebrietatis potum requirunt , quos conveniebat 
DE laudes referre, pravenire Incem, qj vacare orationis occurrere Soli ju- 
Jfitia, qui nos vifttat, c exurgit gobis.- Sic 2os Chrifto, moz vin €» ficere far- 
Qum. Hymib dicunzur. ( Apgs videlicet d fobrgs ) cu Citbaram tenes ? 
Pfalmi camuntur, c» tu Pfalterinpa fomasy aut Tympanum ? ( Deabufn Inftru- 
mentorumad temulentam c lafeivam voluptatem loquitur ) Merito va, qui 
Jalutem neglies, mortem eligi. .. TX 











Bra vd E" Capur AIV 
4 DeufuPfalmodiz eSaxsxcoaxg ad fallendas 


E laborum molcftias. . 









ANE 4 q, CH WIATRO pietatà frutta fi certa benedi 


SS 


E $^: 2; s s i 4, . a 
19) Giu divise exipectattone 1uter labores domi CAHF AYUDE pia car- 


E . 


| Suma, foris obmurmararunt,ix agrocircumtulerunt Chriffiagi, az- 
| que labores, tanquam divino celeuftmate, confoladi fuerunt, ut upra cap. 6 Bof. 
| tee co Augu nus locuti fuerunt. Quo fpectant ci illa Hieronynai cap. p. £i 
o or bicfe roam 102625 Alleluja decazzat yf adazs emelfor Pfalumis fé avocat s ei 
| CHI VA . 


Cv I 





32 Dr Musrca Cuonarr 


; vv PES (e te Er : APRI VTMEMRCTUPQGUNT NY TONS Y I 
curvá attondens vitemfalce vinitar aliquid Davidicum canit | Hac fnt ín bae 
previacta carmina y ba ( ut vule dicitur ) amatoria cantiones s bic paff orum 
Jfebilus s bac arma culture. - 


— — 











e——— — 





dencsnnddin n ed 


. Carur XV. | : 
Deuíu Pfalmodiz egowuxe in anguftijs, Martyrijs, 


contra mctum mortis & fupplicij füb Tyrannis. 





ANSS) D extremum; ut (ub omm calamitate, Spmitu- 
«e QU 17 e corporali, Mufica diviaa beneficiofefe py erexerunt ad elncfa- 
aes OPES onem cr tolerantiam : Sicin ipfa snortis bora Spiritus Sandfi ia- 
Jf'intfu prapulfi, moribundi praefertim Martyres, Maffce facra iufpiratá virtau- 
£e, C Pfalmodiarum £r Hynmmoruni recordatione, omnem fibidetbi metum exe- 
ierunt, tans apimuso, ut vità istrepide pofrtà, omnes T yrammorum minas, c 
horrenda fuppliciorum tormenta contempferint, c placide APImà tradiderint. 

De Dabyla Antiocheni Epiffopl zmartyrio feribit Socrates lib. 2: cap. 16. 
(C Niceph. lib. 6. c. 24.5 deipftus autem in[iani magnitudine animi Y heodore- 
£us in Catalogo apnotats Babylam nimirum: Numeriano, vel, ut alg malunt, 
Decio Imperatori, ipgrediin facram edem ad sultitudinem populi volenti, ob- 

ffiriffe im foribus, quod megarit fe palfarum,ut lupus ad Ovestrrueret y atque 
post ubi in segia lafa Maieff atis crimine damnatus, Djs Imperatoris fnafa fa- 
crificare recufaverat , eum abripl vintium, c caput 1l amputari imperaffe 
Principem ; ibi Babylam, ctim abduceretur, magno animo bec de Pfal. 1 16. acci- 
nulffe : Comvertere anima mea ad quietem tuam :. Dominus etm veppexit te 
preciofa im confpecfu Domini mors [ancforum eius. Suc aterae quietis c beati- 
zudiais fpe, omaem fupplicgj atrocitatem fuperavit. 

Gordim quoque Cefarienfrs. centurio, cim ob Chrifli confefsioneu in 
maxima popul: frequentia, qua eo dte ad ludicra Martis [pecf acula COH'DCEET 4L 
ad fupplicium traberetur, nullis cruciatuum terroribus, T yranzi minis, popuh 
clamoribus, hof ium infüftationibus perturbari potuit, ut non Pfalterg reccrdt- | 
retur, Q* voces animo penitus ipfixus fouaret..— Cum enim T. ems A£- | 

1473, 

















F 4 
ErPsaruopnriAVrTERUM.  — 33 
Jfluans, praciperet : Preffó frat licfores, flagella plumbein nodu onuft a, corpus 
rotis fcindatur,in equnleo füfpendatur, omne tormentorum genus excogiterur, 
ewe adfiut beffia iani zradatur; gladio feriatur, 1A altum barathrum deg- 
catur; CHRISTI miles azzo ad h«c tranquillo, oculus in celum conver 
fé Pfalmmorum carmina decantabat: Dominus uihbi ad jutür , non timebo, 
- quid faciat milii bomo. Et Pal. 23. Non timebo mala, quia tu mecumes.. Ba- 
fílius ia Gordium Martyrem. ) : 















—— 


'Caprur XVI. 


Deufu Pfalmodia cygneo & lugubri, ad zu0ayacias de- 
;cumbentium, & agonizantium,atq; in lu&tu funcbri: Atque 
: hicEpilogus àvaxeqpaAauzÓus rcpctit argumenta in 
. capitibus Pfalmodiz;, híc & illic 
continuandz. 








ME 


$ AXES ct . 7e * 
NS) Pud agrotos quoq; tranquillum «vita finem, [Fue 
2) mortis horam placidam non [fne agone expectantes, non tantum E- 
penes vanceltorum leéfionem, fed etiam Pfalzorum modulationem fre- 
quentem fuiffe Vincentius lib. 2 5. cap. 108.recitat. Sic Ioffa Regis optimi obi- * 
zum T brenodgs deflevit im publico luéfu Ieremias, 2: Chrom. 35. Inter alios au- 
zem Pfalmos brevitatem ct celerem fugam vite bumanemoribund;i inculcag 
| canticum Mofis, P/al. go. quod 4 Mofe prafcriptum traditur, quum reverfts 
exploratoribus , Num. 13. populus obusurmura[fet ID.Eo , c Deus fententiam 
| mortis dixi/fez majoribus viainti aumis : ut boc faltem baberent, ederentá, docu- 
| mentum vefepifcentie fue, c falutà fua ab)ecf.e profpiceremt. Eoeteuiz cantico 
| falutare ueAeruun SavavS contizezur , C vera bomini Chrifliani &Swvacia 
defrribitur,ut cum Simeone feliciter foloeres cj iter ad eternas fedes ingredi 
pofsimus. 

| Memorandus hic füccurrit, pietate eximius Budifsinen[ts Reip. Conful, s 
graviter decumbens , e jam morti vicints accefrverat ex fchola Cantorem 
cum difcipulis , quem Pafsionis hiftoriam, perfonayum melodgs dramaticis ac- 
; Onmzodat 4H, rogatuftio decantantem cum Iacrysus c gemitibus aufCultabat, 
t F donec 





-— 


* 


v 


4 — DzMus/Cuox Es Psaru.VigTER. 


dónec cum e fpità fniret-vitam, d tradito fpiritu, velati cygnes cantus dalces 
dine fopitus placide obdormiret.: | E 
Quandoquidem etiam Gregorg Niffeni fententi, quá im concionis cujufz. 
dam, de alfumptione Domini noftri Iefu Chrifli veffibulo utitur, David utiju* 
cundifsimus bumana vita. comesyfic in luc£u ct funere confolatio effe commen. 
datur sia f'Wzerum denig, dedudfione facras Davidi Odas, ad luctum c dolos. 
rem minueudum, rite cantatas fuiffe, Epiphanius lib. 2. bar. 7 1. annotat , en 
Naxiasgenus infunerea Bafil oratione collaudar. x. | 
"ita, hac faf ficiat ex Veterum, c recentiorum Autorum monumentis, a«- 
lim confiznata, per difcurfum, de Mutfica Chorali c? P(almodia Veterum: 
di/ferui/Je.. V ndelicet animadvertere, Mufecam facram effe pio iuffituto tavens 
gam pysmelodgs Ór modulandirationibus appofrtam c diflintl am, pio fradfa 
repletaus, & pto canendi modo e canoni adf! riam yatq, plane cum divino Spi«.. 
ritus Santfi artificio, c mirabiliter infhiratá aratià e ef ftcacia im fCholis, Ec-.- 
clefits, aulis, foris c domi,im accubatione epulari,inter labores ad diesm ci na- 
Lem, in vita cr morte,in agone deis, Ó lucu, frvefunere,non nift utili c? pie 
sa frequentatam.. Eam nos quog,,cum Ecclefra interris militante, pie excole- 
re ata exercere, à pietate non eit alienum, daneccum triummphautein calo, Ans 
gelorum choris inferti, juncdis concentibus, c continuis eter nifabbathi litur- 
gus in confhecfu Dei T rinutniue, fine fene decautaturi, eg celebraturt f- , 
eus; San&us, San&us, San&us Dominus Deus Zebaoth; . 
"c Hallelujah, Deo noffro in fecula Gloria, .. 
Ü " men. 





E. i |  PAR- 


— PARTIS PRIMAE — 
PAADRUTI- PSP 
: | IL Membrum. | . 
YIIOMNHMATA 
e : Sive 
Commentarij 
De 4 
LirrugcrA SuMM 55 
ES Sive | 
MISSODIA, AD MISSAE, SIVE LeITV R- 
3s gi fummx ritusaccommodatà. 
Ex Guilielbzo Durando , Sigeberto, Platina, Folaterrano, Polydoro Vergilio, 
Petro Martyre, algsg, vetuflifsimis Patribus, C yJeriptoribus recen- 
tioribus confcriptt. 

: ^ Dr Norariowz Missopriz. 
| j^ 
SSAT Leturgie antemeridianz cantiones o- 
[21 mnes fpeciali nomine notari & comprehendi poffent, 
y /$x5 cum literatorum pace & venia, quam vocum penuria 
s Ea meretur, Titulum hunc (MISSODLIA) füppeditavit 
27 cx diverfarum linguafütiPvocibus Compofitio quarum 
1204 C AN Y V M fignificat; altera, videlicet MISSA, 
| Varieeft derivationis& fignificationis. 

2. Namífüntquiab Hebreo C'à Mas, quod Tributum fignificat, ar- 
bitrantur nomen traxiffe MISS A M, Etex Deutcron. 16. 10. oblatio- 
neminterpretantur: Tamen quia non nifi per Grecam Ecclefiam, qua 
MISSAE vocem plané ignorat, voces Hebrzas mutuata eft Latina, 
non Heébrez originiseffe quidam opinari voluerunt. ( R euchlinus, Ky- 
berus, Polydor. lib. 5. cap. 12. Chryfoftomo Miffz forma tribuitur, quà 
tamen & Mif nomen ignorat, & à recentiore T itulus infcri ptus eft.) 

Fra ES Lati- 






6 Missopta Srvg 


—— I OWCSIEACNUCEDOK Cr. TLUU TE Am Qro Lt Poo Pd rin dd 
-— — 


;  Latineà MISSI ONE Miffam ple rique derivant, ad denotin 
dam oblationem, quà res à fidelibus oblatz, ut Elcemofynz &c. dice. 
rentur MITTI. At ca nominis ratio ad corporis & fanguinis Chrifti ; 
oblationem pro vivis& mortuis, detorquetur à Pontifici js. 

4. Re&iüsco modo, quo Patresleguntur Aemf/az dixiffe remifsio- . 
nem, Latina Ecclefia videtur Mitfam pro Mi'sione appellaffe Leturgi- 
am,quá nontantum habebatur concio, verum etiam cclebratio Sacra- . 
menti Euchari(tici , poft M//Siozez? Catechunenorum, agebatur, qui Ter- 
tulliano Audientes vel auditores inde vocabantur. ( Reziffa peccato- 
rum dixit Tertullianus, lib. 4. contra Marcion. Cyprianus de Bonopatientia. . 
Et in Ep. 14. lib. 3.) 

$. Nam quod ex veterum Leéturgiis elicitur ( Dzezyftus borum or- 
dinum ieminit ) xd ]xé peri nondum baptifini. lavacro regenerati, ut . 
& irigy£nrni, quià Spititibus malisagitabantur,excommunicati,Dcfcr- 
tores & Poenitentes, concione habità abibantadillam Diaconi vocem: 
Exeunto Catechumeni.. ( Cyrillus faper Iob. lib. 12.cap. yo,) Sic & Graci di- 
cebant: zyia 76i« ayíoic. De Catechumenis(ic narrat Chryfoftomus: ( /2 
primum caput ad Epheff 70$) Poft acta myfteria accedere licet ac videre: 
prafentibus veró myfterijs 42/70 ; nihil hic tibi quàm Catechumeno plus 
licet. De poenitentibus hoc modo; Praconem, inquit, audis ftantem 
& dicentem: Quotquot cítisin poenitentia con (tituti; aIfPizete. Quin & 
Gregorijztate proclamabatur: | Si quiszoz communicat, det locum. ( Greg. 
lib. 2. cap. 3. Dialogorum ) . Nnde Ambrofius dixit aliquando ; Mi//z« f/a- 
cere: Et, fuo licet fenfu & ufu, ad finem iftius adijciunt CatholiciR o -- 
manjilITE MISSA EST. 

6. Etenim Miffam facere ( 4mbrof lib. y. Ep. 59. ) eft non miffam Da- . 
pifticam dicere,íed aliquosé cxtu dimittere. Ego manfi in munere mif-: 
fam facere capi. Ita Sueton. in Caligula cap. 25. Aug. de Temp. ferm, 
237. Ecce poft fermonem fit Miffa Catechumenis, manebunt fideles. | 
Hinccommunio Miffa dicebatur metonymice, quia hac incipiente, di- 
miísio ficbat perann, 6oo. ut teftaturIfidorusOriginum lib. 6. cap. 19- | 

7. Cum pijs Patribus Miffas omnino facimus, & füis autoribus f€* ' 
linquimus quadruplices.M I S S AE fignificationes: ( Ga£. Biel, etf pi 










Dr LlsrrugGtA SüMMaA.; —— 377 


$9.) Et Miffs vocabulum in MI SSO DI AE titulo, fi placet; pro ob- 
Jatione accipiatur, quo Leturgix cantionibus. comprehenfas glorifica- 
tiones, preces, € meditationesin Chrifli pro nobis oblati aydAygmir GCxC- 
cordationem, veluti accepta facrificia labiorum & animorum fidcli- . 
um, ALTISSIMO offerimus & tranímittimus.: 
$.. Siquidem. (acrificare & offerre apud Patres cft per metaphoram : 
a&iones Ecclefiafticas, ad cultum DEi pertinentes celebrare, tractare; 
peragere. Orig.lib. 2. in Epift. ad Rom. pro circumcidi dicit: Sangui- 
-nem circumcifionisofferri.: Tertull.lib. 4. contra Marcionem, gratia- 
ruma&ionem; vocat Oblationem. Ad Scapulam; pro Czíare orare vo- 
cat, pro Imperatore factificare. Eufeb. demonft. lib. 1. cap. 10. DEum 
celebrare appellat; hymnos & orationes facrificare. Cyprianus lib. 2. 
Ep.3. pro communionem celebrare; dicit facrificium paísionis offerre. 
Epiph: hzref. 79. Evangeliüm facrificare; pro Evangelium przdicare. 
Cyprianus lib. 3. Ep. r3. & ferm. 5. delapfis: Euchariftiam celebrare vo- 
cat, panem & calicem offerre. -. 

9.. Velad.noftrz Ecclefie ritus Laturgicos conformata, MISSO- 
DIA nihilaliud eft; quàm. M V SIC A modulans ODA S five Le- 
turgiz Aztemeridiaue cantiones facras omnes, Sabbathi & feftorum fe- . 
rijsdeítinatas ; utad concionis Evangcelice & cznz Dominicz folenni- - 
tates, ob quas conjunctas, O/frum xa] szexgiy dicitur Sum, Ecclefia 
cum publica DEi glorificatione, füpplicatione ac confefsione pié con- 

| Bregetur, & illis folenniratibus pera&isrité dimittatur... 
| 10. EtenimcümMISS A Grecis fit Liturgia, (Pv/. y. c. 12. de Inv. )&Cat. 
fianus 1.3. c.7. & 8. ( Hezerz tempore vixi, c ab hereticis ex Hierofolymita- 
Ta Ecclefia pulfis Mafsiliam venit ) dixcrit: praftolari congregationis 
MISSA M; idcft, utcatus & conventus compleatur & abfolvatur; 
| mto Mio vigiliam intelligi tempus, quo vigili abíolvcban- 
-oi Ca dunes LA hxccongruit MISSAE five Laturgiz, can- 
S Islacris,pro more noftrarum Ecclefiarum; confummandz,cüm 
inpia ciam Carehumcnorom, apud nos batibtorum,& pol 
Bi -ordidoner. on auorum Juxta cum communicantibus in Chri- 
yitagogiam afpectantium, & donec hnita fit exípe- 


F3 &an- 





.8$ Mrssob1a4 Sirve | 
, &antium. Atq; cà ratione, cum principio & medio;finem Leitu rgodix 
hujusuniveríz, compleditur MISSODI A;tanquam perfc&io, com- 
plementum & abfolutio officij five Aerseyíes Mufice. (( Mor. 13. 2.) 
Siquidem Aerzeyer 9«9 miniftrare DEo fignificat munus piblicum exe-. 
| qui, ( $zegedin. in confeff- de T rinitate ) idq;ut docendo & precando,fic 
ctiam canendo, & celebrando five yocefive inftrumentis fiat. 

IL Preterea Miffzapud veteres fignificat etiam Cozvezrum publicum, 
ad eznam Domini, & ad preces HiSUcHaas fivc etiam cultus divini for- 
mulam. G. Cz//azder prafat.in preces fuas ait, Mi/arum e Calletfarum 
nomen ; Item Colle&as facerc & Miffas facere vel apes idem fi- 
gnificare quod qtt/atyelv, cteuc Pci rote, Cx £xX Ascot ey. Ad. 
dit, neq; Mitfafieri poteft, nifi Collecta adíit, neq; ulla Colle&a cfíc po- 
tcít; in qua non & Miffa fiat. 7/4 Epiphanius Hifforia T ripsrtite inter- .- 
pres. Rurfus Colle&am ait, orationem cffe, quein cetu aliquo colle- 
, &orecitabatur & 4///izz, quia dimifsionesfiebant. Etin Concilio Mile- 
vit. cap. 12. Orationcs.& Miflz pro codem accipiuntur. 

12. Quidam ctiam putant, Miffz verbum à Mufadeduci poffc. Nam 
vocabulum Graecum, upzea velpoiow ( AEolicà Dialecto ) origine Ebre- 
um effe, & ab Ebrzo themate vel radice originem traberc, cüm in hoc 
& nominis & reinotatio conveniat. Eftenim,ucizs vcl Mufa idem quod 
Ebrzum: ^7 1?7"3 compofitio, & opus perfectum & abíolutum, inglo- 
riam DEi excogitatum atq; inyentum. i^ 17272 vcró Inventio opus, 
eft nomen verbaleà vocabulo Y?7 hoc eft, invenit, fecit, compofuit, 
priepofita litera 'à que una exliteris "PÀYANn quibus nomina verbalia 
à verbis derivantur, deductum. Et inde vocabula oz vel wuoioz Mu- 
fa Mifa vel Miffa, & ex his Muficafcaturiginem habent. Sicenim Mo- 
fesomnium hiftoricorum, fcriptorum & Autorum, ut antiquifsimus, 
ita verifsimus, non folum vocabulum (797 fecit, veluti gloriam & 
honorem fummum DEi,tanquam fummum DEi beneficium & opus 
DEi & Miffarum Miffam, & Mufarum Mufam, & Muficarum Mufi- 

cam celebrat, atq; in ipfum DEum, unde & exortum eft, refert Gen-r. 

y. 26. ubi fcribit: Et dixitDEus: 7 TYv7Z23 ab 717 przpofito à Hez- 


zc DEDHEMOhERUMM A LA 
"mantica litera? 715772 & illa à in ^] mutata ( propter cognationein li- 
terarum labialium ^22) L X X. dixerunt, soncwnuey Facianus homi- 
nem in Imagine Noftra, (ccundum fimiitudinem Noftra m. Et ut liber 
Sapicntiz cap. 2. V. 23. explicat: Xt eL OVOL T idiac idiorlG- 27r 0(n- 
(e 6 906 dy pterroy. Imaginem propriz proprietatis & identitatis 
OKECIT DEw bomigem, opus longe majus & mirabilius cxlo & tcrra, 
quz ctiam cum toto exercitu fuo propter hominem fada funt. Hanc 
| primam Miffam, Mufam vel Muficam & i7Y77 Mofes DEo uni in 
vocabulo DIXIT: & Trino in verbo F ACI A M V S & quidem in 
primo vocabulo libri Genefcos 71*X?N72 à Spiritu San&o peculiariter. 
inyentum , in defcriptione originis rcrum predicat atquc decantat. 
-Quam Mefam, Miffam, Muficam & copus DEi, & deinde David in o- 
pere (üo Mufico Pfalmotum, Pfalmo videlicet numeri completi cen- 
 tefimo, xar &zcxm ad illam Miffam ordinato: Iubilate DEo omnister- 
ra & v.5 ficprofequitur: Scitotequoniam Dominus ipfe cft DEus, Ipfe 
EECIT (compo(uit) nos, 3WY L X X.exuji(*» zac, & non ipfi nos. 
Quó & in noyo Teftamento Chriftus ad veteris Teftamenti 17Y777A 
opus vidclicet DEi in creatione hominis; edu&ionem populi Ifrael ex 
AEgypto &gratiarum adionem, laudem & gloriam, per varia facrift- 
cia Acgzum DFi qui tolleret peccata mundi reprzíentantia , refpiciens 
facram coenam opus admirandum inftituens, interalia dixic: HOC 
FACITE inmceiconumemorationem : Irem Matth 23 Hocoportuit 
facere. Ab hocfacrofan&o opere.& i^ YZ 7a in(titutioniscenz Domi- 
mice vocabulum Miffa tranfumptum,à tempore Apoftolorum ufq; in 
| hodiernum diem remanfitin Ecclefia: Qua exaurea cantione Germa- 
nica Divi Lutheri (tun fretot eucb fíeben Cbriften gemepn / vrib faft verte 
fróticb foringen / Saf oir getroft onb all in eirimit [uft on ficbe finaen ) 
canit, 13ae Gjottati vns aeoabet Bat vnb fane ffe QGuneertbat/gar 
(beter bat ers erivorben: Inqua cantione totum meritum Chrifti, &c 
comprehenditur. 
OB hec, de nominis Mufie u2( pa (/a Mu(ica ad Miffzz Etymolo- 
giam ac derivationem collatione, quamvis longius petita ipfi mihi vi- 
| Hu fint, tcferretamen placuit. | Atgi 





Jd 


^4 o Mrissopra StvE | 
' Atque fic Miffz & Miffodiz. orationes L«iturgicas decantantis 
; nomen & lignificatum, fatis demonítratum eft. 





NN Lcd nnnc edi e DB lt M 


.DE cISSAE £T 9XCISSODIZE. QUTIB E$ 


ET PARTIBVS APFD VETERES,ET-INDE- APFD 
2 H0$ quodammodo 4d Leiturgiam re- 
y cepta. 
rt. 
INTREOITUS. 


sejuterim dum populusin domumDomini intro- 
37] I& $9 iret; conveniret & congregaretur, ex Pfalmis & vaticinijs ve- 
nue iUa») tcris I cítamenti, vel temporis feftivitati, vel Epiftolicz leti- 
. oniaccommodatis, plerüimq;de IN TROITu CHRISTIinmun- 
dum, Prophetis € Sanàis defiderato; quippiam Antiphonatim decan- 
tare in Ecclefia Latina inftituit CELES'TINuS. Hinc cam cantio- 
nem INTROITuM vocarunt. ( Poljd.) Sigeberti Chronicon re: 
fert, ut Gradualia, Tra&us, Offertoria ante facrificium Communionis 
intercommunicandem; Ita IN TROITuS, GELA SII inftituto, 
cepiffe fieri, fübannum 426: poft CHRIS TuM. natum." Et Grcegori- 
us L inftituit, ne quid ornatus & concentus inter facrificandum dcef- 
fet, ut Antiphonz canerentur, quas vulgó Jzzroifus vocant. '.P/atiza, cv 
- Sigebertus. 





ELT 
| Kveie een or. 
DOMINE .MISERERE. 
R«ci Leturgian videntur incepiffeà xveis eAzocr, quod erat formu- 
la confefsionis peccatorum, & petitiónis divinz mifericordiz, ex | 
Grzcorum Litanijs ad officium Miffze; pro^ captanda benevolentia di- | 
vina affumptum, ut oninibus tribus perfonis divinitatis D Eo Parr, Eilto l| 


Qr Spiritui Sancio gratius laudum facrificium offerrent. rcconciliati. 
uam! 













.Dzg LirrunctA SuuM aA. ^41 


"Quam phrafin & precationem, $ Y L V EST R O autorc;à;Gracis La- 
tina Ecclefiaaffump(it, & G REGOR II I. inftituto noviesiteravit- 
& proxim? ab Introitu decantavit.: ( P0/j4. Platiza & Sigebert. ) Et (a 
dug lia Kyrie eleifon mürpatum legitur, Anm Chriffi 957. 


s J1I. 
Hymnus e-dugelicue, cum do£ononta. 
Trinitati. 
JOft xvaic £A 47e Ecclefia, quodammodo lIxta, ob jmpctratam pec- 
«atorum veniamin CHRISTO, Bethlehemi nato, & fperansfo- 
re, ut concentus in czlis commifceat'cum Angelis, Angelicum Hy- 
mnumx(ut quem venerantur Angeli in coelis, homines venerenturin 
terris, congratulantes fibi invicem; quód Chriftus reftauravit, tefte A- 
poftolo Ephef. r. omnia quzin coelis & interrisfunt) meditatur cum 
Sacerdote ad orientem przcinente; GLORIA IN EXCELSIS 
DEO: £r igterrapax, & fuccinens dooAopAav: Laudamus te cc ( Duran.) 
Quz verba à Beato HIL A R10, Pi&avienfis Ecclefie Epifcopo fc- 
runtur appofita effe: quamvisInnocentius Papz Telefphoro, alij .$y»- 
macbo inftitutumid tribuant. -Telesphorus quidem voluit, urin Mifsis 
| proclamaretur: Gloria in Excelfis DEo. Volat. 1.22. Anno C X XIX. 
(Sigeberz.) Symmach? Pontifex Anno 495. conftituit, omni dic Domi- 
nico vel natalitio martyrum, ^ Gloria iz Excelf/s DEO ad Miffascantari: 
Quem hymnum TELESPHORuS feptimusut volunt, à Petro fci- 
licet Papá; no&e tantum natalis Domini, ad Miffasà fcin ipfano&c in- 
flitutas cantari inftituit, & in eo ad Angelorum verba, quz fequuntur 
| adjecit. (.S;rebert.) 

| o AcE2/syra, quam in gratiam QiAeMva» inde transfcribere non pi- 
| gui;ic fonat in Horologio Chriftianorum Grecorum inter Barbaros 
| àive Mahometicolas: ( Horologium ia quo Grzcorum Pfalmodiz , 

precationes, & hymni continentur.) 
, Aen Gy j^ Jieoic 360, xor] ri ryie tem y cv 9poiroie dU 
doxía,. DUI PPNIT C$; 49e Edo C, «xeocxuoSudp 06, d'oEoNo- 
G y&y 


- 


Mrssopta4 $ SIYE 


p 0f; [ce ains Go, TW (c8 yet cu docs. KUe1e Cac. a- | 
GiAZU ETseae $e Tree muyToRpa TO Koese t Ue (Loyer eue in- 
ES 3 Xe 2) ay qua. Kui c $:s0c doc T8 98, 0 oos TÉ 
TroUTe0s 0 eigo TI daeliay TB kéo qus «oego denn Tm dt Gr 
"uy 0 xa anus Q^ C desi TÉ TTG606. £A oV Sz. Ti 2 
i peóvoc ayio6, cU ei g.oVos, KveaG- In( 5c Xexsoc t eic di£my 9 ej &. 
7zraseoc. Aul... 
Congruit plané cum noftra Latina glorificatione. Gloria in Ex- 
«clüs DEo & in terra pax, hominibusbona voluntas. Laudamustce, be-. 
nedicimaste, adoramuste, glorificamuste, gratiasagimustibi propter - 
xnagnam gloriamtuam: Domine 4ex coeleftis D Eu S Pateromnipo-. 
tens: DomincFiliunigenite, ]ESu CHR ISTE (7 Spiritus Sant?e.D0- - 
mine DEuS agnus DEI, Filz Patris, quitollis peccata mundi, fuüfci- 
pe deprecationem noftram: Qui fedes ad dexteram Patris, miferere no. 
fti: Quoniam tu folus fan&us, tu folus Dominus IESuS eH 
ST u$, in gloriam DEi Patris, Amen... 
tem n s 
Yi E, 8.45: 41. Se^ 
Dominut-vobi[cum.:. £t cum fSpiritutuo: 


CorrreEcrrx 
WV? falutanti populum filetatione Angelica; ( Tid. 6. Luc.1.) DO- 
MiNuS VOBISCuM, reprecata fuit Ecclefia: ET. CuM 
SPIRITu TuO,( z. TZmoth 4.) dum mutui votiexauditionem pa- 
,d fideiardore fibi pollicentur & cupiuntutrinqs zazdaro Cbriff i, ut Ore- 4 
zu ( Matt. 26.) inculcato;Colle&z five petitionescolle&ti populi totius 
in -«nü-à Sacerdotecolliguntur, pponuntur & enarrantur ;quas popir-: 
luscx indubia fide, de eventu exauditionis certifsimo, cum evreeQeple 
approbat & concludit Chriftiano Epilogo, A M E N. ( 1. Corinth. 14. 10 


Math. 6. 22. ). Quod Grxcus perperam éuxag Optative reddidit, 24vorre ! 
fat; 








Drrirug6ra SuMMA 4 
Rat; Aquila; tefte Hieronymo & Auguftino, zz7:4 Lpeyue VEIC, certo $ 
Qi eiu mxas affertive, & meliüs. Quod collectarum genusledioniEpi- | 
ftolz premittendum GELA SIO afcribunt. ( Vf Colle&farum ad cenam.) 
At Chryfoftomusin Homil. de hujufmodi precum formis, ad coe 
nam quoq; tradu&is, fic fcribit; In ijídem myfterijs bene precatur Sa- 
cerdos populo, & bené precatur populus Sacerdoti: Nam Cu M SPI- 
RITu TuO nihilaliud eft, quam hoc: Ea quz funt Euchariftiz, id 
eft gratiarum actionis, communia funt omnia. Neq; enim ille folus 
gratias agit ; fed ctiamomnispopulus. Priusctiam acceptà illorum vo- 
Cc, deinde congreecatis illis;üt digne & jufte hoc fiat; incipit Euchari- 
ftiam.  (Sacerditis cy popili per vices cantio. ) 

Sic porró fcribit Chtyfoft. de quibu(datit vicibuscantionum,five in-- 
terrogationum MINISTRI & Populi: Quid wzraris, inquit, fi 
cum Sacerdote Populusloquiturt? Vbi fané & cum illis CHER u- 
BI M &füpernis Poteftatibuscommunitcr fan&osilloshymnos perfo- 
nant? Idem Chryfoft. Cum alijs omnibus, inquit, donum fimul erat 
precationis, id quod & ipfum SPIRITuS dicebatur, € qui donum 
hochabebat, is pro univería multitudineorabat. Etenim quoniam re- 
rüm earum, qua conducunt; ignari, quz inutilia funt oramus, venies 
bat inunum huncquendam precationis donum, qui € quod toti pro- 
deffetEcclefiz, omnium conflitutus loco orabat; & alios fimul, quid 
orandum effet, inftituebat. Spiritum igitur hic vocat, donum hoc pre- 
cationis, quod tum temporis dabatur, animam; fimul, quz dono cjuf- 
modiaccepto apud DEum interpcllabat & gemebat. Stansenim, 
quihoc honoratus erat dono, multa compundione, multi(que gemi- 
tibus juxta mentis intentionem ad DEu M füpplicans, quz prodef- 
fent omnibus orabat. Cujus reinuncquoqueSymbolum eft Dia- 
conus, quiin Ecclefia preces pro populooffert. ' - 

Quod commemoravit hifce verbis Chryfoftomus de peculiari 
dono precum, quod Spiritus fanctus in primogenia Novi Teftamenti 
Ecclefia inaliquos prz alijs contulerit, id certifsimum eft ; quemad mo- 
dum etiam Paulus 7. Corinth. 14.7.14 e. Jacob. c. 4377. 14. aftipulantut. 

| | Ga At9s 























44 Missopta Sive. 


MM M À— e a MÀ — 








Atq; hinc dimanaffe confactudinem, qu& tempore Chryfoftomi Gra. 


cisfuit obícrvata Ecclefijs, & hodie apud nos quoq; retinetur, ut Dia- 


conus conceptis verbis toti Ecclcfiz, preces praxiret... Idq; fcire jucun- 
dum eft, & adver(üs ceremoniarum Ecclefiafticarum hoftes utile. 


Ineptum eftillud AN ACLET l infüitutum; ut Sacerdos more : 


Pontificiorum non ni(i coram duobus facrificaret:: Gratiaz. e F olaterr. 
lib. 22. boc Soteri attribuunt ; qui forte illud parum cufloditusa renovavit. 


Quo credo, inquit Polydorus V ergilius, nc ille fruftrabeneé precando . 


diceret: DOMINuS VODBISCuM,fiminusquam duo (acris inter- 


cient. Polyd. lib. y. cap. 2. Idezn Pohyd. et boc addidit, Sacerdosdicendo . 


Dominus volifeum Cepiisad populumin altari fe vertit. Sic Hebrzorum | 


facerdos inter facra fefe circumagebat, afpergendo. fanguinem anima: 
lisimmolati. 


Et ha&enus omnes Liturgodic lectioni Epiftolz viam fterne- . 


bant,unde & EzigoAixai vocari poflent, ceu EzigoAcdiai, id cft,hymni E-- 


piítolici. 


V: 
Lectiones Ept[tola; post £uangelij. 


U 


HI itad; olim per L e&orces, c. perlectis 25 diftin&t. ( &ay1& eed vo- 
tantur Duareno : quem vide ad banc rem lib. 1. de facr. Eccl. pantft. cap. 


44V bi etiam refert, ulianum Imp. Apoff atam quando, functum effe boc zu- 
gere. )ad Sacerdotes hodié quod fpedat;quedam ex diviriisliteris recita- 
bantur,autex Veteri Teftamento, aut ex AGs;autex Epiftolis A pofto- 
licis: quibus auditis, poft recitanda fupererat aliqua E V.ANGELI- 
C AE hiftoriz portio. Fidesenim, Fideiq; adioncs Epiftole & Evangelij 
lc&ione excitabantur,ut quicquid in hisdeficeret; illà in pznitentibus 
reftitueretur, & integritasnovi hominisper Chrifti Spiritum reficerceiur. 
Ambonisin templo; quem cundem & fuggeftum nominari (cribit, me- 
minit Platinain SIXTO: Et porphyreticislapidibusornatum fuiile ab 
codem, ac eum przbuiffe ufum, quod ibi EV ANGELIVM & E: 
PISTOLAE fintdecantatz. 


Hieronymus autor Epitolz & Evangeli) in Miffa canendi putatur. 
V olater- 





Dr Lirrunot:a Suuna. 45 


- 


Volaterra.lib.22. Et ANASTASIuS. lI. Pp. inftituit Anno 409. ut 


Evangelium intemplis ftàndoaudiretur.. Plats e? P warerr. 1dcrm A- 
NASTASIuS conftituit ne.Saccrdotes vcl Laici ullo modo fcdc- 


rent, fed curvi & venerabundi ftarent, cum facrum Evangelium aut ca- 


anerctur aut legeretur in Ecclefia DEi.- P/azza. - 


Poloniequites inter facra enfes ftringunt in defenfionem Evan- 


gelij, dum illud cantatur: Auguftum juvat hic referre Leiturgia offici- 
um,quo perfundus eft STIGISMuNDusS Imper. Namisquondam 
fub natalem: Domini Conftantiam veniens, in. Mif/z facro tanquam 
Diaconus Evangelium cantavit: Exijt edidum à Cxfare Augufto. Caz;- 
. ep. lib. s. Chron. Quz:a«Odcante concionem quidem; fed poft Epifto. 
lam canebàntur;quia ad Evangclij. devotam aufcultationem populum 
excitarent, dici poflunt £j»,»/z jo dieu 9 Aeilovezytodion £uottyrye- 
AIX0. id cft hymni Evangclici: cujus generis funt quz fequuntur. 


Au ML: 
n Graduale, Hallelujah eg. Concio. 
S Ed cum priores Iedioncs Ecclefiz recitaffent LECTORES, quz 
ex EVANGELIO referenda erant, DIA CONuS cxemirenti 
loco, atq;fuggeftu pronunciabat; nempe ut omnibus confpicuus cffct, 
&ab omnibusintelligeretur. . 
Dunritàq;ibat & gradus afcendebat, populus canere confucvit 
 pfalmorumaliquot verfus, quos vulgo GR A DuALES appellarunt. 
Feftivà itemquodammodo acclamationc, lato Evangelij nuncio a»- 
plaudentes, interponebant Fa//elijab, vocabulum Hebraicum; quod in- 
cfiabilesaudium,; Angelorum videlicet & hominum, fignificct potiüs 
quam exprimat. Hieronymus explicat: ; Cantate laudem Domini. 
Innocentius & alij: Laudate Dóminum : cu jufmodi vox in A pocalvpfi 
| (19-) ex Angelis vel turba in coclo & audita eft, & intitulo quorundam 
Píalmorum lceitur." 
M o , 
T'óft; Evangclio recitato, E pifcopusaut Ecclefix paftor interpreta. 
G 3 | tionem 


x 


x Missopia $S1rvr 


RS A tan t m i 
— —— —— Á—— ——Uá—Á$ 


tionem & adhortationem adijciebat, corripiebantur vitia, & de excom. 

municandis agebatur, &c. — Quemadmodum autem Hallelujah, ab 

Hierofolymitanis defumptum videtur: Sic Gradualia, GR EGOR Iu S, 

AMBROSIuS & GELASIuS compofüerunt: Iz colle&as e 
: qradualia, Gelafrum Pp. anub Chrifli 9x. Vffituifft lecitur. 


"V H. 
e/llins ufus Gradualium eg. Halleluah : buc itera 
d ratius eg. Sequentta. 
q Iverfalegitur apudalios ratio & confuctudo canendi Gradualia & 
Hallelusb,que ante Evangelij lectionem & concionem,interjectis a- 
lijs canticis,diftin&iCantores canebant. GRADuALIA enim exV ceteri 
Teftamento ut plurimü defimpta;utijs cum folennitatc velEvangelio, 
cujufcung; temporis concordantib^, ab Epiftole ad percipiendamEvan- 
gelij le&ionem gradatim affürgerct collecti populi animus, à puerisin 
gradibuscantabantur: ad quz viri in pulpitis H ALLEL V LAH con- 
- cinebant: Idq;cum gaudio quafi & plau(u per.totum feré annum fie- 
quentabatur; nifi quod à Dominica Septuagcefimz ufq;ad vigiliam Pa- 
íchz, quafi in.dicbus & officijs lu&us, & Jejuniorumloco Ha/le/ujah ex 
TELESPHOnR Iinftitutionc fuffe&usfuit T R A C TuS, ex Pfalmis 
& Prophetijs, à GELASIO fa&us,quo tradim & cum afperitate vo- | 
eum, & pendularum notarum prolixitate ita canendum fuit, ut pro re- 
miísione peccatorum, & cüm publicatum, tum privatarum penarum 
mitigatione impctranda, multis .cum gemitibus & fufpirijs ex intimis 
cordis vifceribus oratio protraheretur. | 
Quiita Gradualia & Hallelujah ufarparunt, addiderunt etiam Sequen- 
3i45, ut vocant, vel Profam. SEQVENTIAE funt cantus didi à przfatio- 
ne fubfequentis le&ionis: Sequentia S. Evangelij fccundum Matth. &c. 
Cujufmodi Sequentijs ad aufcultationem fubfequentis lectionis cx E- 
vangelio, quod precedenti contextui; undeabruptum eft; adharet, po- 
pulum preparare & exfufcitare voluerunt. PROS A dicitur, fccun- 
.dumIidorum; quafi profufa, & à legem«tri foluta oratio. i 








Dz LirruscGra SusuMa. bs 47 


NOTGERIu$ ABBAS S.Galli in Teutonia, primus $c- 
quentias compofuit, cafq; NICO L AuS Papainvexit, € cantari con- 
ec(sit. Martia. i2 Chronicg. - 


Sequentiam fefto Pa/gurum deftinatam componendi. & dccan- 
tandi, occalio & origo memoranda cft, & admiranda, que autori ma- 
. gnum attulit fcu&um Pictatis; quod pium cenfcatux hiccommemora- 
ri & obfervari.. 


Confpirationifiliorum Lu DO VICI I. zzper.contra Patrem 
multi Pontifices inerant, inter quos etiam THEO DuLPHusS Ab- 
bas Floriacenfis, pontifex Aurclianenfis erat fufpectus: quorum confi- 
lio& inftintu; LuDOVICusS PIuS Imper. & Francorum Rex, re- 
eno exutus, captus, &incarcéerem à LOTHAR 1O impio filiocon- 
je&useft. . Islberatus & reftitutus in regnum ob conjurationis fufpi- 
cionem 7 /eodulpbum caxceri inclufit 4242g4vi. Cumq;incoloco 
Imperator Pafcha fa&urus, in Palmisintcereffet publice procefsioni, ad 
repre(entandam Chrifti ingreffum in Hierufalem, & jam prope turrim 
pompa tranfiret, qua vin&us tencbatur 7 Peodu/bzs ; tuncille profpici- 
ensquod erat futurum, Hymnum infignem, quem in carcere compo- 
fücrat & dictárat in honorem cjus procefsionis, adaperta feneftra, in 
Horá procefsionisantedi&z concincbat cJarà voce; vt à cunátis audire- 
tur: Gloria, laus c bonar tibi-fft , Rex Chriffe redesmptor, cc. — .Ad- 
miratus Imperator interrogat, quz fit vox & cujus hominis; quam 
"audiret. — Indicatur effe 7 Peozu/pbi Epifc. Aurelianenfis, qui claufus 

ibi tenerctur. Diligentiüs perpenfo tenore. carminis, adeó fertur delc- 
. SatusImp. ut juberet confcriptum carmen,voce Pontificisdecantatum 
fignari ; ejufq; dulcedine permollitus veniam dedit 7 Deodulpb vitz infi- 
diatori, & liberum abire permifit. Crapzz. lib. 1. Metropoleos cap. 27. GP" 40. 


| Interalias fcftorum Prof2selegantes, notatu dignacftt PEN T E- 
COSTES sequentiailla,quam;Hu GONISCAPETI primi 
Galliarum, ex IlluftriSima Ele&oratus Saxonig Domo , Regis filius 


RO. 


248 MrissoptiaA Si1vzg 
"ROBERTuS,RexGalliz hujus ftemmatis II. devoté compofuit: 
. Sancti Spiritus ad/it nobisaratia, c. 
 Proía ea hiftoriam (; Referz Albertus Crantz. lib. y. cap. a6. de Imp. 
: Friderico eiufo, Filio R. Henrico, c de Archi Epifc. Col : ad anm. 1 18 4. Autor 
Catalog . Epifc. Hildef rythimis German-de Epifc: 17. Hexilone nuo 1 06 4.) 
. movet neceffarió;necinutiliter memorandam. Tragicus fan& G O S- 
LARIAE(quidam ajunt MOGuN TI AE) Pentecoftes dic accidit 
cafus, ubi Epifcopi-Hildefiani; & Abbatis Fuldenfis Aulici in templo 
Regio de lococontendcrunt, & ad gladios pervenerunt, & cedes mul- 
tasperpetràrunt, ita'ut fanguiscxíorum ex templocffiuens fcalas rem- 
pliimpleret, Ettexipífeaccurrensin pericüloeffet: Sedata auteni lani- 
ena,nihilominusjuffuseft Chorus celebrare huncfeftum diem : Cumq; 
inter canendum perventum effet in $equeztia prima ad (inem, in quo 
hzcverba canuntur: : Zpfe bodie Apofolos Chrifli domams saunere infalito c 
- euncdisizauditofecults; HuNC DIEM GLORIOSuM FECISTI: 
Audita e(tvoxreboans;intemplo medio, & evomens hecverba: HuNC 
DIEM CRuENTuM EGO FECI. Territis/bác voce turbis; c- 
pit Rex publicé dicere: Zwperver/e Nebulo, qui bunc diem cruentum nobis 
Jfecif à, penas dabis D Eo ct nobis: Etnositerum huncdiem GLO R IO- 
SuM faciemus:atq; (imul juffit addere, & altà voce canere: P'ezi/sa-fe 
dpiritus, ci emitte caelitus lucistue radium, jc. V nde manifefte apparet, 
quàm maligno & cruento Spiritui inimica, &, odiofà fit; quàm amica 
& grata San&o & Pacifico Spiritui & piorum c«tui fit, & quàm jucun- 
, da audiatur Ae]seyoci« Ecclefia. | 


*VIII. 
"Gloriatibi Domine. . Credoinunum Deum: 
| Symbolum Nicenum; crc. | 
* Acterum,quidi&omodo Gradualia; Hallelujah, Tractus, Sccjuen- 
tias ufurpant; ad fequentia Evangelij jamjam legenda;glorifticant 
DEum Choro, pro manifeftatione Evangelij: GLORIA TIBI DO- 
MINE. Evangelium enim cft caput & principale omnium, quz ad. 


MitGc othicium dicuntur, cantantur & leguntur. Poft le&tionem Evan-. 
gcliJ 








Dr Lirruno1iA SuMMA. 





— 


gclij finitam, ut quod uno cordecreditur ad juftitiam, (Rez. 1e. Pfalnr. 
119.)uno ore confiteantur omnes ad falutem, Ecclefia, facerdoti altà 
voce intonanti, & zgéra(j» àuAcjl2s cxorífo: CREDO IN uNu M 
DEuM, füccinit unanimi fide rcliquam confefsionem $ymboli Nicz- 
ni. 'Intelligatur autenr Symbolum Nicenum; quod Synodus Ni- 
cena, que Anno Chriíti 5 28. cepit, Samofateni & Arn acN ovati do- 
gmatis damnatis, promulgavit in urbe Dithynic Nicza 19. Iunij: Idem 
Symbolum poftea Synodus Antiochena Anno Chrifti 3 4 4. corrupit. 
Socrat. lib. 2. cap. 8.10. Sardicenfis veró pia comprobavit & contirma- 
vit Anno Chrifti 350. quatuor vero fübíequentes Syrmienfis Anno 
Chrifti 355. Arminienfis & Seleucienfis Anno Chrifti 563. atq; Antio- 
chena Anno Chrifti 365. multis.modis depravárunt, Anno Chrifti 555: 
Synodus univerfalis Conftantinopolitana repetivit &illuftravit. A 
Soctrateautem & Áthanafio 44 Joviziaz. 7. 4. recitatur his verbis: zi- 
exvopsy &g £a, ety &c. Credimus ia unum Deum: Hujus auto- 
rem ÁAthanafius ( Z2 Epi/f. 44.$olit.) nominat OSIu M. Symbolum 
illud vocant majus, quippe conceptum in magnà Synodo, vidclicet 
CCCXV III. Patrum: Anno 32 5. Brezt. ip Of. 8. Polyd. lib. g.cap. 11.) 
Publicum id folennibus diebus decantandi morem DA M A SO tri- 
buunt inftitutum, ex decreto Synodi à centum quinquaginta Epifco- 
pisConftantinopoli celebrata. (.szzeberz.zz Chraz.) Alij M A R. CO Pp. 
cjus nominis primo, Sylveftri. I. fucceffori, circa Annum Chrifti 330. 
affcribunt, ita utillehujus decretum innováíle credatur. Hodie etiam 
Apoftolicum Symbolom notà linguà fuccinit populus. Romanio- 
lim Symbolum Apoftolorum poft Evangelium non cecinérunt, quod 
j Romana Ecclefia nulla unquam hzrefi infecta fuiffet, fed in confefsio- 
| nefidei perftitiffe. HEN RICuS tamen II.Imperaton BENEDI- 
CTO VIII. Pp. perfuafit; ut ad püblicam Miffam illud decantarent. 
| Berno. Yn alijsEcclefijs quomodo Symbolum ad communionem dif- 


[eratur, mox dicetur. Symboli item cantum füb horis canonicis, vide 
in Corollario Leturgodi annexo. 












H Hade- 


so Missopnt1a, Stvg 


Hactenus de Laturgodia? Miffili, & Miffodia antecon«- 
cionem: Ícquitur ca, quz poft concionem celebratur. - 


xo 
cc Yo primitiie Ecelefiaa »|Pintifici tranf (12 iy 


ITE MI$S$4 EST. 

| Dmorem in libro Nehem.cap.8. & alibi Luc. 4. expreffum, Evan- 

'gelij textu explicato, ne intereffent Euchariftiz celebrationi, Cate- - 
chumeni, € non communicaturi, apud V cteres dimittebantur. ( cozci- 
vni ex fucacfFumeminit Socrat. lib. 6. cap. y. Soxom- lib. 8. cap. y. vide fapra de 
zotatione Milfodie dufincf. IF.V.V I.) Ea mifsio hodic apud no- 
ftrates locum non. habet; cüm in noftris Ecclefijs alia fit ratio Cate- 
chumenorum , quippe regencratorum ; & non conununicaturis ct- 
iam detur Evchariftix cum fideli meditatione aftare. — Pontificij ve- 
rÓ, etiam fi ferme nulli communicant, uno excepto $4cr?//co, Mifsio* 
nem fuam clarà voce denunciant: | I T E, MISSA EST, quod i- 
dem eft, ac ilicet, hoceft, ire licet; ( Polydor. lib. y. Cap. 12. "Varia explica- 
pio, apud Gabriel : Biel : lecf. $9.) & contra Mifsionem veterum, ipfi hanc. 
formam longe aliam ad finem Miffx tranfpofucrunt, hàc inre Ethni- 
cum, quem ja&itant, imitantes'ritum Sacerdotislfiaci, qui poft cele- 
brata facra pronunciaverat: Aacis &Quis, Populismifsio. | ( Apmeius 
— bo Affaiaurcei 11.) 








ME PNE I 

Symbolum Fidet. 
Edantiquitüsijs, quz Catechumenorum mifsionem fpe&ant, pera- 
&isquim ahcbant; facre Coenz futuri participes FIDEI S Y M BO«& 
LuM. canebant, ut fcíe mutuo de capitibus Religionis praecipuis; 
in quibus confentirent, feduíó admonerent. In Symbolis quippcS u M- 
MÀ FIDEI comprehenditur, que fané comprehenfio, vel fumma 


Veteribus Patribus Ecclefiz T R ADI Ti O vocata eft; & ex libris divi- 
nis! 


DrzLirruncora Sua a. t. 


" nisdefümta, acad falutem neceffaria credita, contra Hareticos, qui fa- 
cros librosnegant, produci poteft. ( Terzullianus ) Et Symbolumin qua- 
visSynaxidecantandum, nominatim narrat THEO DOR uS Zecfor, 
Colle&aneorum libro fecusdo, inftitutumà PETRO GNAPHAEO, 


Antiochene Ecclefix gubernatore. 


XI. 
Oblatio triplicis ufus, cum (antilenis eg (ollectis. 

D Ehincquando cecinerant Symbolum aftantes, ex fuis facultatibus, 

- quz videbantur, offerebant. ^ o5/ate veró triplicem ufum habuit: 
Pa:tim quippein frugalia quedam convivia erogabatur, que Chriftia- 
ni id temporis inter fe admodum religiose celebrabant, & vulgo à ty 
vrai ( &icbmabt) vocabantur; partim, quod fupererat, pauperibus d;ftxi- 
bucbatur; Et denique inde aliquid Panis& Vini in ufum facrz Coena 
feponebatur. — Atq; hanc rerum oblationem tum fuiffe adhibitam, 
teftantur: Primim,Weríus quidamà populodecantati, dum oblatio fi- 
eret; qui propterca vocantur abeis, Offertorimz : ldem praterea cogno- 
Ícitur ex ijs colle&is, que in ca Miffz parte habentur. .Qtiz ejus oblatio- 
nis Iuftinus, antiquifsimus Martyr in fua Apologia mentionem fecit; 
Cyprianusitem,acnonnulliex veteribuspatribus. Caterüm ADRI- 
A NuS Pp. inoffertorijs & offertoriorum verfibus quód geminatum 
cft; geminavit Anno 772. ( Szzeberr.iag Cbroz.) GEL A SIuS P p. volu- 
itficriin Mifsis Collationes. | ( Fvlaterr.lió.22.) Cile 


& 23d ORAN 

E Surfum Corda. 

| Dotnhz- ad facram Coenam adminiftrandam convenientes diccbant: 
SuRSuM CORDA. Ac fané re&é, & in tempore Chriftiani 
| ficagebant, quó fe monerent, ut nihil carnale nihílve terrenum ibi co- 
gitarent, fed in coeleftibus corda haberent. Nec enim fatis cft; ut ex- 
ternam utcung;difciplinam in conventibus Ecclefiz & Synaxi przfte- 
jmus, fed inprimis & cor Domino apcriamus, eumd;in animum men- 


| py ds temd; 

















$51 MissoptA, SIvE 


temd; noftram immigrare finamus;- Quemadmodum Xro&alus Pau. 
lus ( Col/off. 2.) noshortatur: Siquidem unà cum Chrifto refurrexiftis, : 
fuperna quarite, ubi eft Chriftus, in dextera DEI fedens: .:Superna ca- 
pite, non caque funtinterra. .. Inde Patresinftituerunt, ut Sacerdosin 
prafatione Euchariftic ad populum ita Pauli verba diceret: | SuR- 
SuM CORD A;. Et populusrefponderet:: HABEMuS AD 
DOMINuM. Dequa confuetudineperantiqua pios commentarios |. 
tradiderunt Patres & fcriptores Ecclefiaflici notatu dignifsimos. 


CYPRIANUS, ( iz concione de oratione Dominica ) Quando au- - 
tem ftamus ad orationem, fratres diledifsimi, vigilare.& incumbere 
ad precestoto corde debemus, cogitatió omnis catnalis & fecularisabs-. 
cedat, necquicquam tuncanimusquàm id folüm cogitet quod preca- 
tur. Ideó & Sacetdos anteorationem, praefatione pramiffa, para* fra- 
trum mentes,dicendo: Jum corda, ut, dum refpondet plebs; Habe- 
mus ad Dominum , admoneatur, zi/il aliud fe quam Dominum cogitare de- 
bere. Claudatur contra adverfarium pe&tus, & foli DEo patcat, ne ad fe. 
hoftem DEi temporcorationisadire patiatur.- 

CHRYSOSTOM,uS (72 Sermone. de Eucharif. in Eycenj's ) 

Quid facishomo ; Non promififti facerdoti, qui dixit: $97 mcetem 
& Corda, & dixiftis Habemus «d Dominum? Nontcevercris & crübefcis? 
Etilla ipfa hora mendaxinvencris.. Pape! menfamyfterijs inftructa 
eft, & Aeuus DEI prote immolatur; Sacerdos pro te angitur ; fanguis ; 
Spiritualis exíacra menfa refluit: |. Serapbiz aftánt fexalis fivien tegen- 
tia, omnisincorporcez virtutes pro tecum Sacerdote intercedunt: enis 
Spiritualis € coelo defcendit; Sanguis in Cratere in tuam purificatio- 
nem cx immaculato latere hauftusceft: Et non crubcícis, revereris, & 
confunderis, neq; DEum tibi propitium facis ? : 

AuGuySTINuS (/ib. de dono vidutt:cap. 16.) ln facramentisfe 
delium dicitur: wu Corda, quod imunuseft Domini, zo» 77 0rd 
poteff ate, ut qui Surfin fint, quis fapiat, ubi Chriftus eft, ad dexteram! 


DEi fedens? 














IDEM 


Dr Lirrun o 1a8u MM A. $57 
IDEM (iz Pfülmr. 29.) Quod inter facra myfteria Cor farfüm babe- 
re jubemur,ipfo juvante id volumus, quo jubente admomemur...—. 

IDEM (iz Palm. $5.) Levandum cft Cor, neq; hic habitandum 
c(t corde; Hzc mala rcgio cft, futficiat quod adhuc carne neceffe cft hic 
efle. 4e Surfur Cor babetur, ut fi furrexiftis cum Chrifto, dicit A poftolus 
fidelibus, corpus & fanguinem Domini accipientibus, hocdicit: $i (ür- 
rexiftis cum CH R IST O, qua xfi fünt fapite; ubi CHR I$TuS 
eft; in dextera DEi fedens. - 


URTH 
VAL IAS ATIPIMA. 
: Ratiz deinceps agebantur , cum diceretur: GRATIAS AGI- 
— Mus tibiDomine/ez4e Pater omnipotens, eterne D Eus, per Chrift um 
Doprinum noftrum, cc. Hacantiquifsima funt, & in vctuitisfcriptori- 
bus paffim habentur. —,Quis C ipfam corpori Chrifli c fanguinis my eri- 
 umsoxeuisia dictum eft, quod tota:ejus confe&tio à Gratiarum actionc 
pendeat. . | 
XIV- 


QUerba (tena, eg. Oratio Dominica. - 

C umq; Antiftesdixiffet: per Chrifiun Dominum ad verba Coena pro-* 

pria, quam confecrationem vocant, defcendebat: quibus recitatis; 

Dominica Oratio adijciebatur: - Hzc duo inter actionis fimpliciter ne- 

| ceffaria connumerant ipfi Pontifici. Gregorius Magnusorationem 

Dominicam poft Canonem fuper hoftiam cenfuitrecitari, Anno Do- 

mint 592. ( Sigebert.in Cbron. c Folaterr. lib. 22. $zeged. de ftumma doct ri- 
"e pontificia.) | 

XV. 


: | Sanélus. Deneditfus. . 
A: XYSTuS$ vel SIXTuS voluit, utantea populus canctet 7' gic- - 
2yw35-SANCTuS S.S. Cujus tamen canendi hymni, CELE. 
STINuMautorem facit V rfpergenfis. ( P. Martyr. Nauclerus generatione 
gy Poly. L y. c 11. Efáj. 6. Apoc. 1. Vrfperaenf.) Póft 





UM 05 5 SAMESSOBTAZSEPS 
Poft accini confüevit B E NEDICTusS, &c- ut Angclicis & E- 
' vangclicis Evlogijstremendz coenz Dominicz confecrationem, cum 
reverentia przftolari juberetur congregationis populus. ( P/a/z. 114: ) 
Primaenim parslaudem continct Angelorum ; ultima hominum, ut 
legitur in Ffaia cap.6. Duo Seraphin clamabant altey ad alterum, Sancius, 
Sanctus, Sanctus Dominus D EV $ Zebaotb: Et in Evangelio Matth. 21. 
quod qui przibant & fequebantur clamabant dicentes: Hoffagza Filio 
. David, Benedic£us qui venit in nomine Domini.Siquidem vox Angelorum 
Hofranua fcilicet in altiffimis, Trinitatis & unitatisin DEo commendat 
arcanum ; voxhominum ZHof/azza Ícilicet Filio David, divinitatis & 
humanitatis in Chrifti perfona Sacramentum defignat. Illud etiam 
animadvertendum, quod ter dicatur $4z(Zzs, ut notetur diftinétio per- 
fonarum ; Sed femel tantüm dicitur Dozizut DEus Zebaoth : ut note- 
tur divinz cflentiz vnitas: Item Ter in fingulari numero San&us & 
non Sandi dicitur pluraliter, una fan&itasin histribus perfonis & una 
, &ternitas & «qualitas intelligatur. Hocnon folum Seraphim cla- 
. mabant ( Zpocal. r. ) füb excelfo DEi Solioapud Prophetam, fed & qua- 
tuor animaliadie ac noQe decantant; agus, Sanékus, Sanctus Domi- 
nzus DEus Zebaotb. Dicitur antem DEus San&us, id eft facrificans, & 
qui przcipit SanGi eftotc, quia ego San&us fum Dominus DEus vefter. 
Dicitur Pater San&us, dicentcFilio, ( Jobaz. 17.) Pater famcfifica eos ia 
veritate quos dedifl i mihi, quiatu fancfus es. Dicitur Filius fan&us Angelo 
atteftante ( Luc.r.) quod ex £e naftetur, Sanctum vocabitur. Dicitur Spi- 
ritus San&us Chrifto dicente ( Zobaz. 20.) Accipite Spiritum fané um, qua- 
vum emiferitis peccata, remittentur eit... Diciturquoq; Dominus DEuS 
Sabaoth, id eft Exercituum Angclorum./& hominum: de quo in Pfal- 
.3mO 24.. dicitur ab Angelis: |Qué eif iffe Rex aloria ?. Dominus virtutum. 
Dum ergo dicimus, P/ezifüzt celi dr terragloriá tud, agimusgratias crea- 
tori dc omnibusbencficijs, dum veré dicimus, Bezed/cus qui venit in an- 
mine Domini, gratias agimus fpecialiter, pro beneficio redemptionis. 





— 


Quia cnim neceffarium eftad falutem Incarnationis myfterium con£i- 


reci, re&e fubjungitur, . Zezediéz us, qui venit in nomine Domui. 
ar PRAE- 


| 
| 
| 
| 


E 





, / 





Dz L«rruno1a Sus A. 55^ 
XVI S | 
^ PRAEFATIONENS ante confecrationem, 
ct CA NO N affutus. | 
T Tantem commodus acceffus daretur, ad aliud Canticum, trcmo- 
rem & timorem DOMINI in attentiséxcitandi gratia, quafdari 
PR AEFATIONES interpofitaseffe videmus: Qualesctiam hodie 
Fefti bencficijscommemoratis, predicationi verbi conncétunt 5acra- 
menti celebrationemi, & animos ad gratiarum actionem prapárant,; 
quod Fidem in nobis DEuS.non tantüm verbi promifísione augeat, 
verüm etiam Sacramenti figillo obfignet & confirmet. Ge///4; autem 
Prafationes, que Canonem prxcedunt, cantu quidem & Scrnione ele- 
ganti compofirit, que ut tcftatur Pe/2g744 novem numero funt: deci- 
mam ad honórem DEiparz virginis Vrbanusaddidit. Etquidem Pe- 
lagius ille Pontifex decrevit, quotidianam Sacramentorum prafatio- 
nem , ad Miffas novem tantummodo prazfationibus, fecundum anti- 
quum Romanorum ordinem cffe commurandam, (cilicet in Natali 
Domini, In Apparitione, in Pafcha, in Aícenfionc, in Pentecofte, de 
Sancta Trinitate, de Apoftolis, de fan&a Cruce, de jejunio quadrage- 
fimali Anno DX XCI. ( Sieeberr. iz Chronic. ) : | 
Etiam memorabile eft, qua motüsoccafione 7 beodo/fus, toti orbi 
terrarum praeceperit, ne Hyzzum hunc T eiezyiey Ecclefix prterirent j 
Tricefimo quippeImperij Theodofij anno terrz motus fa&i (ant Con- 
ftantinopoli perquatuor menfes, ita ut mctu nimio percnlfi Byzantini; 
extra civitatem in campur unà cum Epifcopo, qui tum Proclus fuit; 
fecederent, precibus DEo pro liberatione abimminenti interitu fü ppli- 
rg Quadam crgó die fluctuante terrà atq; omni plebe attentiiis 
1v : : a. M : : : ^ 3 
X Ca piri eem 
bina efuitolli quendam adolefcentulum in aera, & audire 
I Ee unen ut picone ac PREISE Pu eMESOE ut 
: OU'y 106 0 : 76095, eh^l 0 iQ0- 


(s gt e 


P^ |/4 € 14 / " / e 
£96) Cy106 0 alatvotos £Aén (oy WU OLS, $anzcIus D EF$, Sancfusfortis, 
| SaAncz ms 


:$6 Missop1a, Sivg 


—dapel as iramortalis, wiferere uelis : niliil aliud apponentes. Proclus Eji- 
fCoprt, càm fie facere populo przcepiffct; terre motus cefsàrunt. Inde 
THEODOSIuSZe(5» hoccommendavit univerfi orbis Ecclefijs. 
( Paulus Diac.lib. t. Nicephor.lib: 14.cap.q6. i Cedrenus. ) - Cantaturau- 
tem coràm altari à folo facerdote praefatio, qua & praeparatio vocatur, 
quiain ea Sacerdos prxloquitur laudes & grates DEo, & przparat fide- 
lium mentes ád. future reverentiam confecrationis, ut. furfum corda 
. habeantin cocleftibus, & non in terrenis. . Dicitur etiani Ejus Azge- 
licis , quia. Angelicis laudibus eft plenus, & in eo homincs & Angeli 
conveniuntad concinendum Regi: Vnde & altà ac delectabili voce 
cantatur, quia in illa Angelorum praeconia reprzíentantur. . Poft- 
quam Sacerdos finivit Prefationem, || Quia dg zum Co fe um eS, equum 
C falutare , aratius DEO omnipotenti réferre s totus Chorus cantat hy- 
mnum, qui partim Ángclorum, partim hominum verba comple&itur, 
. nimirum, $4zézus, Santas, Sanctus dc quon precedenti capite. ! 
Prafationisautem cantica excipienti conífecrationi affuerunt fu- 
um Cazo0£zez, non veriti,cum intera&ionis fimpliciter neceffaria, cum 
verbis Coenz & oratione Dominica pari grádu; imó vcl fuperiori tan- 
quam confecrationem fummam & caput MifIz conftituere, licét reci- 
tationem cum filentio inter neceffaria de congruo collocent. ( 4zegez. 
de fümma doctrine Pontif.) ^ . Mllum Scholafticusquidam, ut Grego- 
rius ( iz fuo Regiftro ) memorat, compofuit; qui fane abeodem Grego- 
rio minimé probatur, quod fua inferere voluerit, & orationem Domi- 
nicam neglexerit ( Poly4. lib. y. cap. 1 1. Brigeoenfis in T beodofio, Platina, 
Sigebertus, Sabellicus Enmeade.otfaa. lib. 1. Nauclerus) | Quid vero ad I- 
doli fabricam unufquifqueattificum, ab Alexandro usdue, quicirciter 
CCCLX. annosante Gelafium fedit, & prxcipué L E O aftruxerit, cor- 

. xadere licet hujus rei colle&toribus, 


XVII. 
Ofculum Pacis, 


Ei confecratione dicebatur Pax Domini ( Polyd. lib. y-cap. 11. ) Et | 
e.pa- [] 





Ds Lerruno1A SuMM A. ug» 
«dc pacificà falutatione CH Ik Y $O 5 TOMuS$ inquit: In Ecclefijs 
pacem, in precationibus, in fupplicationibus, in prafationibus, & femel 
atque iterum,ac tertió & fepeeandem, qui Eccletiz pracft, impertit di- 
«cens: Pax vobi. Et paulo poft: |. Ac non dicit Ecclefix praful j Pax 
"vobis fimpliciter; Sed Pax omnzibus: Item: moxatq; Praful Eccletiz in- 
-greditur dicit: Pax oenibus, quando concionatur, quando benedicit ; 
- quando falutem optare jubet; quando facrificium abfolvitur, & interea 
- rurfus Grazia vobis c Pax. — ( Coloff.1.) 
-. Hinc OSCuLuM P. ACIS datum fuitinter Sacerdotes mu- 
*tuó,quod INNOCENTIIL I inventum putatur, velut L EONIS 
I I. utpax in facrorum ceremonijsaftanti populo circumferretur ; Et 
utrumq; juxta Polydori ( /i&. y. cap. 11.) opinionem, ex Iud ofculo cli- 
citum, ex imitatione Servatoris,qui confueveratíuos praefertim diíci- 
; pulosabeuntes velad fe redeuntesdeofculari (S/geberr. Folat. lib, 22. ) 
At in primitiva Ecclefia charitatiscaufa tempore Coenz Domi- 
.nice przfentes mutuo ofcula dederunt: ( ZezeZ. Arezízs) Et quod in 
a&ione profitebantur, confirmare voluerunt fymbolo: ut religiofum 
illud ofculumeftet teftimonium communionis & confenfusin eádém 
religione, contcftatione etiam facta fraterndiledionis: | Etenimin- 
ter pios SazéZitatus c Charitatis pxecipua habeturcura: Prioris, utre&e 
crga DEum vivant, fefe nullaimpietate polluentes: | Pofteriorisvero 
eft, cum Proxizzo,ut decet profeflionem Chriftianam, vivere. San&i- 
tatis ofculum iterum atque iterutn Corinthiacz Ecclefix prxcepit D. 
- Paulus (1. Corinth. 16. e$ 2. Corinth. 1 2. 1.1 beffalom. y. ) amice fuadens: 
- Salutate vosimvicem ofculo Sanctos Et'Theffalonicenfi: Salurate fratreso- 
mnes cum Ofculo Sancio. CHARITATIS OSCuLuM D. Petrus 
( I- Petr. $.) commendat, demandans: J$aluzate vos mutuo Dilecfionis o- 
Jeu. Pfaltesetiam juftiti & paci fe ofculatis congratulatur. ( P/a/;w. 
$5.) Ethoc ofcülo moncbentur ofculantes,ne bla(phemando, futi- 
lia loquendo, convitia proferendo, vel hypocritico Abfolomi ( 2. Sam. 
1f. ) loabi (2-Samz. 20.) & lude ( Matth 26.) ofculotale os polluerent, 
quodaccipiens corpus & fanguinem Dominicum, fummum honorem 


I coníe- 





$8 Missopra, Sivg 





- — — —À 


confecatum effet, quippe per orisjanuam & portam ingrediente Chiriz 
fto, quem communicant myfteriorum participes.  Eideniq;monitio. 
ni Meditatio hzc füccurrere potuit ; quod Cri zsipfum in poenitentia: 
& fide; in proximidile&ione, & mifericordia exofculatus, iterum fito. 
fculaturus, ofculo oris fui; inftar patrisfilium prodigum. ofculo excipi- 
entis ( P/a/zz. 2. Cant. 1. Luc. 15.) hoceft: Hieronymo: ( 44 Dardaz.) 
& Auguftino (2.quefPion. Evang. cap. 23. ) interpretibus, quod falvator 
in carne exhibitus & manifeftatus fide, converíos peccatores confole- 
tur ccrta fperemiffi peccati & gratie erernz. De hoc oículo pacis: 
- faciunt mentionem Tertullianus ( zz "Apolog. )& Iuftinus Martyr ( iz 2-- 
"potogia ) quiclegantiffimé interczteraait: AA Qi d. a 
0 7C. CORE C. 
PUTEM 
eZuut D&, | Difeubutt. 
V B ipfa corporis & fanguinis di(tributione, ad quam veniebatüs; 
dum hzcagerentur, decantandum Canticum: A GNuS DEI (1e- 
ban. 1. )à quodam-Jgzeceztio hüc dicitur fuiffe indu&um: (Jolat.1. 22. ) 
quamvisalibi, SER GIu M- Pp. Anno Chrifti- 688: &GNuS DEI 
Miffz adjeciffe,legitur. Etiam Refponforium; DISCuBuIT IE- 
SuS,vcl aliascantioncs-de inftitutione Coenz, hodic accinit Ecclefia: 
Qua cantioncs funt conciones annunciantes mortem Domini ( 7. Co- 
riatb. 11.) ut quicommunicat, firmiffime perfuafum habeat, non alius 
quàm innocentiffimi Agni victimam, qua pro totius Mundi peccatis 
fuihiciensfuit; pro fuis etiam effe fufficienten; Et non tantum oret 
CHRISTuM,utnunqui defittat miferereno(tri, & donare pacem & 
vitam: Scd ctiam protam paratiffima & acerbiffima morte debitam er- 
ga Chriftum gratitudinem obedientix & patientiz veftigis exprimere 
difcat. ( z. Petr. 2.) uicunq; enim fine fide € propolito meliori, te 
mere & inconfideraté hoc facratiffimo epulo vefcitur, reus crit Corpo- 
ris& Sanguinis Domini. ( z. Corizt£h. 11.) a 
Posé 


— 


Dr LirTUR GIA SuMA. $5 
X1OÁME 7 Hop diem 
(Post Commmuntonem. 


- f asia perfcaà Canticum gratiarum a&ionis adijcicbatur, 
quod POST COMMUuNIONEM. appcellirunt. 


XX. 
eApprecatio vel "Benedicfto. 
Omrletisatq; perfe&isijs omnibus, Minifter populum, fauftà pre- 
catione adje&tà, miffum faciebat ; ( Nw. 6.) Auguftinus etiam ( 7zs 
Zp. go. ) fignificat, quod (oliti fint miniftri populo benedicere: Idem 
( tom. 4.12, quaflione ex utro, mixt. ) Penedi&ioinquit facerdotalis ma- 


gnizítimanda cft. 
eCPILOGJVFS. 


Y AEc omiiia etfi Chriftianum populum à prima illa fimplicitate 
Coenz Dominicz abduxerunt, adjc&is compluribus, ut varijs ho- 
minibus vifum fuit; Attamen utcunq; fcrri poterant, nec fupcrítitio- 
nisautIdololatriz jureaccufanda. Nontamen inomnibusEcclefijse- 
rant, nec codem modo fervabantur ; nam adhuc in Ecclefia Mediola- 
nenfi ex inftituto Ambrofij aliteragitur. Caterum pofteris tempori- 
bus Antichrifti Romani omnia corruperunr. ( Ferr. Martyr.) 


(OROLLARIF.M, 

(o0 "Teffimongs veterumpartes Laturgie plerafo, detmonffzans. 
V Etariinftituto fervata fuiffe, quz commemorata fünt, ex (criptori- 
... bus vetuftifimis poteft comprobari. 

ITERTVLLIANuS (iz Apolozetico) Coimusincoctum & ag- 
gregationem,utad D Eu M quafi manu fa&a precationibusambiamas 
Orantes:  Hecus Deo grata ejf. Oramusctiam pro Imperatoribus, pro 
miniftris eorum & poteftatibus, proftatu feculi, pro rezum quiete & 
morafinis. Hzc indicant fummam Colle&atum. Derecitatione veró 
Ícripturarum fübdit. Coimus ad Ícripturarum divinarum comme- 





la mora- 


do.  Missopta, S1vz : 


t t — 


morationem, fi quid p: preíentium temporum qualitas aut pramonere- 
cogit aut recognofcere. .. Certe fidem fandtis vocibus pofcimus, fpem. 
erigimus; fiduciam fugimus, difciplinam przceptorum. nihilominus. | 
inculcationibusdenfamus::. Ibidem & exhortationes, caftigationes & 
cenfura divina... Nam & judicatur magno cum pondere, &c. Hac: 
funt quz fiebant in facro coetu. Quibus & ea funt addenda, quz i-- 
dem autor alibidicit: nimirum Evchariftiam confueviffe de manu Pre- 
fedtorum fumi, &c Pofliimus in ijs verbis przcipuas Mi(T partes. | 
qua commemoratz funtagnofcere: ; 


IuSTINuS MARTYRK fcribit, ( 4polog. 2.) die Solis Chri-. | 
ftianos conveniffc, ibi recitari ait divinas literas, quibus poftea fuam ad-.. 
hortationem przfe&us fubijceret.. Quo pa&o, inquit; furgimus & o- .: 
ramus. Additpoftea;. Panis& potusad Prafectum affertursfüper qui-.. 
bus quanta cum vi poteft, gratias agit: Cui ab omnibus AM EN re-- 
fpondetur. Duo hzcverba indicant, non. ofcitanter.pretereunda.. 
Primumgratias non perfunc&orie fuiffe aas, fed quanta cum vi poffet, .. 
hoc eít, fummo affectu. Deinde C/ará vece, ca. omnia. di&a fuiffe li-. 
quet, cum populus refponderit A MEN. | DZPribuitur poftea, inquit;. 
Evchariftia , deinceps eft communis gratiarum actio; & Eleemofyna-.. 
rum oblatio. 

DIONY SIuS (zz Hierarchia Ecclefraff ica ) hac eadem fere com-. 
memorat, recitationem vferipturarum, Pf/almorum cantum»,commusnionem, ct - 
4li4, que longum effet. modo referre ;. Sed quod magis mirandum vi-- 
detur, CODICIS Corporis Chrifti mentionem minimé facit. . 


AuGuSTINusS Pater in Epiftola 5o. ad Paulinum, dum quz-- 
ftionem quintam diffolvit; quatuor voces; quz in Epiftola I. limot. 2. 
habentur, exponit. 

Ez veró fünt, dai ac, (90 60 0t, GiléUcec x. 1 Aya eclat.. 


1. Atq; dei (as ftatuit celebrationem Sacramenti pracedere. 


2s (c20 -.- 





Dr L«rruno rA SuMa A. 6l 


qoc MENDA I ev Ip ERENCODENIS IU" Com ep OPE OI NP ERROR D ioo 1 - 
|. a. weertuy ac autem preces facit; quz 1n ipfa Sacramenti adminiftra- - 
| tione habebantur; ubi quodammodo nos ipfos Chrifto vovemus. 

| 3 U]tEec autem. pctitiones:ac poftulationes effe arbitratur, quibus 
| Ecclefiz: Minifter, aftanti populo. bene precctur. 


4; Etdeniq;tvxaeiias communesgratiatum a&tioncs fuiffc tradit. 





Is PAR- 


6 T«1TunRcopiA MATUTINA 


í——— TIO EEHUR t 


— PARTIS PRIMAE 


III. Membrum: 
Ludos. 


óivec 
Explanatio Laturgodis 
QA atutina eg "Uefpartina: 
iue Ar Cum Corollario 

DcLitanis, — 

Horis Canonicis, & 

Pfalterio D. Virginis. 
[5-9 Vemadmodum in veteri Teftamento juge 
| facrificium mané & vefpereDomino offerebant: ( Ex.29; 
: | Nwm.29.) SicChri(tianos decetfragrantefidci flamma 
^ P A incultusdivini füuavem nidorem & odorem, ceu hoftias 
p 572755. 9 Deo gratas, adolere & facrificare MA TuTINAS & 
VESPERTINA S preces & Leturgodias.- 
-Denine labie mex Exordirieas folet MY STOCHOR ODIA,u- 
aperies : Et osine- biMyftz, five Sacerdoti prxcinentiex Pfalmo $t. Domi- 
wn amundabt — selabiazmea aperies; Chorus fuccinit; £05 "eum a4n- 
laudemtuam. —— nunciabit laudem tuam. 

Quo ipfo Exordio L«turgi Ecclefiaftici, & Cantores & Concio- 

natores, primó apud DEum magnambenevolentiam captant, cum hu- 
mili profeffione imbecillitatis humanz, que nenapta eft invocationi 
& laudidivinz. Hominesenim, fe mutos effe in divinis, € peccato- 
resos claufum habere, cum/Origene bwmil. 24.12 Levit. vcl fe balbutien- 
tes, cum Mofe Exod. 4. fateantur oportet. Majorem enim cum 


DEo gratiam ac benevolentiam ineunt hacfiduciz plenà invocatione 
| DEi, 











Ér VESPERTINA. - 63 





bEi, quifolus claufa labia & os mutum in Laudis divine praedicati 

nem aperire valeat; uti promiferat balbutienti Mofi Exoed.4. Ego cro 

inore tuo, docebod;te, quid loquaris Quod & Pfaltes Aezsgyec Da- 

vid arripit P/z/z. 4v. Dominus inferuit ori mco canticum novum. Hoc 

exordio deniq; de Deo gratuitam in cultum Laturgicum attentionem 

fibi cum fiducia pollicentur, fimuld; Ecclefiz cum attentionc docilita- 
" tem infinuant; quód nimirum nihil, nifi divinum, Deod; gratum, & 
. ab ipfo infpiratum, labijs & ore fint cantaturi & predicaturi. 

Cumd; Ecclefia valdé periclitetur füb piarum Letur- Deu in «diu7 
ciarum exercitiis, quz inviía funtSatanz, ejufque Organis tarium, gt 
Hareticis, Tyrannis;alijsd; turbatoribus, tàm invi(ibilibus, quàm vift- 
bilibus hoftibus, qui fzpé coetum piorum vi & armorum flrepitu, vel 
incendijs, vel clamoribus invadere & diftusbare aufi fucrunt: adversüs 
hoftilem impetum przmuniunt fefe Leturgici, hac fequenti Myfto- 
| Chorodia: quaàSacerdote precinente; — Deu i2 adjutorium meum in- 
tende, provocatur Chotrusad fuccentionem 5 Doziize ad adjuvandum me 
feflina. Quem Prologum L«iturgodie, ex Píal. 69. defumptum, no- 
bis denotà meliori commendat non tantàm Chaldzxus Paraphraftes, 
qui ait, hunc Pfalmum Davidi pro fafciculo thuris fuiffe in mani- 
bus; verumetiam ipfius Píalmi titulus, qui fonat, quod Vi&ori, five 
Magiftro Symphonis, traditus fit PfalmusDavidis ad recordationem, 
| fivein pmpéCuvor divinz libcrationisac cuftodi ; quam etiam pro libe- 

.jfa& pacata cultus divini Leturgodia impetratam Ecclefia gaudeat re- 
' «ordari, cum publica 2vauvjee, & grata przdicatione beneficiorum. Si- 
fmilem huic, Pfalmis8.titulum augent & explicant Greci L X X. quód 
fitrecordatio DiciSabbathi. Quiautem Primus Píalmi 69. verba ini- 
talia cum S. S. Trinitatis glorificatione cani inftituerit, videatur infra 
inCoronide,füb horis Canonicis. | 
AcboAcnAn S. Trinitatis fübjungituriri Lüturgodie Gleria Pati, cc. 
€xotdio; Gloria Patri, C Filio, C Spiritui Sandfo: | Sicut erar in prina- 
pto e mmc e femper, d in fecula feculorum, Amen. — Qua glorificatione 
Irinitatigratitudinem declarant L«iturgi, certi de exauditione promi 


fa Efaia 





EE UE 


- 


T. 'L:rrugncoprA MarurrwNA 





faEfsieós: Adhuc te loquente adfüm. | Primum verficulum Nice- 
na Synodus dicitur edidiffe;.& antiquiffima Ecclefia Grzcorum, mo- 
nente Bafilio does env hanc Pfalmis adjecit: | Gloria Patri, c^ Filio, c 
Spiritui Sancfo: ut publice iv reiada & ópes(jiav perfonaram profitere- 
tur. Acne novumampliüs Macedoniani dicerent effe dc Spiritus San- 
&i divinitate dogma, Hieronymi fuafü addituseft hic verficulus; 57 
CHE erat ip principio, e nunc (t femper, ey 12 fecula feculorum. &tqshos du- 
os veríus Hieronymus putatur mififle Damafo Pape, qui ipfius rogatu 
. Cosin fine P(almorum cantari inftituit. .De more dofoAoyiay hancca- 
nendi, in monophonis AEgyptiorum Pfíalmodijs recepto, di&um eft 
fupra Membro I. hujus partis cap.1.in difcurfude Chorali Mufica, & 
Píalmodià Veterum. 
Invitato- Quia; veró non fufficit, ut vel folus Sacerdos, vel tan- 
rum. tummodo Cantorum Chorus, atq;unus & alter Deum laudet, 
ad laudes gregatim conjungendas vel certé devotione unanimi atten- 
dendas, Zzvitatorio excitatur, univerfa Ecclefia, defumpto ex Pfalm. 96: 
In quo 7272077 & exhortatiomultiplicem caufam jübilandi & exultan- 
di, ex Deo ejusq; beneficiis depromtam; piis &gratis animis obtendit; 
Et &z170075, live dehortatio, ab induratione cordium, propofito trifti 
- exemplo coece & obftinate multitudinis, quein deferto periit, ingratos 
ferio ayocat. Eam autem ad matutinas Leturgodias invitationcm 
-interalia fuppeditaffe videtur Angeli cumTfraele .collu&tantis deci, & 
otatio admiratione digna: -:Dizitte7se, quia affQendtit aurora... ^ N bi addit 
Paraphraftes Hierofolymitanus: .4pproptgquar enim hora ngelurum ad 
. celebrandum Deum Gen:32. 
Vehementiautem motu Spiritus Sancti plena eft interpretatio Pfal- 
mi 96. ad Ebr. 3. & 4. extans,quod illi nimirum;qui in eternam requiem 
ingredi volunt; Chriftum nequaquam contemnere, fed afliduo cultu 
.& veneratione profequidebeant: ^ eziteyexulzemus Domino, jubilemus 
Deo falutari noftro. Quoniam Deus magnus est Dominus, c Rex magnus ft- 
er omnes Deos. .. Hodie ( vocem ejus audieriri, nolite obdurare corda veff ra, 
ficut in Meriba, fecundum diem tentation in deferto. "Vndequoq; Vete- 
res 







Er VESPERTINA. | 65 
xcs dicbus Dominicis, preces matutinas ab hoc Pfalmo exordirí con- 
füeverunt; ut nimirum animum fuum ad auícültationem & medita- 
tionem verbi cacleftis excitarent, neve impiorum Itraélitarum cxemplo 
Chriftum, ejufq; verbum quifpiam contemnere auderet. Profanis 
enim Evangelij contemtoribus Dcus juramento interpofito minatur, 
quódinzternam requiem ingredi non debeant. | 

De Pfalmodijsin Chorali Mufica fatisdidtum eft. Cum — 4jrjpbore 
P (almodijs autem, quod hícindicandum reftat, 4zpbone — cwn P(at- 
(quasordinavit Cc/zffi&zs Pp. anno Chrifti 4.26.) cantantur ; nodis 
di&zab 47i, quod contra, & Qov7, quod idem eft, quod vox 
& fonus: (ecundàm hujusenim Melodie tonum Pfalmodia intonatiíg 
abunouniusChori, & à duobus Choris alternatim cantatur, ead; abfo- 
lutà, Antiphona ab omnibus perfc&é repetitur, & communiter canitur. 
"Antiphona Grecis voxteciproca, quód viciffim canatur, inquit Polydo- 
zus (A. y. derer.inv. c.13.). Mittimus ex hac canendi viciffitudine Du- 
randi allegoriam de Caritate, inter duosnon pauciores confiftente, que 
abuno capitéincepta, € in omnibus membris confummata, ad unita- 
tem tendat, & ad commune (urgatgaudium. 
Caterüm P/aligenceraliter dividuntur non exarte, 
fed ufu fic probante, in Majores e Mizores. Mizoresfunto- 
mnes Píàalmi Davidis, & cantica veteris leftamenti. 
Majores funtex Evangelio fümpti; ubi habentur Zachariz, 
Marix,&Simeoniscantica.  Hicum afceníu, illi veró aliquot notisin 
unifono pofitis, inchoantur: & in Palmis Minoribus, quando medium 
definitin di&tioncsindeclinabiles,monofyllabicas, Hebrzas, atq; barba- 
fastum ultima cjus nota elevari folet. 
|. €ümq;Veteres,T onorum tropostriplices numeraverint; D e 
Pfalmorum, Introituum & Refponforiorum: hic 7 ropus n ydo: 
nihil aliud eft, quàm brevis Melodia,cujusd;Tonirepercuf- Evovas, 
fione incipiens,quz fingulis Pfalmorum verfibus in fine ad- 
hibetut. Et(ignificatur poft Antiphonarum finem per dictionem, in 


claufula pofitam ,.E VO V AE, quz omiffis confonantibus, /eculerum 
- «ten Íonat. K Con- 





Píalmi Ma- 
sores c Mi- 
OTE S. 


66. Lirruncopra MaruTINX 


Conftitutio Troporum, Majoris & Minoris Pfalmi intonationii 
conveniens, petatur ex Loflij Pfalmodia, vel. aliorum Muficorum in. 
ftitutionibus.. . 

Damafusinftituit primus; ut Chorusalternis vicibus Pfalmos ca: 
neret: quanquam non. nemo tradit, id. antca abIgnatio Epifcopo Anti-. 
ocheno inftitutum fuiffe quippe qui per. quictem audiviffet Angelos, 
ad eum modum vicitfim Pfalmos concinentes.. ( Po/77.deimv.L. 6.c. 2. ) 

Pfallendi rationem per A4zrizbozam, id eft, Choros, fibi alterna-; 
tim fuccinentes, primus Conftantinopoli inftituiffe legitur Chryfofto-. 
mus, zmulatione quadam. A rianorum, qui ad Oratoria íua extra ut- 
bem procedentes, intereundum ca. modulandi rationc utebantur, fin-: 
gulari quadam pietatisfpecie.. Neitaq; fimplicioresà faniori Ecclefia; | 
hypocrifi illà abalienarentur; fimilia ipfe quoque inftituit; & quidem: 
majori cum fplendore & magnificentia. ( $ocra£. lib. 6. cap. 5. e AY 
(ib. .cap.$.) — Antipbozas cnim cum Pfalmiscanendasomnino Grz- 
cos inftituiffe; ex Graco. colligitur vocabulo ; quimosad univerfasexi- 
vit Ecclcfias.. Ambrofío Xntiphonarum: cantus in Ecclefijs Latinisà. 







Sigeberto tribuuntur. Et 1V O in Chronico fub Valente refert ;. 
Vigilias, Azzipbozas, Mediolani primüm ab A4míroffa coeptas, emanaffe:! 


ad omnes Provincias. Syricius quoque Azzzpbonas Pfalmisad mi-- 
Ícuit. BaLeur.. Fuit autem Syricius natione Romanus, patrem habuit: 
Tiburtium ; in Epifcopatu Damafo fucceffit; anno imperij Gratiani &c 
Valentiniani fexto: Chrifti &nno 387. /ecunditm Profperum..— Fami- 
liaris fuit A mbrofio, Mediolànenfi Epifcopo; cujiis ad Syricium ali« 
- quot extant Epiftole: ut quz in ordinc quadragefima nona cft; & quin* 
quagefima quarta,in qua Patrem cum füum nominat. Mortuus cft 
circa annum Domini quadringentefimum, pofteaquam Romana fedi. 
przfuiffet annis quindecim : juxta verat. [o. 7: cap. 9. C ox um. lb. 8. cape 
25.ad Damafumn : decimo fexto veró fecundum l'rotperi C hronicon.. 

Re[pon- RESPONSORIuM cftillud canticum, quod plerife 
forium. que in Ecclefijscanendo velrecitandoà puero premiflz i cétio- 


ni Evangelij, vcl Epiftolz, Chorus fubjungit ;fic dictum; quod pn «m 
.cdtios- 


ET VESPERTINA. /— 63 


ANA eb EM oM 
"Lc&ionis argumento, vel documento m yftico, apte ref] pondet & con- 
fonat, per.textum feu typum maximé.congruum: — Vel quia à pueris 
decantato verfüi totus refpondet Chorus. 

De Refponforijs Polydorus hzcconfignavit: Ref] ponforia vero, 
qua novitio quidem vocabulo fic dicunt, Itali primüm invenifie trà- 
duntur. :Sunt qui Reffos/orium ctiam Gradale vocent, quod juxta gta- 
-dus függelti cantetur. ( Pol/yd. ib. y. de ipvent. verum, cap. 11. 

— ' Xtautem Pfalmorum Tropos in Tonis ex claufula Evove , fic 
Introituum & R efponforiorum ex verfuum melodia conftituunt Vc- 
'teres. Pofteritas veró tantüm Pfalmorum tropos propter rerum 
intonationes probat, Introituum & Kefponforiorum tonos ex alijs mo- 
:»dis cognofcendos relinquit. 

Dum laudum divinarum ntateriam Ecclefia meditatur TeDEwm 
'& tra&at, ab Ambrofio & Auguftino evocatur in campum | /audamus. 
ampliffimum, unà cum cccleftibus & terreftribus creaturis, u- 
niverfarum rerum conditorem & Gubernatorem, atq;generis humani 

Redemtorem celebrandi, conjun&tà probencficijsgratiarü actioni prc- 
catione;ut Ecclefia hicbencficiorum Chrifti per fidem particeps, hzre- 
ditate xternz falutisstandem ornetur. Voluntautem quidam, quod, 
cim Auguflinum, de Manichzis converíum, baptizaffet beatus 2- 
"brofrus, dixerit: — T'e DEum laudamus, Auguftinus veró refponderit: 
.d'e DEunconfiemur. | Yloiterum dicente: Zeazerazum Patrem ; hicre- 
fponderit: 7:5: 0zzes Azeeli s & (ictotum Symbolum ab A mbrofio & 
-Auguftino alternatim effe compofitum: ad quem modumin quibuf- 
dam Ecclefiis mutati Chori, vel Chorus cum Ecclefia; mutatis vicibus 
& verfibus, hoc Symbolum alternatim decantare confüeverunt. 
HYMNuS,quipoft Refponforiumcanifolet,eftlaus, m 
DEo reddenda, cum Cantico & Carmine, vel rhythmicé, vel sus, 
metricé,ad certos fyllábarum numeros coxapofito. 
o Byngum Auguftinusin Pfalmum LXXII itadefinit: HY MNI, 
inquit, laudes funt DEicum Cantico: Hymzi Cantus funt, continentes 
Jaudem Dei; Sifit laus, € non fit Dei;non cít hymnus; Si fit 


K2 laus, 


Chorali Mufica.& Pfalmodia Veterum: dequo ctiam zz fub/eq : T bes- 







69. LirrunoonIA MATUTINA. 


d M À—— 





laus, & DEi laus, & non cantetur, non eft hymnus: b VObDIet etgo, udi 

fifit Hymzus, habeat: hzc tria, & laudem, & Dei, & Canticum. 
Quzdefcriptio Hymni cum Ode pra&rica coincidit: dequo mo. 

dulationisgenere, ab alijs diftin&to, commemoratum eft in difcurfu de» 


ziaOrzanices cap. g.traCtabitur. — Etfuiffe aliquam differentiam intet 
Jfalmos, Hymnuos, c Odas Spirituales, innait D. Paulus, hzc facra cxerci-. 
tia commendans non fine diftinécta-enumceratione, Col.53. Eam Pauli: 
admonitionem Chryfoftomus, & ex illo Theophylactus, interpretati, 
Hymnos quidem.A ngelis, P/a/720s San&tishominibusadícribunt, &utra- 
que fub genere Sgzxitualzum carminum contineriperhibent. | Polydorus: 
fimpliciter differuit; P/a/zas, inquiens, & Hymzu; utrumque Grecuis 
ac altcrum Latinis Canticum, alterum Laus dicitur. J//. y. 4e rerum Iu- 
eAI. CAD. 1 3. 

Laxtitie communis Hyporum & Cantaum Theophilus Alexan 
arinus meminit; pafchalilibro primo. — De Ecclefiisetiam Infülaribus: 
atteftatur Eriphanius lib.3. Tomo 2.in do&trina compendiaria de fide 
Catholica; Mazwtizi, inquiens, Hyz;zi in Ecclefia perpetuó fiunt, & o- 
rationes matutinz lucernalefqué, fimul Pfalmi acorationes. — EtE-.. 
phrem Z£. depeztentia cap. 2. Feftivitates noftras honoremus in Pfal- 
axis, Hymnis, & CanticisSpiritualibus.. 

Hilarius autem; PictavienfisEpiícopus, qui vixit fub Conftàntios, 
primus Hymnorum carminc floruit ; & poft cum Asbrofrus Mediola- 
nenfis Epifcopus Hymnos inftituit, ideoque Hymni Aribrofiani dicuntut,. 
quód ejustempore primüm in Ecclefia Mediolanenfi cantari ceperunt, 
 Auguftinusenim refert (Jib; Cozfe e. ) A mbrofium; cüm à Iuftina Impe», 
ratrice, Arrianz perfidie damnatà, perfecutionem pateretur, inftituiffe. | 
Hymnos c Pfalmos fecundüm modum Orientalium decantari, ne popu- | 
lusmoeroris tzdio. contabefceret; quod ad- omnesfuit poftmodum de- 
rivatum. Quemdadmodum etiam Antiphonarum Cantus; fic & 
Hymnos in Ecclefiis Latinis D. A mbrofio Sigebertus tribuit, atque tar 
Hymntios , quàm -ntipbonas, Mediolani primüm ab Ambzofio n: 

Clic. 


- 


Er VESPERTIKA.. 69. 


— a t€ — — 
p DM 


effe (ub Valente, memorat Ivo is Chronico. - Etquod D. Auguft. ( lib. ^ 
Confe[[.) affirmat, Myzbrofium, Mediolanenfem A ntiftitem, canendi Z7- 





"munos ci Pfalimos morem primüm apud occidentales inftituiffe populos, 


non utique multüm abhorretà fententia corum, qui Dagzajo affignant. 
Nam cüm ambo per idcm tempus fücerint, & quod. unas cocpiffet, ab al- 


 teroratum haberi oportuerit ; non 1n]uria &ranibo ejus rei autores dici 


poffent. ( Polyd. 6. lib. dererum imvent.cap. 2 ed tob (e 22. | 
Hymnorum V efpertinorum facit mentionem Hilariusin ex pofitione, 
Pfimióa4:  Dies,imquit,in orationibus D Ei inchoatur ; dies Hymni claudi- 
dur. EtPfaloóss — IAncliat inquit, orantis populi confiflens-quis extra Eccle- 
fam, vocem s fpectet celebres Hymnoriwm fonitus, qrinter diotuorum quog.Sa- 
cramentorum of fciavefponffonem devota conf ofsiomis. 
Mané Chriftianos & P/alzzos, & Hymaas ceciniffe indicat D. A m- 
brofius, idd; à quibufdam non fa&um reprehendit, 7z libre de euo cap. 
9g. Ft Imperator T beodofius junior medius Hymnos canendo przivit; 
privato. habitu incedens, ut teftatur Niceph. //P. 7 4-czp. 7- 
Vitalianus vex canendi modum invenit decentiflimum ; quo 
Hymni ficri-canerentur, tametfi id ante eum. Gelatio & Grégorio non 
nemo aflignat;adhibuitq; ad eumOrgana, zefe Polydoro de rerum invent. 
Jib. 6.cap.2-  Durandusrcfertex inítitutione Papz Galefij; ac approba- 
tione Conciliorum Toletani & Agathenfis, Hymnes in divinis officijs : 
effe decantatos; 
Et certum eft, Hymzodiam à magnis viris eximià liberalitate & de- 
Yotione fingulari fubinde ftabilitam & auctam fuiffc. 7 beophilus 
nim Imperator multum impendit cantilenis operz, HYMNOS quot- 
dam & carmina componens, ac cancre ca jubens, de quibuse(t: BezeZi- 
atequarti Toni;quod ex Audi filia, o&avitoni, tranflatum à fe; atq; con- 
cinnatum, in Ecclefia clarà voce cani mandavit. Ac ferunt, cum car- 
minis amore illedum, in folennibus ad magnam «dem conventibus, 
ne manus quidem ad cantusartificiofam agitationem dctredtaffe, C Ic- 
rumq; Muficz exercendz causà centum librisargenti donaffe. Cedrezus. 
( Hymnum T beodulphi vide in Mi/Jüdia de Sequemtgs.) - Infefto Pal- 
K. 3 


4 AVIRTE 





70 L«irugncopra MarumINA 


marum folebatin Greca Ecclefia cantari Carmen, à T beophbilo 1m p. Mu- 
ficis concentibus ornatum: .Exite gezres, exite populi. (Zonarastomo 
tcrtio.) 

LEO II. Pontifex, virdo&iffimus,ut cjus fcriptaindicant, Mu- 
fices peritus; P/alzzodiam compofuit, Hymaéd/2.ad meliorem concentum 
redegit, artem exercitatione confirmans. — ( P/aiza. ) 

STEPHANuS Laodiceníium Epifcopus nocturnum de San&o 
Lamperto Martyre ( cujusquoque vitam & paflionem defcripfit) can- . 
tum; ItemdeSanaa Trinitate, inventioneq; Stephani Protomartyris, 
dulci & regulari modulatione compofuit, € fuo tempore in Ecclefia 
cani inftituit, anno 903. (Sigebertusia Chron. ) 

RATHPBODuS XIV.Epifcopus VitrajeGenfis, variosin San- 
&orum honorem Cantus compoíüit, circa annum falutis ooo. ( 77;- 

Lenatus. ) 

HYS8ALD4uS, nepos Milonismonachi, feptem liberalium ár- 
'tium peritus, in Mufica precipue claruit, & de multis San&is cantus 
dulci modulatione compofuit, ( Sigebert.in Chronicis, Anno $79.) 

Etquisnéfcit przterfuprà commemoratos tot pios H Y M N O- 
GR APHOS poetas? : 

MOSE S Heébrxorum legiflator, cum Sorore MARIA pr:- 
mus Hexaetrus carmen DEo opt: max: modulatus eft, five Herozcus: 
poftquam Ifraéliticum populum per rubrum mare duxiffet incolu- 
mem. ( Exod. 15.) | * 

Hymnor um Lyricorum DAVIDRex autor fuiffe videtur: apud 
Grzcos SIDON, filia Ponti, ze/fe Eujcéiv. 

Philoludzeus ait; THER APEV T A $ (ficenim ille Chriftia- 
nos anachoretas vocat ) folitos canere 77ygsos, & facra carmina com- 
ponere. ; d | 

SYNESIuS Cyrenzus Epifcopus Ptolemeentis, qui fub TH E- 
ODOSIO juniore vixit; decem Zymz»os facros Divinitati confecravit, 
qui clegantià cum antiquis certare, pietate ctiam fuperare poffunt: Eos 
latinitate donarunt Viri do&iff. Gu. Canterm: V Itrajecfenfis , hinc Fr. 


Portus Cretenfis. GEN- 





Er VESPERTINA. «or X 
GENNADIus Afr, Pont. Kom: Hyzmes fcripfit, qui adhuc. 
in facris habentur ritibus. : 
Quibus non inferiori locoannumerandi funt Hymnorum (cripto- 
ress Paunlizus Nolanus.Epifcopus ;; 4urcliz; Prudentius ; Clemens Hi- 
fpanus füb Theodofio Iuniore ;; Liceztius Hipponenfis, Auguftini ami-. 
cus. Beda venerabilis anno.732.. Paulus Diaconus; Rabantus-Maurus 
Fuldenfis, Bede difcipulus, fextus Moguntinorum Pontifex, Parifienfis 
[cholz fundator;. 7beodulphus Pontifex Aurelianenfis: Hudalbertus, 
Cenomanenfium Antiftes primó, deindc ab Honorio fccundo Pontifi- 
ce Max. Turonenfis Epifcopus fa&tus; uttaccam noftri feculi Hyzz2iv- 
gos ipsà Lufcinià füaviores, PA///ppusez; Fabricium, Siberum & alios 
Priufquam concluditur Hymnorum Leiturgia, refcrenda hic vc- 
nit perabufüm inventio & compofitio.7zzz1; fefto Jobaznte Bapriff a di- 
eati, qui noftrisin Ecclefiis corre&iüsdecantatur,; & nemininon notus 
c(t: V queant laxis refonare fíóris ($c. V nde fex Muficales vocesfunt 
defumptze, Gidozus Arctizi, qui fub Conrado II. & Henrico ITI. Impp. 
floruit; operà.. At manifefta eft. idololatria; quod Pa//zs quidam 
nomine; Romana Ecclefix hiftoriographus; aliquando fub exhibitio- 
ne Pafchalis facis; ber Jofterfer&en/ raucedinem perfentifcens, pro recu- 
peranda vocis integritate hunc Hymzuz compofucrit, atq;co ipfo Zozz- 
z€72 Vocis clariorispatronum invocaverit, cujusquippe natalidic, mu- 
topatri Zachariz.vox fit reddita; cum; ipfe pracurfor € przco Domi- 
ni, C/azz4ztis vox Efaic encomio proclamcetur. 
Tantum de Hymnis: fequitur Magnificat. 
| MAGNIFICAT 4.Virgizis MarieSwdos,Canticamab.— Magai- 
lnitiali vace fic appellatum; ode eft Euchariftica, qua Chrifti. — fat. 
matercim Sezloxiae beneficium fibi licétdefpedtz &. hum ili praeftitum, 
tum Ecclefix benefadta, gratuito & magnifice ex pollicitatione, contra 
malignorum voluntatem; collata; intimé ac medullitus celebrat. 
a ro Dfalnos, quos Bijtres vocant; ioc Marie cum Zacharic & 
HA cantico commurneratur. Suntautem Pfalmi Majores, quos 
SpiritusSan&i majori cum lucc, tc mpore novi Teftamenti, exhibito 
Chr i-- 


at 


" B LiarrugeopiA'MarTUTINA 


m Mo EPOR SN — —M 


 Chritto, infpiravit, & quidem Majoribus, h. c. przcipuis in Ecclefia ejus 
feculi perfonis, Chrifto carne fpiritud; proxime cognatis,cundemqué 

 €oràm cum Ixticia contuitis ;cujufmodi homines ob rem & corpus, ad 
fpem & umbram collatum, zzzjer/s, quàm prifci funt felicitatís ; à qui- 
bus mayis, h.e. pracipuum beneficium Dei, videlicet adventus Chri- 
fti; promiffa prifcisfa&t explentis, celebratur ; ob id zzajere: infcribi di- 
eniflimi Píalmi, quippe ad finem ufq; feculi in zajore, h. e. Novi Te- 
ftamenti Ecclefia Catholica, pleno ore & corde, domi forifque decan- 

. tandi. : 

Ex ijs Pfalmis ueyaAvvo1a fan& Leiturgodiz Ecclefiaftice pars 
maxime infignis ac ftequentiffima eft. Etenim MAGNIFICAT 
illud tam magni fecit pia vetuftas, ut omnibus Tonis, Tonorumq; di£- 
fcrentijs, cujus; Dominice ac Fefti folennitati congruentibus, poft An- 
tiphonasrité conciniinftitucrint peAczoioz periti artifices Mufici. 

Et D. LuTHER uS Megalander Magzi/zat in Poftillis dome- 

fticis feu privatis vocare dignatur Cazticum Magiff erg Ain Seife 
fatig/ quód frequenti ac decenti confuetudine in Ecclefix congreffibus 
digniflimum fit, jugis Sacrificij inftar, deftinari Lezsrgodgs V efpertizus. 
Quippe fub mundi vefpera &.fecülo ultimo,in Novo Teftamento, ex- 
hibitum Meffiam hacgratiarum a&ionc excipit cum Maria, humilis& 
indigna Ecclefia, fibimecgratulansde DEi erga humiles contemtoíque 
mifericordiáà, de Chriftiin fuperbos contemtorcs potentiá, dc fide deni- 

que Dei in promiffis fervandis veriffimà. 

Etiam omnibus emnium ordinum hominibus affiduam hanc 
Láturgian pervolvendam inculcat, fingulis conveniens argumentum, 

- quod acutiffime innuit p. m. Reverendus vir Son Mujfens. Siquidem 
Et Mifericor dia ejus à progenie ip progeniem timentibus eum. .. Fecit poten- 
tiam in brachio fno, difperfit faperbos ( Hacteticos ) zmente cor du fü : Hzc 
verba templorum valvis & Scholis afhigantur. 

Quz fequuntur: Depofut potentes ( Tyrannos) de fede, c exalta- 


vit humiles: aulis & curijsappendantur. MED 
| -Denig: 










^ —— 


| "Ev .VESPERTINA , 43 


c" n * 2 » . * * » e? » 1 , 
Denique: Z/erieuzesimplevit bonts, c divites dim lit inanes ? dome- 
^ fticisjanuis, cellispenuarijs & cubiculisadfcribantur. 


| Prazterea fcité & mirificé nobiscommendat hanc memorabilem 
B. Marie O DEN, quód perfonarum cognominum cognatíque argu- 
menti canticis,in Veteri Teftamento przcanratis, unanimi coníeníio- 

; ne correfpondeat. | 
Namad chori Ecclefizq; DEum cóllaudantis, fedulam in cafti- 
etàte & integritateoperam defignandam, A/za/, fivc illibata virgirrita- 
.tis$vronfa MA R I1 A, Chrifti mater, in Novo Teftamento prima hujus 
"carminis conditrixfuit & przcentrix: ficuti olim Mzrjazz, Mofis foror; 
' Mlnab, fivc. virgo precentrix, prima fueratin Veteri Teftamento, ubio- 
zminium primam Odez Deo celebravit, cum foeminisrcliquis, & virgioi- 
- bus, priori virorum Choro refpondens:ceu V cteresconftat eo: zic (ub- 
jjunxidea/]is2eQas & arixeoias. . Parenim cftabomnibus, cujufcunque 

- fexus € conditionis, celebrari DEum, Pfal. 148. v.10, & 15. 

., Quid? quód eodem non tantàm cum Mirjam illius, fed etiam 
HANNAE in Veteri Teftamento concinentis, Spiritu afflata hac 
Hague alterius filia Mariacanticum hoc ediderit, tam confona cum illis 

"Voce € mente;ntharum zu veluti Charit Chorus harmoniá incre- 
dibili, cum fuavi & gravigratià difrrt? concordare, aurc facili, nec pror- 
fus egrà, percipiatur exprefse. 
1 Nonne partintonant modo ctreq; Mari£? Lyc r.& Exodir. 
ia Hzc: 
Magnifítat animamea Dominum: — Etexultavit Spiritus zmeusin Deo 
Jilutari meo. Quia rejpextt humilitatenz azcille fta 5 Ecce enimex bocbea- 
, Tünme dicent omnes generationes. — Qnia fvciz mibi magna qui potens eif, 
€ fanctun nomen ejus. 
h | | liia: 
Trretnfemil neveu meni s AS v 
. ortttzü 2 ea (i Latus Domnus, facf ue eit 


PU: falutem s ille Deus us, Cr decoraboeum : Deus Jure mel y c exat- 
tabo eum. | 


L Etiam 


. 


| J LirruncoprA MarumcINA- 

* "Ws sry Ser RB Ru wid qd ie Quos x —" Tl" 
Ftiamuno orc ab utrifq; concinuntur generi humano exhibità 
DEibencficia. 

1, Mifericordiam predicant ;: 
Hzc tali encomio: 
Et mifericordia ejus à progenie in progenien, timentibus eum. - 
llla vero hujufmodi: 
Duxifhiin tua mifericordis populumifum, quem redemiflis:. Duxifi 
$n 1ua f'ortitudine ad habitaculum fancfitatis tua. - 


2. Potentiam& juftitiam 5: 
Hac: : 
Fecit potentiamin brachio fuo; differfit faperbos mentecordafui.- De- 
pofuit potentes de fede, C exaltavit humiles. - 
Illa: : 
Dexteratua, Domine,magnificata est invirtute s: 
Dexrera tua, Domine, ffegit inimicum, cc. 
Cadat fuper eos tremor Qj pavor in magnitudine brachgtui : dre. - 
. Etpaulló anté:: 
Triumphanda magnifice egit : equum Cy ajtenforem ejus dejecit 
inmare, crc. | 


74 









3. Veritatem; 
Hzc Novi Teftamenti Maria pofterior:- 

&uftepit Ifrael puerum fuum,recordatus mifericordie fg »'.— Sicut locu-- 
tus e3i ad patres nofros, Abrabam e femini eyus in fecula. | 

llla Veteris Teftamenti Maria prior: - 

Introduces eos c plantalus eos i monte hareditatis tue, ubi babitacnu-. 
lum man[ioni tue fecifli Domine , ubi fauéduarium fermaverunt. 1anus tua 
Domine. 

Ex choro Marie, quz Mofis fuit foror, hec Maria; Chriff i zater, di- 
creffa, mox videtur tàm unanimi concentu E 4 N N AE Sazueli atri 
fcf? conjunxiíTe, ut verba & fententiasnonnullas ex Hazz Ode, r..Samr 


2.mmutuata, aut inde edocta jure putetur. " 
ds 4 











ET VESPERTINA 5 
| 1. Illa inquit: 
Magnificat apimamea Dominum, dr exultavit Spiritus meus, cc. 
'Hannahitem: 
Exultavit cor zmeum ia Domino. 
2. Illa inquit : 
Fecit mihi magna, qui potens eit. 
Ethzc: 
Non eil fortis, ftcut D Eus nofter. 


3. Illa: 
Er fanéfum nomen ejus. 
E. Hzc: 
Non esl [ancfus, ut Dominus. | 
:4« Illa: t 
Depofuüit potentes de fede, d exaltavit humiles. 
JEfurientes implevit bonis. 

- oett 

Infeymi accintfà fant robore, c f'amelici faturati funt panibus. 

Deniquein utroque Hymno multa funt con(imilia, nec mirum ; 
quia confimile tradant argumentum: ibi virgo peperit ; híc ílerilis cít 
foecundata. 

Q utriuq, T eftamenti faavifsimam harmoniam : 
óconcordiam [alotfuam : Unius Chrifit, urtus Spiritus, 
wur fidei teslificationem eg. obfignationem Certifst- 
mam, evidenti[simam : qua «uel fala cJXCegalynodia 
commendattont fufficere po[[et. 

Colophonis loco poft orationem EVLO GO- Betedicamu 
DIXA.àÀ pueris imperfedz ztatis canitur: BENEDI- Domino : 
CAMuS DOMINO. Denotari quippe volunt qui- — — Deo dicam 
dam; quód omnis laus noftra puerilisfit;& imperfcüa —— $"45^* 

: La plana 





i 








ww ey Ut TTOUSAEERRCM 
» ) 


76 L:ITURCGSMarur. Er VespERT. 
plané, ad opera & beneficentiam DEi, quem laudamüs, comparata:: 
Quicquid enim dici potefl; minuslaude DE1eít: vel ifto puerorum can-- 
tü admoncemur dec pucrili im plicitate, & (implici fidelitate; à Chrifto 
in omnibus, ad regnum cocleíte contenden: ibus, defideratà, ( Marc. 10. ):- 
quam univerfusChorus imitatus, floridorum inftar Cherubim, reve. 
renter & humiliter DEi mirabilia in finem ufgj; extollit, cum grata me-- 
moriq; recordationvc. | 
Nunquanicnimingratianimi oblivione eft omittenda Ejogedis, 
Leaturgiz Ecclefiafticz evasisse claufula; quà poft ritus Leturgiz, in. 
congreflibus perados, cum gratiarum: actione, tanquam ad plus dan- 
dum invitarionc, Dco accepta beneficia referre Chriftiana pietas exigit: 
Namq; Deusille munificusett, quiex promiffi tenorein facrarijs & O- 
ratorijsad nos pervenit; benedicensnobis, ( Exed.20.) xcu &UAo^y TOC "E 
S06, dUNeynmate vue dUNDz AQ. I AULUS hocclt, Benediétur 
* Deus est, qui benedixit nobis benedicf ione ffirituali, Ephef1.  Cümq;Do- 
minuscex Sionbencedicat nobis, P/4/. 727. & populo fuo, imó Hzrcditati. 
fux Dominas benedicere fit rogatus, P/al/z. 29. c? 27. cctté protamal« 
mz benedi&ionis impetratione, ad gratz Bencdidionis remuncratio- 
nenmenos viciffim devinctos effe decet; prout Emogozz4iftà Eucharifticà: 
"Benedicamus Dominos &, Deo dicamus gratias, cspa: 
cri,cxquorum Hymno puerorum Eulogodiam defu mptam effe volunt; 
in fornace Babylonica ab igne illzti DEum omni evAc24a« genere pro- 
fecuti funt. | 
Adillam publicam Ew/egodiam Ecclefix coetum exhortatur etiam 
Regius Pfaltes P/a/z. 6 $. In Ecclefijs, inquiens, Bezedicite D.Eo Domino 
defüntibus Ifrael. Et perfolvere tenentur pij;qaod ipforum nomine fpore 
det Pfalma. 1 44. Sanétitui benedicant tibi : Ibidem iterum : Benedicat omnt 
«aro nomini fanéto eyes in feculum, co in feculum feculi. 


Laus Dro TaiNo 
& VwNr, 


Beneli&o in fzcula,: 


AMEN. 



















CORO- 


» LQirANIA 271 


"CORONIS LEITVR- 
G QDA AE | | 
(e * On alienum hic plane erit, coronidisloco ques 


Sen dam adijcere de Lttanijs, Hori Canonicis, & D. Virgin Pfalte- 


E 





3 


9 /j?, quod vocant. 
NC DE EITANITIS. 

AITANEIAE Liítagias (inepte Letagias ) à Aaravéver, quod fup- 
plícare cft, Grzcam fecuti vocem, Latini vocant 5u pplicationcs, five 
Rogationcs. Vulgo Pracefsiezes nominant, quód binos preccden- 
dobini longo ordine fequantur, à loco ad locum progrediendo, ac ma- 
ena voce orando. i ee : ki 

Quidam malunt P R OCESSIONES appellare, quia ca facri 
ficalispompa publicé procedit: Quo Graci refpexére, qui cas ze2ecceus 
yocant. | I» 

— Latiniüsdixeris SuP PLICATIONES PuBLICA S. Nam 
& apud Romanos ethnicos publicz ficbant fupplicationes, non folàm 
rc fcliciter gcftà; ad agendum Dijsgratias; fed & imminente pcriculo, 
utavcerterent, & averruncarent mala, prodigia & portenta. Decerne. 
bantur videlicet hz fupplicationes Senatus-confulto in aliquot dies, du- 


- - os quindecim, viginti, plures pauc'orcíve, de confilio.Pontificum & 


Decem-virorum qui libros Sibyllinos infpexerant, aperiebantur tem- 
pla, Divorum fimulacra in le&ulis, quibus fafciculi ex verbenis( ftrup- 

pi vocantur Fefto) loco pulvinarium infternebantur, collocabantur, 

Senatores & patritij cum conjugibus & liberis coronati plerumque: 

quandod; veró omnestribus fimul & ordines, prxeunte Pontifice ma- 

Ximo,nonnunquam Duum viris, fequentibus é veftigio pucrisingenuis 
& libertinis, ac virginibuspatrimis & mattimis corohatis, aut lauream 

Imanu przferentibus, & modulata voce pronunciantibuscarmcen. At. 
duc1itatotaurbs ad (olemnem precationem conyería vel mala depzeca- 
L3 ri vel 


78 CJAY"7DAONG XE 


ri; vel faufta precari, vel grates perfolvere pro infigni quadam vi&otià. 
V nde apparet ctiam ethnicis perfüafum fuiffe, preces communes u- 
nanimi voce & confenfu prolatas; Deo magisacceptascífe:; vnde & in- 
.terfragmenta Petronij Arbitri hocexftat diftichon: 


Nos quod, confufis feriemus fidera verbis : 
. €tfamaeiijuntias fortiistwe preces. 


Exempla fupplicationum hujufmodi plurima exftantapud Cice-... 
tonem, 3. Cat//z. Ce(arem, a. Be/l. Gallic: Livium, Jib. 21. b 4c. Lampri- 
dium, ;7 Commodo. V opifcum, £z Tacito. V ideantur Auguftinus, de civit. 
Dei, lib. ;. loh. Garzias Gallecus l..C. zracZ. de Expenf. có meliorat. cap. 21. 
7. 36. Peucerus de Divinat. tit. de Augurzs e arufhicina. | 

Apud Chriftianos Procefsiozum ufum jam inde à principio Chri- 
ftüianifmi fuiffe, teftimonio cít Tertullianuslibro ad uxorem altero; Et 
videri poteft, Chriftianos à Iudzis mutuatos effe has procefsiozes, quafi 
myftice voluerint imitari eos, qui primi occurrerunt CHRIST O, ex 
Bethania fe Hierofolymam conferenti. 

Litaniarum alie Majores (unt,aliz Migores. — Mamercus Claudianus, 
Vienenfis Epifcopus Mizeres in Gallia, Salutisanno 458. ( Polaterranus, 
cum Ptolomzo Lucenfi refert ad annum 454.) inftituit, quz triduoan- 
te Domihiafcenfiim eduntur, quo tempore rei atrocitate territis Gallis, 
in ipfo meridie lupi fcred;alie V rbesingreffz, in hominesgraffabantur ; 
quotidied; aut tellus movebatur; aut de coelo. ta&ta;loca vel ruebant, 
vel comburebaniur. JAlcimus Ávitus, V ienenis Epifcopus peculiari 
homiliá, ternis diebus anteafcenfionem celebratas, &, inde in omnem 
Galliam derivatasait. Sidoniuscadem plané cum A vito commemo- 
rat; /z Epi/f ola 7. 4d Mamercum: item lib. y. Epiff ola Ad Aprum. 

In Concilio Aurclianenfi primo, circa tempora Hormifda: Pp. 
quifeditanno Chrifti; $15.,novem annos, de Zt4z5/5. hifceita definitum 
eft, cap. 29.  Rogationces, id eft, Z/zastas ante A fcenfionem Domini 
placuit celebrari, ita ut premiffüm triduanum jejunium in Dominice 


adícenfionis folemnitatefolvatur. Perquodtriduum fervi & ancille 
ab ope- 











IRMAÉRIE T. 0 0.205 99 
abopere rclaxentur,quo magis plebs univería conveniat. - Quo triduo: 
omnes abflincant, & quadragefimalibus cibis utantur. Tranflatus eft 
hic canon iz c. rogatioses. 4. de confecrat. diff indt. 7. Hincmanaverunt 
& rcliquz funt,ctiam in quibufdam reformatis LutheranorumEcclefijs, 
folemnitates illa, qua circa ea tempora celebrantur. Vulgo vocant 
bic BetaBorbe | Verüm poft Azaperus Pontifex, qui fedit anno Chri- 
fti 534: dicitur primus conftituiflein fingulos Dominicos dies; intem- 

| plisvel circa templa habendas L/zzzis. ^ ^ A Leoze ll I. in Aurclia- 
neníi concilio pofteriori,per univerfam Ecclefiam hujufmodi fupplica- 
tionesftabilitz fuerunt. ( Fulgofgs lib. 2. cap. 1, C* Egnatia lib. 2. cap. 1. ) 
AtGregorits Magnus M. A TOR ES LI TANIAS,ficut & Pfal- 
niodias & proceffiones anno Chrifli 591. inftituit, quas omnis ordinis 
populus;fepteno ordine incedens, alternis caneret, V I. Kalend. Majas 
celebrari folitas, cum per id tempusquodam morbigenere laboraretur, 
quo inguinibus ftatim tumefcentibus multi mortalesinterirent. Cujus 
. peftis caufam fuiffe prodigiofuüm'Tiberis incrementum, Paulus Diacon* 
prodit; quód recedentibus inde undis, ingens ferpentum numcrus in 
urbem invaferat, ac ufq; có aérem tabefecerat, ut inguinibus fubito tu- 
mefadis paffim hominesperirent... Quod malum Pe/agzusfecuzdus (in 
. eujus locum Gregoriz; (urrogatus poftea fuit) precibus avertere conatus, 
jeuniim ac Lizanias indixit;fed & ipfe inter alios interijt, anno Chri- 
, flis79. Gregariusergo multitüdinem ad rém divinam hortatuseft, con- 
fütuitd; ut ab univerfa civitate füpplicarctur, fed difcretis ordinibus: ut ' 
clerus univerfusà Iohan. Daptifte templo ; prophana virorum multi. 
tudo à D. Marcellos Monachi à Iohanne & Paulo; Sanc&timoniales 
. &Cofma & Damiano; Matronz, quz in matrimonio crant, à Proto- 
NE nr OErn: 
dem virginis, cui No 22. bie eds HE. Anar ^ 
rünt,cum be Pirarenttir dept eüléng bomo bay 2e e Là Fe- 
D uenit »adeo peflentiam atrociter incubuiffe, ut po- 
Dte octoginta exanimatifint. —NecGregorij & 


populi. 





8o Tbiraswrs 
populi (iipplicantis precesincafium funt miffz. Peftilentia fenfimre- 
mitensbreviextin&taefl. — ( Sabellicus lio y. Epneadis otav: ) | 

* Dcea paulóaliter Sigonius Anno 590. Dir peftilentià Roma- 
nam urbeni affligente, Liraziam Majorem valgó di&am,in fefto S. Màr-.- 
ci celebrari folitam , inftituitfe fertur. D. Gregorigs Maczus Pp. ut ferià 
quarta prima luce clerus egrederetur ab zde$8. martyrum Cofma'& 
Damiani, cum Prefbyteris regionis fexte ; Abbates cum monachis fuis, 
abzde SS martytum Gervafij & Protafijcum Prefbyreris regionis quar- 
tx ; Abbatiffz cum.congregationibus fuis, ab «ede SS. martyrum Mar- 
cellini & Petri cum prefbyterisregionis primz;omnes pucri & puelle, 
abxde SS. martyrum Iohannis& Pauli cum prefbyreris regionisfecun- 
dz; omncs Laici, ab ede S, Protomartyris Stephani cum prefbyteriste-. 
gionis feptima ; omnes mulieres viris orbatz, abzde 5. Euphemiz cum 
prefbyteris regionisquintz ; omnesconjugio lociatz, ab ede S. Martyris 
Clementis,cum prefbyteriszegionistertig ; Efingulisautem edibusin 
hunc modum cgreffi, in edem B. Marix convenirent, ac longisibi fle- 
tibus & gemitibus Domino fupplicantes, peccatorum veniam implo- 
rarent.  luffitquin etiam, utconvocati C lericorum C hori per tridu- 
um pfallerent, & Domini mifericordiam invocarent. — "Itaqueabillo 
traditum nunc quoq; manct, ut poft M/arum Iztroituim novies Domini ; 
Chriftivé mifcricordia expofcatur. | 

' Horá igitur tertià venerunt ipfi canentium chori 2d templum, per 
campósurbisclara voce Domini mifericordiam implorantes — Dum 
autem populus füppiices ad Deum voccs effundit, repenté octoginta 
homincesin turba exanimes conciderunt. Grecorius haudquaquam 
exterritus continuó.populum monuit,ne ab obfecratione ceflaret, fed 
multó intentiüsin ftudium divinz precationisincumberct. lnterim 
jndies magis peftilentia feviebat. — Ad ceteros autem cafus, quibushos 
mines paflim abfumcbantur, hoc ctiam mali acecfferat, quód multi 
cum ftetnurarent; alij cum ofcitarent,; rcpenté fpiritum cemittcbant. 
Quod cüm fzpiüs eveniret; confuctudo indu&a eft, que nunc etiam ob- 


fcrvatur, ut fternutantibus falutem precando, ofcitantibus fignum TE 











GLrrARrTX Y [N $1 
o CTOGUN d PIU NGegt Bá Oe OP UT ERVODINCR CUN 4» "- 
: ^ isori ád movendo, prefidium quzrerent. Quibus rebus permotus 


"Gregoriuiad cxtera cocleftis irz piacula, anno sp. rcligiofam in die Re- 
(c yJrrecfiogis tupplicationem inftituit, atque idiehhi in pompa fanttam 
| "Virginis DEigenitricis imaginem extulit. ; Ezcexore cjus Lucz h- 
| -vangelifte manuaffabré ad vivum cxpreffa, jam tumin ezdc D. Maria 
| ad przíepe in Exquilijsfita; eximià populi religione confervabatur. Fa- 
. 4&umeftautem, ut imaginem ipfam, quácung; ferretur terrà, petülentis 
E cli gravitate cedente; optata falubritas (equeretur. Qua de rc Deo 
gratulantibus omnibus, ccce Angelus fanctam virginem his vocibus e 
» -€aloalloquens cft auditus: Regtua cale letare; AI rein jas tta quem "HETW- 
| SE portare, ellelzias Refurrextt, freut dixit, alleluja. Ae: Quam ubi Gre- 
. Borius autibuserationem excepit, ftatim divino infin&u, fpiritu fcili- 
. &et,in huhc modum explevit ;-072 pro nobis Deum, alleluja. Exinde 4n- 
tiphoza folennis Ecclefix pafchalis argumento Ixticiz manfit. Neq: 
ita multo poft Angclus füper Hadriani molem aftans, ac ftridtüm mu- 
| €ronem vagini recondens confpc&us ctt. Quovifo Gegorius ex- 
| bilaratus, converfo ad populumore; Bono, inquit, omnes animo e- 
: ftote:: nam optatusdivinz irz, ac furentis jampridem peftilentiz finis, 
Deoipío annuente, oftenditur. Ato;ita, ut ille przfenfit,ipfe deinde 
morbus clanguit. . Abhacre moli S. Angeli nomeneftinditum.- Hac 
€x Ritualibus recenfet 5/zosius lib. z. Re€ni Italie. - Vnde quid fide 
dignum fit & recipiendum; prudens lector facilà dignofcet., Stephanus 
3. Pp. nudis pedibus Litangsincetlifie legitur ; anno Chrifti 768. Latani- 
«ctiam ante feftum Afcenfionis infituit ZZrizzzs, anno Chrifti 800. 
..., Sed controver(ia eft, quam obiter attingere libet, apud Iuris Pon- 
tifici) confültos; Anad has Litanias 'iverogationes publicas & procef- 
fiones tencantur accedere omnes Clerici territori 5 vel duntaxat (ut lo. 
Suuntur) omnesde territorio ba ptifmalis Eccle(iz? 


| 


Mos Et quidem Ar- 
chidiaconus, celebris cjus Juris interpres, zz c. quando. 38. difé izicf. exifti- 
mat, 


53 quodomnes clerici Epifcopatustencantür fingulisannis venire ad 
Hparias ad Ecclefiam majorem. Argumento utitur hoc, quod zz4.c. 
4"5//29, &quiparentur Litaniz & Concilium. Jam veró ad Concilium 


LI 


— quot. 





82 Honxz CANONICAOS. | 


— 





HMENDENMND.. | | 
quotannis bis. comparere tenentur.. c. pr quer c. non oportet. Qv tok. dj. 


Jf tuck. 18. 
Át veró Abbas Panorm.z c. zigus. de ex vef. panes Felin.in c.di- 


lec us. de of fc. ordinar. Cardinali dz Clement. unie. de relg.etr vener. fandt.. 


ab Archidiacono feceffionem fecerunt, & opinantur folüm teneri eos 
Clericos compatere, qui funt interritorio Ecclefix baptifmalis. Quo. 


tum opinio, utantea receptaerat,; ita 6c in Concilio Tridentino nupero. 
confirmata cft. e/fion. 2 y. c. 1 2. dereformat. Tohan. Garz. de expenf. de- 


emelior. cap. 21. n.37. C feq.. 
Atq; hzcde Litanijscüm minoribustüm majoribus. 


DE. HORIS. CANONICIS.. 


P Receshorarias fivc.C A. N ONICA S, quasvocant, Hieronymus pri-- 


(4, Eufebio Cremonenfi & plerif3; alijs, qui cum co vixerant, infti- 


tuiffe fertur; quibus divina in T'emplis laudes canerentur, quas Patres. 


deinde receperunt, imitati carmen Davizrs.dicenüs: Septies 17 die lan- 
dem dixi tibi. Sunt autem qui.tradant; & inprimis D. Cyprianus mo- 


rem celebrandi primam, tertiam , fcxtanx & nonam horam à Daziele- 


fumtum, quódille terin die pofitis humi genibus patrio ritu, mano ho- 
rà fextà & noná precaricontucviffet: Ita,tefte D. Hieronymo, TRIA 
(^ Junt orandi tempora : mane, id cft, hora tertia, quum Spiritu San&o afflati 


funt À poftoli : /exz4, quum edendum eft; fic Petrus.À poftolus, volens: 


cibum capere, afcendit circa horam fextam in coenaculum orandi cau- 
Ía: 2024, tüm idem Petrus& Iohannes perrexerunt ad templum precan- 
digratia. 

Poftea PEL A GI«S II: (Sieeberto c Cranato lib. 2. Metrop. z-te- 
fibus.) decrevit, ut ipf feptem. Cagonice bor« quotidie à Sacerdotibus 
recitarentur, velut prafens remediunt humanz imbecillitatifuturutn 
quo ficuti IuS'TuS /eprres in: die cadit; ita perorandi curam totiesre 
fuürgat. (.4pzo Chrifli y y.) 


Singulis autem horis Gregorizr prxfationem dedit initium pal. 
mi 


Hon £z CANONICA. 85 


miDavid: JDEwsigadyorium meum intende ; Domi- Dauiy adiuto- 
ge ad adjwvandum moe feffina: fubjecitque Hymnum il- rium meumin- 
lum; Gloria Patri (o Filio, C Spiritui faucto. vt t Ai Ou 
Vttotidemetiam-hore in honorem Deiparae Virginis G ii Pet 


quotidie recitarentur, inftiruit Vrbana ]I.in concilio, | 
quod in Gallisad Claromontem habuit. — Et Hieronymus vogatu Da- 
zat digellit Pfalterium in feptem partes, ad numcrum dierum unius 
hebdomadz , ut quilibet diescertum Plmorum numerum haberet, 
quicaneretur...|. Quod ita diftinàum nunc ex ipfius Damafi decreto in 
-omnibus templis legitur. 

Ferturidem Pontifex omnium primus, rogatu Hieronymi, (7e/fe 
Sigeberto ) Hymnum qui tribus divinis Perfonis redditur, ad extremum 
quemq; Pf3lmum adjeciffe. quem in Nicenoconventu editum memo- 
xant. — Damafus inttituit, ut ad fingulas horas canonicas recitarctur, 
prefsà tamen.voce, S Y M B O L u M, quod ad differentiam Niczni 
Symboli vulgóbrevius,& APOSTOLICuM appellatur: quamvis 
multi tradant;ifind nonillud in Niczno concilio editum. Polyd. hib. 6, 
C4p. 2. de Imvent:verum ') 

Dc horis Canonicis hzc fufficiant. 


DE PSALTERIO D. VIRGINIS. 


Odusorandi per rotulosligneos, quos vulgas modó.Precu/zc, mo- 
|. dO Pater noffros appellat (ijnumero quinquaginta quinq; perfora- 
tita ordine diftinguuntur, ut poft denos finguli majufculiaffiganturfi- 
lo:&quothi fünt; totics Dominicam precem ; quotilli; toties Angeli. 
.€am falutationem ter numerum incundo recitent, terque Symbolum 
breviusinferant. EtidD. MA KRIAE VirginisP S A LTERIuM 
nuncupant) à Perro Erez;j514 Gallo, Ambianenfiinventus, qui circa an- 
num Sal. M XC. egit cum Zrbazo, ut bellum Afiaticum à Chriftianis 
Claromonte fufceptuni fuerit, quo H icrofolyma recepta fünt. 
Hodie tantus honor cjufmodi calcülis acceffit,ut non modo ex 
ligno, füccino & Corallio,fedex auroargentod; fiant;fintd; mulieribus 


M 2 inftar 





84. PsarrERIUM E: VftRCINISe. 


MÀ Á——— M —— 


inftar ornamenti. ( Polyd. lib. s.c. o. derer. is vent.) Nimirum rationem. 
habuit ille vite militaris ncgóciofz fimul & otiofz, ut quantum ab ho- 
ftibus carnalibus daretur otij;id contra hoftes fpirituales impenderetur; 
fatiüs effe ratus, Oratione licet perfundtozià , quàm ludo vcl fabulis. 
tempus fallere. | 1 


Ceterüm cüm non quàni multe, fed quanta cum fide preces fi. 
ant, xaodicyyosns ille fpe&are foleat: omnibus in univerfum in omni 
vita cum Chrifto femper orandum crit, ita quidem, ut preces poride. 
3entur potius, quàm numerentut. . 8 





ul. OC WEHEBIÓRIA OnocaNICESC 94: 
erEDUN s UNE s ba ' e j * Mc ESRB SM mt 
PARTIS PRIMAE,. 
I V. Membrum: -. 
THEORIA ORGANICES SIONIXE: 
| | hoc esty. | 
ContemplatioInftrumentalis Muficz, cüm1in Vcte-: 
: ris, tüm Novi Teftáàmenti Ecclefià ufitatz; 
£x Bibliis, £celefia Scriptoribus antiquis 69 recentio- 
vibus, alj sá, Autoribus collecfa.. 


at at] — M — ated i E p VER t atc t t 
" ————3 


15. CA B.ILTe, 


- Dee Autoribus cJiGoftca In[wrumentalis eg! quidem 


cre, carnunibus Pfalpporum ad cultus divinos à Recióus r po-- 
pulo Dci adhibita sitem, de propofitione c fammi 





2 


huius T beoria... 


AN VBAL (momen Sam quod à patre Layeech Iubalt indi-- 
[ A tum videtur, à 52v Sono, clangore, buccinatiose c» producfi- - 
a one Iubili defcendit. — ESE autem 133^ à verba n, qued 
VE ducere; producere; deducere (7. reducere ftevificat : amic bc 
299 «y ase Dit C^timtten vnb Dcr $fatna in bcr Mufic, bor vno tieff/ 
vemifse wnb/ubmifse sugefalien pflegen: 2tucb vie Jojaut ai Parma ato? 
$c toerbocn / Paber bae Deutfche QE ort Cfatic) vno aicinttbintcrvallum 
tómpt. Ex quo patet, c patrem Lamech, Muficum primum vel faltem Mufices 
baud ignarum fuiffe.) Genef. 4.21. memoratur primus Autor tra&anti- 
um Citbaram, C Organum :.. Quibusnonuinibus per Synecdochen com- 
prehendit Mofesomnia Inftrumenta Muficaytüm Aaa, feu.xes «à 
qu Ariftoxenus apud Athenxum /.4..Dipnofoph. iral Uum 
tüm ei five Quz vea; qua digitis ventotie moventur. Y 
i. ues Rind. exeratio publico D A V. LD primus confti- 
"tores Ynüixumoentis praftó cfe, ut r. Paral. cap. T j. v. 16.annota- 
3 tuna 






is 


86 TH£zoRIA OnGANICES. 


——À M —— HÀ QM ——— 
m —— 


tum eft; Dixit Principibus Levitarum, ut conff ituerent de fratribus fm Can- 
Fores iz: Organs Mujicorum, Nablzs videlicet, d Lyris, d Cymbalis, ut refona- 
rerin Excelfis Jomitus letitia. | | 
Patris fanctioni SAL OM OONEM fübfcripfiffe z. Paral, y. in- 
dicatur: zs Templienim inaug ur attone egqve[sifunt Sacerdotes, 24m Levi- 
te quim Cantores, 1d eit, C qui fub Afaph erant, c qui fab Meman ef gui 
fiib Idithum fily e ffatres eorum, vefhiti byfsimisyCymbalis d» Pfaltergs e 
Citharis comcrepabanty flVantes ad orientalem plagam Altaris. j 
Atq; poéticé; ac organice pfallendi ftudio, P/zzi non folutá & 
liberà, fed ligatà & numcerisaftri&à oratione funt à Davide confcripti. 
Id quod non tantàm Titulus & Epigraphe oftendit, dum Pfalmi Cazzice 
& Hymni dicuntur , có quód metrico dictionis gencre.conditi fucrint; 
(quia vero nonunum adhibuit Propheta carminis genus; fed varia, i- 
. deo fa&um éft;ut tota ratio facrz iftius po&(cosoblivione fubmerfa ja- 
ceat, unde qui illam eruerct; nemo haGenus fuit) verüm ex Muficisin- 
fuperInftrumentis patet, ad quorum pulfationem & harmohicam mo- 
dulationem Píalmi in Tabernaculo & Tem plo decantati funt ;quod fi- 
eri non potuiffet, nifi numerosillihaberent. — — ' , 
Atteftatur idipfumfephus lib.7. Antiquit : Iudaicarum cap. 10. fic 
fctibens: Certerz;zz D A VID perfuzcfus jambelli ac pericula, c im altifsr- 
fma pace degens, varto genere carminum Odas e Hymaos in bonorem DFi 
compofait, partim trimetra verfu, partim pentametros Inffrumentisg, Muficis 
comparatis docult Levitas, ad pulfum eorum laudes Dei decantare, tàn Sabbati 
diebus, quamin ceteris Feffivitatibus. 
Difcrepant quidem Patrum fententiz dealio, quàm Davidisno- 
.mine, Palmis praefixo ,.cüjufmodi eft, 4/4ph, Ethan, Iditbua Filij Co- 
re, &c. Eoscum Davide, Mofe, Salomone autores Pfalmorum faciunt 
Ifidorus Jibro de offícgs, Hieronymus iz Epiffola ad Sophron ; .Athanafi- 
us iz Synopfi Sacra Scripture. Quandoquidem z. parat. 29. )31& verba 
feu poémata, ut reddit Lutherus, Pfaloyorum aque Afapho ac Davidi 
affignantur. Etquemadmodum videntur didi P/abmi Le David Spi- 
ritu San&oDavidi dicati; ic infcriptos efle volunt Pfalmos Le-4/ 


Jap 





Turonra OncANICES. 87 





aph à Spiritu San&o infpiratos "fao & Lilaei Cora id cft, filijs Co- 


1 


rz divinitüs fuggeftos. Attamen Auguflinus/b. 17. de Civit. Def, c. 14. 
Caffiodorusiz praefatione Pfalterg, Afaph, Idithum, filios Core non autores, 
fed adminiftratorcs, Pfalmos cüm voce, tüm Organo decantandi, fta- 
tuunt. Siquidem de A/apho, Idithum, Heman & rcliquis z: paral. 1 y. e 
16. Gr. 2 s. 2. Paral. y. exprefsé fcriptum cít; quod David illis minifteri- 
um cantandi; & Inftrumentis Muficis ludendi demandaverit.. Et 7. 
Paral. 2 y. de ijídem legitur; quód in Citharis prophetaverint. Sole- 
bantenimad Citharam & aliaInftrumenta Pfalmos vivà voce decanta- 
rc, quod non abíq; peculíari agitatione Spiritus Sancti fiebat. Isenim 
hoc medio inillis id temporis excitari € invitari voluit, id. quod etiam 
ex hiftoria Elifzi 2: Reg: 7. luce meridianiclariusclucefcit. 

Cum quo confonat; Sabellicus; Ezzeadzs 1. lib. 22. DA VID* 
Rex , omuibus gentibus pacatis , Religionis: feudia complexis , HY MNOS 
TRIMETROS eZidit, eam bis: PENTAMETROS V E R- 
SuS plurimos; qui Sabbathis, FefHisd, diebus facris folennibus camerentur : ad- 
kdirbs DECACHORDAM CITHAR^AA M, &c.. 

Qualia veró. prifcis temporibus fuerint Zz/fruziezz4; ne divinare 
quidem poffumus;Iucundum tamen crit néccontemplatione indignü, 
przcipuas Inftrumentorum: fpecies cünr ex: Pfaltezij Davidici, tüm ex 
Motis, Prophetarum, aliorumd; Hagiographorum officiná depromtas; 
inthecatrum prodüccre; atqicorundem ufum cum Antiquitatc Chrifti- 


ana; & pijs litere conjecturis & Allegorie myfterijsquafi adumbrare & 


animadvertere. . Denique Organicam, Novi Teftamenti Ecclefiz re- - 


, €eptam, affertamd; adducere... 


ded prius de varia.Chori Mufici cazditione, qualis fab Davide aljsq. prs prin- 
Cibibus Iudags f uerit y itemmd, de titulis, pleri, Pfaluus prefrxis acemdum 
ejfe exillimavimus. . | 
Quàm accurata enim fuerit Chori facri infttuáio quàm ftipata 
dip quàm ordinata in eo officiorum fundo &fíedu- 
85 quàzn denig; magnifica erga Cantores in victu & a- 
mitlu. 


» . D | 
"e* "fYuroRIA ÜOnGANICES. 
mi&u liberalitas ; jucundum eft contemplari & aufcultare 
Infiru&ionem & majeítateri Chori Levitarum , adcóque Mufi. 
-Gorum & ztas.certa, & numerus fatisfirmus edocct. 


——-- 


—— 





(S/HPARERIEU! d EROR dios 
4De LET AT E Levitarum adeog, c2Guficorum, : 
- eum conciliatione diverfa fpputationa C Aaagore. | 


Mnium Levitarum exercentium opusin mini- 
fterio domusIchovz, zzizifferíum incipicbat AE'T AS ma- 
L- /A8 tura & florida, finicbat profecta: & languida. Eligendi c- 
uZGP7TS/? nim erant à nato triginta annos & deinceps, ufq; ad natum 
quinquaginta annos; quod preceptum füit Nw 4. v. 3. C 43. V. 4. pra 
ftitum item à Mofc, Aaronc & Principibus Ifraelis, didus locis ; etiam 
à Dayide 1. CEron. 2 $3: v2. 
'J:Diverfa autem videntur Zz/ría nist/eerg (tatui..Sic enim. Aw. 4. 
v. 24. G". 1. Chron. 22, inquit textus:«. Hoc cft, quod ad Lcvitas attinct 
A nato vigizti quing, 4nnu & deinceps venito Levita; ad militandam mi- 
litiam in miniftcriotentorij conventus, id eft; ad confiftendumin fta- 
tione cam rcliquis& obfervandam rationem minifterij. Hic quina, 
"wnnorum difcrimen intercedit; ..Quod ipfum quinquennium vel fpaci- 
umquinqueannorum à viceffzo quinto ad triccfimum annum l.cvitis ad 
tyrocinium primum venientibus datum fuifle arbitrantur diveríi nu» 
mcri conciliatores; ita ut vVieintt quina, ampos nati reliquisaccenfi mini- 
ftrare tenerentur ; fed anno demum 77igeffzze (uum munus plené exfe- 
quiinciperent; ad miniftrandum itaque elcdtum fuiffe 7 rigezarium in- 
tclgimus, comprchenfis inftitutionis premiff annis. 
At n Chron. 23.7.2377 26. Cr 2. Chron. 31.16. c Hexra 34.44. exer» 
.ccntes opus in ayii/ferio fuiflc à nato wigizti apzes & deinceps legun- 
| -£üt-. 

















THuroRrIA OncaxNIcES. 89 








*ur — Quoin loco, puta, notat 7reze//iz; fccundum numcrationem 
communemIfraélitarum omnium : quia Zzeziad illam etatem ufque 
fignificabantur appellatione 7 4ph , id cft, parvulorum. ( z. Cro. 27. 
7.23). Etfiidex quotundam locorum analogia credibile videturcf. 
fe, Levitas inde à puero fuiffe Cazechurzezos ad vigefimum annum uf- 

que: po vieejmmum fuiffe admiffos in óbfervationem miniflerg, ad 
quod erant inftituti, fed S«»pixzy f(olum ad quintum Cr vigefimumu(que: 
Ex eo tempore fuiffe occupatos in fecundaria quadam adminiftratio- 
ne; donec zrzgef/mum attigiffent. ^— Ind; hunc modum á Davide, Ga- 
:de & Nathanc Prophetis, legitim& conflitutum effe ex verbo DEi, à Sa. 
lomone & Ezechia frequentatum diferté dicitur, ( 2- Chron. $. verf. 26, 

C p. 2y.) 
Atque hzc collatio & conciliatio diverfitatis de xtate cleai ad 
minifteriumá nato 20. 25. & 30. annos fufficiat. 
Ea autem fupputatio ab initij & functionisanno 30. uti € 25. ad ter- 


mini& vacationis annum 5o. rationibus non carct evidentibus. In gc. 
nere enim Theodoretus 4442/77 7. i Num. arguté exponit: gre yn 
m TÓÉU TI "nAIXÍO, TEC OUX £y 7) c'yaSay Xo4 7 xa- 
^s / ^ c [a] N ? / $/ A ^v 
xy doxes Ww, v T£AóUToJa. db "oJ &Vésteoy fyd có (Gua, 
aroxete Gíyun vo] vl1u) *ysórifz X04 TO Yee, xo] lu) udp 
P MATTERS Vv»yie,16 € ài 0 r8 (ut oc crevze. Quo. 
niam, inquit, pr/zza atas non habet plenam bonorum & malorum dif- 
Cretionem : poffreza veró debiliore cft corpore, ideó fecernit tüm jg- 
UEhtuter;, tm Jezecfutez : illam .quidem ob imbecillitatem animi: 
aC Veró propter corporisinfirmitarem. 
In fpecie deanno 2 $-ad so. Ifidorus &AMpytoiCet (4p. 6. allegor. 15 
Num. & citatur iz decret. distinct, 77. cap. 1- in vereri fge; Quid per 
annum 4giz£55; ac vieefrmum, in quo flosjuventutis Oboritur, nifi con- 
tra unumquodque vitiorum, bella fignantur? & quid per quizquagena- 
: N Yu, 


jo Turoni& ÓncANICER. 


rium,in quo & lubilzi requies continctur, nifi interna quies, edomito' 
bello mentis, exprimitur? quid veró per vafa tabernaculi, nifi fideli- 
um animz defignantur? Lcvit& ergó ab anno vigeffmo cr quinte 
tabernaculo ferviunt, & quinguagenario vaforam- cuftodes fiunt: ut vi- 
delicet, qui adhuc impugnantium vitiorum certamina per cotfenfum. 
delectationis tolerant, aliorum- curam fu(cipere non. przf(ümant: cum 
veró tentationumbcella fubegerint,cum jam apud fede intimá tranquil- 
litate fecuri funt; animarum fortiantur curam.( $ed qui bac pralia fibi per- 
Jefe fubigat, cum Paulus dicat K om.7.v.23. Video aliam legem t membri | 
mets repugnantem logi ysentis mea, ci captivwnm ducentem me in lege peccati? 
Sed est aliud bella fortiter perpeti, aliud bells enerviter expugnari « in iff a 
exercetur virtus, ne cxtolli debeant zia tliis omninó extinguitur, ne fubfifd ant.) 
. Verum hzc magis placetanagoge, przícrtim.deso. anno ad 50. 
I. Sacerdotali quippe muneri, non quivis promiícuà clectione prz- 
ficiendi, qui imocriti & ineptr funt, & nil prater velle afferunt, (' Magi- 
Jeratus enim, ut przclaré illud Biantis videtur di&um, virum off eudit ) 
íed cosqui moderationis & difcretionisfidem faciant. Tricenarim 
etenim ex tribus denarijs compofitus numerus; perfectionem quan- 
dam fignat roboris virilis: & ufque ad illud tempus, Dionyfio anno- 
, fantc, proficit homo in rationis vigore ac viribus corporis. 

Maturitatem omnino xtatis, quz cum prudentia & grávitate con- 
jun&a fit, rcquirit DEus, & ad. cultum (uum non nifi judicio firmatos 
üfuque edo&tos vult admitti, cum adolefcentiz protervz intemperans 
lafcivia & przcepstemeritas & imperitia debitz facrorum venerationi 
rion exiguum paríat contemptum & profanationem. Et C/ri/Zus ipfe 
nonmpriusquám trigefimunreffct ingreffusannum , docendi minifteri- 
um fufcipere & fübire voluit. | Quoipfo'& hunc Legisapicem explens 
ad zzifferium liberam etatis cle&ionem & Chriftianam in annorunt 
fupputationc licentiam obedientia fua nobisreftituit ac reliquit, ut et- 
jam juniores afpirare & admitti re&té poffint, ad »»iziferium Ecclcfiati- 
cum, cujus efficaciam à nullius xtate pendere certum eft; a(iipulante 
non tantum Novi Teítamenti fcriptore Apoftolo £pi. ad T imoth *- 

e 





Turonra Oncasrers; | 91 


€45.4.7. 12. Nemo contemnat juventutem tuam verüm ctiam apud 
Vet. Teftamenti Notarium Ieremiam 17. cap. verf. 7. ipfo DEo prote- 
ftante: Ne dicas, puer fum ;ad omniaad quz mittam tc ibis, & univer- 
fa quz prxcipiani tibi loqucris. | 

(o Kaxdiar itaq; animadvertimns in Decreto, quod aliquem ad 
Sacerdotium. promoveri ante fricefrzum annum vetat: vcluti Cazoz 
habet 1.2/7. 74: Siquistriginta annosztatisfuz non impleverit, nullo 
modo Prefbyter ordinetur, ctfi valde dignus fit. Et Cazez2. Nemo 
Preíbyter confecrctur, qui minor triginta annisfit. Cezoz «.. Prefbyter 
ante 3o. annorum ztatem non ordinctur, quamvis fit probabilis vitz, 
fed obícrvet ufquead prefinitum tempus ; Dominus enim nofter Icfus 
Chriitus trigefimo annoba ptifatus cft; & cunc predicavit. Cujufmodi 
Canones ipfi Pontificij obliti, abolitos cos.effe voluerunt, aut certé fuis 
exemplis.effecerunt. Quandoquidem Sixtus IV. Iohannem pue- 
rum, Ferdinandi R cgis Neapolitani filium Tarentinz Ecclefiz przfe- 
Cit: Leonem X. filium Laurentij Medicist;. annorum puerum, Cardi- 
nalem conftituit IN NOCENTIuS VIII, 


2. Exannorum diverfa fu pputatione ad prxparationem & fun&io- 
nem minifterij, & ad infpectionem hzc quoqueoritur -dnuacoge: Pet 
faltum ad füperiores gradusquofvis promifcue admittendosnon cffe. 

azianzenus 7z /audjb. Bafily mauticam vult obfervari legem, quz guber- 
natOri primüm remos committit, deinde ad proramcollocat. Et |e- 
gem fimiliter z;/z7e57, quz militem primüm delcgit ; deinde centu- 
Tonem, tum Imperatorem. Paulá pof? : Cum nec medici, nec pictoris 


29: multos colores mifcuerit, variasdue formas penicillo expreficrit: 
A ntiftes contrà facilé invenitur, non claboratus, fed recens quartam 
ad dignitatem fimu] fatus & prove&tus, quemadmodum Gigantes Po. 
tx hXerunt, Vno die fanctosfingimus, cofque fapientes & eruditos 
cfle jnbemus, qui nihi] didicerunt, necad Sacerdotium quicquamante 
€ontulerunt, Pieterquam velle. | 


N a UA&r. 


91 Turzonra ORGANICES. 


IlActz(ouop ot9mutsoó? oc dio ovc, wo]. (CopoUe. voy 

/ N H N / » / eso 
x6 op, TOUg 0UdEy Cours, ovd ToU fBalluov «eg- 

, / / a y 
&Vé*yxeyloLc 1e zio. (G0 (2oUA&c)04. De concilio Cyprianus //f. 4, 
t4p. 2. dc Aurclio Z^. z. ep. y. 

Notatu quoque digna eft quinquagenarie etatis vacatio & cef- 
fatio grandioribus conce(fa, ut tamen preeffent autoritate, don 
confilio tanquam Ephoriluniorum & dudores. —Qw/zquaginta eni 
44505 nato licentia erat revertendi à militia facri minifterij, ita tamen 
utin aliosobeuntes. militiam in tentorio conventus, infpectionem hà- 
beret. Nu... 2p. € 20. Namcum robur corporislaboriof(a ifta 
poftularet provincia: Senibus ctiam aur jam fathifcentibus aut lan. 
guefcentibus miflio dabatur tempeftiva, ne qua zzizif?er facri pars ob. 
etatis infirmitatem neglecta jaceret, ut fupra ex Theodorcto annota- 
tum; Siquidem vis corporis à 5o. anno decrefcere incipit. 

"Anagoge hinc elicitur : 

1. Non urgendos nimis effe ultra modum, qui fe alacriter impene 
dunt: nec exigendum plus, quàm facultas patitur. 

2. Senes non prorfus tollendosac removendos effe: fed junioribus. 
Infpectorum loco praficiendos. Agreftes itaque & inhumani funt 
hodie, qui fenes de ponte prorfus abijciunt, & ob quemvis languo- 
rem fpe numeró benemeritis& dignitatem eripiunt ac pené vitam. 

"tque batienut de Levitarum adeoz, Muficorum atate a4 minifteri- 

um /a/Cipiendum (i depanendum. 

Sequitur frequentia Chori & firmus Muficorum numerus. 


III. Carur. 


De INCumera c2YGuficorum. l 


SJ merus cXGificorum IDavidicorum non exr- | 
Wes guus in Levitarum Catalogo & recenfione ampla connu- 


r 





p—á o nnia cditR d 










Num. i 


THEORIA ORGANICES- | 53 


— Numerus Levitarum per familias fuit: 38000. 
Colliguntur fic: 





Qui pracffent operi domusIchovz. - - 24.000. 
Moderatores ac judices. - - - - 6000. 
lanitofes- — .* : : - . - - 4000. 
Laudantes Ichovam Inftrumentis — - - . 4000. 
38000. 


Huic integro Catalogo Levitarum, Chorus quoq; Mrficorum con- 
numcratur, quorum fuerunt qaa/er zzille, annumcrando fcilicet cum 
Difcipulis Do&ores ducentos octoginta o&o ; de quibus 7. Chron. 2. 
cap. v. 7. diftintionc Tremelliana; — Fueruntd; numero illi (fflg Afaphr, 
Heman, Idithun ) cum cognatis: fuis edo&is Muficam: Ichove, omnes 
Docfores ducenti ocfoginta ocfo. 

Chori bujus amplifsimi &]aZiay maxime decorarunt & ftiparunt z- 
ginti quatuor ordines, quorum difcrimen DEo fortitione reliquerunt 
&qué parvi atque magni, Do&ores cum Difcipulis: qui non tantum 
1. Chron. 2y. xecenfentur, verüni etiam Nehemig cap. 12. ve7/. 9. pertin- 
guntur. | 
! Porró in libro Hezr cap. 2. v. 47. ad templi reftaurationem à rc- 
ditu populi ex Babylonia recenfentur Mwfrci pofferi Afaphi centum «ie ii- 
tiofo Capite Hezre dicto v. 6 y. Cantores C Caztatrices ducenta lezun- 
tur, quos Levitzad revocandum in ufum Muficam facram (quam fe-. 

ptuaginta annorum captivitate oblivioni tradiderant) inflituta 
profe&ione pecunia compa- 
rarant. 


ir . 
A C IS xn 


N 5 IV. Carür 


TN Turonra OncaNtcsS 
à stpys Caput. 


De difünita oariad, c9Cuficorum per familias €9 claf- 


Jes d Wdersrins DTE Qin ea exquij jfità per ferieem —— 
Jfedulitate. 


P fi corum ofcta, producit ordinata Lcvitarum. 
y fu e OS quz sni crat claffis: Bupitrantium Sacerdoti- 





Fun&ionis inter Muficos diftin&os, quz fucrit diftin&io & ob. 
fervatio fedula, extat fideliter confignata cüim paffim in Biblijs, tàüm li- 
bri citati r. C/oz. cap. 6. Cap. 1 . CAD. 145. Cp. 2. (oC. 

Cantores enim, quos conftituit David ad minifterium Muficum 
in domo Ichovz, ex quo quievit arca, memorantur z. Chzez. 6. ex filijs 
Chote, pofteris Kehathitarum, Hezaz Muficus; ex pofteris Gerfchom, 
Afaphb qui ftabat ad dextram arce v. 50; ex pofteris Merari, E//az (qui 
& Jedutbun cap. g. v. 16. & paftum ) qui tabat ad finiftram illius verf. 4. 
Vbi non tantum cuilibet defignati loci di(tin&io, qua munia inter fe 
diverfa ; fed familiz five tribus ctiam origo, qua inter fe c cognatighedg 
babuerunt M/;c£, difcrté indicatur. 

Quippe Lcezuz4s & ex Levi tribu oriundos fuiffe Cazzores, cvincit 
Genealogia r. Cbroz, 6. Num.cep. 4. v.17- Levi enim habuitfilios tres, | 
Gerfehon,! Kehathb, Merari. Quibus nominibusinvolutum myfticum 
& allegoricum evolvit R abanus. WA Gerfoz cnim advenam, 1X2. 
Kabathb Paticntiam five dentes molares, "YTà Merari amara vcl. amari- 
tudinem fignificat. — Quicunq; fané misi jfferio divino & fun&ioni fa- 
cra rité confecratur, in hoc mundo fe vagum & peregrinantem adve- 
nam effc deprehendit ; & patientiz (Bib deditus oracula facra fub 
concione & cantione, dente difcretionis molere atque comminucre 
fecundum matcriz & auditorum qualitatem connititur: quin & ama- 
tcfcere fibi feculum atteftans, alios à mundi voluptatibus revocare & 


abftrahere non dubitat. 
JN Cate- 





Türonrà Ónacanrczes. ,j 


C aterüm r7. Chron. 1 5. ad tranflationem arce é domo Obed-Edo- 
fni in tentorium in civitate fua cretum, edixit David principib. Levi- 
ttum, ut inftituerent agriatos ipforum AMuficos cum Zzffrumenta Mufr- 
ety Nablgs Citharb a, & Cymbalis relonaturos , extollendo vocem cum 
Iaticia. v. 76. iftitucrunt ergo Levitz illi Eezzazez filium loclis & 
cx cognàtis ejus, A/aphbum filium Berccia, & é& Meraritis cognatis íuis 
Erbanem lium Kufchajz, v. 77. Póft in arce deportandz folennitate 
Iaffrumentales Mufici diftin&ta obierunt munia feduló, concinentes & 
concinnantes Odez mixtam ( Chabakuc. cap. 2.0. 4.. Pfalm. 7. v. 1. ) con- 
fcriptam non unotantuum autaltero metrorum gencre, fed cx varijsin- 
tercurrentibus: qua Hebrzis 04e Erzazica dicitur, id eftim ultiplex, qux 
omnibus rationibus Muficz decantabatur fimul. Tullius Gixca voce 


dixit 4ynodiam. 


-— ]taque Hezan Afaph & Ethan Cymbalis chalibxis refonabant, id 
€(t, exerecbant Muficam Jidrovor. v. 1 9. T. Chron. 1j. lpforum cognati 
fecundani: Zecavja, Hazziel, Scheniarath, lIechiel, Hunni, Ehiab, & 
Mahafeja & Benaja cum Nablgs acuta Symphonie ( Kcbr. virgines : ut 
soos ivan genus Mufice vocatum Dorib. ) v. zz; vel; ut vulgus Mufico- 


tum dicit, cum Aa//e alro & fuperiore : (ive ut veteres vocabunt /oz4, fci- 


licet acu : fyuemmenis, diaxeugmenis & Hyperboleis : qui foni optime vo- 
cibus virginum referuntur. Sunt autem hzc plerunque in Chromate 
pofita, fecuado genete Mufices. 

Mattitbia veró Eliphele, Mikncja, Hobed-Edom & Hazaria cum Cf- 
taris gravi Symphonie (Hebr.OcZava, quam Mufici vocant diapafon ) pxze- 
crant. v. 27. id eft, ut vulgus vocat 74/2 & T emore, fivc ut veteres, Hypa- 
H5& Mefis id eftimis & medijs f;)niss— Quod genus Cantionum fere 
In Harmozia, tcrtio genere Mufices pofitum cft. 

" Atcà Ichovzallat, iterum difpofuit David $ Levitis minifirostàm 
Puma um,quàm ad celebrandum & laudandum Icbovam Deum 
T Chr. 16.0. 4. Afüphum primariü Cymbalz rcfonantem,& fecun- 
danosagnatos cü Inftzugentis Nab/jerz & cumCci/Aara. v. y. Quo dictra- 

didit 


Qi THEoRnrIA ORGANICES. 


didit David primüm, Pfalmum 155, ad celebrandum ZeZovamz in ma. 
num Afaphi € cognatorum cjus. v.7. Reliquitctiam David coramat- 
ca fzderis Afaphum & cognatos ejus. v.537; — "Et cum cis Hemanem 
& Iedutbunem & xeliquos cleétos,qui expreffi funt nominibusad cele- 
brandum Zebevam, quoniam in feculum benignitas cjus v. 47r: Pe- 
ncs ipfos autem Hezazerz & Iedutbunem, tubas & Cysmbala pro vefonan- 
tibus, & inftrumenta Mufica Dei, fc: reliquit v.42. —. ( .Quornodo autem 
Tubis c/agzendum fuerit folis Sacerdotibus, ex 1. Chron. g. 24. (9 16. v.af. 
- Chron. y. 7. crc. Num. t0.videatur iz título : Tuba.) 

Viciflim dittinxit Dav/Z cum principibus militiz, ad minifterium 
in filios A/sphi & Hemanis & Ieduthuzis, cos qui Citharis Nablijs & Cym- 
balis prophetabant, h. e. facras cantiones canebant. .Cbroz. 25.1. 

Eorum, qui füb Afapho fummo fuarum familiarum prafedo, 
in prima Muficorum claffe fuerunt conftituti, fun&io erat propbetart 
ex prefcripto Regis. . 2. h. c. Hymnos decantare Propheticos & dida- 
fcalicos confcriptos à Davide & in Ecclefiam receptos. 

Eorum qui tub Zeduzbuze, cum Cubara Prophetare.de celebrando 
& laudando Ichova v. 7. five commemoratione liberationum prate- 
ritarum ut P/2/;. 7 9. t? 77. five'ad Dei laudem universé predicandam. || 

Eorum denique qui fub Hezzaze vidente R cgis erat, propherare in 
verbis Deide extollendo cornu, v. 4. h. e. Hymnis facris, pertinentibus 
ad Regis aut regni robur &amplitudinem :quz cornuclatione feréin 
facris libris exprimuntur. 

Poft Davidicam Chori fan&ionem,cum diftin&a & fideli Mufi- 
corum fun&ione commemoratam, memoranda venit de C/ori Gozffi- 
zutione follicitudo Sa/omzozis, aliorumque Regum & Ducum piorum; 
& ab ijfdem requifita Muficorum fides. 

Salomone axcam Tzijone in aditum templi «dificati collocantc 
Levitz Mufici omnes ex Zfaphbovex Hemaze ex iedutbune cum Cymbalis 
Nablijs & Citharis áftabant ad orientem altari, & cum illis.Szcerdefe | 
ad centum viginti clangentes Tubs. — gitur fa&um eft pariter clan- 


gentibus & Muficisedentibus concentum unum, laudando X Uo d 0; 
- dole: 





[ TRHrsoniA OncaNICES. 97 


do Iehovam, cum cfferrent concentum 7'»/zs voce, Cymbalit ac Inffrte 
suentis Mufícis, cumd; laudarent IE H O V À M, quia bonus eft; quia in 
feculum benignitascjus ( P/a/mr. 136.) ut intus domumIchovz imple- 
ret nubes; propter quam nec facerdotes quidem poffent confiterc ad 
miniftrandum, quod implevilfet Glzria 1 E H O V AE dimum D Ei. 
2. Chron. j- v. 12. (7C. 

—- O divina, Deo acceptiffima Mufica, que Deum ipfum commo- 

. vet& cxlo in facrarium deducit, ut fignum afpectabile 
fue przfentiz edat. 


Poftea domum Dci confecrante Salomone, confiftebant ctiam 
Levit cum Inftrumentis Muficis Ichova, que fecerat David Rex ad 
.€elebrandum Ichovam, quoniam in feculum benignitas ejus, per Hy- 
mnum Davidis ( P/a/g. 136.) traditum in manum ipforum: Sacerdo- 
tcs vero alij clangebant Tubis é regione corum, omnibus Ifraelitis a- 
ftantibus. 2. Chbroz. 7. v. €. 

Conftituta demum feftorum annuorum folennitate, conftituit 
etiam $4/ozzo, fecundum rationem Davidis patris fui, di(tributiones Sa- 
cerdotum in minifterio corum, & Levitarum in cuftodijs ipforum, ad 
laudandum & miniítrandum coram Sacerdotibus. 2. C/hroz. cap. 5. diff. 
Tremell. v. 26. 

Et Jofepbat non contemnitTachaziclem Levitam é pofteris A faphi, 
Spiritu Iehovz predicentem de victoria contra Moabitas, Muficorum 
Choro non parum adjuta. z.Cbroz.20. v.14.€7c. — Suttexeruntenim 
Levitzeé pofteris Kehathitarum & &pofteris Koracheorum ad laudan- 
dum Iehovam Deum Ifraélis voce magna fümmé. v.79. — Etlofa- 
paat conftituit Muficos Ichovz, & laudantes decorum fan&itatis, qui 
procedendo ante expeditum exercitum dicerent; Celebrate Icbovam, 
qguontamin feculum benignitas ejar.v.21.— Quando autem inceperunt 
cantum & laudem, difpofuir Ichova infidiatores contra Hammonitas, 
Moabitas & montanos Schiris procedentes in Iehudam; ita ut affice- 
rentur plagis, & alte alteri effet perditor. QuapropterIofaphat cum 

| Oo popu- 











98 | — YTHEonRIA ORGANICES. 


—— l——————— ÀÀ €— 1 





populo per triduum przdà direptà, die quarto congtcgaverunt fe in 

convallem Bezedic£ionis : unde reverfi fant Ierufchalaima cum Nallja 

& cum Cizbará & cum T ubi ad domum Ichovz.v. 22.44 27. 

O divina, Deo gratiffiina Mufica, que Deum coelo in caftra & 
przlia deducit, ut fefe hofti terribilem, populo fuo vi&to- 
riofum & gloriofum Ducem mirifice exhibeat. | 


Poft hzc Ezechias Dci cultum reftituens, reftituit quoque Levi. 
tasindomo IehovecumCymbalis, cum Nablijs& cum Citharis ex prz- 


cepto ( 1. Chron. 23.) Davidis & Gadis videntis Regij & Nazbanis prophe: 


tz: namà Iehova przceptum illud erat per Prophetas cjus. 

Itaque adftantibus Levitis cum Zzfrüumenzis Davidis, Sacerdoti. 
bus veró cum 7 «Lis, edixit Ezechias ut offerrent holocauftum ; & quo 
tempore cxpit holocauftum, cxpit MuficaIchovz cum ipfis 7 45, idd; 
cum canticis traditis & Inftrumentis Davidis Regis Ifraélis. Interea 
tota congtcgatio incurvabant fefc, cum Maf/ci canerent, & zabicizes ti 
bisclangerent ; omnia hzc, ufque dum abíolutum effet holocauftum. 
Cumautem abfolviffent offerre, procidentes Zex & omnes qui przfen- 


tescrant cum eo; incurvaruntíe adorantes.  Edixitd; Ezechias Rex & 


principes Levitis, ut laudarent Jebovam vcrbis Davidi & videntis Afzph: 

quicum laudaffent, dum agitaretur latitia illa; inclinatovertice incut- 

vaveruntíe,honorem exhibentes. — 2. Cbron. 29. v. 2. € fequentibus. 

O divina Mufica, quam divinis adhiberi cultibus, cum divina 
veneratione dignati funt Reges & Principes in humili & 
fupplici demifsione. 

Denique in magno Paíchate 7efz, cai nullum à Samuclis diebus 
comparari poteft, Maufici, pofteri Afaphi ( quibus incumbebant vices 
tunc, cum hoc Paícha celebratum eft) in ftatione (ua erant fecundum 
preceptum Davidis, tàm Afapho, tüm Hezani & Idutbuni videnti Regis 


datum. 2. C/roz. 35. 1 f. Propter hunc Zefra;z Mufice fautoremla-. | 


mentatus cft etiam Ieremias; dixeruntque omnes Mwfrcj & AMaficein la-— 
NIS do Hocre mene | 





T HEORIA OxcaNICES .99 


AS WOEN S e Haes dhosarics vendefc e RIS rr 
mentationibus fuis de 77/4, nfque in hunc diem, que dederunt pro fta. 
tüto in Ifraéle ; & ecce fcripta funt in lamentationibus. 2. Cbroz. 2 f- 2*- 
|. poit reditum é Babylone non defuit templo rezdificando Levita- 
rum AMoficormm Opera. Fundantibus enim ftru&oribus templum Ic- 
hóvz, conftituerunt Sacerdotes indutos cum £ubis & Levitas pofteros 
Afaphi cum Cymbalis ad laudandum Ichovam, cum cazticá traditis à 
Davide R ege 1fraélis; qui fonus plenus fuit vociferationis, miítz fletu 
priorem domum recordantium, & letitià extollentium vocem à lon- 
ginquoauditam. HeXrecap. 7. v. 10. ec. | 
Et in roffauratione urbis Ierufolymorum à Nechbemia , ad dedicatio- 
nem muri requifiti funt Levite cx omnibus locis corum, qui reduce- 
rentur lerufolymam ad celebrandum dedicationem & lIetitiam; idque 
gratiarum a&ionibus, & Muffca, Cymbalis, Nablis & Citharis. — Itaqs con- 
eregati funt pofteri Muficorum, tüm ex planicie circa Ierufchalaima, 
& villis, tüàm ex campis: Conftituid; inquit Nechemia, duas claffes cele- 
brantium maznas, quarum progreffiones crant, zi» ad dexteram à fu- 
periore parte muri ad portum fterquiliniorum. —Sequebantur autem 
ittos Hofchaja, & dimidium principum Iudz, & Sacerdotes cum Tubis; 
|]. Zecarja ex filijs Afaphi, & cognati ejus, cum Inftrumentis Muficis Da» 
vidis viri Dei: & Hezra legisperitus antecedebat illos. Ciaffis ve- 
ró celebrantium 4/rera procedebat ex adverfo, quam Ego, inquit Ne- 
chemia, fequebar, dimidiumdq; populi à fuperiore parte ejufdem muri; 
ab ea quz cft füpra.turrim furnorum ad murumlatumufque. Dein- 
de füubftiterunt duz ille laudantium claffes in domo Dei, Ego quo- 
que & dimidium antiftitum. mecum, Sacerdotes quoque; refonabant 
ctiam Mofci cum prafecfo fuo ( brevitatis fFadio nomina propria leétori in 
loco citato committimu: ) Nechem. 12. v. 27. ec. Vbi etiam Neche- 
mia predicat ob/ervatiezem Muficorum fccundüm praeceptum Davidis 
,& Salomonis. Nam temporibus Davidis & Afaphi à prifcis tem- 


] poribus, primores Muficorum cum Mufica laudationis & celebratio- 
,| aum Dco affiftebant. v. «s. 


Oa O divi- 





Io0 TuzonrA OncaurczEs. 

O divina Mufica, in falutem Ecclefiz & Reipublic. dedicationi 
Templorum & Murorum adhibita, cum celebratione di- 
vina! A 
Ha&enus de Muficorum fun&ione difcreté conftituta & prafti- 

ta: reftat honorifica eorundem fuftentatio & exornatio cnarranda. 





—————áRdáÓ 








: V. Capur. 
De-victa eg amittucYGuficorum. 


nore pramio ac ornamentis non defrauda- 
eibat olim pius Magi(tratus fidos Chori Mufici alumnos, quibus- 

iE rque ac reliquis Levitis fua ceffit mercespro minifterio; & 
portio decimarum, Az. 18. v. 26. ijíquc licuitillis ve(ci, Nu. 14. v. 2t. 
Deut. 14. 9..— 

Et conftat non tantum poft tempora Mofís & ofae,à Davide, $4- 
demone, EXechía, Iofaphat, Iofta Choros amplos ampla liberalitate bonest 
fuftentatosfuiffe;»verum ctiam temporibusdiflicilioribus Zersbbabeli & 
ANechemie, omncs Ifraelite conferebant perziozes Mafrcorumi & demen- 
fum cujusque diei quotidie; NeZezz. cap. 10. v. «o. cap. 12. V. 47. C V. 44 
Prafc&i funt etiam co die homines cubiculi ad thefauros, ad oblatio- 
ncs, ad primitias, & ad decimas ; ut colligerentin ea; ex agris civitatum, 
portiones legales pto facerdotibus & pro Levitis: nam latitia Iudzo- 
rum erat de Sacerdotibus & de Levitis confiftentibus, quod videlicet 
in minifterio fuo deincepseffent permanfuri; acnon peragros( tante) 
erraturi. Sic ( Nechenz. cap. 12. V. 10. 7c.) providam zz congregazdu a- 
lendisg, Mufícis curam & follicitudinem fuam pio cum voto przdicat 
Nechemia; Cognofcens, inquit, portionum Leviticarum nihil fuiffe 
datum, ideoq; diffugiffe quemquein agrum füum Zevizzs & Maffcor& 
curatores opcris; contendi cumantiftibus, ac dixi: quamobrem dereli- 
&a fuit. domus DEi: Et congregatis illis teftitui illos in ftatione fua: 
Omncesq 


Ü Qni 
Ü iv 
T 


" 
AY 





Turonria OncaNICES. IOI 


Omncesq; Iudxi attulerunt decimas frumenti, m uftiq; & olei in thefau- 
ros. EtQuaftores dedi füper thefauros, Schclemiam facerdotem, & 
Tzadok fcribam, & Pedajam ex Levitis &c. qui fidi reputabantur, quo- 
rum eratdiflribuere cognatisfüis. —Recerdare met; Deus mt;in hacre: & 
ne finito dcleri benignitates meas, quas excrcui erga domum Dei mei 
&cerga obfervationcs cjus.- | 

Attendite hic quxfo auribus arrectis & cordibus 
apertis, atque debitum ergac Zl Gvfícos pro officio bene- 
ficium perpendite zquiores, quicunque(longe impares 
Nechemiz benignitati cA Gficit, ne habeant undc 


vivant, ftipendiavcl fubducitisac immi nuitis, vel denc- 


gatis ac cripitis: qua iniquitate & inhumanitate ini- 
micam Dei recordationem & retributionem graviffi- 
mani vobis attrahetis certiffime, in falutis veftra exci- 
dium é& animarum exitium: xternum.. Communri- 
cct itaque is, qui audivit(tàm cantione quàm concio- 
ne) verbum; eiqui audire faciteum; 1n omnibus bonis. 
Non erretis, Deus nonilluditur. Gal. 6. «v. 6. eg'. 7. 


De amictu Muficorum quod tcliquum eft ; ornabantur Cazzeres ve- 

Jlitu facro. 'Tunicisenim byffinisinduti, à Sacerdotibus lineas haben- 
tibus,diftinguebantur. Inde Levitz Mic omnesex Afapho, ex Hemane 
& €x Iedutbuge,tàm filijcorum; quàm cognati corum; induti byffo cum 
Cyméa' & cum Nablgs ac Citharis aftabant ad orientem altari. 2. Chrzz. 
f.U.12.  Additctiam Iofephus libr. VHL .$a/ozmonem ftolas Levitarum 
bymnos canentium ex byffo ducenties mille feciffe ;; Libroautem X X, e- 
ofdem pro ftola byffina lincam Saccrdotalem impetraviffe, tempore 
Agrippz Regisludze. Ex tribu, inquit, quicunque hymnorum Can- 
3 tores. 


XO Tuzonia Og&caxrcrs. 

tores erant, Regi fua(erunt; ut convocato Concilio fibi concederet 

ftola linea uti; perinde acfacerdotibus licebat. | Rexautem, ex fenten- 

tia corum qui concilium irübant,permifit, ut priore vefte pofita line. 

ain induerent. 

Atque hzc qualifcunque in veteri Teftamento congregati Cho- 
1i, & in co canentium alumnorum contemplatio & aufcul- 
tatio fufficiat. a | 








VI. Carur. 

De itulis, plerisg, Palmis prafixit, qui generalem 

( formam moderandi Muffcam indicaffe videntur. 

5&9 Vnc & de aitulisPfalmis prxfixis. Et quidem 
E» in generetenendum cft, quód communem vocem plerique 
3 tituli Hecbraici, quosC/aves Pfalmorum Hieronymus re&é 
: appellat, Pfalmis prefigunt Lamnaxeach nya: cujus dif- 
ferensinterpretatio vel finemac formam, vel principalemadjuvantem 
Pfalmodiz vocalis & Organic indicat. nw3 Na&acb enim aliàs vin- 
cere,aliàs finire, aliàs continuare fignificat. ^ Hinc LamzeXeach red- 
ditur à Septuaginta ec 16A06, i2 ffzemi, quod Hieronymus de Chrifto aI- 
legoricé exponit, qui finis eft Legis, atq; fidelium fcopus & Anchora 
inadverfis: à Capnione 44 zzvitaudum ab alijs, ad comtimuandum, five 4d 
canendum jugiter, d im perpetuum ; quo nomine Symphoniaco yel Cho- 
xi Mufici Magi(tro, ad continuam fcriem Pfalmorum in ftudio pieta- 
tis & Rcligionis exercitio decurrendam, tale commendatur carmen, 
quod ex przcedentibus continuo ordine do&rinz de Summo Bono 
quafi annexum dependeat; ab alijs ad viéforiam, (ive ad vincendum,ab 
alijs 42 zriumphbandurm, (cilicet per preces, qu& funt arma Ecclefiz, qui- 
bus vi&oriam fibi comparat; à Chaldeo «4 /audandum ; à Luthero «d 
précinendum vcl praceztori ab Hicronymo victori id eft principi in arte 
canen- 


- 





- -— 
-— - — 
E . . 


Turzonra OncaANICES Ioj 


canendi; à Rabinis Prepofito Caztorum, ad cujus imperium canebantur 

Píalmi à Cantoribus & pulfatoribus. Vtenim prafc&i bajulantium 
& cedentiums 2. Paral. 2, c» 1. Paral. 23. € Levitis conflituti, ad urgen- 
dum opus DomusDomini, ut continué & indcfinenter cultum Dei fpe- 
&antia ex Legis prífcripto fierent, Mezazzechbiz dicuntur & connotan- 
tur: Sicin TitulisPfalmorum concinnà interpretatione vox accipi- 
tur pro Moderatore Chori Mufici inter Levitas, qui rcliquis prxcerat, 
przcinebat, & igyediéxrze crat; bey Gapellinci(iet, 

Quibus veró modulationum differentijs P/s/pzze, Canticum, Can- 
ticum P/alini, & Pfalmus Cantici voce & Inftrumento canendus fuerit, in- 
fra ex Prologo Pfalmotum cum Bafilio Hilarius doccbit, qui addit ibi- 
dem: His quatuor Müfice artis generibus compctentes fingulis qui- 
bufque Pfalmis fuperícriptiones funt coaptati. Vocabulum illud 
Lamuazeach prz&xum in Epigraphe habent omnes Pfalimi, in vulgata 
vertione infcripti; in finem: in germanica, eorgufinga: qui numero 

funt quinquaginta tres. 














ET ee ame e e AD 








VII. Carur. 
De varii Inftrimentorum fpeciebus, qua cliciuntur 
ex Pfalmorum infertptionibus. 
TRE) V nctandem de »firusentis cZYCaficis: Quo- 
jS E rum nonnulla in titulis Pfalmorum denominantur, non- 
2 nullorum etiam in Pfalmisipfisfit mentio. 
NEGHINOTH Inftrumentum notat Muficum 
manu pulfatum, five Cantionem & pulfationem, P/4/. é p. 1 5. Cantio- 
nes fa&us fum bibentibus à 333 (ut fupra; AfcenGones: Sic Abomi- 
nationes. P/2/75. $6.) Nacan,quod cft cantare, modulari, & manu pul- 
fare Inftrumentum r. $azz. 16. 16. 2. Reg.;.r$. Perinde üt o scd 
| eft ore canere. Iunguntur Mufici vocales & Inftrumentales Palm. 6 g. 
d2^ —— 3M DM CAVYO soar Achar, Hegenim, id eft, Cantores 
poftca 


DL n. "v, 
H LT 


 Tnuroxia OnGANICES. 
dip m Sn a. : : TINI ES TL IE t PT Sg ————————X 
Poftea Mufica Inftrumenta pulfantes. Pagzizus — Lutherus reddidit, 


Cyie£cute, 


Indicat itaque hec Tituli vox adhibita, quód Pfalmus illenon 
modo vocali harmonià decantatus, fed etiam Inftrumentis Muficis 
pulfatusfuerit; Ideoq;carmen hoctraditum effe Symphoniaci Cho. 
ri Magiftro, ut ille ad fides. decantaret. Communis enim eft fenten- 
tia interpretum, & D. Lutheri, quód Inftrumenta Mufica, feu varie & 
jucundz modulationes hac voce denotentur. — Septuaginta reddidce- 
unt, éujyos: Hieronymus, 2» Cazticá. i 


Vtrüm vero Negizab ( Scbindlerus vertit, Symphoniam, ut & Arabs.) 
Inftrumenta fint Symphoniaca ilgAaQzra five xoss2, quz manu fo- 
lummodo percurruntur; an veró zrevszzxa, qua fpiritu, aéreque at- 
tra&o pcr fiftulas fonum edunt, certo conflare nequit, de quo cum quo- 
quam litem movere nulli proderit. Prafigitur P/a/zzo 4. 6. y 7. 


 Neghinotb r7 aun ftper oc avam ( quod additur in Epi- 
graphe P/a/zz. 6. c? 1 2. juxta Latin. 11.) varie defcribitur, Tremellius42 
graveni Symphoniam vertit. 24rzobizus intelligit de Ze bebdumadu e 
£4va, quz eft Dominica: quafi die potiffimüm fefto ejufmodi Pfalmis, | 
hominesad poenitentiam &c. fintexcitandi plus, quàm dicbus ceteris. 
scheminitb o&ava, foemininum eft ordinale ;.&, ut 7/274£/? placet, in- 
nuit Melodiam & certam rationem Toni, quz o&ava fuerit, ficut To- 
norum ordines Mufici diftinguunt ; ut à Symphoniacorum prafedo 
decantaretur voce intenfiffimà & clariffimà. | Non defunt, qui eam | 
'NOcem initium alterius cujufdam carminis fuiffe autument, ad cujus | 
harmoniam Pfalmus adaptari debeat. Patres allegoricé accommo- | 
dant ad diem judicij extremi, qui exadtis feptem. millibus annorum fub 
initium o&avi millenarij. venturus fit : vel qui revolutioni feptem die- 
rum & feptimanarum finem impofiturusfit. Alijs etiam eft Cigbart 
qua in ordine Infttumentorum , follennitatibus adhibitorum ; 04 ' 
«um locum tenuit ; vel illud Inftrumentum pulatile óxr&xredor, quod | 


fuit o&o Chordarum; quod & Chaldzus: P/e/pr. 6. vertit: P-332 | 
Ma | 


104 











Turonrà ORGANICES. Ioj 


EGSEM RGONBRT Ciara eefo chordarum : ficuti ctiam mentio fit De- 
cachor di, Pfalterg c Citbara, Df-.33. V. 3» Q". 92. v. 3.dc quo mox fuo loco. 
"NECHILOTH (ininfcriptione P/ébi y. Vic£ari 1 T 9N 
finer. Nechilo£h; ) variz licet fit verfionis; tamen Inftrumenti quoque 
- Mufici notatiorem continct. Nam V Volderus interpretatur, ad Haz- 
nechilotb h..c..ad Inftrumenta excávata & zvevsz]ixe, quz füfurrantem 
fonum immiffo vento edunt: ad hereditatem DEi Ecclefiam colligen- 
- dam & convocandam inventa. L'X X. reddunt iz«e 1e wAseovenérns 
-pro ea, quz hzreditatem confequetur. . Hieronymus & Lutherus: /5- 
| per bareditates, vcl. pro hareditatibus, intelligitur Ecclefia; ex Iudeis & 
Gentibus Chrifto colle&a; 4 9 Nacb«l hrreditavit P/al. zT bargum 
" vertit /aper Choros, hioc.eft;ad canendum in Choris ícu tri pudijs. Zrem, 
.Magiftro Symphonis ad Pzeuzarica Inttrumenta. 
Rabbi David ( Nechiloth) dicit ea fuiffe Muficorum Inftrumento- 
ram genera, quz fübulata funt; atque excavata ; cujufmodi fuerunt Sa- 
cerdotum 7 45a, & Levitarum B«ccize: quod genus Inftrumentorum 
quia fonum edit immiffo vento, pzeuzaticum.appellatur. | Hebrzide- 
ducunt à 9m Nechil, quod eft apum fibilus, quod fonus effet fimilis 
apum fibilo. t£. 54]. exponit de Exercitu, fic enim appellatur apum 
multitudo ; & 7/2/14..y. Exercitas impiorum: quia Cantor hoc car- 
mine oravit contra. exercitus hoftium, Ifraélitas, apum inftar, magnis 
copijsoppugnantium. | | 
MACHALATH (intitulo P//. ; 7. juxta Latinos v2.) Prxcen- 
tori r5ma by fuper Machalath. Chaldzus vertit: xz Jaudazdum fu- 
| pe Choros. i^» ma Machalatb videtur idem effe cum ime Macbol e 
roma Mecholab, quod choream.& tripudium fignificat T brem. s. 1 f. 
verfuseft in lu&um *3rà Chorusnofter, à radice in ut fentit R. 
lonah.Schindler: lufittibijs ^ii vnde German: Js[/ & inversé £ocdh/ 
/ /bhicac id pousse Jl! ut placet Kimhi;que fignificat tripu- 
; Pyonan fee Ic T B. vel choreas. Vnde YA tripudium, plurale 
FEMA Ak remelius xeddit : Ad pneumaticum yffrumentum. Eftque 
4/4477, nomen Inftrumenti Mu(ici, quod ad Spiritualem exultatio- 
nem 





»-- 


^w 


precatione fupplex, vel animi, vel corporis egritudine vehementeraf- 


















IOÓ | THrtoR&Rra OncaNrcEÉs. D 
fien & laetitiam in decantandis Pfalmis adhibirum füerit. Idem cüm 
€haldao fentitfe videntur LXX. qui nomen MasAs9 retinuerunt. | Ls. 
fius codex per mctathetin legit A maleth ; pro quo perimperitiam fcri. 
barum irrepfit 4rzalech. — Idem Machbalathb extatin Epigraphe P/alms. 84. 
juxta Latinos 37 22 9 noma oy A] machalath leannoth. 

Prout vocabula aliàs aliter fignificant, duasiftas voces varié ex. 
ponuntinterpretes. Lsierus : de'intirmitate afilidtorum; quia in hae 


fli&us, divinam ópem implorat. "27 Oz enim eftafilictio. L X X. ver. 
terunt Uto j5s6A£9- 72 &cxp0iye pro Maéleth ad refpondendum; po- 
fteriori per refpondendi verbum expreffo, quia 77 refpondere & ex 
audire fignificat, iterunr prius zeAc9- retinuerunt, quafi effet nomen 
vcl Inftrumenti Mufici, vel alterius rei- proprium. — 4/7 reddunt per 
chorum ad exultationem: /7YY Anoth enim eft voxcantantium;ex- 
ultantium, & tripudiantium Exo. 52.12.  Nouzull: pro Inftrumento 
Mufico habent; Cha/deur, (üpet oratione ad Laudem. | ! 
GITTITH (prefixum.habet titulus P/2/zi $. $ r. jaxta: Latinos 
$0;& £4.juxta Latinos 4 x) Praceztori vclad continuazdum TY Y 02 
fuper Haggitthith. L X X, ózto "lav. Aqye» pro torcularibus , reddit. 
Nam 7 Gatli Torculare eít, quo vinum ex nvisexprimitur. Per Tor- 
cularzia alij Spiritaaliter intelligunt calcatoris Chrifti ( E/zz. 6 7.) Evan- 
gelicum in Novo Tcftamento minifterium, cujusbeneficio fru&us fert. 
vinea. ! T | : 
Aij Pfalmos fic infcriptos effe arbitrantür, quód tempore vin» 
demix in honorem Dci decantati fucrint. Rité autem pfalmorum | 
euvkxaa & cries poftulat, ut cum de vinea carmen P/2/717 s. egerit, de 
Torculari in quo fru&us cernuntur, dicatur P/z/. f». Tremellius: Me 
giffro Symphonie ad (tationem) Girzbeam , vertit. Vult enim Pfalmos] 
hostrcs ejufdem infcriptionis, circa arcam; in Zionem exportandam, 
fcriptos & cantatos fuiffe ad Giztheam viam, commorationem, obfer. 
vationem,aut fiquid aliud hujusgencrisexprimendum fubintelligitur 
TIrcsfunt omnino;inquit I rmelli^; Pfalmihac infcriptione;$. 81. € 


Turonria OgoaNtez s. | 167 
«1105 omnos videtur fcripfiffe David, cum arcam Dei Kiriath-jearimis 
exportare Tzijonem cogitans, deponi apud Hobed-Edomum curavif-. 
(ct eam, motusoffenfione Huzzz, € occafionem fumfiffe ex rcbus pre- 


fentibus, ut eosconfcriberet. .O&avum igitur Píalmum cecinit judi- 
cio meo, cium-ex urbe fylvarum arcam in domum Hobed-Edomi de- 
duceret: Similiterg;octuagefimum primum, cüm irruptione in Huz- 
zam Deus Gloriam fuam, feveritatemque judiciorum fuorum teftatus. 
effet, ut populum in Religione officiod; coherceret: Píalmum vcro 
o&uagefimum quartum , cum inde Arca T zijonem deducenda effet. 
Alij cum Chaldao interprete & Lutbero habenc pro 4f rumen Mufícey 
quod in oppido Gatb it inventum, unde nomen & originem traxcrit, 
quafi CGirbara Gattbenfrs. | 
, Atque hzc funtInfirumenta Mufices Davidice, quc fub vàrijs 
 "Titulorum interpretationibus obíervaffe, pio Cantori jucundum erit 
| & gratum. 


e m 
















VIII. Ca»ur. 


De In[irumentis variis ctum CP[almoram,tum aliorum 
Hagiographorums e primó quidem DE O R.- 
| AGANO. | 

S Equuntur alia ex ipfis Pfalmis, alijsq; Haoio- 
2d s graphis depromta, & à quibufdam fcriptoribus & litcraliter 

XOU e myftice definita. 
p Quz in Davidis& poftSalomonis Choro ex fuperiori Chronico- 
imannotationc funt adhibita Inftrumenta, iftorum ipfe meminit Da- 
M prefertim fequentibus Pfalmis: P/a. 27. Celebrate Dominum 
E en Nallo & Decachordo canite ili. P/a/.$1.juxta Lat 8o. Su- 
m B pucr dae T ympanum, Citbaram jucundam cum Nae. 1te- 
id. dDerecord quA angu Bonum cft celebrare Dominum fuper 
1 | ,& fuper Eiggajonin Cz bara. Dal. 9. jux- 
ja 7^ ta La- 


petia p qu 











to8 Turonra OncANICES. 


ta Latinos 97: Canite Domino in Ciz/ara; in Cizbara & vete Pfalterg: In 
Tubis & voce Tympani. Et P/4/. 127. juxta Latinos 146. v.7 : Canite 

Deonoftro inCizbara. — P/al. 149.: Laudent nomen ejus in Choto, in 

Tympano & Citbara cament ei. — P/al. ryo. Laudate eum in clangore 

Tube, landateeumin. Nab/o & Citbaras Laudateeumiu Tyzzpano & Cho. 

r?: Laudate eum in P/alrerio &: Citbara; Laudate eum in Cymbalas fo. 
noris:: Laudate eum in Cy£4l;s gratulatorijs.. 

Qualia veró Inftrumentorum gencra fucrint; que DAVID: 
magnus ille Dei Vates invenit, alijq; ufürparunt, vix fciri poteft, prz. 
terquam quod Nomina connotant & innuunt, atque Antiquitatis fcri- 
ptores qualicunque defignatione adumbrarunt.: ! 

ORGANON, ut xa] s&£ox5v ob preftantiam nomen generale: 
meretur, ita fummum: fibiinter Inftrumenta vendicat locum. . 

Dicitur modó 2A7 & 23317 Feabh Gen. 4. 2 r. Iob. 30. 31. Pf-r go. erc. 
ab 237 amare: quia fono ardentes ciet affe&us & amores C2^23Z di- 
&os: Vnde Tharg. Azabiz vertit Canticum Organorum Ezec/. 73. À- 
liàs dici volunt On Clialil ab i: vel -on Chorum duxit; cantavit, . 
dc quo füprà (üb MACHALA TH.. Indc Choro & latitiz fervi- 
ens dicitur Inftrumentum 5n Tibia, Corma- Mufa quidem R. Sak fic 
dicta, ( oon enim idem cft quod abfit ; vel n vulnerare, occidere, 
vel transfoffione evacuare, & privare) quod fit concava: E/ai. y. 12« 
(30. 29. Vbi quidam Orgazuz exponunt. 

Ex Iofepho cap: 7: Antiquit: videtur quibufdam ; 0rg47« à Da- 
vide confe&a, divería fuiffe à noftris quorum nunc ufüs.in templis cft. 
perquàm frequens: quandoquidem illa plectro pulfabantur ; noftra: 
veró inflantur follibus, unde multis meatibus, quafi cicutis.im paribus. 
yox erumpit, concentumd; efficit: Atqui Iofephus hoc loco dicens: 
Diverfa faciens Orzana crc. videtur primó Orgazum: pro Vnftrumento 
quocunque Mufico ponere. - Idipfüm fentit Auguftinus, qui Inftru- 
menta Muficorum cuncta fpeciatim excellentiora etiam Organa vo- 
cat. Polyd. lib. 1.cap. 1 y. Deinde Diver/a, id eft, non uniformia, fed va- 


zia Organa fcribitur à Iofepho, David docuiffe, ut Levitz fecundum 
ca Dco: 










TuronrA OnoaANICES.. 109: 


co Deo hymnos cdicerent; per Sabbatorum dies, aliasque folennitates. 
Deniq; Iofephus ibidem varias fübjungit Inftrumentorum: fpecies, qu 
mox narrabuntur. 

Credibile itaq; eft, O R GA Nu M, licetgenerale fit omnium va- 
forum Muficalium vocabulum ; tamenolim ctiam appropriatum fuif- 
fe ei, cui follesadhibentur; quibus aer ftanncis vcl ligneis inflatur ci- 
cutis, fonoraq; clavium ta&tu modulatio profertur. Sic cnim Orzazadc 
finiuntur; quz à follibus fpiritu turgidis accipiunt coa&um aera: hic 
proarbitrio Magiftri qui ea pulfat;in cellas cannis confines transfufus, 
mox erumpit in. onum... Antiquitus duabus E/ephaztoruzz pellibus 
(ut ait Hieronymus) concavum jungebatur; per quindecim quidem ci- 
cutas, duodecimq; fabrorum füufflatoria fonitus nimius concitabatur, 
ita ut ab.Hzrofolyziis, ad monteny ufque Ol/veri, fonus vcluti tonitrus 
audiretur.- . 

ij De noftri feculi Organis Ecclefiafticis infra fuo loco Cap. 14. di- - 
sendum... 








I 





Boo IX.-Capur.. 
De Cithara eg CLordis; de JNCablo eS Cymbali, (9 - 
de Pfalterio decem Chordarum. - 
ym 5I THARA 2 Cinnorcít plurale tam mafcul: 
16:55 quàm foemin. 221122. & 7132 Olzzerim & Cinnoretb. Ob 
(. 45 formam Citharz fimilem mare Galilez, quod aliàs Tiberia- 
"dis & ftagnum Genezareth, Chaldaica paraphrafi; Iam-Gi- 
AUI Pbiie lib. 4€ 1: Genefara, eraboni lib. 16. Lacus Genefeteticus 
Iitur, à Czzzer. volunt. didum Cizntreth. quafi mare Gitbare, ae - 
Darffe teens Nun 34« U. 11. Deut: 3.9: 17: 10/12. 3. Et celebre cft Ci- 
33 CHRISTI Evangelica im navigio Luc. y. eh alibi." Yxetitia pio- 
rim in Ecclefía, Ciz are ufu durante; codemdq;ceffante, Trifticia im pio-- 
tum. in Dabylóne defienatur fumma ; "pocal. 1 4. y 18. capp. 
P 3 Ccle-- 






— MÀ —— SEG Á— — À "—ÀÀ 0 


ire Tausonia OncaNtecrs, 
Celcbrationem Dei Z2^322 in CHOR DIS P/2L 152, z. atbi- 
tramur derivari à *Y'à chaldaicé Mazzo Ier. 41. Askenati ( quipater cen- 
£4 Tuifconum, ber Deutfeben/ bzzc Iuders Afcenazim dicZorum, creditur s 
licet vicintor ftz fonus populorum qui Saffones mamizantur vel potits ys, qui A- 
Ícanij:) filio, fecundum Berofum, cajus poftcri, tefte R. AbenEzra in 
Obadiam cap. 1.terram Chanaan poffederunt, quoufque à Iofua ex- 
puli fuerint. Vt & fuüpracap. 7. de Gitthim Cithara Gatthenfi ditum 
ett: Sic & hic de Miazziz Cithara , vel Teffudiae, qua ufi fuerunt. Afe- 
manni qui, vocantur Zerezz. j 1. £50afet.bie Jofaunen vnter ben Jocyben/ 
JXciliaet bie Jocpoct toicorr fie/ JXuffet oic 3 énigreice ararar, Meni on 
dsbenas..| Exquo videre licet, vocatum Lütherum contra Babel, toic 
€ Tetzelio su ante gepfifen /'onub barüber lapher uit fenanCebne 
Gorer, Askanas ob Mazzo iti Sems Jyütten sumebnen fonunen. Gez. p. 
Siautem fpectatur Litera genuina, his verbis Ieremias A poftrophen in- 
ftituit ad hoftes tanquam admini(tros judiciorum. DE, adver(us Baby- 
lonem per Medos & Perías Cyri exercitu explendum, in liberationis 
fpem populo DEi recuperande:  Attollite; inquit Propheta, vexillum 
in terra, buccina clangite in gentibus, comparate contra iftam gentes 
promulgantes, convocate contra iftam regna Ararati, ( id ej? 4ffe za- 
joris.) .Minni, ( id est Armenia minoris, que nomen fuum babet compofetem 
ex Aram id eit Syria, e$ antiqua hac ipftus appellatione Mint: um 4r- 
meniam olim Syriá fuiffe copsprehbenfane, tef is esi-Plinius lib. y. natural. biftor. 
cap.12.) & Achenazi. ( somiue Afcbenasi omnes-ba regiones, Armenia u- 
eraque e minor Afra fanecdochich notantur : Eas ante à Cyro occupatas, quam 
Babylenem invaderet, teffantur omnes bifferie. ) : 
R. D. exponit inInftrumento quodam.ex Muficis Inftrumentis: 
Quidam ; In fpecicbus fc: multis Muficorum Inftrumentorum: R.. A- 

rah: Inftrumentis multis, quorum-cadem eft Mufica. 

NABLuMfífcuNABLIuM ^31 Nebel à 9523.conciderc. Vn- 
de 523 Vter, quicomprefluscollabitur. Sic ta "22 V tres cae- 
Ài h. c. Nubesvelut inutresdigefta. Zeroz. Concentus coeli 7e. 54. 27. 
Eftque Na//urs Inftrumentum illud Muficum, quód interpretes 
nunc 


Türonra OmcaNuricsxs. IT 
nunc P/alrerzuri, nunc Lyram transferunt. Secundüm aliquos Chorus, 
vulgó Cerza Muf, quod fit inftar utris pleni. z.5ez. 15.5. CYM B Á- 
LA E oyoy Tzeltzelim à oor tinnuit, flrepuit by Sonus, ftrepi* 
tus. Suntautem duo Inftrümenta zrca ( uzde forma duali cna 
1. Paral. 14. 9. 16. & 2. Paral. J: (f alibi extat.) qua fe invicem percuti- 

entia fonum reddebant; Laudare Deum jubetur Ecclefia P/al. 110. V. 
r6. Y^ e In Cymbalis auditus; ;Z 7/7, fonoris. oy ya 
i^ 1WnIn Cymbalis ovationis,77eff, fonantibus alté. rnova Zach 
74-20. Tintinnabula, quz in regionibus montofis appenduntur Equis; 
pranunciantur referenda in zrarium Domus DEi , üt dciaceps in fa- 
€ros ufüs occupentur. 

Hujufiodi Inftraümienta in Davidis Choro adhibita Tofephus in 
dicato locofic annotat, & defcribit: Orgapurum, inquiens, fpecies hz 
fu&te: Cizzyra, ive Cazora CYT H. A R. A decem Chordiscoaptata in- 
tenditur, & pledro pulatur: NA BL A duodccim fonos continct; 
& digitiscarpitur: Cumdue his aderant& CYMBALA ziea, bene 
magna,atquelato. "Cortignateadem Sabellius Enneadis, lib. 20. Da- 
vid, Hymnis adjecit Decachbordan Citháram, Nabla 12. vocuin, Cyssbala 
c«rea;grandia,& lata; Hieronymus in Epift. de Intlrumentis Muficis 
ad Dardanum fcribit, Citharam apud Hebrzos vigintiquataor chordas 

..Babuiffe; fa&am ad formam A literz;/— Eadem ex lofepho & Hiero- 
nymo citat Polydorus Virgilius de pvezrioze reruz; lb. r: cap. 1 y. 

&nnotavit ctiam aliqua Auguftinus & Caffiodorus de iftis In- 

| Érumentis, fed Allegorijs tandem implicata. | Et quidem Cz bara d 
Pfalterz, ive Decachbordi ( éer&xpedoy vide P/aL 6. Titul: fu pta: Negi- 
DOth pro oGava.) defcripriones: 4/7077; involvens, ità commenta- 
tür Auguftinus, 

—CCitharaest enum illad COPCAUHPI TAZGUaP T Y MP ANuM pen 
dente tctudine, cui ligno cherde innituntur, ut tacz refonent. Non 
flccfrum dico quo tanguntur, fed lienum illud g;. 
jacent, cui quodammodo incumbunt, ut ex illo, cum tanguntur, trc- 
"w efacta, &ex ila cavitate fonum concipientes, masis canorz rcddar- | 


tux. 


V COXCG Utt, cul fü per 


2c .IHEORIA ORGANICES. 


- tür. ..- Hoc crgo Citbará- ininferiore parte habet: PAL Zeriuz; in fuperio. 
xe. Hac est d iftincfic. lubemur autem modo confiteri in C/zzza, & pül. 
lere in P/alrerio decem Chordarum. Non dixijin Cithara decem chorda. 
rum, neque in hoc Pfalmo;nequc fi fallor, alicubi. Ez pau post z :Me- 
mentote Czzbaramexinferiore partc habere; quo fonat, P/a/rerium ex fu- 
periore. Exinferiore vita; ideft, terrena, habemus profperitatem & 
. adverfitatem; unde D Eu M laudemus in utroque, ut femper/fit laus 
. ejus in ore noftro, & benedicamus Domino in omni temporc. : Eft 
enim quzdam zerrzeza profpcritas, cft quedam terrena adverfitas: ex 
utroque laudandus eft. DEu S; ut Cizbarigemus. - Quz eft zerren 
| proferitas : ? cum fani fumus fecundüm.carnem , cum.abundant o- 
mnia, quibus vivimus, 'cum incolumitas,noftra fervatur;-cum' fru- 
&us large proveniunt; cum folem fuum orxiri facit fuper juftos & 
: injuftos. Hzc omnia ad vitam terrenam pertinent. * Quifquis inde 
non laudat DEum , ingratus eft. . Nunquid, quia terrena, ideo non 
Dei funt; aut idco àliterea dare cogitandum cft; quia datur & malis? 
Multiplex eftenim Mifericordia Dci, patiens eft & longanimis. :Inde 
magis fignificat, quid 'fervet Bonis, :cum.oftendit, quanta donet & 
Malis. |4Zverfitas autem ex inferioreutiq; parte de fragilitate gencris 
- humaniin doloribus, in languoribus, in preffuris, in tribulationibus, in 
- tentationibus. Vbique laudet DEu M quiCzzbarigaz: Nonatten- 
dat, quia inferiora funt, fed quia regi & gubernari non poffunt, nifi ab 
illa fapientia, quz attingit ufque. ad finem fortiter, & difponit omnia | 
- fuaviter. 
PSALTERII veró ÁAllegoriam ibidem hoc pa&o fubjungit | 
Auguftinus, diftindionem przceptorum Decalogi adhibensufitatam. | 
Iam vcro, inquit, cum attendis /sperizradona Dei; quid tibicom- | 
tulerit preceptorum; quia doctrinà:coelefti.te imbucrit, quid tibi defü- | 
per ex illius veritatis fonte przceperit; convertere & ad Pfalterium;& | 
pfalle Domino in P/z/rerio decem Ghordarum. 
Pracepta enim legis decem funt. In decem praceptis legisha- | 


bes P/altcrium : perfecta rescít. Habes ibidiletionem Dci in uibus 
dile 





z 


Turon1a Oncautcss, 1j 


dile&tionem proximi in feptem. Et. utique nofti, Domino dicente, 
quia in his duobus praceptis tota lex pendet & WaPReue Dicit tibi 
DEus defuper, quia Dominus DEus ruus DEus unus cft. *abes "z A 
ehordum. — Non accipias in vanum nomen Domini Dci tui, habes a/- 
reram chordam. |. Obferva diem Sabbathi non carnaliter, non ludaicis 
delicijs, qui otio abutuntur ad nequitiam. Mclius «nim utique tota 
die foderent; quàm tota die faltarent: Sed tu cogitans requiem in Dco 
tuo, & propter:píam requiem omnia faciens abftine ab opere fervili. 
Omnisenimqui facit peccatum, fervus cft peccati, & utinam hominis 
& non peccati. : nU 
Hzc tria pertinent ad dile&ionem DEi:-cujus cogita Pzizates, 
Veritatem, c P olunratem. Ett enim quzdam voluntas in Domino, ubi 
verum Sabbathum, vera requies... Vnde dicitur; Dcle&are in Domi- 
no,& dabittibi petitiones cordistui. Quisenimficdele&at, quàm il. 
lequi fecit omnia, quz dele&ant? 7z fus zribus Caritas Dei, in feptem a« 
£5 Caritas proximi, nc facicsalij, quod pati non vis. 
Honores patrem e matrem,quia viste honorari à filijs tuis. 
Non mechaberis : quia nec moechari nxorem tuam poft tc vis, 
Non occidas : quia & occidi non vis. 
Nez f'urerts : quia furtum pati non vis. 
Ton falfum teffimmanium dicas : quia odifti adversümte falfum te- 
flimonium dicentem. 
Non concupiftes uxorem proximi tui: quia & tuam mon vis ab alio 
concupifíci. 
Non CORCUDI/Ces repa aliguam proximi sui : quia fi quistuam concu- 
| pifcit, difplicet tibi. 

— Converte & inte linguam, quando tibi difplicet, qui tibi nocct. 
Hzc omnia praecepta DEi funt, fapientia donante data funt, defu per 
fonant, tange P/alzeríuz , imple Legem, quam Dominus DEus tuus 
hon venit folvere, fedadimplere. lm plebisenim amore, quod timo- 

Ienon poteras, .Qui enim timendo non facit malé, mallet faccre, fi 
liceret. Itaque ctfi facultas non datur, voluntas netur. Non facio, 


inquit; 


2 Turoxia ORGANICES. 


— — 


inquit; Quare? quia timeo Nondum amasjufticiam, adhüc (CHE 
Efto filius Sed ex bono fervo fit bonus filius; 1nterim timendo noli, 
facere, difces & amandonon facere; 

Quó autem plerorumque di&orum Inffrmenterum aret tfi 
& abu/os fimul & femel füb uno intuitu occurrat, meditatio de hifce: 
conjungi poteft (ub contemplatione 7 yrpazi. 











Lon lnscn 


X. Carpnm.. 
De Tympano, ejusd, ufa. € atufn. 
S YMPANuM mnToph;(plurale 52 & 585 
(bs 5 cft, prupasni Pun prrogenadt Nah. 2.7. Wann Tym. 








bus pulfatur: Vnde Penta rraniliré itera quod, fu iac cedere fa |. 
gnificat; Hebr. 11. No, d* eru auiana a 2 eoru ulpa | 
dl aUTOAUaE QW» fof£aario mulézati fant, fufl ibus cff c contuft crc. Sunt | 
qui vertunt: Z///ezri funt, ut rcípiciatur perfecutio, quam exercuit An- | 
tiochus. 

Legitur paffim in Bibliorum codice; ut aliorum; ad Iztitiam ad. 
hibitorum, fic etiam 7 y»pazi vetuftiffimus & varius ufus. — zz valed;- | 
conem Yympani pulía dimittebant amicos, nc-cui difceffus honeflus | 
& apertus verteretur in opprobrium fuge clandeftinz ; cujufmodila- | 

| cobo. obijcitur à Labane: Cur clam fugi(tz, & furtim furripurifti te à | 
me: ncque indicafti mihi, ut dimitterem te cum latitia, & cum canti- | 
cis, inftru&tus7 ympazo & Ciutbara? Gen. 21,927 

Et zz gratulationem pro felici reditu, gratoq;acceífü, ciim novos 
hofpites, tum fuosreduceslaetiexcipiebantTympano. Sica vidis 
Hammonitis redeunti Iephthacho filia unica obviat, cum Tympano y 
& Choris, /udíc. 1 1. 26. Atque Davide, Saule; populo & fervis Saulis ab || 


aliqua pugna. contra Philifixos revertentibus, ex omnibus civitatibus | 
Iíraé- | 


 Turonia OnscANICES, I 
"ifraslis foeminz, & earum choree obviam prodeunt, cum TIS 
przlatitià, & cum Panduris, Heroum gefta alterne PMcnmee T ecd 
6.7. Et arcam foederis, cum pompa folenni introducen am, co 
tatur David, & tota Domuslfraélis, geftiens prz letitia coram IEH O- 
V AH, cum quovis Inftrumento, & lignis abicgnis, nempe cum Citha- 
ris & cum Nablis, & cum 75a &.cum Siftris, & cum Cymbalis. 
2. SAI. 6. fi 1. Paral. 14.9.4. al xa 

:Publicum quoque voluntarie deditionis, acceptationis, fubjc&io- 
isque f/guum, & grati captandz ftudium prz fe ferebant, excipientes 
Holophernem coronis, Chorcisd; & 7 ympazia. Iudith. 3. Ve 

. Inftrumentis praterea, quibus €rdinarij Cantorcs Davidis & Sa- 
"lomonis laudes Dci feftivas in Templo celebrabant, 7. Paral. 24. 2 Pa- 
r4l.7. non exclufum fuiffe Tympanum videtur: cum paílim eum in fi- 
— pem, videlicet beneficia Dei celebrandi gratia, Tympani pulfüs przci- 
| platur, P/al. $1. 2. Sumite Pfalmodiam & date 7 ypianum, Citharam 
jucundam cum Nablio.. Pl. 04. 3. Filij Sion laudent nomen Domini 
-in Choro,in 7 yzpano & Cithara. P/a/. 1 50. Loudate Dominum inZ ym- 
4go & Choro. | 

Sic olim gloriofam Pharaonis fübmerfionem Mirjam, Aaronis 
foror, fcítivé celebrat, arripiens 75zzpasuz in manu füa, & poft eam c- 

greffe omnes foeminz,in 7 yzzpazus & Fiftulis, Exod. 15. v. 2e. tque 
ut Holophernis detruncati cedem vi&oriofam, cum feftivitate DEo 
acceptam referant, exhortatrix eft Iudith: Incipite DEo meo canere 
Tympanis,modulamini ci P(almos. Zub. 16. v.2. 

Quid , quod rcliquis Inftrumentis, que excitandi in Prophetis 
Spiritum vim habuerunt, 2. Reg. 7. 1 . annumerctur exprefse 7 j;zpa- 
Dumy 1; Sam.10. $? - . Nbifuturum prenunciat Samuel Sauli, ut; occur- 

, Tat tube Prophetarum, defcendentium de excelfo, fcilicet Gibha (qui 
locus Synagoge & coetui facro deftinatus crat,)cum Nablio X cum 
7 ympano, & Tibia, & Cithará ante fe, qui prophetabant. 
^p ques S ab co7 ympani ufu folenni apud V ctcres, quavis Deo 

; exultatio allegorice depromitur, &Iympani vocc per 
| Q.z M«to- 





Ió TH£EoRIA ÓncaANICES. | 
Mcetonymiam exprimitur. —— Huc fj pe&at Alegoria clegantiffim ; 





PAL. 6$. v. 25. qu& alijs Cantoribus & Citharedis Tympanotribas con. - 


jungit: Precefferunt Cantores, poftea Citharzdi,in medio virginum 
T ympana pulfantium. Vbi Píalmographus nominat Ecclefiaftici Cho. 
ri przcentores Prophetas, de Chrifto vaticinantes ; hos qui fecuti fünt, 
Evangcliítas & Apoftolos ob conforiantiam inter fefc; & cum ijs con- 
fentientem, Cizbaredos nominat: — Virgines, qua fefe immifcuerunt,. 
"Tympana pulfantes, funt nondum corruptelis vitiatz Ecclefix, adhuc 
tenellz; quas-A poftoli per Samariam; Afiam, aliasd; regiones paffim 
plantarunt:. | | ah 
.. Eidem allufione aZegoricá mirificum contra Affyrios judicium 
Dei predicitur, celebrandum à Iudzis exultantibus; E/4: 2v. v. 72: Erit 
omnis locus, qua tranfibit virga fundatiffima, cum 7 spazi & Citha- 
ris, id eft, exhilarabitur liberatione Dei. Et quod hoc tanto beneficio 
habebunt, quod Iztentur & undeglorificent Deum, defignat ibid. v. 25. 
Illud canticum füturum cft vobis, ut noctis, qua fan&ificatur fetum & 
lztitia animi; qualis euntis cum tibia, ut veniat in montem ZeZove, ad 
rupem Ifraélis. —Quó itidem quadrat A4/geria promiflionis, de in- 
ftauratione à Deo, & degratiarunt actione folenni ab Ecclefia, 7er. 27. 
v. 5: Adhuc zdificaturus fum te; ut edificaris virgolfraélis, adhuc or* 
nabis te 7 yzzpanis tuis, & procedes cum Choro ludentium. 


Porro 7 ygpani alioramd; Inttrumentorüm, & hisdefignatz la- 


titiz 454/75 cx Bibliorum teftimonijs occurrit; cüm Epicurcorum mur- 
danusin luxu; convivijs & ezo/ajgexaxia ; tüm Idololatrarum Diaboli 
cus, & abominabilis ia cultu; facrificijs & &se924a 

Epicurzum abufüm opponit Iob Tzophari & amicis, de infelici- 
tateimpiorum ftolidé differentibus, Jobi 21. cap. v.7.c? 12. Curimpro 
bi vivunt? convalefcunt validis viribus, vociférantur ad 7)»ipapum & 
Citharam, & lzetantur ad fonum Organi. V intonat E(aias, qui po- 
culis invigilant, in quorum convivijseft Cithara, ac Nablium, 7 yop 
num, Tibiaj;ac vinum: OpusautemlIehovz non intuentur, & fatum 


manuum ejus non confiderant;. E/Gi. y. v. 11. Qd 12. L 





TuroxtA ORGANICES. 117 


In ultionem &z:xeueixaxiz; Gentibus, qui Ecclefiam opprefic- 
rant, fümmum denunciat idem Propheta ludum & mocerorem, abje- 
&is & ceffantibus Inftrumentis, cap. 24. v. 4. 9. Ceffabit gaudium 
Jg ympanorum ; dc(inet (trepitus exultantium; ceflabit gaudium Citharz. 
Et Job. cap. 17. v. 6. fe contra malevolos, quos perftringit, fuftinet refti- 
tutione in dignitateni; Futurum, inquit, ut reftituat me ad przfiden- 
dum populis, quamvis 7 ypazetribarum materia ante fuerim. Acíi 
dicat: — Fücrunt lzti de me antea, quemadmodum qui lztantur ad 
Tympanum. Sic Na/. 2.7. prenunciantur Ninivitarum Heri Herzque, 


" quód cum fervis & ancillis füiseodem loco habebuntur à Scythis, Af- 


1 


fyriam obtinentibus, & pro eo, quód ancilla: Pfaltrie, Sambuciftrie & 
Symphoniacz profequüntur Dominas,tum omnes in deportationem 
abeuntes edent concentus querulos & lamentabiles. E ftationce, inquit 
Propheta; pofita deportabitut Aizive, deducetur cum ancillis fuis, co- 
imitantibus voce fimili columbarum, quz 737p4ze pulfant ex animo - 
fuo. 

Idololatricus & plané Diabolicus, & ab omni Q:2c22242 alieniffi- 


. mus fuit uSu$ ille ympani, quando in valle Gebizzoz Hicrofolyma, 


verfusoricntem & meridiem vicina Mo/ecb idolo candenti(etat ca ftatua 
«nea & concava, figurà Regis, unde ctiam 1272 quafi Ta id et R ex; 
nomen habct, ita fabrefa&ta, utbrachia porrigeret, & fubje&to igne in- 


. eande(cerct Zeuif; 14.) cremandos imponcbant, & abomiriandi incen- 


dij & conflagrationis fpe&taculo devovebant liberos, adhibito fopitu 
Tympari & aliorum Organorum Müficotum, ne ejulatus liberorum à 
parentibusexaudiretur. Hinc orta eft ejus lociappellatio T opher. Nam 


Sin Toph fignificat Tympanum, vel latitudinem à 5n: Erat enim 


locusamplus, idololatris frequentatus Zerezz. 7. t z 9. Quoalludit E/gj. 
CHP- 30 0. 32. — Praparata est ab beri Tophek : qua voce notat Propheta 
dubure judiciunr, quo in R cgem Babylonig erat ufürus Deus; Qnan- 

quidem illà impütiffimá facrificia maximá pompáà fiebant palam ad 
ortamvHierolymorumi. Incendium & conflagrationem exuftorum 


Q 3 in val- 


«118 "TurogiA ORGANICES. 


in valle Hinnonallegoricé accommodat Efaias Babylonij Regis cxitio, 
in oculis Ecclefix illuftriffimo. : 

Ob inauditam immanitatem in locotam amplo, fignificatur hu. 
jusloci nómine, lata & fpaciofa Gehenna feu Infernus, & accipiturpro 
reproborum fupplicio; «& loco cruciatus;in eternum reprobis deftina. 
to, ubi perpetuo torquebitur Sathan, cum Angelis fuis, Mar£h. y. 22, 
Marc. 9.43. Crudelitas ifta adolendi prohibetur cum comminatione 

lapidationis, Levit. 13. ?* 22. .Mentio hujus perpetrate impietatis fit. 
ofer g.3. Nehem. 11. 2. Chron. 28. & paífim. 

Abufum denique 7 ympari & |nftrumentorum impium adauxiffe 
etiam legiturluliani xaxeQ4Aiz & prava zmulatio. ls enim ut Tem. | 
. pla getitilia Chriftianorüm Ecclefijs conformaret, juffit in ijs non tan. | 
Xüm altaria & primarias fedes zdi(icari; Jexom. lib. y. cap. 16. verüm ete. | 
.jam Tibias & 7 yspaza; & Cymbala & Symphonias in templis eum ha-. | 

buiffe ex Arnobij //b.7. centra Gentes patet. 

Adextremum 7 yzpazo admoneamur, ut nos, qui nos Chriftigre- | 
gifatemuraffertasoviculas, cum lupo hoftilitatem fervemus. | T ya 
anm enim ex ovis pellenil infonabit, infonante Lympano ex lupi pel- 
*Je confe&o , Afciar. emblem. vel poft mortem formidolofi: & Af/Zerr. 
"Cranta in Vandalia lib. 1 1.cap- o. de Zt/cha. 

Atque hzc.de 7y»pazo, Inftrumentis facris annumerato füffici- | 
ant: dequo plura in Profana, humana & Liberali Organica. * 


XI. Carur. 
De d ula eg Ducctna. 


SS Nflrumentis facris annumeranda eft & cum 
£28 Tibs TuBA vel BuCCIN A, cüm argentea tum arietis | 
5-974: Alia nominatur 10817 Schophar 7 wha, buccina corned 
Exod. 1 9. 16. plur. PY3Y52) V. &c PUn Iud. 7. 10. ci Iof 6d | 
ulchrefcere: quod. decorum fit & jucundum auditu Inftru- | 

mei 











* 
(o Cvm um exces eum 









Turonia ORGANICES? 116; 


mentum, aut etiam arte perpolitum,& elaboratum. — Alia eft myxyn 
Chazerah Aw. 10. 2. Hof. . v. 4. 2. Paral. 2 9. Pfal. 08. e. T uba cla sica. 
"Yn clanxit tuba. ( Ex Hiph. geminatum Y mon legitur, licet feribatur. — 
^ Harum Tubarum ufus in populo L(raelitico cüm paffim alibi , 
| tlim precipue capite decimo Numerorum diíerte traditur, ubi Mofes divi- 
nitus jubetur parare & ufürpare 7545 qu& non carucrunt myoftergs. 
L TuBARuM.zwmzerus binarius indicatur: Fac £L duas tubas : 
ad denotanda myfticé duo Teftamenta, five /Tubam Legz C Gratia 5 
aut; ut vifum Ruperto;ad przfigurandum duplicem Chrifti adventum; 
quorum alter Grazia, altcr Zudic5. | PP 
2. Materia fuitargentum purum, folidum vel duc&tile: Fac tib dud 
Tuba: argenteas, opere ducili facies illas : ad fignificandam maxime V er- 
bi cocleftis puritatem, quod argento comparatur puriífimo, Pf. 12. v.7. 
De materia quarundam Tubarum arietiná vcl cornea, mox inferetur. 
(&—Vfis duplex, Polizicm c Ecclefrafficus.: Ille vel ad cogendum coe- 
tum, vel ad movenda caftra, v. 7. Hic vel ad excitandam fiduciam de 
auxilio divino contra hoftes, v. o; vel ad generandam hilaritatem, & 
lxtitiam. pro beneficijs in dicbus feftis, calendis vel initijs menfium ; 
. V. I0. hisverbis:: Er zz dze latitia veffra, cr in temporibus ffatutis veftris, 
C in capitibus meuftum veftrerum clangetat T ulis moyynmi Gic cáAmyLr, 
fuper bolocaufl à voffris cr fuper [acrificys pacifrcorum veff rorum; ( Z— à 2 
unde German: eiie Cfbaímia/ qua tempore pacificationis üteban- 
tur) Erauta, volu in memoriam coram Deo veffro 3 Ego Ichovab Deu veffer. 
|. Quorefpexit P2]. $1. Buccinate T ubá in Néonienia, in tempore con- 
frituto, in die feffivitatis veflre..— Nbi notatur tempus, quando illa fo- 
lenniorcélebratio Deifitinftituenda. — Etfienim: Deum quotidie lau- 
dare dcbemus, publice tamen ejus celebrationi fefta deftinata (unt. 
Vult itaque Pfaltes in Novilunio cüm omni; tüm imprimis illo, quo 
Iudei fettum Talerzaculorum celebrabant ejufmodi anniver(ariam di- 
vin bonitatis deEoAcyiav inflitui. Nam menfe feptimo Iudzi feftum 
| Tabernaculorum quotannisita cclebrabant,ut Calendis feptimi menfis 
clangore Tubz. populum convocarzent, X íacros conventus agerent: 


die 





e wm 


"n / 


l 


$20 -. THEORIA ORnGANICES, 


dic pofteà decimo cjus menfis, Feszum Expiationti, & decimo quint, T 
Feffum Tabernaculorum, quod füb tabernaculis & frondibus contextisa- 
gebant, ad recordationem Caftroram, füb quibus in deferto quada 
ginta annos mirabili Dci beneficio fuftentari fucrant. | 

Quia veró tres ille folennitates, Calezde nimitnm, feri Expis- 
rionis, & denique M CUopeE He in.unum menfem incidebant, unod; con. 
ventu populi peragebantur, ideo pro uno fefto fümuntur fzpe. Ete- 
nim menfis ille TIZ RI, primus antiquitus, juxta fcftorum ordinem 
apud Iudzus feptimus, totus fere facer ac feftivuserat, quafi quoddam 
menfium Sa£batbum , jam frugibus ex agro colle&is maximé fcrijs ace 
commodatum.  Or/zez. borril. 23.i2 Num. Menfis cjus die primo,an- 
num civilem pariter inchoante, inflituebatur feftum Zwbarum, five. 
Bucciae & Clazgorzs, ita di&um, quód in eo inter factificia cap. 2 9. Num. 
defcripta, Tubarum fonitus & clangor audiretur, Levir. cap. 27. V. 24 
five in memoriam Ifaaci, hoc ipfo die liberati abimmolatjone, ut Ka- 
bini opinàntur, idem Cerzu fef um appellantes, fabulando mandatum. 
à Deo, ut atictino cornu clangerctur, quód aries inter fruteta haerens 
cornibus, pro Ifaaco monftratus ac immolatus effet. Gezef: 22. v. 12 
five potius ob recordationem bellorum contra Amalecitas gentesque 
alias, Duce & autore Dco geftorum. 


Reliqua fefti Tubarum notationes de hominis militia, & fimiles, 
ad Allegoriarum claffes remittendz fünt. — A vero autem non ab: 
fonum, ; quàd ob multa fefta iacidentia i in hunc menfem, ejus initium 
inprimis folenne & otio & clangore & facrificijs ficri Oportucrit , ut 
tanto nobilior & notabilior effet. totus menfis, & ad obfervationem . 
fequentium feftorum coctusuniv erfus folenni excitarctur zagaexevj. - 


Succurrithic quoque folennis celebratio quinquagefimi five Iu 
BILAEI anni, Levi. Cap. 2 f. 

Eum Zsbileuz, quem Eufcbius Cefarienfis in Chronicis, à nu 
mero quinquagefimo Hebrzis fic dici fcribit, Latini à 7u£;lo derivanty 


utannotavir Auguftinus | Quidam á primo Muficorum Inftrumen- 
torum . 











gn 


TuroniA ORGANICES. RISE 


EU LL a nl r—————MrBRÀZCEEUCASS 
"torum autore; ZuJ4] fluxiffe nomen autumant. .Hebreorum feitopi- 


. nio,à Zobel appcllari, verbo Arabico; quod Coznu fignificct arietinum: 
Vnde Aquila Grece «eda reddidit, five; propter cornu iftius ufüm, 
five, utquibufdam placet, propter formam folàm cornuarictini. 7zdi- 
&'io Inbilei ficbat decimo die menfis feptimi, in ipfo ncmpe Expiatio- 
nisfefto, Levi£.2.v. 9. ubi T ubarum clangoribus denuncianduserat to- 
ti populo optatus ille Remiffionis Libertatisque annu$. De Zgccizis 
quarit Abulen(is q42/7.6. cj 7. iz Tofüam part. 1. fucrintne corneac an at- 
gentez, & ex metallo fivcargento fuifle concludit: propterea quod af- 
fervatz, & indefertoafportatefücrint. Diffentiunttamen L X X. In- 
terpretes cum Hieronymo. 

— 4» Claggor diver(us indicatur cap. o. Numer : Simplex c equalis, dz- 
royty Greci vocant; ad convocandum multitudinem, ubi duabus fimul 
canendum Tubis, v. 7 ; vcl ad Principes congregandos, ubi unà faltem 


vociferatio, ei Seleaefchrep / P/2/z. 47. Iubilatio.) vel à fra&ura, tre- 
mulad; vocead canendum clafficum; five ad impetrandam profc&tio- 
nem: v. y. 4. Si clanxeritis'Taratantarà & vel fi taratantarizabitis tubis 
v. 9.Cc. Vbiadclangorem primunrptima acies, ad fecundü fectnda, & 
ficconfequenter moverijuffa cft. y. &.. Grecireddiderunt ezpacíay fi- 
gnificanter: quo juxta Theodorctum 444/77oze r 5. allufiffe creditur A- 


poftolus z. Coriztb-1 4. viz. f. OULQG TC. 27977. cbevbo dd , 
| &re duoc, rs 21901205, &àY. dte uo ois. Q3ofüs p dà 

Tc syvocona clou, à atuXSpopov, 3) T0 x19: CopA pov, xcd A 
|] ta déWNo» Quvlo ctmy£ dà, Tic peexdodado, eic 7ó- 
AEULOY ) Quin & inanima vocem reddentia, five tibia, (ive Chitarag 
nift ditinQionem fonis dederint, quomodo cognofcctur, quod tibi. 


canitur abtCitharà? — Etenim fi incertam vocem Tuba dedcrit, quiis 
apparabiturad bellum ? £240» Quer» Theodoretus habet pa conser. 


r eculiazis ctiam plane füit ufus in promulgationc I cgisdivinz 
: R P in mon- 





utendum, v. 4. Izequalis & varius WEM) Theruah di&us, (Schindler. | 


, 


"elt 




















122 TuroRIACOnGANICER 
in monte Sinai: Exod. rg. v. r5. Iumentum enim & Homoafcenderg- 
permittuntur in montem Sinai (urde promulgebatur) quum tra&ing 
fonuetit Cornu. id.eft; audietur )idzwvoc five continens unius: toni fo. 
nus. Q. d. Erit huic interdi&o montem attingendi locus, donec iftud 
audiatur, quod in extremis feré cantionibus obfervatur. | 
Et ex communi ufü voluit cognofci DEus à populo, quando 
Religio loci illius effet defitura, difcedente Domino, & facram hanc 
actionem terminante per fignum ejufmodi. Nec (ine myfterio-con. 
ccditur aliquisin montem afcenfus, protra&to longius fono Buccinz: 
Mytticé enim hic fignificatum eft; tàm ad Deum propiorem nobis pa: 
tere aditum, quando vox uno quondam loco conclufa; pex Chriftum 
ditfufa & protra&a, toti orbi innotuit. 
$. BuCCINATORE.ES ipíi Sacerdotes fant; Quo indicatum du- 
bio procul, & in actionibus praecipuam Sacerdotum cffeautoritatem, 
nec promifcuz multitudinum turbzx.cedendum, fed gravitatem fet 
vandam effe & modéítiam; & omnium actionum exordia à facris 
femper ducenda, fivcab implóratione nominis divini, Co/off. 7. v. 17. 
Quicquid egeritis fcrmone aut fado, in nomine le(ü facite, gratias a- 
gentes Deo & Patri pereum. 
Necinconveniens hic pié & jucundé obfervare 


Tubarum Alle- A | : 
goria quadru- Allezoriam T ubarum quadruplicem, ex vario carundem 
plex. ufu & mentione paffim in facris literis, defumtam. 


1. Significatur officium Sacerdotum, quorum eft c/zagere Bucciná 
EXech. 23. 0. 3.(7 6. hoceft: A&uditoresterrere, juxta etiam folari. Iu 
bentur enim buccinatores ifti inflare Tubas, five minatrices illas & ca 
ftigatrices fcelerum, de quibus E/g7. j.v.a.. Clama, ne ce[fe s, exalta vocem 
guam quafi Tubam, azzuncia populo sco fia fcelera.. Sophom. 1: cap. o. 1 
Dies Tubz (& vociferationts fupef civitates munitas, c fuper terras exce 

fé : i anguft js afffciam bomines, c» ambulabunt ut coeci, quia Iebova pec 
verunt :: five confolatrices& Evangelicas, de quibus Efaf. 27. v. 13 | E 
ip die illa clangetur Tubà magzá, ci» venient, qui perierant in terra Affurs ó 
expulfi Fuerant in terram A Eaypti : qp incurvabunt fe Icbovajnmunte fir 
ditatis Hierufalena. | Io 


TuronrA OnoGANICES. m IM 
—— qu Augüflinus rom. 1o. ferm. 10 6. de geyopore : Sacer dotales ilius 
m pori Tubas quid aliud prafauraffe credimus, quam hu " D Sater- 
dotum pr«dicationes, per quas non ceffant peccatoribus zerribil A Au/f crum 
judicium muaciare, trifLem Geheuna interitum pradicare; (* quedam conmt- 
nationd férepitu aures delinqueuttum verberare? $c s : 
. . Etin promulgatione Legis, Clangor buccing Exe. 1 9. v. 16. fi- 
ye minifteria Angclorum fignificat, quorum difpofitione Lex data 
cft, Aor. 7. Galat. 25 five Legisvimanimos omnium penetrant; et- 
jamquando £xed. ze. v. 1$. populus fub montis fumantis radicc inter 
tonitrua & lampades ad clangorem T 4^« confternatus deprecatur, ut 
Deum loquentem deinceps non audiat coràm , nifi intcrventore & 
mediatore Moe; inde non folüm terror hominum ad divinz maje- 
flatiscon(petum, & voluntatis divinz feveritatem prodituseft, Legis 
officium, quod terrorem metumdq; animis incutiat; pateíaüum fed 
anagogice infüper indicatum eft; in communi Redemptionis opere, 
pácíri tantó magis requiri, quanto major offenfi DEi crat indignatio. 
Quapropter probi Paíftoris munere fungens Mofes oratione confola- 
toria perterrefaccoscrigit. 2 
Caveant quibus canunt buccinatores, furda.eos aure praterire ; 
ne redarguantur Proverbio, quo C hriftus petverfitatemiudzorum ac- 
| cufat Mazzb. 11. v. 16. C17: Cui afSimilabo gentem ifflam? Simili est pu- 
erulis, qui fedent in foris, e clamant fodalibus ac dicunt.:. "Tibijs ceciuimna 
"olus ci» 202 faltaff is, lamentati famus vobis, iv mon planxifLu. | 
. Allufio eft ad Iudeorum liberos, qui fepius in foro vcl plateis 
füb dio ludentes, Zach, 5. v. s. modó facra nuptialia, modó pompas 
funebres imitabantur. Vtautem fingula tantó majore frequentia 
inftituerentur, plerumque co&vos ad ejufdem ludi focictatem provo- 
cabant: (in horum quidam ita-moroficffent; ut ad ludendnm perfua- 
deri non poffent, vel certe cundem levibus de caufis inciderent, aut 
 diffolverent, ijs pare aozies & inhumanitatem. fuam exprobrabant 
|| hoc cantico: Cecinimus vobis, c non faltaflis s lamentati fuimus, c non 
phanxift a. | 
dui, KR a Accom- 









, | 
DA ThürzOoRIA OncaANICFES. | 
^ .. Accommodaturad pertinaciam Iudeorum; qui nec Baptifls do. 
&ttinà, & vità feveriore ; nec Chrifti humanitate: permoveri poterant, 
ut Evangelio crederent:fed inaiterogravitatem morum defiderabànt: 
Noanullietjaa illius folitudinem actemperantiam obfeffionis Diabo. 
licz ; ac viciffim, hujus Qavwleo7iov, & familiariorem cum alijs convert. 
fationem ebriofitatis vel temulentiz nomine traduccbanr,ut nimirum: 
übiq; haberent, quod carperent; & obftinationi fue pretexcrent. Eodem 
adagio noftratesauditores redarguendi funt; qui nec benignis; necafie. 
rioribus, nec duris, nec mollibus verbis fle&i poffunt.. Vbi Svnecdo- 
chicé accipiuntur: Nzz/e fuzebres pro afpcrà & trifti oratione; que ani-- 
mun moerore afficiats Cazzus Tibia pro di&is lenibus, quz animi cle- 
mentis indicia funt, & auditorum corda exhilarant.. Früftra: itaq; 
buccinantes, qui neque Legis, neque Evanselij clangore animos mo. 
vére poffunt, folentur fefe cüm Iohannis, tha eunti: optimorum buc- 
natorun cxemplis.. [ 

2. Perbum Evazaelg 7 cfficax quafi T uba cft. Hicronymus /z 7: cap: E- 
Kechielis. . Ejus fonus exit im omnem terrarumorbeno, Pfal. 18. Rom. 05 lu 
Clemens Alexandrinusin protreptico fuo: COATYyE 2g] 27223 70. 


éUoz2uo): ó up $0 ONT GJ, 1 duds d pira. Tuba eff | 
Chrifli Evangelium cec.. 


Et fub feto TuBA RuM propofita fuit imago pradicationis | 
Evangelicz, cujus clangor inftar Tbe, Zach. 9. v. 14; qux exaltatutut | 
rd uba, Ea. $.0. 15 quam prodromus Chrifti; voxilla clamantis, inflayit 
ante Expíationismagnz feftum in Novo Teftamento.. — Re&? igitut 
figuram lztitix in converfionegentium fuiffe dicit Rodolphus; £a r.Cj. | 
Levit : Solennitatis,inquit, noftrx principium, quafi prima dies fepti- 
mi menfis, temporib: us Apoftolorum fuit; quando prima gentium fa- 
&a c(t vocatio clangentibus 7w4/s, mundum fcilicet perluitiarae tonk 
truo divinz pradicationis; | 

Sic Origenes Pbomil. 2 y. iz Num: allégori&e transfert ad cum; qui 
ex facrarum: literarum fono interiore lxtitiam peropi. — Quiseft 

inquit | 













UNI 


& 


Turonra ORGANICES&^ ^ I2$ 


———— 


| ala aT CÓ 

duquit; qui felivitarem gerat memorie 7 ubarum nifi poteít Scriptu- 
ras Prophetieas & Evangelicas$, atque A poftolicas, quz velut cocleftis 
quzdam perfonant 7 u/4, mandare memorie, & intra thefaurum cot- 
dis fui recondcre? qui ergo hec facit; & in Lege Dei meditatur die ac 
no&é; ifte fcftivitatem gerit memorie T ubarum, erc. 

Iubilei ctiam anni denunciatio T wbarum clangore, quid myfticé: 
voluitaliud,quàm ut adventusChrifli, cujus minifteriumin 3o. Iubileum 
Mofaicum incidit; quibufdam quafi notis exprimerctur;atque ut Zs- 
bileus Evangclij verus adumbraretür, in quo leta & fonota voce an- 
nunciatür remiffió, libertas; reditusd; ad amiffa quondam coeli bona : 
Atfor. 3.38. Ioban. $. 26. Galat: 3; 3. 

Iofie libro cap. 6. Sacerdotes. feptem ; portántes fcptem Luceizat 

"arietinas; anté arcam IEH OO V AE clangunt £zccizés , doncc feptima 
vice ad auditum Zsccize (onum, & populi vociferationem muri Iert- 
chuntis cortuebant ; & civitas capicbatur:: Sic etiam per A poftolo- 

rum non tantünt 125 Sed diícipulorum quoque 70. prxdicationem 
fonoram CHR ISTuS, cunt DEo foederis autor; toti mundo obvi- 
am importatüs, intictuit, cujus quiete feptinio die; regnum mundi col- 
lapfum, & portz Inferni dirutz funt. - . 

Judic. libro cap. 7. leguntur Midianitarum caftra difcurrentia fefe ' 
niutüis lanienis confcciffe, ubi principio vigilie medie cum Gideone 
trecenti; qui lamberant, irt triaagmina diftin&ti, Zuccizis in dextra clan- 
xctünt, fimul contminuendo hydrias vacuas, & faces finiftrà tenue- 

"munt. Ítaquoque' ex ore infirmorum fonantis in exili Ecclefia Evan- 
gelij clangor.de Meflia, mane & mortis tenebris in vitam emergente, 
in quo fax Deitatis eluxit fplendidé, ftygios hoftesin fugam convertit 
miraculosé: j Mer de Y 

.. Cumd; ftatim à Chrifti Afcenfione & Scffione ad dextram DPa-: 
 trisSpiritu San&o cffufo, Evangelij clangor per Apoftolos, Evangeli- 
ftas, Do&otes & Paftores datos Ephef. $.toti mundo infonuerit omnes 
jubentur populi P/2/. 46. manibus plaudere, & voce orationis congra- 
tulari Dco, qui elcgit nobis hxreditatem noftram, quandoquidem a- 
K 3 Ícendit 


E 4 ^ Eg ^ 
: "3 
* em x 
— ( 


$26 "TutoRIA ORCANICES. M d 
fcendit DEuS in jubilo, Deruizu: in voce Zube.— Vt enim in folem. 
ni ritu; quo David arcam fideris in urbem Hicrofolyn:iam adduxit, 
2. Samuel. 6. T ibicines & Tubarum firepitus, omnisquc generis organa 
Mufica adhibebantur: Sic impertità Di(cipulis benedi&tione, inter pa. 
ncgyrica, ezuixio Angelorum, non fine.Diícipulorum votis & praco- 
nijs, imó cum precibus & gratulationibus Eccle(iz, & militantis in ter- 
rà; & triumphantis in coelo, veluti 752« jubilo manifeftata & glorifi. 
cata eft perruptoris previj Chrifti in cocleftem arcem afcenfio, Acfor.1. 
Ephof 1. C 4. 2. Corinth. 1 s. b AM 
Interca cum ad 7454»; Evangclij clangentem, füb Chrifti vexil- 
lo, vita hominis Chriftiani nihil aliud fit quàm militia, Zo. 7. affidue 
vclut é fpeculis & turribus Templorum profpiciendum & animadver: 
tendum eft in Twbas feptem , fcptem Angelis à Deo datas, Apoc. cap. 
Tubarum cantu fecuturas.in Ecclefia hzerefes, & verc do&trinx corra- 
ptelas, & certamina graviífima impiorum Do&orum fignificari prz- 
monemur, ut cauti periculo imminenti opponamus fidos fpcculato- 
res, qui verbi finceritate, & ardenti invocatione veritatem propugnent. 

In accommodatione ícptem Z'uZaruz ad fingulas harefes dif- 
fenfio eft. - 

Lutherus annotat, primz Tube fonitu Tatiazum & Encratitas prae 
nunciati; fecunda 7 z« aícripfit Marciozems tertiam Orzgesi accom- 
modat; quarte 7'u£e Nevatun, & ab co ortos Carbaros attribuit. 7z p74- 

fatione Apocalypfeos Germanica : Alij, temporum & hiftoriz fri- 
em fecuti, ad Naqaraorum & Ebiapitarum, vcl Mineorum , ut Hicrony- 
mus 20770 7. appellat; primam T:u/azz accommodant; Secundam ad 
Gaofficorum furores ; Tertie T ube Jamofatenum Gc Arium deputant; Quar 
tz Pelagium atttibuunt; Quinte 7 só« Abbadon, filius perditionis, Roe 
manus AntiChri(tus confertur c4p..9. Sexta 7: tuba ibidem Mahomet, & 
Saracenorum ac Turcarum exercitus & blafphemiasdepingit. Dez 7 | 

fcptimi Ángeli cap. ro. Apoc. mox fub 4. Allegoria Tubarum. M 
3. Taba vel Buccizator ctiam dici poteft fidelis quifque, Dei Jaudes 
grato fonans ore, & fidei conftantiam atteftans, Nofirum qu 
ideo- 





"m" 





E Turonra ORGcANICEf. 127 
Gideonem, Ducem pravium fequentes, & refpicientes; Chriftianosin 
militante Ecclefia decet Bwccia4 aperta confe(lionis clangerc; & grato 
corde tot tantad; beneficia Dci predicare, donecfra&à hujus corporis 
mole, facem fidei ardentis, & fpem beatz immortalitatis praferentes 
perrumpamus ac penetremus mortem, & hoftes fibi ipfis mortiferos. 
Origenes oftendit, homtl.23.i2 Num : quomodo quifque celebrare pof. 
Gtfetum Taubarum. — Et fi quis potcft, inquit, in gratias illas Sancti 








Spiritus promoveri; quibus infpirati funt Propheta, & píallens dicere: 
Cazite initio menfes T ubastn  folenzitatibus ejus, Pfal. $0. & qui fcit in Pfal- 
ais jubilare ci, digne agit folennitatem 2 z24ruzz. 


Huc fpe&tat allufio P/24 97 : a dile e» c aye 21773 


 JDÁllite in Tubis ducfilibus. Sic enim Ambrot. iz /i$. Ze fZe Refarre- 


éionit,tomo 3. Faciat, inquit; amicus Dei rationabiles 7 ubas duas du- 
&iles; argento probato h. c. preciofo verbo compofitas, & ornatas, 
"quibus nonraueum increpans terribili fonitu murmur interítrcpat, fcd 
Jublimes eratie DEo continuà jubilatione fundantur. , — Er Auguft. 
8. tomo 12 PfAl. o7. pev Tubam Du&ilem animum putat fignificari tribu- 
latum. | Daciles T u&« tundendo producuntur; fi tundendo, ergo va- 
pulando eritis 7 sube ducZiles, ad laudem Dei producta. |. Si cum tribu- 
lamini proficiatis, tribulatio tunfio; profectus productio eft. 7 uba du- 
éfilis crat [ob, quando repente percuffus tantis damnis, & orbitate filio- 
rum, tanfione illa tance tribulationis fa&us 745a decZilis fonuit: Do- 
Prints dedit; Dominus abf uit, cc. N ide Gregor. Mag. lib. 50. Moral.cap. 
Etiam cavent fidcies, ne per bypocriün in glorie popularis aucupium 
PI Ee oris 6. oftentent ac venditent Eleemo- 
jnas, : 4, quibus pra andis, Lcgis Z4£4 provocante, omni- 
nO3fri&a eft Fidci obedientia. 
0 ESMledena ein wio rds caida iod 
nubibus cceli, cum poteftate & edu. ln ai iffarusd; a ascia 
SIN UP UE pras mifturusq; cft Angclos 
€ Tuba smog, Matib. 24. Et 1. 1 beff/al. s. 1pfe Dominus 
cum 


-W " 
^ 

"74; 

. X 
^ 


&. x 
*r4s 


r2 22 


128 TutroktA: LÓRGANICEÉ dut: 








cum hortationis clamore &' voce Archangeli 4 & Tuba Dei ed 


de coelo. Et 2. Corinth. y. momento &. j&u oculi ad «zm Tubsm 


e» T n eoa CoU mlt ( CONT 1 33. canetenim )& mortuifg. 
fcitabuntur incorrupti, & noscommutabimur. unc ccerté Hieri. 


. chuntis inftar, of 6-. hic Orbis ruinam tráhet, ad 742: feptem , h. e, 


infiniterum Angelorum , arcá feederis fe gloriose exhibente in terra 
promi(sà confpiciendam, ubi periodi feptimus gyrus revertctur, ut fe 
ré emerfíi 6000. annorum ; tandem Sabbathum aterhum ZzLarum fe. 


ftum & Zubileus annum celebremus feftivitate perenni. £6 
"Huc Chryfoftomi expofitio Zoml. 47. ad populum Antioche 


.num,& bomil. 77-in Matthaeum Kj 1t (AA ollcu Qu 0 Gees 


Mos ecc Owdsacw, «eis &Xpeotdulw . «coe dm 
TU opSov Cu Esue. Quid 7; ularum ille fonus vult 
" exufcitationem, ad gaudium ,.ad ex drimendum ggum E 


ftuporem. 
"Nec ftuftra 7'u)e formam in coclo appatuiffe aliqu conti- | 
git; prodigijd; loco habitum narrat Niceph. //4. r y. Cp. 20, IN ubes, ín- | 


quit, Tuba fpecie ad dies quadraginta vifa eft. | Et ccrte olim in exe | 


quijs, veluti ad filiam Iairi terrz mandandam, Azz7/. s. adhibitae fuc- 
runt & 7'ub«, & Tibje, non tantüm ob lugentium dolorem, & moero. | 
tem mitigandum ; fed etiam gratià excitaridi animofitatem; qua in mi- | 


. liante Ecclefia .Stygios Mitilianitas.- ad Gideonis Chrifti .clangentem 


Tubam, five etam Evangelij vocem, fra&à corporis hujus mole , face 
fideiardente, Zud/c. 7. perrumpamus, cluctati fpercfurrectionis ex mor 
te ad vitam eternam, ubi i in noviflimo Chrifti reditu, clangorem eder. 
te T'ubá cxtrcmà, capitibus elevatis triumphaturi funt pi. 7 4a illa 
qualis fit futura; videatur Chzy/oleg ferm 107- 

Cavcant atm tuncEpicurzi fübfannatores, quicum Z2bicini- 
bus ils ad Iairi defundam filiam, Chrifto Duci vitz, refufcitandi mor 


tuos tam facilem, ac € fopore dormientes evocandi virtutem ac cffi- 
caciam 


Turonla OnGANICESs. 129 

«caciam plane derogatint ;.ij fané ex illuftrati & creduli Zar edibus, 
h. e. credentium Ecclefia expulfi, ternis inyolventur tenebris, ubi 
«& v& cjulabünt, plenis fine fine buccis. 

















XII. Carur. 
DeTintinnabulis, INColis eg? Campani. —. 
2 VncTzntinnabulum JNQola,eg Campana, quid 


NOB fonentin Ecclefia attendamus. 
3S5 TINTINNABuLuM Inftrumentum eítzneum ; 
MES em cuo oy five fa&itium:x nomen, à-voce quam facit 777- 
qin:óxdov Grece ; Hebraeis Y2YB Exod.28.v. 33. 34-cap- 79. v: 26. à Per- 
cuffione-vocatum ;. C275 enim eft percutere , pulfare vel conteri, & 
quafi tinnitum facere. 
| "Tintinnabulerum u SuS facratiffimus fuit in Veteris Teftamentt 
Ecclefia: Vbi fümmi Pontificis pallium, five Ephod, five tunica füper- 
humeralis, ut Hieronymus reddidit ,, ornabatur ex z»4/ograzarzs trium 
pracipue colorum, & ex 7zz£izzabublis aureis, quibus in ingreffu & egref- 
fu Sacerdos'fonum-cieret. De quo ExeZi cap. 28. v. 23. 4. 25. ic legi- 
tur in delineatione Ecclefiaftici operis, Mofi prxícripta: v. 23. Facies c 
in fimbrgs ejus (Ephod) malogranata ex byacigtbo C purpura t$ vermicn- 
lo cocci : i fembrgs,uquamyeyus per circuitum 5 Tintinnabula aurea iz zze- 
| dio illorum per circuitum:v.34. Tintinnabulum aureus uum ci malogra- 
| natum; tintinnabulum aureu alterum , & malogranatum zz ffsbrgs 
ally per circuitum. «v. 35. Erit autem füper Aharonad miniffrandum, c au- 
dietur [onus eyus, quando inaredietur Sancfuarium coram Yehovah, c quan- 
do egredietur à» non morietur. | 
| Et delineationi refpondens cffedio extat Exod; CAD. 29. U. 24. 2 f. 
| 26. 7.24. Fecerunta, in Fimbrijs pal/j malogranata ex Pbyaciztho, & pur- 
pura, c vermiculo cocci, e byfforetorta.. V.25. Fecerunta, c Tintinnabula 
J| ex auro pur ?» Pofueruntá, Tintinnabula 7/4 iz zedjo malogtranatorum 75 
J&- | $. Jembrgs 











, Aie Nola. Paulinus cnim, Nol urbis Campanic Epifcopus, primus f. 





"i1 
' PU 
? 
-— P 
: » 


Ijo THEORIA OxXGANICES. 


foris pallg per circuitum, ia medio, iaquam, mmalogranatorum. P.26."Fin. 
tinnabulum ex malogranatum 77 fpebrzs pal tz circuituad mini jfra- 
dum, quemadmodum praceperat Iehovab ipfi Moli. 

Idem iteratur in Ecclefiaftico cap. 4s. v. 1r. Qui globuli, i inquit, 
muvets faccizxit eum, crebrisd, circum circa Vintinnabulis, qua fonos ederent, 
3pfo incedente, ata, in Templo tinnitum ederent, im memariam ei Jam d 
pop fui. 

Fimbrijs appen Maligrknata riotant tvzdiar, quà per Chridum 
Deo accepti reddimur: Tiutingabtla praedicationem V erbi cocleftis, 
longe lated; íonantem. — Vtq; zz4logr4zata, qua grana plura uno cor- 
tice continent; & tegunt, hic Zzzzizzabulis jün&ta funts Sic in. Ecclefiz 
Catholice coetu mentes óuoSvpadér colle&z, unius cordis & oris con- 
centu unam fidem & confeffionem de uno ceodemd; Deo, deq; unii 
Sacerdotis beneficijs conjunguiit. 

i Quod autem 4427zzi, non hac vefte in.confpe&um fürim prode- 
unti, Deus interminetur mortem ; fic interpretatur Gregorius Magni 
part. 2. Cura Pafforal. cap. 4. e lib. 1. Epiff. 24. — Sacerdos, inquit, ingie- 
diens, vel cgrediens moritur, fi de co fonus non audiatur, qüi iram 
contra fe occulti judicis exigit, fi fine fonitu przdicationis incedit. Ve 
ftimentis 7Zzzrizzabula inherent, ut vitz viam cum lingue fonitu coit 
grucrc,; ipfa quoque bona opera clament 52cerdozis. 

Memorabile quoque eft, Ja/omonz Templum (uper te&um Tai | i 
xabula habuiffe, quibusabfterritz aves abigereritur, cosumd; fuide  qua- 
draginta memorat ,Epfeb. Prapar. Evang. lib. 9. cap- 4- 

In recentiori Ecclefia, quod hic inferere libeat, ut Tinrinnilil 
cenícrentur No/e & Campana vocabulis, obtinuit. confuetudo à Gamp* pr 





















in fua Ecclefia C A M PAN AE majoris fufionem & ufum vi id l 
proditur, & ad pia munia tranftuliffe; ut nimittim ejus fono exciri pof 
fent remotiüs habitantes, ad conciones, precationesd;: GilbertW C 
goatus lib. 5. Narrat. Petr. Hifp. fil. p. 2. cap. 9. 


Etnam Campanula nomen reperitur in literis Cyrilli Hicrofly 
mita» |. 





. . Tutronra OncaANICES. It 


anitani, inter Beati Auguftini epi//olas 206. quo loco, in S. Magne ufum | 
Cumpanula tum invaluiffe, convocandis ad rem divinam San&timonia- 
libus, autor meminit. ^ Quanquam cam Cyrilli Epitolam cffe non 
pauci dubitant, putatur tamen, fi alterius fit, non illo admodum infe- 
rior effc autor. Manifcftum eft; ufum 7ubaruz, quibus concio Iu- 
dais indicebatur Aw. 1e. Matth. 9. poft occupaffe Cazpaza:; quarum 
publicum fignum ad Dci cultus, vel ritus publicos cogendi po pulum, 
ne Eleufinius cenfcatur congreffus in Chrifti Ecclefia, t/2£/zz €exa , 
Aon duntaxat toleratur, verum ctiam confcrvatur. p. Abb. T u)ecezf- 
de divin. of fc. lib. 1. cap. 16. | 

Califlus ILI. Pontifex mandavit, ut affiduo rogatu Deus flecte- 
retur, in meridie Ca»pazus fignum dari fidelibus omnibus, ut orationi- 
bus eos juvarent, qui contra Turcos continuó dimicabant. Credide- 
xim tum ego précibus omnium, Chriftianos, ad Bellogradum contra 
Turcos dimicantes, duce Zeazze V aivoda, a(tante etiam Joazze Captffra- 
3:2 ordinis Minorum , crucemque pro vexillo hoftibus inferente; eos 
" Bellogradum oppugnantesingenti clade fuperafte, /cribir Plaziza. 

Atque hic non pigetinferere, que Ecclefiarum Prunívicenfium 
conftitutio pia, à Chriflianiftimo Iu LIO Duce p. m. praícripta, de 
Kampanz pulfü PRO P ACE, prxcipit & admonet. FJ. so. /aub zizule. 


füirdea £Orbntuig auff bea D érfferit, 

Sit auch aebreuchtfich/baf bic S3et To cfen Q(bente/teraente eno 
$uStittage acfeutet moerben/fo (o( bae ZBGolct vermanetmeerben / toenn fotz 
theo eefchicbt/ baf fie jbr Gebet ju Ghott bem JoCPren fürs cieoen vno affe 
scitlitbe ono eivige $60lfabrt cbunzvno jr Gefinbe aucb Paru Baften/fie 
faonim afe imScbc ober wo einer ift/ vitb bab fic fic ece nicht fcbez 
We Sun ce ift Gott ein &cfettig/ vnb fbnen fcibft ein nügticS Quer. 


23on oer SSeteGMfocfen/otr pro pace fetten, 


. San beft im 25apfürmb Otoraene/2Rittage vnb Jf benbs einen feti? 
exrlithen Slod'emfofag / vaburd vao vOol? vermabnet fof morbo. 0 e 
92 | 


ung» 


^ 


12 THEoRIA OncaNICES. 


AMIUCIUULAN e yrE nt UREXO TUER OURUT NGA Xl lcr E E 
^juiafrato £tariam anguruffet. — QGerf aber Dic Bochbaefobte ungfram. 
OXtaria folcbe Cbre/ieG5ott allein aebürct/ nicht baben vor(/onb auct toic 





- 


ocr Gottee QBortif/ [of bavon bae Dol onterricbtettverber, — 

Co fan aber oer Glod'enfeblag an ibm fefber/micaticb in ben enar 
bartett reformirten S'ircben behalten sveroen / onterfchero ber organo 
Sorttagszvio Jibenbfrunbe/oem Cold bamit ansuscigen/onb bafs pabiiid 
bas Cold erinnert ono vermanet tocrbe /baf fic voracnbe/SDtittagevn 
2I benbe für gemeimen Sricoon vnb gut Xicgiment bitten folfen : Syn reef 
Gebet tian afeich für bie Dbriafeit/vnb toicber alleSeinbe /bes gcmeitiai 
Chbrifificben Sriebetnte / bittet, Daber man eo in ben benachbarten refor. 
mitten Sircben febr feim nennet z bie S3eteSlotfe / pbet/pro pace feutar; 
vnb ift Corififich/autonb nüslich/baf bas gemeinie QGofcf barsit aepocbnt 
10ctbe / baf fie fofchee nótiaen G^cbete nicht vergeffen.. QBeif eo aber gar 
efrteveraeffenvirb/fan ber Sto enfblag bau crinmering gebenbaf ficat 
folcb Gebet 5utbun gebencfen / menn fie bóreit pro pace fenten / fie fepn i 
JXaufeim Garten/auff oer Gaffaoberauff oem Sefoe, — Ono manimag 
affatim Dic Stinber im Jaufe auc) finger Faffen z- raft vits Joe rr bo) 
beinem Qhort/ete, Cycem:. CDerfen ens Srieben ancbiatich.. Cold 600 
becift in oicfen (esters aefebrfichen 2eiten boc von nóbten. d 

Religio fané Izta fuit Cazpazarum donatio ; quarum ereptio moe. 
fla. fuit rebellionis ultio; tranflatio carundem mira Natura in metal. 
lo, fi placet credere, evafit indignatio.. N. 

VRSusS Particiacuis N enetorum Dux, 4720 fal. $ 6 y.. Saracenos. 
claffe vicit prope Gradum, auxilio Bafilij Imp. Greci, cujus eft poftea 
Protofpatharius fa&us. Gratitudine proindeanimi, & officio cum B2- 
filio certans, duodenas magni ponderis, artificijque haud. vulgaris do: 
no ci mifit Campanas, funtd; Venetorum muneretüm primüum Grad 
Campano xe ufi. Sabel. lib. r. Enn. 9: C lib. 3. Dec. 1.. Bergamas in Nice 
dao I. Poztifce.. BONIFACIauS VIIL Anagninusanno 1300; B 
filicam Petri Zzzizzabulis reis fuaviffimis exornavit. 7'o/ar. Jib. 22-- 

Viciffi«uo BuRDEGALENSIBuS,qui ob falinas & vedigs 


lia adverfus Henricum: 11. Francorum Regem xebellarunt, qz70 1547-9" | 
feditio- | 





THEORIA ORGAN!CE $- 123. 





ai a ————— M - -—-. F —UáÉMMCr—— - 
féditionem Cajpaze omnes funt ercptz. /eigaz. lib:2y.. Contendunt 


nonnulli Autorcs infigni miraculo fidem facere, quod in amolitione 
vel tranflatione Cazzpaza, Gallorum Rege Clothario, vifum tradunt. 


antius enim Lupus, Scnonenfis Epifcopus, egregiani quandam, eximij- 


que fonitus Campazam in ede San&i Stephani collocárat: Vbi cam 
gratiffimi fonitus-effe accepit Ciotharius Rex, Parifios, velut in R egi- 
am urbem, deferendam mandaverat :- /zco z9£4,ut referunt ícilicet; Je- 
num mox amifit, quandoquidem Lrzpu« Epifcopus ei rei non fuerat af. 
fenfus. Id cum Rex animadvertiflet; reddendam priftino loco jufht. 


Cum igitur referretur, à feptimo milliario confuefum fonitum edidit, 


obviante populo, miraculigratia. — Propterea jure etiam facris ritibus 
Ecclefiarum Cazzpaze dedicariconfüeverunt. —Zzcerfms autor apud Su- 
rium, tomo y. ynenfe Septembri. 

. Quod füperftitione non caret; Gregorig 1X. Pp. Campanas ad Eu- 
chariftie confe&ionem adhiberi juffit. CrazX. //b. 8. .Saxoz.cap.g. — Et Ie- 
hannes XIII. Pp. primus idololatrico cultu baptizatis Cazzpas/s nomi- 
na dedit, & Lateranenfis Ecclefix Campaze fuum. communicavit: Z4- 
laus, Centuria fecunda Scriptorum Britannta-- 

Apertam infüper redolet idololatriam, & facrilegas reprafentat: 
ineptias, vis illa Satanam clangore abigendi, Cazpazis baptizatis col. 
lata.. Vnde planum eft, cos, qui fulmine Excommunicationis erant 
Satana traditi, Cazpazarum etiam ufu tinnituq;interdi&tos fuiffe, quó 
Leoni in miferos exclufos iftos ferociendi major effet libido &c:: Bo- 
nifac. V IIT. zz C. alza mat. S adjecimus de fententia Excommumicattonim. 

|. At Maximilianus 1. Imp. Aug. publico edi&o hujufmodi profa- 
nationem. blafphemam ex Ecclefiz- facris, verbi divini prefcripto id fic 
poftulante; exturbavit. Pe£r. Mart. iz cap. 18. lib. x. Reg: 

. Fides denique pencs autorcs fit facilis, de illius Cazzpazule virtute 
abdita; quz furta & mortem nonaliter atq; (ianimata res fuiffet; prode- 
re confueverat. Tradunt enim Divo Medardo quendam furto füurri- 
puiffe taurum, cujus collo zizzizzabulum fufpenfum erat.  Vbidomo 
an tuto fuit taurus, fur tintinnabulum abdidit, ne illius fonitu furtum 

$3 prode- 


* 


134. TuzoRi& ORGANICES. 


— — ———— —— 4 


proderetur. Mirum accidit; in cubiculo, in fcrinio, in arca, ubiq; fem. 
perquibullibet latebris fponte tintinnabulum fuum edebat fonum, ad. 
mirantibus cam rem ctiam vicinis, qui fonitum animadverterent, abf. 
queulloalterius motu. Cumigitur nemini hbominisfurtum innotu. 
iffet, eàre conícientiz ftimulis exagitatus, rem amicis apcruit: quorum 
fua(u ad Medardum accedens, taurum reddidit, etiam venià impetra. 
t$: Fortunatus Prefbyterzz vira $. Medardi apud Surium T om. 3. | 


"Tradunt praterea in Budicenífi monafterio Saxonie eneam quan. 
dam Campazulain extitiffe, fonoram quidem, & eo nomine przreve: 
renter aflervatam, qua, cum ex earum numero Sanctimonialis-quapi. 
am e feculo migratura effet, preterullum humanum opus auxiliumtie | 
fponte ingentem reddebat fonum. Gobilliuus Perfoza invita Saucfi Md- 
nulf Diaconi. Surius tomo y. Ocfobri. 


. InxaAwiyocci(ja Cafparis Hembergij V ezlarienfis, veluti detefta- 
bilis reijcitur ufurpatio Cazzpazarum , adverfus tonitruum horribilem. 
fragorem & nubium confli&ationem. — Phyfici, citra impietatis no- 
tam, fuas fervent rationes, fonitu nubes diffipandi, & tempeftates di- 
fcutiendi ; de quibus in Parte 1I. de Mofíca profaza cc. Quin pulfui Cam- 
panarum non füperttitiosé affuctz Ecclefiz, ingruente fulminis & fulgu- 
ris periculo, pium fpe&tent ftudium eliciendi preces, quibus nubes tran. 
fcuntibus, Ecclef 25, 19. rit& pulfanti certó aperietur, Marzh.7. Luc. 11. 
ubi lingua precantis non fuerit X Ax06 ny ov, j xou [2a vov eUNa- 
Aot oy; zsrefonans& Cymbalum tinniens, 1. Corizzh. 1 7, v. 1. h. e. fo 
nus fine mente, quz fidei in Deum, & caritatis érga proximum vacua, 
inani & obftreperà loquacitate fonum edat, Deo non acceptum: velu- 
ti Capaz4 alios ad cultum provocans, feipíam ad cundem, quem non 
ántelligit, provocare nefcit. 

Czterüm memorabiles funt, qua ob amplitudinem eximiar 
celebrantur Cazepaze, Parmen[is, Mediolanenfis, Lauretana, & qua pero 
mnem Germaniam celeberrima eft, Erferdiez/is, de qua Qrteliusin T I 
fingia. 





Memo: 


Turoniía OncaNrczSs. i35 
—  Memorabiliorem tradunt, qui orbem perluftràárunt, compertam 
in Orientalis Indie regno Pega, encam Campanam, ambitu patentem ad 
palmos füpra quadraginta quinque; diametro, feptemdecim ; qua o- 
mnes, quz in Europa funt Cazpa4n4s amplitudine fuperare ceníetur. 
Ferdinandus Mendex, Iefüita,anmo Domin 15.5 4«— | 

Ad calcem annectatur mirum illud, quód in A Ethiopia non tan- 
füm templa, facella, altaria, fcabella , januas; clauftra, ac quicquid fu- 
perné inferne fpe&atur, uno € faxo excavetur, ut tradit Frazcifcue AL 
varex. verum A Etbiopicarum cap. 44. Quis Verüm ctiam Campanas, 
quas nos are conficimus, illi lapidibus exeavari peragunt, quod przci- 
pué in Barra contingit, A//var.c.29. &* 44-. Et Ortelius iz Altifsimus : vix- 
due ferrez reperiuntur in Argote regionoc, eedem autore cap. $2. 

Tantum de Zastingabulis ix V eteriTeftamento myfticé ufürpa- 
tis; itemd; de Nos & Campanis n recentiori Ecclefia ; atque de harum 
fignis càm pio; tàm fupcerítitiofo, vel juxta opinionem mirando; & 
buafi diviio modoadhibitis. — 

V SuM Tintinnabulorüm c Campanarum horologicum, referva. 
bit fibi Organica profana & politica five Liberalisenarrandum. 


- D. 





M 





| . . KIII. Capur. - 
Tranfitio ad Inftrumentalem cOttuficam, qua in 


. ANovoT eff amento à patribus alferta est. 

O92 Hcoria; qua Veteris Teftamenti Inftrumentis 
4 SES confpe&is,ceperat etiam in recentioris feculi turribus& Tem- 
jV) plis Campanas contemplari, nunc porro fefe convertitad £?- 
VES ORGANICES MuSICAE, quz in Ecclefia Noo; 
T ef amezti, N etcrum etiam ztate, non fuit ignorata, nec inufitata. 
Quod ctiam. non tantüm humana Voce; ( de quo in Traécéatu Choralis 
Mufica ) fed Infirumentis etiam Mutficis Píalmos ac Hymnos modulati 
dip Eum, inquam, üfümi atteftantur antiquiffimum monu- 
74$ »eipterum, qui eüm doctam difcretionem Mufices, tüm ejuf- 
denm 





! | | i i-e 
136 THEORIA ORGANICES, D AN 


m ——Ü— Pai —— M — hilo ÓÀ—Á——— MH 
.dem& privatam & publicam exercitationem; nonaliunde quàm exufa 
Ecclefix defümferunt, & introduxerunt. || Namque accurate dift. 
guunt Patres inter P/alzup, Canticum fcu Oden, Hymnum, Canticum PJil. 
smi, Pfalpmum Cantici.. Qua diffcrentie Carminum à. modulatione funt 
defumtz. | ^ 
Quod enim canit Orgazoz & Inftrumenti folàüm Mufici modu. 
lamine editur Carmen, à Veteribus appellatur PSAL Mus. y 
"Quod voce folitm humana canitur, & remoto Organo perfo- 
' pnat,alis ODE PRACTICA, alijs CANTICu M, alijs HY. 
MNuS dicitur, ( Zeguo iz Leturgodia Matutina c Vefpertina. ) 
Quod veró carmen, voce /umaza ad Muficum Orgazoz acceden: 
te concinitur, aliis PSAL MuS ODES vel CANTICI, aliàs O. 
DE vel CAN TICuM PSALMI, pro precinendi vel fuccinendi 
modo vocatur. Jaf/ius Magnus in expofitione P/almi 2. ita recenfet ut 
definit: O Nyaxuóe Aóyoc & uuoxoc, 0(ay &Uei3.mc xara 
]8e appuovitie Nous meos là ogyowoy xesnlou- h. c. .P.S AL- 
MusS eft Oratio Mufica, quando concinné juxa.rationesmetricas ad 
Inffrumeutum pulíatur. — .ODES duas facit fpecics; unam quidem 
T beoricam, alteram PracZicap. Priorem ita definit: () AH 42Y £a,[. 
O( a. Seu ae Éorerou NANIG , x0) eoo yas. ideft: ODEett, 
quz füccin&am comple&itur contemplationem, & de DEO fermo: | 
nem. .. Quodcunque igitur filetur carmen, & compofitione abfoluta 
fervatur; ODEN THEORICAM à Bafilio di&um intelligimus. 


PRACTICAM hocdefinit modo: X2 AH 3 Quo iu 

* , » ^s / E 
puel orodMd oun. avrov , oc mele le ruunt (ge T | 
og yas : ideft: ODE feu Cazticum eft voxconcinna, ad numerose f 
dita ab(que Zz/frumenti concentu. . Cujusformulare, &- primum Muft 
ces Canticum in gloriam & laudem:fempiternam D E O liberatorie 
AEgypto canit atque defcribit .Mofes, :ExoZ. 1 y. his verbis: Tunc CE | 
CINIT ( V? futurum pro praterito; LX X. sea») Mofes & m , | 

Tt 























fal Canticum (VY voi W LX X.» edi) hoc Domino, & dise. 


M hs COLERE ^A " wax 
uL. PET e * 


w" 


Li 


*  "Turonria OncaNrtcrs, I7 


j 


runt ad dicendum ; Caz/aba (IY VN LXX. Zeepo Do; 10, quía 
magnificando magnificatus eft. Vnde latinum vocabulum c5; à 


CWM DenipF'AAMON QA T4 Àd cft, PSAL MuM 


 CANTICIairbitramur inquit, [jj qo s0oy TÜUREW TO eel, 


h. c. quando Carmen, ad numeros compofitum, adhibito Inftziiii cn. 


.. £O, ViVà VOC€ concinitur. 


Hec in prologo Pfalmorum ita reddidit Z//sriz: Plus cft, 
«uni ceffante voce, pulfus tantiim 0rgazi concinentis auditur. 
Canticum eft, cum cantantium chorus libertate füa utens, neg: ir 


-confonum Organi aftri&us obfequium, hymno canorz tantüm vocis 


exultat. : 

"Canticum autem. P/alrii cft,cum Organo pracinente fübfequen 
& emula Organo vox Chori canentis auditur, modum P(altcri jmog- 
dulis vocisinitata. 

Palmis vex Caztici eft, cum Choro aztecazente humanz canta- 
| tionishymnos, arsOrgani confonantis apratur, vocifq;modulis praci- 
 nentis, pari Pfalterium füavitate modulatur, 

Inde illud, ut placet quibufdam Theologis, col ligerelicet, quod 
 Hilarij & Bafilij Magni atate, quà hzc introducta difcretio, non inu- 
fitatum fuerit, füpprefra voce, Inftrumento Mufico Pfalmos & H y- 
mnosin Ecclefia concincre; ciim hac non aliunde, quàm ex ufu Eccle- 
fit; potuerint depromi. | j | 
|... Atque ut Apoftoli monitu , Cob/f7 — Verbum Domini habi- 

fattt inter cos copios? in Qe (or; Conviviorum, privatis Pfal- 
modiis ( , quibus 12 Chorali Mftca ) Infirtmenta quoque J7v//ta à Chti- 
| f'ianis licitá & pià exercitatione fuiffe addita & ufürpata, C/ezzezs Ale. 
LT qui um annum Chrifti 200. floruit, lib. 2. Pedágog : Cap. 4. 
J"hemorat: Etfiad Lyram, inquit, vel Cir/araz; canere & pfallere 
RM UA in tc cadet reprchenfio, Hebrezum juftum Regem 
» qui Dco eft gratus & acceptus: - Exultate jufti in Domi- 

T 


no; 


Ivy] 








( T 
( , 5s 
j / 


18 Turonia OnGANICES 


no, fectos decet laudatio ( dicit Propheta Pfalz. 2 ps2 Confitemini Do. 
mimi clTIHARA,;z PSALTERIO DECACHORDO 
ei pallite. 

Et, quam privatini adhibere licuit, Zz/fruyzeztalis Mufica publicis 
Ecclefix coagreffibus non fuit apud Veteres exclafa. Neque e- 
nim hic obítat; quod fcribit 7»Zizus Marz)r, in queftionibus ad Or. 
thodoxos, queffioze ro7. de Inftrumentis Muficis, dedue pfallendi 
confuetudine hoc pacto: Cum ab infidelibus ad deceptionem 
inverita fint carmina, iisvcró quierant fub Lege injunc&ta fuerint pro. 
pter mentis ftoliditatem ; cur illi, quido&rinam perfectam gratiz, & 
à moribus modó di&isalienam fufceperunt , in Ecclefiisutuntur Cagti- 
lezisad confüetudineminfantium fub Lege? — Reffoudez autem Iuffinut. 
Ipfum canere non fimpliciter convenienseft iis qui crant fub lege; fed 
adhibitis Inftrunmentiscanere & cüm faltatione & crepitaculis. Proin. 
de in Ecclefiis tollitur € Cantilenis ufus talium Inftrumentorum & a- 
liorum; quz ftolidis conveniunt, & relictum e(t folum canere. 

Nam licét verba ifta id quidem innuercac inferre videantur, quod 
tum tempotis in publicis Ecclefiz congreffibus 7zf rumeztalus Mufica non 
fucrit in ufu: "Tamen hoc de abrogatis crepitaculis & faltatione dt- 
&um, futilia tantummodo & ad lafciviam comparata Organa, quali 
in Bacchi Orgiisufitata fuerunt; non omnia indif Ícrete Muficoram In. 
. frumenta concernit. 

Etenim Ecclefiam nectanc quidem Otganico concentu caruifíe, 

oftendunt quz fübjungit Iuftinusibidem inter pulcherrimos fru&tus 


Pfalmodiarura ( jtd 2a N/a Lada, Tl ^v li) &e:) B | 
terícrens yeroa Poo. E £9 S68 TO x, TAA E. x, & d ài] 
uluov X04 | ayoxeeóui por. h.e. NaniVerbum Dci cft, five mente 


cogitctur, fivecanatur, five py Ifa edatar. 
Hicevidenter à Iuftinoindicata eft triplex ratio expromendi VF 


bum. Una fit 1 Tl éy3vun gi , quando ratione concipitur, * 
oratio 




















Turonra OnacaNrcES 139 
0T RNC UIT T Agosto acr OO WS SECURE UTERE os CAI pts Me on 
oratione profertur; altera di atc, (441 9; percantilenas humana voce 

' , $14 

expreffas: Tertia deniq; 9! QUJOUXES OW; per Infirumentorum Muficorum 
iopulroneo. Hoc enim proprie ifta vox denotat, & maxime praíenti in 
loco; cum illi z£ &c«a(g Cantilenz opponantur ; nifi cazcam velis fta- 
tuere parti&onem, ab Autore inftitutam. — Atque ita Moficam Izffrg- 
smeutalem on omnino rcjectam, fed potiusintroductam & ufitatam fu- 
iffe apud V eteres, ex Bafilio, Hilario, Clemente Alexandrino & Iufti- 
no. Martyre exprefse demonftratum eft. 


Oee—— qua—— M RUAUN 





XIV. Carur. 
De OR G A4 NO Eccefiaflico 
nofhrifeculi. ^ ^ — 
2) D hodierni denique feculi Oreana Ecclefiatti- 
SW Ca diredé decurrit inftituta MuficesInfirumentalis contem- 
case y platio. 

IORGANO ógyavov, five Infrumentorum Principi admiran- 
dam excellentiam, & venerandam autoritatem in Ecclefijs quz conci- 
lient, plurima in ftru&ura cjusconcurrunt. N am certe plüs, quàm in 
xcliquis Inftrumentis, verfata fuit Majorum induftria, in Organi artifi- 

'«iosé condendis, & fundendis, non tantüm €x £rea, argentea, aurca, 
Verüm etiam ex ejufmodi materia admirabili, quam Natura ad Opus 
Organicum Arti negaffe videtur. Id veró ubi € quando. vcl quo- 
Ium memorià olim fa&um fit, mox referetur. 

-Singulorum ctiam membrorum, quz ad integrum Organi cor- 
Püsrequiruntur, tam apté & firmé dif pofita confpicitur conftru&tio,ut 
ptrater id; quoc nihil, tam ad externam fpeciem, quàm ad interiora & 
vivifica qua(i vifcera defit, ctiam fingule cicutarum im parium ad cla- 
nicum E A epifrorini ut vocant, tradtum con- 
iori poffint animar] pie prefüüs, Perpetuo tamen & longe for- 

- pollnt a Hi fpiritu per follium fufflationem ; quàm Inftru- 


12a men- 

















140 TurkonrA ORGANICES. 


menta ca, que humanoanhcelitu (qui ob fragilitatem, & refpirationem 
jinflantis crebro intermiffus eft) fiatum hauriunt: » 
Quid, quod $yzizx illa multifona, genus Diatonicum & Chro. 
maticum in fe continens, plurium hominum: choros, varias; modu. 
lationes € voces pueriles virilesd; perfonante vento fuaviter exhibeat, 
& fonosInítrumentorum omnium referat fola? feu Tympanum velis 
& Cymbalum, feu Cornua & Bombyces, feu Dolzainas, & Rackettas, 
ut vocant, feu Lituos & Sordunos, feu Tubas & Buccinas, feu Tibias 
& Tranfver(as, feu Lyras & Violas; que cuncta aliad; plurima artifi. 
ciofiffimum illud opusfyftematum dulciffimorum, que & pedibus & 
manibus reguntur, mirabili exprimit füavitate: ut qui folum hoc In- 
frumentum habet vel audit;audite & habere cetera cuncta videatur. 
Taceo, quod in ijs pulfandis, vel mediocriter eruditus, eximios alio- 
rum Inftrumentorum Magiftros facile vicerit: quippe cui ad negoti- 
um capeffendum manus pedesd; funt inftru&ti. | 
Etiam hac arte organica latiüs feíe nullam effudiffe fcientiam 
certum eft: fiquidem humana induftria eó progreffa cft, utin fümmo 
hujus artisOrganice gxadu fübfiftat neceffe fit, & vixautne vixquidem 
vel acutitfimi ingenijapice folertiffimo indagare audeat, quid amplius, 
perfectius, artificiofius, quodin artificiofiffimo, perfedtiffimo, ampliífi-E 
mo Orgazi opere adhucdefideretur. 
Quod fi ipfe fummus 07gazi artifex & cxcultor Regius Pfaltes, 

quale hoc tempore ab excellentiffimis extruitur Magiftris, fpcctaffet, | 
aufcultaffet, contre&affet; non dubium eft, quin ingenti affe&us arti- 
ficij ftuporc, ardentid; accenfus fervore Spiritus, hoc illis fui feculi lau- 
datiflimis longe antepofuiffet 07gaz. "d 
Yuàm excellentis etenim ac multifoni fit operis vivum divinig 

Orgati lnftrumentum, oboculos & aures confpiciendum & aufcultan. 
dum ftatuit Hierozyzzes Diruta Italus in libelli fui Mufici praefatione 
Nec piguit hic verba Autoris ex Italico Idiomate in latinum transferre 
Quies artes ( inquit ) c feieutia, qua bumanaratione Cy intelligenti | 
percipiautur ac coemofeuntur, per providentia divina profundam s | 





Turo&nia OmncaNICES. I4T 








Pisco uel cer 77 4 füum dadforem, fe referunt, quad ob eminentia 
faftigiam ab omuibus ttelligitur d celebratur. d nde eid » CUm abfolute 1n 
Philofophia mentio ffe Philofophi, Ariftoteles izzel//gatur ; in Mediciaa cum 
Medici, Hippocrates; /z Podfj; ex Latinte N ixgilius Poeta titulo decoratur, 
75 Italico Idiomate Petrazcha y- 22 Theologicis, cum abfolute Propheta citatur 
plerunque David intelligendus venit y c Apoff al nomine Paulum commen- 
dant. — Siquidem jam dicti viri, quilibet in fuo pgnumeve, omnes tn eodem qe- 
pere praclaros faperavits quapropter ob excellentiam nomen prof ejsiomus, 1n 
qua excelluerunt; [ibi foli vindicarumt. | aid 
uod'olim etiam in arte Mufica obtinuit, ubi titulus eminentia Orpheo 
& Amphioni aftriptus est. Idem videre est hoc tempore in titulis IEnftzu- 
mentorum muficorum evezire, adeà ut illud ab excellentia Organum ap- 
gelletur , quod omnia reliqua Chori Mtfici Organica quafi complexu fuo conti- 
get, quandoquidem omnes eas qualitates includit, per quas genuiza indoles cm 
dignitas Muficas im fonorum Qo tonorum dulcedine agnofcatur. — Propterea 
modo. denominatum Organum , veluti Rex omnium Inftrumentorum,; 
quo majeftas divina in congregatione fidelium celebrari dy bonore affeci fo- 
Let, merit babetur. | | 
Eandem ob caufam manus iz bumano Corpore Oraanum aut Inffrumen- 
gura Inffrumentorum nominatur, fGilicet ejufmodi Organum, quod im operanda 
omuibus a'js mugs, que ad rem perficiendam requiruntur, of frcio fuo praeit 
412, faccurrit. ; | 
Vocem autem Organi vera fta freniffcatione ab omnibus mon percipi, nullus 
dubito, qui bac opinione feruntur , hauc vocem tautum denotare Organum 
pneumaticum; quad ia templis c Choro preter alias Voces in ufüest, de quo 
52 Palmoextat 155: Laudate Dominum in Citharis & Organo. Qwezz- 
admodum ver) 'Yeftudo, Cithara, Lyra e? reliqua Inftrumenta, qua pen- 
?H5 Concltantur, nomen Inttrumenti-a/fumunt, cum qui arte ea contrecfat, e- 
HT 19 finem facit, ut canemal Cr pul/andi artificium excolat : ita Organum 
| Jmm un apice emizemtia conl itutum; fuo complexu omnialnftrumenta gia- 
| JE zcludit. 
Nolilitatis auzem d excellentia decus prereliquis canendi Infirumentis 
j 1 T3 mer 























I42 — TuronriA OROCANICES, 


eneretar, quiaad vocem bominis, per Spiritus e» manus opificiam, quam prasi. 
m accedit s fff ula etiam, quacunque ex materia f'abref acia a/beram arteriam 
bomini reprefentant per quas Spiritus defertur, ac tomum atq, P ocemfoürmat, 
Quin ea re dici poffet Oyxganum effe axtificiofüm animal, 44 Pezeftcio ar- 
tis Qr manus boninis quafi loquatur, fonet e moduletur, hancg, ob caufam tan 
tis f[umptibus exoraatum in templis collocari, ut honori cj laudibus tantàmde, 
finatum vocibus ac tono, magnifíca cy admirabilia divine potentie opera con- 
celebret. Reet j jor | 
Non inconcinni itaque ab excellentia denominatum Organum, bumam 
corpori, quod ad acf iones perfitciendas, ab anima animatur c dirigitur, afstmi- 
latur. ^ Etenim ut tum demum fumma cum delecfatione ad fe oculos allicit, 
cum dulci fao fono aures demulcet y ita etiam tua bomo oculos adioruem in fe can- 
vertit,cum  füaviloquentia fta aures auditorum occtipat, exprimens internam 
difpofitionem (Spiritus ef giem, que Organi ueluti anima est : porrà folles 
ad unguez pulmones refzruaz jfiitule afperam arteriá ; clavicule affabre 
dentibus cezveziunt ; qui verà tonos Orgazi arte efficit, ed loco lingue cum 
manuum arz/ficiofa agtlitate ef fecit faavem confonautiam, quodammodo cum 
dulcedine loquitur. | 
Propterea buic qui fe fEudio dedit, onmem snowere lapidem debet, ut exqui- 
fita diligentia ad exatfam Organi pucumatici traéfandi féiemtiam perveniat, 
din fecus frat, dig nttas bujus prftantiffimi Inftrumenti vZefcet, ac perizidt | 
erit ac bomo, toto quidem corpore venufPus, fed blefa balbutientid lingua pre 
litus, quo muodocatera quoque deformantur. A 
Ceterum ut pulchra e affabrà piéf a imagines [etf antium oculos alid 
ant sita faavitas dulcis barmouia tacitas cogitationes cr receffus affect uumpte 
petrat, audientium aures cum dllabitur. 
Quamobrem fuo quaft merito in templis fedezz fuam Organum cae 
Af, ut ejus beneficio pta e devota pettora imvitentur, ac dulci eyes refonantü 
ad laudes, qua Deo optimo Max. decantantur, audiendas alliciantur. 
Atque certum et, inter omnia illa, qua Infirumenti A07:2€2 merentur, 
primatum tenere Organum ; ciu omaem dulcedinem cr fuavitatem, qua cx 


concentureliquorum Inflrumentorum conficitur [ibi foli vendicet , eumg, em. 








TusoRIA ORGANICES. 143 
mentis eradum conféquatur, quod aullum fft canendi Organon in bifce HETTH, 
quo proprius anttorum Angelorum Jarvis barmania C cautut ad laudem Dei 
reprafentetur. Idipfum in Organo ad D. Petrum "7 POMIO expreffuem bec 

 verficulo:s Hc fi contingunt terris, quz gaudia ccelo? quafi dicat : 
—Offim liée tevris ea est concentus Cy harmonia dulcedo, quantum gaudium c 
. daticia erit Angelici Chori & beatorum Jpirituum Juperae in caleffibus ? 

Et hactenus ille. 

Quisigitur non videt, quod ex Inftrumentis, folum hoc admiran- 
dum Orgazoz (teliquisin ufum humanum aptatis) publico Dei przco- 
nio, ac R eligionisexcolendzatrentionide vovendum, conícrvandum- 
que jure optimo duxerit Ecclefia? m | 

At; qui optandus effet fciri, 44/07 noftri tàm concinni 07gazi nuf- 
quam proditur, cum magna nominisejusja&ura. Id quod hifce Z/. 1. 
' ap. rj. & iterum fequentibus, Z/&. 7. cap. 14. valde conqueritur Polydo- 
rus: Multa, inquiens, noviflimis temporibus Inftrumenta Muf:ca in- 
venta funt, quorum au&tores jam in oblivionem venerunt; ex quibus 
propter fuavitatem concentus, omni admiratione & laude digna funt 
illa; qui Orgaza nuncupant, valdequidem ab illisdiffimilia; quz D À- 
VID Iudzorum Rex fecerat; quibus Levite facros Hymnos concine- 
rent, ficut nos his pariter canimus. Item alia id genus funt, quz Mo- 
nochoraja , ClaviCymbala, varied; nominantur: corum tamen zqué in- 
ventores, magno quidem gloriz fiiz damno, in no&e denfiima deli- 
téfÍcunt. Zac ex Polydoro. 

. . Quandoautem Orgazorugzufusin Ecclcfia primüim receptus fue- 

Iit difcrepant annáles. | 
Vitellianus Pp. Conftantino ITT.regnante, cantam & Nas/z,que 
Organe appellant, in Templis inftituiffe legitur apud. Pe/az. ib. 22. 4e 
DCLII. Et Polyd. lib. 6. cap. 2. de Inventione, & Cras lib. 2. Metrop. xe- 
EDS : "d oe My VEDO Ecclefiafticam compofuit, & can- 
- ? ad conionantiam, (ut quidam volunt)Orzga- 
95. — Velquod ctiam Guil. Perkiníus Anglicus Theologus Ácade- 
mi Cantabzisienfis, in problémate de Catholicifimo con£ignavit, ha- 
| buerunt 





] LI 
- 


144 THEOoRIA OnGANIORS ." M 
buerunt ortum ZzfPrumenta paetinatica circa annum Domini DCLY, 
( Platina in Vitaliano: ) velanno DCCCXX. ( Aimonius de gestis Frane, 
lib. 4.cap.114.) "Navarrus iz lib. de Oration. ey Horis Canon. cap. 16. ait, 
temporibus Aquinatis ufum Orgazerumnondum receptum fuiffe, Ob. 
ijt autem Thomas de Aquino anno Chrifti 1274.fupputante Chytrao, 
— 'Quoveró tempore & quorum memorià in Galliam & Germa. 
niam introdu&ta fucrint, & in Italia & alibiorgaza admirandi artificij 
extiterint, ex fide dignis hiftoriographis colluftrare & colligere licet. 
Aventinus in annalibus Bojorum ZZ. s. annotavit, Coz/fantizum 
V I. Copronymum, Zeozis Filium, qui circa annum Domini 742, im: 
perium Conftantinopolit.:tenuit, P/p;ze Regi Francorum, Caroli Mam 
Imperatoris patri per legatos, quorum princeps Stephanus Epifcopus 
Rom. fuit, mififfeInfttrumentum Mufice maximum,rem ufque ad id 
tempus Germanis & Gallis incognitam, & ait, cicutis ex alto plumbo 
compa&um, fimulque follibus inflatum, manuumq; pedumque digi- 
tis pulfatum, Orgazozz, appellatum & primum in Francia vifum fuiffe. 
( Lambert. Scbafnab. cum MaríanoScoto l. 2. f'adfum boc, 4n.758. annotavit.) 
"Vnde liquet, genus id Mufice Inftrumentalis, quod hodie xg] 


dJeoylu) OPLIANIKH N nuncupamus, non ufqueadco vetu 
effe in Gallicis, Germanicisq; Ecclefijs. - | 
Vtautem fides habeatur & Aventino, qui tempore Pipini Org 
z4 incognita Gallis, & Platinz, qui trecentis ante Pipinum annis à Vi- 
talianoorgazatemplis impofita effc afferit; tenendum eft, quod Plati- 
na intelligere videatur informe illud Inftrumentum Muficum, cujus 
quindecim Cicutz inflabantur, vento duodecim Sufflatorijs emiffo ; 
cujufmodi Hierofolymis in Oliveto ad tonitru fonitum crepabat: vel, 
quod innuat z/frumentum Hydraulicum antiqui ffimum,O0rgazoz n omi- 
ne peculiariter appellatum: 7777uvtus lib. 10. Architecf. cap. 1 3.) 
uamvisautem externa forma parum differant, ita tamen intet 
fefe difternenda funt Hydraulicum & Orgauum nottrum- — Z///us quippe 


corpus unà cum Cicutis ex are fu(um unico Cicutarum ordinc 
Ab | 




































"Tuzonra OncANICES; 200245 


corpus ex ligno compadum receptaculis plurimos Cicutarum ordines 
| continet, & fonum flatu follibus immifTo difpargit antico, poftico, 
pe&orali, laterali, & pedali, ceu vocant & diftinguunt Corpora ; Cia- 
vium item ordine vel duplici, vel triplici, vcl quadruplici digitis pedi- 
sq; tacto. 
VAN | is Leander, referente quoque Majolo, co/loz. 2 7. valdé fo- 
nora ex /'itro confecta Orgaza fefe vidiflereftatur. | Sed & ex Alabaffri- 
de lapide non modó Orgaza ipfa, verüm etiam ta&ilia omnia, unde Or- 
gana vim fpiritumq; fuícipiunt, conficta vifa. funt. Neapolitanus ct- 
| enim artifex cum ea conftruxiffet, magnumq; in modum ífonora red- 
didiffet, ad Federicum Mantux Ducem detulit, donodq; obtulit: fefe o- 
pusillud valde mirandum: fpe&taffeaffirmat Leand er in Ihufcia,quan- 
doquidem.lapis ejufmodi in Volaterrano agro nafcitur. 
—«. Auctoresnovarum rerum in Muficisfuéreinter Chriftianos me- 
morabiles. | 

Georgius Sacerdos V enetijs orinndus, à Baldrico, comite Panno- 
niz Ludovico Pio commendatus Muficx THydraulicum Inftrumen- 
tun, quod 0rgazaz vocant, ad Aquas Grancas.conflavit: ( A4j/gmozius lib. 
4 Cap. 113. de Francit. Aventinus lib. a. Annalium. ! 

Gülzertus, R hemenfis przful, qui poftea SZve/Zer Secundus nun- 
cupatuseft, Romanus Pontifex, 0rgaza fux fumme Mathematices be- 
neficio conftruxit, quz calefactg aqua violentià modulatos emittebant 
Íonos; anno Domini 997. ut Erfordienfis & Genebrandus teftantur. 

Quid quod Beerbiu ille Martyr; fimul Mathematicus, Philofo- 
phus, infignisd; Poéta Chizerizi Mufici inftrumenti inventor traditur? 
ut Bermomas & Genebrandus recolunt,anno Domini $15. 

Et, quod omittendum non erat, Sabellicusl.$. Ens. ro. refert, circa 
an.fàl.1470. Veneti jsfuiffe virum, in Mufica arte preftantiffimum, Ber- 
mardum, cognomento 7 eutoze;z, argumento gentis, in qua ortus effet: 
qui Przmus ibi in Organi auxerit numeros,ut & Pedes quoque juvarent 
concentum, funiculorum attractu. | [ 

v Atquj 


" f44, rationis compotes, & utamur pro C/ord;s quidem Zezribus, & pro 


"^, 
Tu£onrA OncaANICES 
UL'WeUPNNUSIMUEOYACCRMTETETOMERLDM  uMUES ST 
Atqui utrum in Grecis, Italicis, A fiaticis, A phricanisEcclefijs anti. 
quitus tt 0rganoz5 üc didtam x4] ee» ;atfirmariac certo fciri vix poteft, 


346 


























XV. Carur. 
Epilogus axogvenxós [ive £rbortatariut ad COXCGufíca fau- 


tores, C arzifíces, pro Organis im. Ecclefía nom abolendis, fed pie alfer- 
vandaá,er in Dei cultum rite exercenda. 


«5/c) D exrremum, ut dzi»oy G^ non paluónoy Os 
S, fed a$0^eyo5, non cum vaniloquentià, fed cum utilitate 
: sdifertà conjun&us adícifcatur; quam prater Biblia fide di- 
gni Theologi veteres & recentiores, alij; Antiquitatis fcriptores cotm- 
monftrarunt, &. fuppeditarunt, 7 Zeori4 Orgazices hac qualicunq; bene 
volé fruatur quifque optimusOrganice Muficcs fautor & amator, five 
is arte & fcientia Organorum deftitutus, five inftru&tus fuerit. 
Si quis eniin arte pulfandi Czzbaras & inflandi 7 uus aut Buccind 
deftituitur, ille corde ac fpiritu canat, ut Paulus jubet £p/z/^ y. & Regu: 
la Theodoreti monet: Efüiciamus, dicentis, nos noftra corpora Cizhr. 





erc labgs:. Lingua vero agitata concinnum pulfct /Gzmz ; mens autem) 
linguam moveat. Hxc Cizhara gratior cft Deo, quám illa, qua animé y 
caret, & quando fides fine fide pul(antur; (icutipfe teftiscftad Iudzos, 
per Vatem exclamans: — Áverte à me fonum concionum tuarum; 
vocem Orgazorum: tuorum non audiant, fios y. 
Quicunq; veró Inftrumentis canendi ftudio deditus fuerit, quod 
Organicizts officium eft, laudi ac honori Mufíces Orgauice ex animo fa-. 
Ycat & cupiat, ut tam in zdibusprivatishoncílé, quàm in ede facrapr Jl 
Occupetur & exerceatur, 
Etenim honcftis quoq; convivijs € colloquijsnon invidct Dett 


lztitiam oble&andi, cüm zazural;, tüm arziffciali & Inff rumentali om 
no 


^ 


TurkonriA OncGaN!crEs., e^ R53 


modo in Domino fiat, P/z/. 55; v.1. ld quod & füpcriüs de ufuInfiru- 
menrorum in Conviviis demonfiratum cft. Sicut cnim Carbuncu- 
lusfulgetinaurofabrefado; lta Carmina ornant Sympofi on, 5r. 22. 
Atq; vinum & Mufica exhilarant cor, 57r. 42. prafertim ubi hilarita- 
tem fcrunt tempora lztiora, quibus locum habet Paulinum: Gaude- 
te cum gaudentibus, Rom. 12. & Ecclefíafc e illud: Indie bona frucre bo- 
nis. Ecclef. cap. 7. 
Maxime autem danda eft opera, ut, quz nonnulli amoliri & 
j ii 
Templis extrudere non erubefcunt DTE Y & ause( oi O7 2424, 
ad Ecclefie devotionem publicam pofita retincantur, & ritéu furpentur. 
Quanquam enim quibufdam harmonica ca Mufica rcijcitur, tan- 
quam confragola, qua ita dctincantur aftantes, ut vcrba percipere non 
queant; & quz faltem dcledct, aurcs titillet, & inanibus fonis mulce- 
at: P. Mar. claf. 7. Cap. 1 y. B. Coll. Maul: Negari tamennon poteft, quód 
veluti clangore £wcciz« ad arma animantur milites, ita in Ecclefix hic 
militantis congreffu, & fpirituali militia, ipfa vocum varietas, & Orga- 
norum barmonia pias mentes vehementer exítimulet, ad ferias preces & 
gratiarum adionem. Neque fruftrà ipfe Spiritus Sandus Inftrumcn- 
taii concentu utitur,quando Citharz Davidis malignus Spiritusin Sau- 
leicetfit. r. Saone]. 16. Et Elifzeus, vocatus à loramo & lofaphato Rcgi- 
bus, ut dc eventu belli contta Mopabitas vaticinarctur, Pfaltcen, quiln- 
frumentum Muficum pulfret, accerfivit, quo-infonante Spiritus San- 
&i numine & inftinau repletus eft: 2. Reg. 5. .Etquod Deus in fui no- 
minis cultum, Iuftrumentalem Muficam potiüs ambiat, quàm renuat, at- 
teífantur plures numcro Pfalmi 23. 98. 1 22.1, 0. I150.€9C: | 


Ac tametfi cceremoriz Levitarum «& Cantuum abrogatz funt: 
nihilominus organorum clangor, & clcgans Infirumentorum COACEHI IS, 
qui in Vcteri erat mandatus, 1n Novo 1 eftamento, quippe &dia Q:pee, 
qui nec mandatur nec prohibetur, Chriftianis conceflus cft, tanquam 


Ie : » T, 
5 QU pertinet ad externam 0170] 13:71727]/7] & cw Di xl yog 
Va o1aty s. Corinth. 414. 1.1 itn. 4. 


N72 Idautem 













 TuHEOoRIA ORGANICES. 
Id autem precipue fpe&andum X& ob(íervandum Orgazicá Muffc 
ut eo intendant nervos,quó MuficaC/ordzsfonanszoz fize corde conías 
net; vel; ut Theodoreti verbis utar, fides finefide non pulfentur. Wai 
numenim eft; /Zesintendere, & ffdezr remittere. Tuncfonantfidesig 
auribus Dci; cum'clamat fidesin cordibus noftris. Quomodo autemfi- 
des effe poterit in animis, nifi fidei inflitutionem perceperimus auri 
bus? Exauditu enim fides eft, Rozz. re. Vt igitur fides formetur in* 
tus in pedore, & fides re&é tangatur pledro; Pfalterij Davidici & In- 
ftrumentorum ufum, tam literalem, quàm mvfticum omnes fupplica: 
tionum & divinarum laudum amatores contemplentur, meditentur, 
fc&entur. Pulíate & aperietur vobis, inquit Chriftus, MazzP. zo. Pul- 
fandum omnino eft Davidi Cizbará, Davidis plecfro s quod fit; quando 
LAUDAMUS Dominum. in fono Tubz, Deum CELEBAR A- 
MuüusS in Píalterio; LAUDAMUS in Tympano & Choro, in Chor- 
dis &Organo, LAUDA MUS in Cymbalis benc fonanribus, LAU: 
DAMUS in Cymbalis jubilationis. 

;.Crebra certé repetitio ejufdem exhortationis ad laudandum Do: 
minum, &totInftrumentorum conjunéctorum coacervatio in tot Pfal- 
mis; quid aliud vult; quàm ne fegniter & ofcitanter, fed alacriter, at- 
denterd; fpe & fiducià Majeftatem Chrifti celebremus? | Et D. Paulus 
nos vult cífe zvtvuzh Cstyrae, fervere Spiritu, Rez. r2 : Idd;non faltem[ 
animo & viva.voce, fed etiam Zzffrumeztis Muftcis declarandum eft. At- 
que ut Domino & in confpe&u Domini, P/2/. 5$. re&é canatur; cum 
voce & Inf'rumentis, Fidei quoque bonorumque operum conjunda fit 
harmonia. Cümenim Paulus z.Corizth. 13, 0mnia alia preclara ope 
xa «ri fónanti & Cymbalo tinnienti comparet, fi charitate & dilectione 
proximi careàánt, meminerimus, Chriftianis 74547; ingenus confef- 
fionis, Nablum &. Citbaram , 1 ympanum & Pfelterium fxaterna. dilectio- 
nisinprimis commendari. 

Proinde,quod reftat, jun&tis votis impetrandum eft, ut qu& ipsi 
carent animà, animas pias animent; € moveant O R. G A N À, ua 
rci El pie 


E 





Turonria O&saANICES. 149 


— 











—————M ———— 





* 


: 4 WIES Mu 
picem devotz fidei er oyc X04 éo poo atque acri & fuaviintenfio- 
ne& fono aures penctrent, mentes afliciant, & cum fide vite harmo- 


niamexcitent. - 
Ideoque precibus clemens anmuat vivificator ille DIGITUS 


D ELSpiritus Patris, Chriftiq; noftri; is noftras cum DIGITIS MA. 
NUS PEDESQUE, SENSUS, MENTESQUE, & cum CHOR. 
DIS COR D A,cumqd; FIDIBUS FIDEM vitamque, donec Án- 
gclorum Choro coclefti inferamur, hic benigné regat ac dirigat, agi- 
tet ac vegctet; in letitiam Sionix Ecclefix falutiferam , atq; 
in gloriam Nominis ac Numinis TRIN U- 
NIUS.zviternam, A-- 
MEN. 





i tetiin PRAE. 





150 | 
| PRETERAMISSA i 
Ad cap. IF. Membri Primi, de Pfalmaodia. 


Quando füprá de Hebrzorum accentibus egimus, ftrictiós eam rem att/gimus: ne tamen 
curiofiori deeffem, fufiis hzcex MussrERO, AvENARIO X ScHINDLERe. 
colle&a (qui pluribus & ex profeflo hoc agunt ) hic fubne&tcre quafi corollariJ vice 
placuit, | 


Er fau? accuratam olim Indensfuiffe Melodie obfervationen, etiamin 
lectione c? pronuaciatione textts Biblici, indicat ctim accentuum Grammatid, 
Rhetorici c Muftct doctrina, tttm quortudam accentum nomina ct uctatio- 
ues. — Quandoquidem enim Maficá modulatione folent Indei lecfiones Biblis 
rum fabbathinas fecundum multiplices formas accentuum 12 $ynagoqus cantil. 
lare, Muficus accentus inde i. M^M Modulatio f/ve Melodia vocatur, Gra- 
covocabula Yropus: — Ffuntur egimeopro Notuliscantionum fuarum. 

Et [cité Grammaticus acceztzi dicitur Y T aam, Guftus, qui leti- 
onem, vel cujuslibet dicionis prolationena, reddit faavioremy, acuendo fyllabas, 
C fapidiorem , diflinguendo dicfiones ab als, quà vox fonet eminenttor. 

Rhetoricus veró alius dicitur vel XIYà Metee, Retinaculum fret 
Frenum; feu Y2) /Zeff, capiftrum. — Nam ut Equus freno c capiffro diri- 
gitur cf retinetur ingre[fa faos ita quoa, vetinet Lectorem virgula retfa de 

Jtendens, ffaiff ram verfus appofita punéfo vecali, cuyus promumciationem inftar 

Jfeni remoratur, ne pracipttet fyllabas ia. dicione. Alius vocatur *3'8 
Maccaphb, Connexio; videlicet virgula füpernuà interpoffta duabus dicfton. | 
bus, quas ita comnettir, ut efferantur uno accentu quaft compofita. d 

Grammatici accentus zoz Pabent aliquam propriam figuram vel 
fanum in Biblgs, fed eorum loco fuccefjerunt A ccentus Mufici. nde 
cung, in dicione videres fyllabam aliquam Tropo Mufíco ffe matam, ibi Gram. 
maticum accentum fcias habere locum. — Et fatis quidem effet, ff ille folá eredi 
virgulà inffa velfupra frgnatá exprimeretur nifi Muficorit cantillati o accejsi]tt 

Prater alios autem accentus, qui verfus vel periodi vel fenem, veleum 
vefpiratione Colon, vel Commata notant,plurima accentuum [pecies a "vocis Vd 
ricrate, quam fignant, denominationem fortita funt : 

Htzc ex R EGIBUS zemizaztur. H 
nno Tiphoha, Palma féve palme fimilis vel vto Tardu 
Labor ; ;Z257 voce defeffa c f/ubmtffa canendus. — 7 " 


i 


| I5! 

Kp Zarka, Spatfor, /£u vere  fparfa canendua. 

Vv33 Gerefch, Expulfio, feu impulfa voce cautandus. 

rw p2//4, Extenfio, feu exzezfa voce canendus. 

yep "8 Pager Katon, Difperfor parvus, Jen fp arja ac tremula voce 
eanendus. : | ( ; 

yu wb Paer gadol, Difperfor magnus, qua eminus e. 

Ex MINISTRIS: | 

T2372 Mercha, Produ&tio; few produc vece canendi : C. Mer- 
iba Cephula r710»53 ffve geminum. . 

312" Mecharbel, Involutor vocis. 

"Sy Illui, Exaltatus,/eualtiori voce canendus. 

Qua autem figura, d quibusin  fiillabis ac locus féribantur bi c ali ACCEH* 
tut, cum cx Grammaticis addifcendum, tim ex Bibliorum T ypis Hebrais obfer 
vandumeit.. Mulficus aque accentuum ufus izeo cozffffit, quod Iudei 
iz Synagogis fuis juxta illos, tanquam Muficas intervallorum Notas | cantil- 
lant Lec£iones Mofis d» Prophetarum fabbathinas: — Et propter Harmonia 
varietatem etiam varia c multiplices fünt Accemtuum Hebraorum fraus, 
u£ qualibet dictio ficut Melodiam ita ci accentum peculiarem babeat. 

"Ac licez cum Post Indorum etiam Muftca tnterciderit : notandum ta- 
mem, triginta accentus auntaxut in 21. Biblicis libris inveniri ; in Iob vero, 
Proverbgs c Dfalterio non omues inveniuntur, ob verfrculorum brevitatem. 

Quo autem aütore cum of fictis aetentuum, cr frgurarum numerus mut- 
tiplicatus frt, incertum 5f s nifi quod multi putant, punéfa vocalia e notulas 
accentuum ab eifdem Mazciflris imoenta. — Elias enim ( quiputat Biblia diffin- 
&fa fuiffe accemtibus, autequag punéfa vocalia acce[ferunt ) totum boc negaci- 
"i, eum antea, Cabalifis efl ibus, tata lex quaft Patuc feu femtentiauna effet 
é omnia [ime ver/aum diffinc£ione, cabarerent, tribuit Yudais Tiberitis, qti 
dich funt FYwoun 972 Magifui Mafereth b.e. Traditionis, ? babita- 
bant in Mos(ia Pa phlagoniz, z4eza omnia caffigata ig Btblicum etiam ve- 
d «gerunt corpus, cj» farrexerunt anuopoft doffrucfumtemplum fecundum 4.24. 
4 eT AI Chrifli 47 6. 


Et hzc de accentibus Hebrzorum hoc loco futficiant. 









Lj 















AES MN ur v S odii! cds 
Dad n tmd no sp sun fot Che pxiqui Saee. 7 


ie E ^c dass Ty pun CN « Nu "5 P: zi Ar s [ge Z 


eua duse: 9 ue i jd i 4 1atzeaid div A Shame 
Mh" e aU ol LH : - 
H ut , - 1 2 4h 2t j P d : r r» £2 xii 
aue s, X^ enc Anpset: 266  3oba dati Mas " SIMA mec 
: m mom r£ ; ; : 
T e CUEP) EA Tet x ERUPWIMON SSt 
Lnd 3 3 
ef t " M f "dec Én 
aM S Sabina Ves ; av wx ios bbatt à asy gren: 
GONE Ies coi ciis vs kA eger 51 





r. 
?/| 
m. 
* 
L 
^ ES 
d 
»* 


———— 





SYNTAGMALIS 
MUS IFC.1 
TOMO PRIM O. 

Corjuntias 
PARS ALTERA: 
videlicet, — 


HISiL.O R:bA 


De» 
MusicA extra ECCLESIAM, 


"d 1 
Profana, Liberalis, Ingenua, Huma-] 
na, Genialis, &c. dici poteft. | 


Duosus MEMBRIS 
COMPRERHEMN $4: 


QuoRuM 
Pars 
Dg Vocarr Musrca,atque gene- 


raliore Mufices cognitione, qua tàm Vocali, quàm 
Inf(trumentali feré Communis: 


| PosTERIUs 


Dg Musica IxsrRüuMENTALI, 


Áo .... five Polyorganodiá, 
NS GMERSSEH A X 








GENEROSIS MAGNIFICIS 


NOBILISSIMIS AMPLISSIMIS . 
DN N. 
SAXONICAE FI Corair d : 
BRUNSVICENSIS Ducalis(^ ^^ 


Secretioribusalijsq; Confiliarijs 
Univerfis&fingulis, | 
eU Gecenatibur eZyGufica fmceriffmzr. 


HancPartem AlteramSyntagmatis Mufici, 
Toimum Prinium continuantem. 
fído anima 
ferio voto 
gratofiudio 


deftinat 
confecrat 
dedicat 


| Michael Pratorius C. 
RNC CARNECANNMNAMAPINI oes USER 
EMEN WECc——SÁ——— HL áÓÀ—Á 900mm 









j 
i 
SS 


GEN "MA 


GNIFICI, NOBILISSIMI, 
AMPLISSIMI VIRI, MOECENATES 


devoté colendi. : 






9 Llreolumeft& cedro dignum , quod spavodída- 
5/25 V5 xoc illegentium Doc&torà nobis exigit i. Theff. 4, 
cis u, quando przcipit,queimq; jT Uy dC x24 Ted T- 
T«r 1a iod efe quiefcere velagereres proprias. |. Opponit 
invicem Quiefcert & Agere: illud in alienis obíervari vult, 
hocin proprijs. | 

Idem fer? videturinnuere moAvGpU AJujlov illuddy£ 2 x, 
amv s :Suflinere quippe propria concernit, A bflinerealie- 
na. Inillis vult Tolerantiam &afsiduitatem ; in his Abfti- 
nentiam & tranquillitatem. | 

Propria agere Juftitiz ef; quà Platone vinculum huma- | 
nafocietatis& animarerum publ.audit;confiftitá; 2 TO To 
dI mod T Tew, 2) pad "WT 0AUT pay uere in eo videlicet, ur 
quisqsquod fui officij eft;faciar,& aliena ne appetat. 115.4. dc 
repub; Nimirum in omni republica,velutin domo quadam 
perampla multa Ínnt;eáq; diverfa officia, qua utnon uni o- 
mnia, 1tà neccuivis quodvis demandari , &quafiperíorteim 
diftribui deber (ed pro natura, ingenio & induflria, sli;s atq; 
LU EMMUEMLErLELLLLBRBÉB D Le oni uu. i 





— 











-— 


156 
alijs hzcillàve danda & commendandafunt. | . Commiffüm 
munus quilibet,quà poteft;& par eft diligetià obire debet,& 
intraejusdem carceresfe conunere, de alijs neutiquam folli- 
citusmultó minüsijs fefe immilcens. Quodfi fiat, femotis 
procul turbattonum Huctibus & factionum procellis, Resp. 
in tuto navigat; & ad portumpertingit quàm profperrimé, - 

Aliena mittere,Sapientixeft, Sic enim Rex ille omni- 
um;qui funtqui fuerunt;quiq; futuri funt , mortalium fapi-| 
entifsimusSalomony,in libro fuo, quem Egefippus & Irena- 
us zravajesvov a'oQiac nuncupant, inquit cap.12;v. 11. | 

2? »en mp mmo 
juxta interpretanonem LXX, 
ói G€ Qicixovv ec [uiraa, &voeeic Qoevav: 
velutSymmachus tranftulit: 
ó 08 £crio or SUO eic aar puryíav. 
Aquil. & Theod: ee xevz. 
«uls. Qui fectatur otium ,ffultifmus est, 
Lutherus ad Hebrxam veritatem, cum Grxcis Interpre 


tibus reddidit: | | 
S&er onnótigen CSadien nadigebet / 
6er tft ein Starr, | 


HacParcemia Theologuslinguarum non Lm repre- 
hendi attendit vactiitates , 'P?, velut Graeca haber verfio; 
Vanitates; Germanica ,Onnótiac &oacdben. 

Quo nomine non tantum comprehenduntur & reprehen: | 
dütur; 1. &T&yvía,Inertia,quado vitx artis expers & laborib. 
snam OCCORRE. SOMRRTNUSESUSEUSEMER NEL ai 


vacuna 
LSU. :2152)7. Mea Ru Sod HRUSRRENC REM E RH 













"7 
sr walguur spi otio: - em Mary resa s qua. 
Quintiliano lib.2. cap.21.fupervacua SP HH cít:3. nee. | 
non gregiégyía , qu y quod ferio tradiandum eft, levi bra- 
chio tranfilit, & € diverío ei , quod perfünctor iéagendü erat, 
uimmoratur ^ quam perverfitatem Clemens Alexandrinus | 
lib. s.ftromat. & Athenzuslib.s.c.1. difticho Agathonis accu- 
fant ejufmodi: | | oh pea 
i Td uévardpepyyovéoryov aic rois tela; 

TO Ó Ep'yCV, uic "T pep ov éxmrovs ueba. | 
— "falem; diligentiam: improbat Nazianzenus his ver- 
fibus: 8 ir 52 
Ep'yoV ardipep'yov SOupuun Ep'yoV A £n 
TOV ydp ar apépryoy 0r xara pori ov. 
Laborem uon neceffarium nequaquam laborem voco, 
Nam non neceffarianegligenda funt..— | 
Verumetiam fab vanitatis & vacuitatisnomine (peva-- 
c'£c & infipientix damnatomnem dA AoTplow paypuoo U- 
yv &aroAvuDayuocUytyy. Eftautem aAAoTpiozpavyuo- 
cy; ,Íe alienis immifcens, propriis neglectis, Temeritas; 
"roAUTTpa'ypLoc Uy autem ad multasres aggreéfsio, earum; | 
omnium actio, quod vitii nomen foeedifsimi elegantifsime 
exponit Gellius lib. u.cap.16:.— Eamin rebus Curiofitatem 
ex Platarchi Pericle xajvoz pasyíav , & cum eodem zroAv- 
Tay. ar AP (S) ur popula eov «od Xogyovaymac Xa) p.eva- 
oAdcnominarclicet:quoties delicatuli,fucceffu rerum fua- 
rum deperato,artem confuetám deferentesjinfuetainexper- 
ta; negotiaagerediuntur,quorum multitudine obruti;exa- 
lio ad aliud vitecenus fubinde mutarum,levi & inconfidera- | 





Lu 


- Ee 


—-—-c ugue————— 


»- 


| prater fpem & expectationem Choro aulico Zrigendoà Re- 


:«u 


1 











to pede tranfiliuntinfelicilsimé, ut Salomonis margini aj 
tum innuit Lutheri proverbium Germanicum: Jicrgci 
5.3anbibcr/ funffecon mnalüd. | | 
Vulgó fertur hic verfus, vero non abfonus: 
Tc aroAumearypoo vc S0£v kevea) TEpoY Ao: 
Mcuriofttate vanius extitit. ! 1 ; 
Et dignum notatu grave illud Tetraftichon, quo trag: 
cum vitz exitum finiitillein Borufsia | 
Quid juvat innumeros mundi cognofcere cafus 
$2 fugienda f acts, ftf aciendaf ugis ? 
Difce meo exemplo mandato muneref ungi. 
Etfuge ceupeffem viv ar óAumea y uoc Uvii.. 
Hzc & hujufmodi alia ego etiam in ifta mea tenuitate 
perpendens, Moecenates colendi, cüm ante aliquot anno: 


verendifsimo & Illuftifsimo Principe ac. Domino Dn| 
HeNRICO JuLrio Epifcop. Halberft. & Duca Brunfy 
& Luneburg. Domino meo olim clementifsimo, laudata ài 
beatz recordationis, ex clementia fingulari prafeétus eflem; 
in hanc curam mihi incumbendum ele duxiutMuficamjf- 
ficii demandati partem potifsimam, refpicerem, eam Q;,quà 
poffem fide & diligentia, in ícholarum & Ecclefiarum emo- 
lumentum ,excolerem exornaremQ;. Quare à Pietateexor 
fus non tantüm Divi Lutheri & aliorum cantionesgermanr 
cas item Leiturgiz Ecclefiafticz Latinas, ex chorali harmo- 
nice concinnavi ; verüm etiam fano optimorum amicortm 
inftinctu ftudium & conatum fufcipere non dubitavi, exar 


toribus cüm vetuflioribus;tüm recentioribus eruendi cor 
irai 3b sors bdiitsra ide qe... emetissadt MPa bellas 
ítiuen 


,——— — — 





t9 
ruendiq; Syztagma muficum quo Eccle là icz & Echnicze; 
| lacrz & profana; vo calis & inftrumentalis Mu fica, rationem 
& ufüm proponerem , atq; n theatrum literarium exponere. 
Utinam veró ftudio nunquaminterrupto meis ipe 
litare Mufis licuiffet, multó profe&tó ltmatius hoc prafens, 
multó expedituscztera; multó cumulatiàs plura prodiiffent 
in pablicam Opezz Mufica. Atveró, quia perinvito ( verita- 
'tem teftor) animo ad alias quoq; functiones aulicas pertra- 
&usfui, non potul, quin cognatorum & amicorum quorun- 
dam operam adhibere adminiculantem & fübfidiariam mihi 
fumferim. Itavidelicecdiftridum me habueruntitinerü dif- 
ficultates , fupplicum efferendz quzrelx,Huctuantes paupc- 
rum caufz,literz exarandz, moleftiz domi natz, valetudo 
corporis advería, cümid genus aliis : Itapinquam;zquitatis a- 
mor;aflictorum commilerato, ChriftianaCharitas,à multis 
capitis, àrnulas famze, à multis deniq; fortunz difcrimen abi- 
gere me compulit. Quismiretur/fiàftudio Mufico vel dudü 
excidiflem ? Nihiominus cum facrofanétà Mutficá nil prius 
mihi fitaut antiquius, eà excolere pro virili & exornare, quo- 
ad ejus licuit; alloboravi quàm ftudiofifsimé. « Quodipfum 
prater alia Mufices opera plurima, afpirante gratia Divina & 
accedente Spiritus Sanctiauxilio,à me pro ingenii mei tenui- | 
tate quondam nata & juris ufufq; publici facta, hoc etiam te- 
ftatum reddet Syntagma Muficum. 
Pofteaquam enim Syntagmatis iflius tomum pti- 
mum hcepi, przmiisà primà parte de Mwfza facras 
[roe Eccdlefiaflica, , quam. Pfalmodia. , Miffdias Lei- 
(ur godia s, Organodia ablolvit,nunceundem conficiendum 


— ra — Ó—ÁáseÜ 



















ML VETERES 7 duxi 


M p Aliis. 


————E8 à 
uxi hac lecunda ex Antiquitatis monumentis aíferta Pare; 
j 


ux continet Hiftoriam, cüm de Muficaveterum Ethnic, 
cum Politica, in ufu & lufu extra Ecclefiz limitesingentog 
liberali : Cujus partis duo funt diftincta membra, quorum 


[prius de Muficavocali & generaliori Mufices cognitione, ar. 


que ufus frequentatione tàm vocali, quàm inftrumenuli 
feré communi; pofterius de Mufica veterum organica &lIn. 
ftrumentis agit. DR ME 

Nullus autem puto, me u£e ra £z xauuéva (quod dia. 
tur ) zx5àav, limitem tranfilire, autfalcemin alienam mf. 
em immittereft Mufice,etià extra Ecclefia apud Ethnicosjn 
Deorum gentulium cultibus,& facrificiorü ritibus, convivio. 
rum; & humanitatis locietatibus receptá & ufurpatà, ex te- 


fümoniis Antiquitaus, Philofophorit,Poétaráüac Philololo. 


gorü;inprofceniü publicü produxero. | Plurimum indeluc: 
hodiernz afferetur Mufíicz, non tátum Ecclefiafticze, quail. 
lam idololatricam pié & fancté abominatur,& majeftatefui 
«roAAoic aram wy Iac poft e relinquit fed enam Polti 
cz liberaliori, qua illam licité & honefte imitatur, jucunda 
gravitate, gravid; jucunditate ei vix ac ne vix quidem cedit. 

Illud ipfum Opufculum, Generofti; Magnifici, Nobililsi 
mi & Amplifsimi Viri, Mzcenates plurimüm colendi; ve 
ftrarum nominum aufpicio fpectabili in lucem prodire ad. 
coq; veftrz omnium Autoritati clarifsimz humiliter dedica 
re & confecrare, videlicet debui , ita volui; mihi perfuafifs- 
mum habens, me füb patrocinio & tutela V.V.&c. M.M.ad 
verfus quorumvis obftrigillatorum impetus tutum fore;o 


m neíá; corum virulentos moríus faalé evitaturum. 
PUR) Jimi an cM oca Mia imo 
N& 





—— IÓ1 





ZELLE eu oes 
Kec V. V. M. M. &c. dedecori erit Mufices patrocinium 
fuícepiffe. namvis enim ea fere voluptatibus tantummo- 
doinftrviat,& próptercaà exvÜpo/roirc quibusdam Scythis, 
quibus hinnitusequorum;& curnon rueents bibilus pecoris 
Arcadiciquavis harmonica modulatione dulcior eft, innul- 
lo habeatur precio,attamen Vofmetipfos, Viri Generofi,Ma- 
gnifici, Nobilifsimi & Amplifsimi, Vos, inquam, haczregoc- 
(Duvrc'« modeftàin teftimonium voco;certus equidem Ve- 
(trum neminem inficiasiturum;fed faffurosomnes: | 7t4z 
humanam voluptatibus carere non poffe — Qua enim hzc. 
vitaeffet,quz,omni oble&tamento omniq; loetitià deftütutà, 
in perpetuá degeretur anxietate & triftitia?^ Quo fit; cüm ad. 
voluptatesferamur omnes; honeftasautem finceras & cem- 
peftivas pauci intelligant, ut inconceffas, turpes & intempe- 
tivas pleriq; perfequentes, in Hagitijs & fceleribus vitam o- 
mnem milerrimetranfigant, & tamen interea nunquam in 
|| lolidis fintgaudijs Xerxes Perfarü Rex premium fertur pro- 
pofuiffeijs,qui novum aliquod excogitaffent Voluptatis ge- 
nus. O miferumillum;óinfelicem Regem, quiin opibus 
tantis,& tantarerum omnium copia & Padua non re- 
periebar,quo fe oble&tare poffet, fed per totum fuum regnü, 
quoderat amplifsimum, per totam Afiam omnium delicia- 
rum feracifsimam, fugientes perfequebatur voluptates ! 
Quod Xerxi dare non poterat quicquidin terrarum orbe ju- 
cundum &amocenum vel ad fruendum,velad fpectandum e- 
rat;id nobis largifsime praebet Muficz voluptas,parirer & fua- 
vitas qui fvemagiftrá five miniftrá nunqnam moleftia no 
Y bis 
END 9n 





























bisaut tazdtum ullum obrepere;quin potiü sgaudium hone. 
ftifsimüinderedundare & refilire nullo non tempore poscit 
In Ecclefià quàm fuaviter demulceat menté veré devoti, 
quanto fpiritus vigorecor animet,foletur, roborct, quátosé; 
pietatisa(fecus moveat, SyntagmausMufici d;dvoiz de Pfal. 
modiajvzoeuwiuaa de Miffodia ££ ua de Leiurgodi, 
ccelo. de Inftrumenus,fatis(ita nullus ambigo) demonftr 
In focietate civili , & vita privata quos cicatanimifimulac 
corporis motus,quàm vegeté relaxet reftauretQ; vires; gray 
oribus proftratas negotijs,& quàm varios lecum domi mil 
tizQ; trahat affectus & effectus ingenua Mulfica demonftz 
bit;opinor,Mufica Syntagmatishacpars altera. Ecquid) 
nim jucundius veterum Sacrificia, Convivia; Funera & Su 
dia,cantu mufico & organisinflru&ta;afpeétare coràm; &ye- 
lutimprafendarum aulcultare? j 
Quocirca hujus Partis nuncupationé non alijs magis cot 
venire arbitratus fujquàm Vobis, Mufices Fautores & CtnJ 
fores zquiisimi;quos certum eft, quoties pot arduas Prind | 
pum occupationes,& grandia confiliorü momcta delaffatos 
animos fentiatismuficis chordis,inftrumentus fonoris, &vo- 
cibus decoris,pectora permulcere adeoq; feria aríimi cogit 
tahumanioris Mufices jucüditate attemperare, id quod Phi 
lofophi, Oratores & Poéta fe feciffe conteftantur. | 
MélaGo2s mavluvyAvxnvnquitille Etcümhomox 
necotium fit natus,otio voluptatis licit, ceu medicamente | 
utitur,ut ita vicifsitudine quietis ad confueta munia alacnttr 
revertatur. Hinctotahominis vitajfi Ariftoteli in 7.polit4*]l. 


dimusjn zrérorX; dvd auc dividitur:Latini vocant Na] 



















OX SSESRON GR RERXMRIOIU": "AREE E RM DET PE EE 
ETECIeTTUN YE intermifsióne. Ne cetfarió proindejn | 
|viris ocenpatis requirit przcedens 7OVoc & exercitatio (uam 
ava auci & quietem, veluti paratifsimü laboris condimen- 
tum. Sicin corporis motu flatiofeísionis quies eft, (tationis 
iesu Aces deambulatio. Et quemadmodüin lon- 
gis peregrinationibus planiciem minus odiofam montis facit 
dices collium alperitaté (ubjectz valles minuunt: Ita 
laboresin quocung; difciplinz genere prater alia ftudia pra- 
&icarefocillare Mufica folet : quemadmodiü in hac Syntag- 
matis parte pleniüis fuoloco comonftrant exem pla Poétarü , | 
Oratorü,Philofophorum & aliorü, in vita tàm togata, quàm 
bellica. Eosiplos, Colendi Meecenates , «mulo Mufices 
amorelicité & honefté Íe&tamini, quottescunq; res arduas & 
leriasharmoniz Nectare & Ambrofia fuaviter dulcoratis, & 
gnaviter graviter; àttemperatis, Mufica non ut cibo, (educ 
obfonio utentes. 

Proinde cm Pindariillud verum fit : 5-54, 3? uj 7eQi- 
Anke ceu, aUa ]a Cody ari&glócwv ofovlaid cfb Orecus- 
que Iupiter non amat ea conferantur, JA vocem Pieridum audi. 
4nt, Voscerté Apolline natos Muficz fautores & affertores 
agnolco lectifsimos,& veneror dignifsimos, quorum nomi- | 
num patrocinijs hanc Syn tagmatis mufici partem Ántiquita- 
u$ cantu & inftrumentis [üpatam,fido deftinem animo, me- 


rito confecrem voto, grato dedicem ftudio, 


" Fretus itaq; Veftrà erga alios etiam Mufarum alumnos Magnificà 
ma PItatt;Orare & obíecrare non defino,ut hoc vile & exile opufcu- 
|4um;C pen ^ ipiati 
| um; pe eremulicodepromtum, promtis Cxeipiatis manibus , fere 
nis afpiciatis frontibus, 


benevol;s pervolvati poe 

usmodi mea ftud; ZI ol aus mentibus, & Vobis ifti. 
'àcommendat4£habere dignemini, 

T " Ho. 














* 


164. 3itar: 
Hocfi expertus cognovero;additur mihi animus , ut pro- 
pitio DEO, quz fubinde fuccurrent Muftces Paralépomen;, 
quaq; diligens iue obfervabit lectio, in medium proferi, 
&jurispublicifaciam. ^ Quoipfo ftcubi forté per meam te- 
 nuitatem Mufica evadet comtior & ornatior, non tantlim e. 
am Vobis,fed & omnesejusdem cultores, obftringetis plu: 
quàmaré&iísimé, lta valete | 
V-7T.RUI 
Generofi, Magnifici; Nobilifsimi , Amplifsi- 
mi,Mecenates devoté colendi. 
Dresde, 
MenslIs febrVarII DIe qVInCto, 
coti Chrifli 
«CCe VenlIo CItó CItó ;ó nVnC MI Chrlíte. 




















M. KA -XD 


: | : ; 
| Dr Musica4 V ocacrr. 16 
BOX T IET PNE IH m a tm aun AI HERI SUE S ONU IEEE arc E Rag: : PIN mn ed 


MEMBRuM PRIMUM 
PARTIS SECUNDAE, 


qómo Primo 
Conjuncia : 
; De» 
MUSICA VOCALI, ATQUE GENE- 


raliore Mufices Cognitione. 


Hát Óá— 








aget CQairutT f 
De MUSICA extra ECCLESIA M,ab Ecclefraffica, 
generaliter nominibus diflincla ejufdem, primis ac ge- 
her alioribus principius. 
eoe Sque hac dictum fuit dé Chorali five veterum 
V 95 Pfalmodia, Miffodia,Leturgia Matutina & Vefpertina, & 
$da 3 « Organica Mufica, intrà pomaria limitefque Ecclefie Dei 
Cue SA Chriftianis recepta & pié ufitata.. Nuncad Muficam; et- 
lam extra fepta Ecclefiz , viz ac Methodi excurfum in(tituere & diri- 
| gere , opere precium erit,ab antiquis décantatam & excultam. — Mu- 
(ices enim fuavitas non tantum ad fincere Religioniscultum & veri 
Dei invocationem coarctata eftin Templisedibuídue Chriftianorum 
privatis ; Verüim ext:a ufum veré facrum & divinum,;ad Ethnicos quo- 
que emanávit & profana fuperftitione atque fuperftitiofa profanatio- 
ne fefe diffudit in Ethnicorum Deorum; Heroumque cclebrationem. 
ündehojufmodià vera Réligioneremotam lubet nominare profanam 
vel Ethnicé (acram , five Echnicé divinam Muficam. Quandoquidem 
eciam homines artibus ac moribus emollitos velemolliendos in (tu. 
dio & confuetudine vitz tam civili quàm agrefti (ua dulcedine eccu. 
patos detinet, nunc Liberalis & Ingenta ,nunc PoZztica e Humazala 


u—M— € 












. (0B 
166 De Musrca Vocarnr | 7C 
—————————— dH 
Itiorinomine, dici poteít, Quiadenique folatiumad oblivionem mo-- 
lleftiarum humanarum affert,atq; ipfa etiam bruta animadvertitur vo- 
luptate mirifice perfundere  gesia/s noninconvenienti nuncupetur 
appellationes. | 
Caterüm Tria nonnulli ftatuunt genera, ex quibus Mufica con. 
ftec, linum genus eft; quod Inftrumentis agitur ; alterum, quod fin- 
git carmina;ex quo ut Poéfis pars fit Mufices,neceffe eft: tertium;quod 
Inftrumentorum opus Carmeng; dijudicat, Exquo recte ait Cic. de 
Oratorelib.rt.. Muf(icam verfariin numeris & vocibus & modis P//4. 
de ino, lib. 1. c4p.14. Extra omnem autem dubitationis aleam fitum 
hoceft, quod Muficaante 7s5a/em, priufquàm artificio fonoq; Inftru- 
mentorum Muficorum eam induftrié exprimeret & redderet, quam 
Infivumentalem vocamus , antea natura beneficio inventa; & humano 
vivi vocis ufu culta fuerit, que 72c4/z dicitur: Cujusortum & initi- 
um ante progreffum in primo limine rité inquirit hujus membriin- 
greffus. Omnium autem fermé reruminitium infirmum & informe 
eft, ut Tempus meritó vocari poffit Lex & Linea rerum,cujus progref- 
(a qua parvis furgunt principiis, immenfa capiunt incrementa: quod 
nontantum in proceritate arborum , maturitate frugum, ftata ftatura. 
hominum , fed inomnibusrebus videreeft. Idipfum de Mufices ftu- 
dio affirmandum effe quis neget , cujus perexigua fuerunt principia? 
Opinio non falfa eft, Maf/czz exarticulatz vocis ufu orzaz tré-] 

xiffe.. Sermonis enim communicatione mutua, quz homines à bru- 
tis differre facit, fylvis & folitudinibus relidtis congregati, ufumfer- 
mocinandi excolueruntin dimenfione Rythmorum, quos auriü mene 
(fura & fimiliter decurrentium fpatiorum obfervatione, Quintiliano 
tefte, generatos protulerint ad modulationis formam vocis fono va- 
riato : qualis videtur Potfis fuiffe in illis (de quibus Ennius loquitur) 
yerfibus: . 




















' 


1 
: «Quos Fauni vate[d, canebant. — 
Atque hoc ipfo fimul perimitationem conati fuerunt reprafen- 
rare Cantillationes avicularum , quae fuavi modulatione minurizan: 


— — —9À — — 


pug petet mne 





- — —— 


tes 


Dr Musica V ocarr. - 167 
EU Ed ames cure umo zc MECEELE KR c aM EMINENS E NM MEM MMEEMRCENOKIOULT Roe 
tes, exercendi cantus fuavitate auribusinítillata, mentibus cupidita- 


tem & defiderium reliquerunt. 
Huit opinioni fidem facit Po&ta Lucretius: 


At liquidasavium voces imitarier oye 
nte fitit inuitó, quàm lenia Carminacantu 
Concelebrare omnes poffeut, aur r[d. j*vare», | 
Et Ponticus Chamzleon Muficam 25 antiquis excogitatam fcri- 
bit 4viuzz imitatione infolitudinibus canentium, referente Athenzo 
lib.g.cap.1,. Unde& Scaligero videtur modulatioin paítionibüs in- 
venta primum vel Naturz impulíu; vel avicularum imitatione, vel ar- 
borum fibilis.Séz/. £4.14. | 
Et certé Aat274,qus rerum omnium mater & omnium artium 
prima Magiítra eít, ab initio Muficam docuit, & mortalibus veluti 
muneri dedi(fe videtur, Siquidem homo ftatim natus cum in cuna- 
bulis vagire incipit, continpó nutricule cantitantis voce fopitus dor- 
mitat. Etjamanimancbus , quibus ad fonum quempiam vox apta 
eft, fuus infitus eft concentus, quo omnis agerfuo tempore refonat. 
Ecquis docuit Lefciniam varios canendi modos? hzcenim avicula fo- 
num edit perfecta Mufice fcientia modulatum, qui nunc contitiuo 
(piritu trahitur in longum , nunc variaturinflexo, nunc di(tineuitur 
conci(o, copulatur intorto, promittitur, revocatur, infufcatur ex ino- 
pinato interdum & fecum ipfa murmutat: plenus, gravis,acutus;cre- 
ber, extentus; & breviter, audire l'cet omnia tàm parvulis in faücibus 
concini , quz tot exquifitis tibiarum tormentis, ut ait Plinius, ars ho- 
minum excogitavit. "0/j4. lib.1.Cap. 14.de tirvent. 
Eft omnino in Muficisetiam &Qvía, & ut Platoni dicuntur, Igni- 
culi naturales & feminaria artis, & dzeénymee ut Ariftotelesnomi- 





nat; propen(iones & proclivitates. dA 

Ab aliis veró Tria Prigcipia deprzhenfa funt: Merer, voluptas & 
Enthufiafmu (ve Numinis afflatus. . Do/eres etenim mirabili quodam 
ductu & flexu lubrico vocem ad modulosfle&unt laclirymofam &lu- 
&uofam. Principium hocconfirmant etiam infantes qui (latim plo- 


rant, 




















^ 


168 DE MusicA VocALI 


rant, quod crurum brachiorumq; recté producendorum cauta fifciis 
colligantur , ac ita àfupplicio miferam vitam vivere incipiunt, 2254 
[tap 2. Effervefcensautem & ebulliens gez4i27 vocem redditu- 
berius effufam, 3. Af/]atosautem ffirita ( dequo Poéta Sulmonenfis: 
Est Deus in nobis, agitaute calefcivaus illa, | | j 
Sedibus ethereis Spiritus ille venit ) eórapifpectamus, ntetiam fu- 
tura ratione pandantmetricà & harmonicà. Quod íiquoque Amo-| 
risvis ad folem producatur, patebit clariore luce, nullam prorfus affe- 
&ionem acutiorem & accuratiorem ad harmonicos fonos addere fli- 
mulum atque jucunditatem, — Unde tritum illud Grecorum apud 
Plutarch, r. Sympof. usenz9 deg. fgoc iódoxe: qui jucunditas , quia- 
mor Platoni zuvvoc Ozyeprmic ut qui nihil pretereatintentatum, fed 
omnibus fefe inferat & infinuet rebus. | DE 
Denique Ociuz , voluptatis & lafcivie pater, & «mulatio, alma 
artium nutrix & auctrix, effecerunt;ut nate fint variz fpecies cantiun- 
cularum. Alterum, cum finguli fub zftivam reducti umbram faturi ca- 
nerent amores: Monoprofoposhzc. Altera, cumaut forté aut con- 
filio conveniffent ii, quosinter velamor vel odium excitatum fuiflet; 
aut effet emulatio obtrectatiové propter vel cantum, vel gregem; vd 
amicam. Cujus cantus duo modi: linus cum fine numero certo, 
fine lege veríus funderent; cuinoneftidcircó nomenimpofitum, quie 
vulgaris effet ac liber & naturalis , neque tàm quafitusarte, quam ob- 
latusukró: — Alter inquofententiasamulas,veríus & fimiles 
& pari modo reponerenr; quod iccirco appel- 5 

larunt auoiGajor. Scal. lib.1.€. 4. 








Dr MusicA VOCALI. "a 159 





CAPUT. IL 


«De artis Mufica Inventoribus,ex inventione Cala- 
niórum ,Cbardarum malleorum, [omorum Cw proportionum 
axfcultatione. 


? On minusin Muficaiatquein aliis artibus, Quay 
(ive Naturam adjuvat & perficit ues Kg) dc waa, infti- 
Wo tutio& exercitatio; £ uar etgíar; icopiaH, & 0I 0Ly 0 'y T 
X29 (quz triaartium communia funt primordia & a44z:7:c4- 
/a)hoc eft, Experientià,obfervatione & inductione, adhibità ab Iage- 
niis,Genio divino ad illam artem excitatis. | 
"Verifsimum eft enim, de Ethnica quoque, illud Plutarchi de Mu- 
(ica: Segui 8v xac ardvva 9 usoiunyo ev éupiuas Onni- 
bus modis veneranda est Muftcactin Deorum inventum ftt. 


Eítautem Ethnica Muficanonita vetuíta, & Muficz facrz Eccle- 
(iafticz,quz vocis ufu & arte 7z54/era auctorem habet, & póft Patriar- 
chis,atq; Ifraélitis ftatim ab /Egyptiacà emigrationeufitata & frequens 
fuigJongé ceditantiquitate. Siquidem nullam(cum Grecorum ge- 
(tis omnibus ante Olympiades, Ceníorino tefte;fabulofis & incertis ) 
hidem merentur, & incertiísima illa, quz de primo Muficorum feculo 
|« Gracis non nifi per ambitionem antiquitatis ficta funt. 

Nemo e(t, quicredat , apud Grecos Muficam fuiffe prius inven. 
tam, literis in Grzciam primum advectisàCezzze.  Eum,(licétidem 
ab Herodoto, feculo ante Abrahamum Anno mundi 1948. natum,du- 
centis videlicet amplius poft diluvium, (An.mundi 1636. )annís infera- 
turJEufebigJofuz(circiter 2493.Annum mundi)Duci CUyX orav com- 
putat, & Abrahamo amplius quadringentis annis juniorem ftatuit. 
MAN ET HO centum preterea annis pofteriorem facit. 

Omnium primi apud Ethnicos cenfentur Muficz Inventores, Mer 


carius, & Apoll — Ylleinventa Teítudine ex nervis triumchordarum, 
Oro eeme cc MM SEE EOM TR UGOEM OHNE iE 

Z in'tar 

————— M M MÀ —ÀÀÀÀ € — 








LM p ——— —— —— HE 
170 Dr MusicA VOoCcALrIr. | 


inftar trium anni temporum, auctore Diodoro Siculo //Z. ;. CAD. 2.t 
inftituit Voces 4eutam ab atate, Gravem ab Hyeme, Medizmà Vere, 
Jut. Scal. lib. r. Poet. cap. 42. 45. Effecit deinde Tetrachordum, hi. 
num pro chordis,tum noninvents,intendens,quod Lyra Mercurii di- 
ctum fuit. Infuper teftudine mortua;ad ripas Nili inventà, Calamoy 
agglutinans,ac novem deinde chordas fuper calamis,tanquam anfülis, 
inrendens;jucundum quid modulatuseft. Lucian. dial Apoll. Fuli; 
A Panfan. in Arcad. Nicander in Alexi-pharm. Homerusin Hymno Mercuri, 
ubi Lyra feptem Cbordas attribuit. Nat. Com. lib. s. CAD. 5. Hic veró;ti- 
delicet A pollo,Citharà ad boves Admeti inventà, Mufice Deus habitu 
fuit. Pan[an. in prioribus Eliacis, Ovid. Metam.r. Apollinem bunex 
tus Hiftoriographus Manetho,ztate Cadmi füperiüs fupputata,natut 
adítruit. Etcolligunt Chronologi, plerofque cum A polline Mufia 
cultores floruiífe circa (eculum Gedeonis Judicis Ifra&litici, Anno 
mundi 2671, ex calculo Chytraei, plusannis centum ante captam Tro 
jam;cujus everfio facta eft Anno mundi2782. Apollinis Fi/zz Orpheus, 
circa Tholz & Jairi Judicum tempora , habuit Zercu/era & CMufeum, 
Evmolpi filium;condifcipulos,fub przceptore Lino ; Apollinis uu 
pfichores Filio. 
Idem feculum celebravit vanpbianem, HyagninyPhrycen; cjusás 
fuceefforem Cazarfyam. Eufebulib.ro.de praepar. Evang. Zethum & Am 
entm fratres , qui Cadmi temporibus vixerunt , Muficx autoresindi 
gitat, "n 
Poft Efaiz feculo circiter annos centum ante exilium Babyloni- 
cum vixit Zerpazder,auctor Mhifica artis eximius, Homeri abneposyr 
ut 3344 fiodi Filius. 

Et Arion, Herodoti , Ovidij & Gellij hiftorià celebris, feptem? 
pientibusin Gracia cyxo feit, vivo Jeremia;ac Nabuchodonol 
re Jud«os Babylonem abducente captivos, 

Porró.$o//z45 Muficzartisftudium ex Creta mana(fe pütat,c | 
Idei Dac yli , Iovis vaettum crepitu actonitru eris occultando ; obíc 
vatosinde modulos in verfificum ordinem tranftuliffent. 








, 








tus fcriplit Bard Gallorum Regem, Mulicam inveni *, inded; Gal- 
lis Philofophos & Poétas Bardos vocari. Laértius & Boérhius ///. 2. £425. | 


- t » í 
i9. 11 apud Gracos afferit, Fytbaeoram Muficesinvétorem fuiff- per 


malleorum,ferientium inzqualia pondera, & per chordarum inzqua- 
litatem velinzqualem extenfionem, & per Calamorü inzqualem lon- 
gitudinem, Vixitautem Pythazoras Cambyfis H.Momarcbe Per[aruus fe. 
culo, Anno mundi 3 43 4. l'arquinto füperbo,ultimo Romanorum Re- 
gererü potito;ante Chriftum (quippe Annom undi 3962.) natum 52g. 
annis Isprimus,quam pepererat proportionum ignorantia, imper- 
fecdtionem Muficz animadvertit ; cujus certitudo folo dijudicabatur 
auditu,maximé fallaci fenfu; nec fatisacuto & mi nusapto adíonorum 
diferimina;in minoribus intervallis fubtiliter dignofcenda. Certam. 
itaq; intervallorum Muficorum diftantiam certis proportionibus con- 
tinerieamquc noi auditui fubjacereanimadvertens,intervalla certis- 
iris rationibusad oculos evidentifiimé demóftravic Demonftratio- 
nü inventionem àfabris ferrariis tali def mfit occafione;Bo&thio tefte; 
Pythagoras ( ait ) cum certam intervallorum diffantianm Inquireret , velitda |- 
AWTIHII dicio advegularim morieuta mieravit. Necenim credidit bum z- 
FI AHYID US , que pATLm HatuA ,bartimetiam extrizfecus accidentibus per- 
TIMPAAT: DAVHIS Infés variantur etatibus, Nullisettam dedit tis InfIrumen. 
(3s fuit y penes que fepe multa varietas ac ICI nt iA mafeitur , dan nuuc 
quidem ftchordas veli Afhicereyvel a£r bumidior pullus obtundat , vel feccior 
PXIICCEE "VeL a/jo quopiam mado fatum prioris confGantia permutet.. Et cus , 
iden effet ta ceteri Infhrumentis,ommta bec Inconfalta , miuismed eff rmams 
fidei, dius, sffutams inquirebat , quABam vatione frzaitey ei / 


j ; : QC" COM! ater con- 
VHMBIAT Hz 1:015) 1 a nep di rope CATPAAEOTEA MUIDO Quodam mota, freter- 


115 fabyoy gs); ef fcinzs, pülfus malleorum exa vit c di Ver[es fom: «u- 
HA quodammodo concinentiam perfonare : ita Ictur add, i 
FébALyALTORÍE is, pico ad opus: 


1 


Dz MusrcA Vocarr. 7 
| 













d du inqdi- 
) ^ . *. E 

| aW, con[iderans,avbitr atus o ga » Vires feri- 
eBtTUm efÁcero drverfitatem fonorum Jd ut Apertiis /queret, UDDCF A"UIEyIUT 


"alleos inter fe permutarent . Sedfonorum proprietas non in hominum laccr - 
Hs berebat:fed ?WHEALOg 2; 


alieoy comitabatur, — lbi ?eittur id antmaduertit, 
| ps nalleo- 






























"SGNEJECNICGISECILS LIE CN NECI GLO C RGMRLONNM EC MEE XC Mm Roo 
17 Dr MusrcA VocALi. E 


LACE Mor oum aU Moccia M NEA ou 
malleorumpondera examinat. Et cum quina, fortà effent eallet dupli reperti 
fent ponaereyqui fibi fecundum diapafom confonaztiamn vefpendebant. Etey 
his eumqui duplus erat ad miaimum comprehendit effe fe[quitevtium alteri. 
us, Ad quem diateffaron [omabat..— Et vurfus eundem duplum reperi effe [gr 
quialteruin ad eum,cum quo in diapente comfonazttajuu zebatur. Duo ver 
hiyad quas fuperior duplus, fefquitertius ci fefquialter effe prabatus eff jad fe 
urvicem [efquiocavam proportionem perpen[t [unt cuffode. Cuimtm ueri 
malleusyqui cunétis erat incon[omans reject us e. Cum igitur e£ ante Pytha. 
goram conz[omantia  Muftca partim Diapa[ou,partum Diapente,partim Dia- 
teffaron , qua omnium minima confonantia putabatur, vocarentur ,primu 
Pythagoras Pec z;0do reperit , quaproportiane [tbimet bec fonorum druerj- 
Las ungeretur..— Ft ut fet clarius,quod dictum; fint uerbi avatta malleorums 
quatuor pondera , que [nbter[eriptts mumerts contineantur, 2.9.8.0. Hiigi- 
tur malleiqui duodecim €? fex ponderibus librabantur , Diapa[onyfrveotla- 
vam in duplocanfonautiam per[omabaut. Malleus veró duodecim ponderum, 
ad malleumnovem ponderum ,eg ulterius omadleus ocfo ponderum ad malt 
um fex ponderum .fecunaum fefquitertiam proportionem ,$n quarta, frueins 
diateffaromconfonautia jungebantur. — Novem veró ponderum ad. fex 
duodecim pauderum ad octo, quintam, ffve diapente confomautiasa, in [efqu- 
altera proportione permifcebant.  Rurus novem ponderum ad otto in fequi 
oid avv a proportione refonabant Tónum. | Hincigitur damum rever[nsyvam 
examinatione pependit , am in bis praportiomibus ratio con[omantiarumttta 
confifferet , atq, nuncpondera , qua. vecóns inventis proportionibus re[hte- 
bant chordis aptausyeartm confonantias aure dijudicabat. — IN unc oerotms 
ongitudine chardarum duplicitatem medietatemá, obfervams , cet cras pro 
"artiones aptans ,integerrimam fidem diverfa experientia capiebat, Eft 
a bildiver[um à vero inveniffé letabatur. — Hac Boéthius lib.1, Mufices 
cap. IO. & Ir. S 

Et Plutarchus de Mufica ficatteftatur: DyrPagoras, izquicns jud 
cium Mufice per fenfum rejecit,quód tenuemejus virtutem praedicaret, Que 
circa nou auditu fed barmonie convenientia ,jyudicium de ea f aciebat 4n 


ad diapafon ufa, ffflere Mufica cognitionem effe fatis cenfebat. 





plac 
"EUM GSENEIE Xi d- OMEN ARENENVERVEEH4 T CREME IOSNEM ERR AEITRen-0000— 


DEPE IRPPEMMA LL OSREASGEM XIX LS OMIM 
Dr MusicA VocatL —  — aj] 


) 
1 


i 


Placitis Pythagorz multo tempore receptis approbatisd; qui cone 

tradiceret, & tanta autoritate Philofophi theoremata impugnáre au- 
deret, nemo extitit prater cAriffexemum ex Italia oriundum, Tarenti 
num patria; Ariftotelis auditorem, Hic circiter annum mundi 3620. 
cognomen CI//ficiex peritia artis quod adeptus fuerat; explevit, & de. 
monftrationé ftatuit ftabilivit;à Pychagorza diverfam. Ex fonis enim| 
Muficisqui tanquam naturales res auditui fubjecti funt;argu mentatus 
eft, cüm fenfus circa proprium objectum falli nefciat,organo probéat-| 
fecto, intervallo non nimium diftante, & medio non turbato, aut im- 
pedito, dijudicationem ac pronunciationem de intervallorum confo- 
nantiis elici ac convinci non ratiorie proportionum, fedbeneficio & 
officio auditus, qui perceptioni fonorum proprie eft deftinatus 'eníus. 
Immó füblato audituyomnem tolli de fonis difputationem addidit Et 
licét aliquid rationi & proportioni detur,auditum ramen in fonorun 
dijudicatione non modó non íeponendum, fed omnino przponen- 
dum effe;cüm vulgato axiomate, quod priusnon fueritin fenfu, in in- 
telle&ufit nihil. Et propterea per alias etiam, prater multiplicem & 
fuperparticularem, proportionum fpecies , auditus exploratione for- 
mariconíonantias, pronunciavit, — Id quod veriísimum ipfe ufus Te- 
gitimus;à quo artificiofa füavitas & elegantia harmonia pendet,etiam 
extra Pythagorae proportiones (multiplices & fuperparticulares) for- 
mandis harmoniis convenientes,maximé probat in Confonantia,quax 
fexta , veteribus Tonus, five Semitonium cum diapente, fimiliterin 
Undecima , quz veteribus eft Diapafon cum Diatceflaron. — Atq; hinc 
Mufices ftudiofi in diverfas funt divifife&tas, Cezezzcerzzm c Harzzozi- 
corum. — Cagonici edharebantPythagorze, & infonorum dijudicatio- 
nerigidé perfequebantur rationis examen, & proportionum Cazezes. 
Harmonici fectabantur Ariftoxenum , & in harmonia judicanda plus 
autoritatis ac fidei tribucbant auribus, quàm rationi. 

.DifSdentium Muficorum litem, 481. annos glifcentem,;póft, An 
tonino Pioycirciterannum Chrifti159.(juxta annales Pantaleonis Can- 
didi) imperante, compofuit ac fopivit C/eudigs Ptelepans Pelufizes, cx- 
INE rre PUTES UPS ETNCPANT T6, EX 
























dis 



















74 DE MüsicA VOCALI. 
ENS ENMIRIT ACUTIS COOTUERICONSS Sr EOREMFOEUMR ESRERNE NCC ER RR RO 0000000 
cellens ille Mathematicus. Is media incedens via tantundem Cum 
Ari(toxenicisfenfui, cum Pythagorzis tantundem rationi attribuit, 
Etenim tum nodos judicium enafci putavit fi fincerum , ubi fenfus& 
ratio confono nituntur confpiratu: : Quod ipfum & in A tronomial 
comprobavit, quum rationis libra ab oculis non abit diverfa, Clins 
lib.rg cap.ir. A. L. ? 
A Ptolemxo;,ubianni 400.nódum com pleti effluxerant, feculum 
arti Muficz donavit ( quem invidit mors violenta anno 527.) Amitinms 
cManlium Severinum Boéthiumyex ltirpe patricia nobilifsimum,Rome 
Confularem, Philofophum & Theologum eximium , qui hincindede 
Mufica apud Grzcos difperfa congefsit, & latino fermone translata po- 
fteris per manum tradidit , ac poít fe laudabilem & fructuofum nito- 
remartis,ex profunda caligine emergentis, reliquit. 
Noftre deniq; memorizfeculum ofepbo Zar/izo Clodienfi ». | 
Chori Mufici apud Duces Venetos Magiftro, acceptum refert , nom 
tantüm indagatam effe veram & testet proportionem novarum 
confonantiarum,utpote Ditoni & Semiditoni, Sextxzitem minoris& 
majoris,qua ante ducentos vel circiter annos per Organa Ecclefiaftic 
Harmoniisinferi coeperunt: verumetiam quód multorumaliorumin 
tervallorum forma , in veris & ju(tis pro portionibus abillo inventa 
fruamur. Verüm de his 4erbus Ca/vifeus in Exercitatione z.plura ait 
notavit. 
GAP uXocdliL.. | 
De Doctoribus, Scriptoribnt, Cultoribus, — 
Difcipulisá, Mufice eximiis. i 
523 Ximiz artis fcholam & difciplinam commendant, 
77 exornant & ftipant autoritate eximii viri ; quos inter emi- 
27) nent primo loco Doctores & Scriptores non vulgares. - 
AT ALCIDAMAS Eleates Philofophus, Muficus clariísimus, 
difcipulus Gorgiz Leontini, de Mufica elegantifsimos libros fcapli 
Suid. 
SRM OP CHE WOERCOGUENTSEUNRES 










DEg MusicA VocALI. 75 

















ANTISTHENES Áthenienfis,Socratisauditor,de Mufica com- 
mentatus eft. Laérr.lib.s. 

AnisTOXEXNuS Tarentinus , ex fuperiori mentione notusqui 
3nimam dixit effe Harmoniam , uttradit Cicero in Tufc. (cripfitin o- 
mnigenere librosde Mufica przfertim. Suid. 

DzMocRiTus Abderites librum edidit de concentu & har- 
monia. Laert./ib.o. 

DioxTsius HArz1CARNA SS EuS,füb Adriano Cafare So- 
phifta, cognomento Muficus, quód inea arte plurimüm fe exerceret, 
fcripfit rhythmicorum commentariorum libros 24, hiftoriz Mufice 
libros 36,in quibus Tibicinum & Citharzdorum & poématum omnis 
[generis meminit, Muficz difciplinz, five difputationum lib.22. Quz 
in Platonis Repub. Muficé dicta funt.$v;2. | 

ErricuRus Athenienfis fcripfit Ariftobulum, five de Mufica. 
Laert.lib.to. | . : 

HERACLIDESPonticusSpeufippi auditor,libros duos Mufices 
de his, que apud Euripidem & Sophoclem reperiuntur,fcripfit : item» 
de Mufica duos. Lzerz./ib.. 


LAsus Herminzus Achzus, (qui floruit principante Dario , O- 
lymp.58./primus de Muficafcripfit, & dithyramborum certameti pri- 
mus protulit. $474. 

SOTERIDAs Epidauriusfcripfit Muficz librostres, ut ait D/o- 
nyfius , & V olaterr. ib. ro. Anthrop. | 

. TurorHRasTus Erefius Harmoniax2» librum unum;de Muficis. 
librum unum, de Mufica libros tres edidit. Lazi?. 


- Tiuoruzus fcripfit verfus de Mufica lib.19. 522, c Cic. 2.de Legib. 
Etinter alios, qui Muficam exemplis & przceptis docuerunt, celebris 
" Timeheus, — Iscüminarte Mufica omnium pra'(tantifsimuseffet, 
pM ereedem exi gebat ab iis, quos ab aliis Magiftris malé infti- 

1105 aceiperet:quód ht prius dedocendi,quàm erudiendi erant; à ru- 
dioribusautem & ignaris fimplicem. ex. ab Alex, (ib, 2.c, 25. 


EE I o ealoc Ad 





176 Dr MusrcA VocALIL 





MEME mean 

Porró eximia difcipulorum claísis, ex Populisjunioribus & (eni. 
bus,Philofophis, Imperatoribus deniq; & Ducibus collecta;paleftram 
Mufíicam nobilitat eximie, & piures invitándo frequentiorem reddit, 

LACEDAMONI: Muficam diícebant,non tamen exercebant, uti]. 
tem judicare poflent artem,quam deperditam ter apud illos conferg. 
tamajunt. Z/Pez. lib. 14.c. 17. "E 

HYTBERNI agricultaram c&terasd; artes non magnoperé exercent, 
prater Muficam, cujus peritifsimi funt; & voce elegantifsimi ac velo- 
|cifsimi. Po/yZ. C Baleus cent. n. Seript. Britannia. 

ARCADES omnem vitam cantionibus , & idgenus ftudüsimpen.| 
dunt. Cateras artesapud eos ignoraffe,nulla prorfus ignominiaeft; 
Muficam neícire nemo poteft , quia neceffarió difcitur: cjus rmperi- 
tiam fateriillicturpifsimumeft. — Idcirco vates Mantuanus in Bncoli- 
co ludicro fubinde in cantilenz mentione 4rezzzs plurimis efferr 
laudibus non definit: 3 








Soli cantare periti 

Crcades. 
Necmodoó pueros;fed & adolefcentesad x x x. ufq; xtatis annum Mu 
fica imbuendos curabant.Cz/is« lib.9. A.L.ex Athenzi lib.14,c. r1. & Po- 
lybio.& Sabellicus lib.z.Ennead.. 

Et ARISTOTELES $.polit.jzgvezes Mufica erudiri vult intere 
lias caufas ob eam,ut/ezes facti de ea pofsint judicare. Ecenim inter ite 
genua exercitia connumerans , przcipit omnino cives fuz Rei pub.ir 
eainftitui & exerceri, dum»vezes funt; $e70res vero juvenü coren- 
tibusintereiTe,tanquam cenfores & judices. ' 

TiLEsrAs TuHEBANUS adolefcens, inoptima veterum Lyricorum 
Mufica eximius, cüm ad fcenicam & pidturatam Muficam PAiloxenit. 
Timothei po&ématum animum adjaciífet , contuliffetq; e ad modulos 
condendos, nihil tamen in Philoxeneo genere prz ftare laude dignum 
potuit, propteroptimaminfticutionem à teneris, quam eluere neq 
bat. P/ut. de Mufica. ura 

SOCRATES in fene&ute didicit Muficam à Cozzo fidicine, quem 





 Dz MusicA Vocarr. 177 
obidipfüniquia przceptore eo ufus fuerat Socrates, pueri, ac ysgormi. 
üarxaAoirridebant. Cum autem Socrati dicebatur; Nunquid non ve- 
recundarisin fenecutehis operam dare ftudiis? Majorem refpondit 
verecundiam efle in fenectuteignorantes effe, quàm in fenectute ftu. 
dere. Pato. | M d 

PTTHAGORAS$47/7: non vulgare ftudium Muficze im pendit, ad- 
€Ó, tit univerfi machinam ex Muficis rationibus compofitam effe di. 
ceret. 4/Pez. lib.14. c.13. 

Quin & divinus P/772 multum ftudiiin arte Mufica collocavit, & 
auditor fuit Draczj: Athenienfis, & Metelli Agrigentini, P/ur, de 
Mafica. 32 sein ^y cadi ey :d ' 

SctLAx Cariandeus Mathematicus,claruit arte Mufica,... 

- $1MoN Maocxzsius, infignis Muficus, neglecto füperiorum Mu- 
ficorum more , 5/;24/477 introduxit , ficut & Lyfis Lyfodiam. |. Vdlat. 
lib.19. ex Strabone. Moro ! 

Cujufmodi cultores Muficz ex Philofophis,Oratoribus & Po 
| pafsim,& pracipuéin Inftrümentali Muficaoccurrent, | — —— : 


suas Imperatores &5 Duces producautur.... ss. 

. . OsrRrs infignis Muficus fuit, quemq; Muficorum multitudo 
femper lequebaturyinterquos & novem Muíx fuifle dicuntur. nzegrr. 
5c, lib, 1. c. 5. | 


. Scriptum reliquit Psfaziz; in Atticis j 
i Regem eorum ,qui habitaruntin Gallia Tran 
amisclarum. Mortuusab Apollineinavem 
gitur.7 27/27 in Di 
| thol.c.. ; 
|; C.GaztGuLA canéndo ne publicis quidem fpectaculis tem pe- 
YI» quó minüs &'Tragzdo conciüecet: Totum enim eum canendi | 
C. Pat deditum fuiffe , ufus Mufices hi(trionicus evicit.: Suet. in» 
alg C LN Lh n , NUES 

















etis 


Cygzum Liezrum fuiffe , 
(podana ; laude Muficz 
fui nominis mutatus fin- 
alogo;qui cygnus infcribitur. Nz/z/ Cozze; lib.7, My- 


Y N ERO puerinter czteras difciplinasetiam Mufica imbutus fuit: 
|| Po t 1mperium adeptus , 727 


pain Ciclaroedum vigentem tum prater 


 ÓIVTPATPSIPUSESBSSET,. 2^. alio; 















178 DE MusicA VoCcArrL 


alios accer(ivit , diebusq; continuis poít coenam canenti in multam, 
noctem affedit,donec paulatim & ipfe meditari exerceri; coepit, ind; 
eaarte Mulica tantum profecit & excelluit, ut etiam jactitare non du. 
bitaverit morti vicinus:Quantus artifex perit, were. & Fulg l.8.c.7. 
Erafm. in adagiis. 
ALEXANDER, facundià Greci excellens, ad Muficam pronus 
cecinit; fed nunquam alio conício, nifi puerisfuisteftibus. — Cwffimia. 
nus. 
Jon. Picus Min ANDurLA primis adolefcentiz annis genus omne 
Mufice artis adeó excoluit, ut excogitata per ipíum modulaminano- 
tatzd; debitis concendbus harmonia celebres haberentur. 7e47. Fran- 
cifcus Y ejus vita. 
Et plures alios heroas variis Inftrumentis modulatos fuiffe, con- 
venienti audiemusloco. | ! 


Utfinemimponam huic capitulo;ob fingularem admirationem 
aliis Muficis annumerandus eft /ozz. Ferzandusqui licet coecus,ita in- 
fignis evafit Muficus, utíolus memoriter quatuor vocum carme 
componerct;id quod vixalii fcribendo confequi poffent. — Fw/eofiu. 





Carum IV. 


Deinventione in Harmonia cenevibus in Tétracbor- 
dis, b. e. de Chordarum, [fve clavium .frve vocum numeroautlo, —— 
€? 4d dic 2jg vaca apud veteres , bodie 
ple ultra ,confHituto. 


À Etrachordum, MER CUR IT inventum, quod ctt 
2$ to modo acordine difpofitum fuit,ut Diapafon, Diapenté 
€ & Diateffaronconfonantias comprehenderet,pafsima 

D S Scriptores celebratur. Veteres enim ante Pythagoram 
n, & ad noftra usq; tempora, reverenter Muficà ufi, limpl* 


cioré 





Dr Musica VOCALI. 179 


PCR ROTUENEEREUAINEMCEP EN ER 
ciores modos approbarunt. Cujus rei argumento funt LACONES; 
qui non connivebant, fcd graviter animadvertebant in eos, qui prifca 
Muficztranfiliiffentlimites. —Zerpazdro enim Lesbio, ex Hefiodi vel 
Homeri nepotibus , ubi primus Septichordam lyram, h. e. ex Tetra- 
chordoheptachordum conftituit, mulctam Ephori dixere. — Plut. in La- 
con. infitutis. Et Arzemoz (cribit, Timotheum Milefjum ufum fuiffe, 
compofitione, quz plures habebat chordas, quàm Magadis; quarere- 
prehenfus fuitapud Lacezas quód Muficam antiquam corrumperet. 
Athen. lib.14. cap- 4. 

Idem,cüm novitatis ftudio Ccujus humana natura perquam avi- 
da) Leges Mufica tranfcenderet, non modó fibilo fed etiam convitio 
explofus fuit. | 

uomodo autem veteres , qui fimplicioré Muficam amaverunt,| 

in Tetrachordis conftituendis intervalla difpofuerunt, & inde Zrao- 
niarum genera tria, dim: Diatonicum, Chromaticum & Enharmontcum 
conftituerint: quid; poftremorum duorum Inventores fint ; deiis le- 
gatur Setbus Calvifrus v Exercitat.2.pag.94.usq; ad 99, ! 


Quomodo item ad Mercurij Tetrachordum pl&áres ab aliis atq; a- 
liis fubinde adjecta fint chorde,quas veteres pro CLavibass aut Vocibus 
Muficalibus (quarum inventionem Choralis Pfalmodia.c.4.attigit) u- 
furparunt; quia poft Mzcrebium commentario in Somn, Scipionis, & 
Boethiurilib. 1. de Mufica & in procemio;in jam dicta Excrcitat.z. S. C. 
pag. loo. ad 104. diligenter annotata reperiuntur,ubi & earum nomi- 
na& numerusrefertur pag.105 106.107. hic recenfere nolui. 

Quz etiam apud Z;revium lib. s. de Architectura cap. 4. de Har- 
monia fecundum A47/Zexezi traditionem traduntur, P/j/azder ibidem. 
annotavit, cüm ad veterem tancümmodo Muficam faciant,hic lubens 
volensprztermifi : Quemadmodum & ea;qux de Inventione vocum. 
Muficalium ex Tetrachordis;adjectis & recens in Belgio innovatis ;a- 


pud Ca/vifium , Ce pius citata Excrcitatione 2, pag. 119. ad 125. legun- 
tur. | | 














Aa 2 | Har- 
























ao — . Dr MusicA, VOCALI. * 


! Harmoniz rationem primus extulitin lucem cCdrifloxenusrepers 
tis ctiam inftrumentis;deinde P/2/eaus; NicepPorusy& Gregor, Come 

mentatores in ea fuerunt Pappus, 7beorm AQpius Gaudentius, [aei inp 
leius,Boctius. 

| "Exhibetetiam de vocum affectionibus & Tetrachordis Synopíis 

cum brevi declaratione elegantilsim as Zbemas Freigins, in Methodo 

(ua de Mufica. | iba 

Verüm & ifta; quia; tantüm ad veteris, non nove noftre, Mufit cz 
defcriptionem pertinent, fciens omifi , & ledorem benevolum illuc 
remiffum volui. 

Hoctamen non omittendum effe putaviquod Apbrof; "5 LeoN 
lanus duplicem caufam, ob quam antiquitas in oic 2/2 zaca» confifter 
dum duxerit, afsignat: 
I | Quódipía Natura videatur hanc Symphoniarum veluti metam; 
praftituifle ; quippe quz modum hunc humanze tribuerit voci, uta i 
decimum quintum duntaxargradum intendatur: . Ultra quem fiqui 
conetur progredi nó jam illa vox pgnnuios ; fed coacta factitiads& gan. 


protinusà ratione vocis in Sereat ira quempian dege ncret, Proin 
cümubiq; conveniat Artezi quoad licet, 2(atzre refpondere, non abr 
re. Veteres iifdem cancellis circumfcripferunt rationem artis, quibi 
Natura vocem humanam circumícripferat. 
IL. Adhzc(que differtatio etiam fuperiori capite,(ed alia meditati » 
néacintentione,commemorata eft) Zec/ ius lib.4.de Mufica, Harmos 
niam Muficesnonrationctantum , verüm & feníu perpendi oporte 
[cribit. Et P£o/ezzetus Pythagorzorum quorundam fententiam rejicit, 
quiin dijudicádis Harmoniis plurimum tribuerint rationi, minimum 
fenfuiscüm dicerent, fenfum femina modó quzdam cognitionis mini 
ftrarc:at perfectam ícientiam rationeconftare. Rur(um 2tr///oxezite 
fellit opinionem,quód plus fatis tribuerit fenfibus, perpu(illum autem 
rationi: cüm Auficara Harmoniam ita temperatam eflc oporteat, U 
neq; fenfui ratio refragetur,neq; fenfus rationi reclamet. - 


Ned 


-m 





Es ES | DEÉE' MusicA VOoCcALI. | 181 


Neq; TOXKER MTeHHCd iPtolemzo CAtrifletele; ib. A Phyfi icorum , negans 
| Muficam mere Mathematicam effe , fcd partim ratione , partim fenfi- 
| busconffare. — Quod fierinequaquam poteft,fifemelultra 4eczuam 
| quiztav intentionem, h.e. dc 2] zac» proceffum fuerit. Nihilau- 
| tem vetat ratio ; quó minis vel mille&imum uíq; adtonum progredia: 
rorecurrenti: bus fubinde videlicetiifdem Harmoniis,quas coni plecti- 
|tur2]jgzacav. — Neq;fecus hic procedere liceat,quàam fitin Numeris 
| Arithmeticis ; ubi non aliter agnofcitur zju/A(» 1n duodecim milli- 

bus, & octo millibusquàmi inquatuor & fex. Ceterüm Harmonie fen- 
fus ultra decimam quintam vocem velut evanefcit ; jamq; non ma- 
gnoperé refert,quz fit Harmoniz ratio,quam non approbat fenfus: & 
ideó nonapprobatfenfus,quia non evidenter percipit. Porró quó nu- 
nis percipiat intervallum equo longius, in caufa eft : Rationis vis in, 
immenfum fe porrigit ; at ediverfo fenfus corporis admodum anguftis 
limitibuscohibetur. Quod enim accidit in 0cu/erzz fenfu, ut, (11on- 
gius (emota fint eajin quz fertur videndi vis,obtundatur ac deficiat vi- 
fus,eoq; magis deficiat,quo m ajore diftentintervallo: id multó magis 
accidit zzrz/senfui, quippe minus agili, quàm oculorum, Jam veró 
quod ufu venit fenfibus in percipiendis iis, quae objiciuntur; idem ufu 
venit animo, per fenfum dijudicanti; Si Co/erem colori profius admo- 
veas , &, quemadmodum Graci dicunt, aveQugar gea vm meg Quar, 
nonne protinus dignofcit cx collatione fenfus, quantum alterab altero 
difcrepet, aut alteri cum altero conveniat? Itidem fi voeez voci vici 
nam exhibeas,incunctanter dijudicant, qua fit alterius cum altera ve 
concordia, vel difcordia: fin plüs jufto diísitas intervallo , mox incipit 
ancepseffejudicium. Porró quemadmodum citius hebetatur «zrizz 
fenfus quàm ecz/erzz: itidem citius obtunditur illarum, quàm horum 
judicium: propterea quód alterares ex altera pendeat. Idipfa Expe- 
rientiadocet. Pulíà Chordam quandam 1 in Organo, fimulq; tange» 
cam, qua fit ab hac octava, ftatim rationi fuffragans fenfus plené perci- 
pict Harmoniam, & abfolutifsimam effe judicabit.Rurfus pulfatà quà- 
piam, fimul move aliam, qua fit abilla decima quinta;flatim & perci 
Dieci aiiis ERR I 


I2 — Dr Musica Vocarr. 


EL MENO NERVAE i ORUMNUUEUGCKRASMGEDMENC MO 
piet & approbabit fenfus Symphonia, agnofcens eam, quam pauloar. 
té fenferatin 2]g caccv. At veró,fi tactaima,moveris ab hac deciman. 
nonam, nihil quidem obftrepit ratio , quó minus fit Harmonia, qu 
fueratin2]g z«73v cum 2]g vr : verum auris;acceptis vocibus, no; 
perinde percipit Harmoniz rationem, | Quód nifi fenfus certos qug 
| dam terminos haberet ; intra quoscertum illius & exploratum jud; 
cium fopiretur, nihil vetuerit , fi libeat vel ufq; ad z4/4uc 2] mei 
Symphoniam procedere. Neq;enimratio quicquam offenditur 
mero, modó eandem agnofcat analogiam. — Verüm corporisfenfibu 
Natura fuos quofdam limites prafcripfitultra quos progreffi , fenfin 
jam incipiunt quafi caligare;hallucinarique;neq; jà certó;ficuti folen, 
fed ceu per nebulam,utajunt;ac perfomniumjudicare. Noncony 
niebatautem, ut cujus incertum effet judicium , id ad artis pracept 
traheretur. Atquoniam ultra decimumquintum vocis gradumyt 
teresintellexerunt evanefcere judicium aurium , ibi metam Harm 
niarum figendam effe judicarunt , ne meritó quis objicere poffetad 
và; Maavuc góiv0sAC-, — Jam igitur Neoterici , quicontra veterum 
autoritatem ultra fummam chordam «ey»22o adjecére , ad imam 
item adiedta una:non perinde flagitium feciffent, fiin decima non 
chorda terminaffent Harmoniarum progreffum: propterea,quod ht 
imaad fummam relata , fi nonauribus , certérationi perfectam fn 
phoniam reprzfentant. Atqui invigefima neq; fenfus eft Harme 
niz,neq; Harmonia perfedta;afferente hujus differtationis autom; n- 
teànominato 4, L.Ne/aze. — Nihilominus Gwdo Aretizus veterum 
chordis five clavibus quindecim, infuper quisa, ; unam videlicet Gam 
ma inferiori,reliquas nempe bb,cc.dd. ec.fuperioriloco,addidit. — | 
Hodiernum feculi prater has affumfit sepzem,qua in magna Cite 
cipiunt, &in clavcà binis virgulis notatà definunt:ut ita integra que 
tuor octavz ( duplumquàm veteribus receptum fuit) his igit! s 
ptem clavibus, excepro Semiditono , comprehendantur: cüm Ch 
chordia & alia Inftrumenta Mufica usq; ad Clavem eG ,imó interdu/ 


Im 4 


ufq;ad f tribus virgulis notatam afcendant. 
Capur V. 


| 


| 
| 


- 


E 


DE MusicA VocArIi. 182 





CaprurT V. 


De Invventoribus Melodiarum quarundaus apud 
veteres, quas ipft Modos feu tomas vel tropos 
vocabant. 


279 Odorum apud veteres plane alia fuitratio, ac noftro 
à// [2 hoc tempore; Nam noftrates Modi Mufici fpeciebus Dia- 
4| BS pafonjquas veteres ignorabant, difcernuntur: quorum do- 
2595 (trinam plurimi praftantifsimi noftro feculo Mufici ex G/a- 
reano & aliisinlucem ediderunt, przfertim multoties citatus Ca/vif/z: 
in Exercitat. prima; Jobannes Maeirus,& alij. 
Tresauteim apud vcteres (autoribus Pe/ymne/fo & Sacada) extite- 
runt Melodie; (eu,ut tàm temporis vocabantur CMedi, Toni five Tropi: | 
nim: Dorius Phryeius & Lydius Calovoie man jio faagen mochte / bif ift cin 
Pelnifcber Gans/ cin QGelfcfer / Sranféfiicber / Seutícher Gang / ober | 
£üiclobeh.) — In fingulis his Tonis $acadz5 tecit flexionem & Strophen, 
docuitq; Chorum cantare Doriuz primà, P/rygiam alterà, & Lydium 
tertià; ob quam varietatem rrzpartitum. fuit didtum hoc carmen...| 
Quanquam in commentariis Sicyoniis, in quibus Po&tz recenfentur, | 
e hujus tripartiti carminis inventor relatus fit. —P/;. de Mu- | 
ica. 





Pronomus Thebanus quomodo excogitarit Tibiis iisdem omnes 


modos Dorios , Lydios & Phrygiosincinere , attendaturin Polyorga- 
nodia, 


. Drriosetiam legitur excogitaffe Thamiras, Pojjd. lib.s cap.ts. Le- 
gimusetiam 7/727; Chalcidenfem , vel Thebanum , Apollinis & Ter- 


plichoresfilium, primum ex Phoenicia literas in Graeciam intuliffe ;& 
primum Lyricos modos & Doricosconcinuiffe. 


Phryciosmodos Marfies Phryx, Polyd. l. 1. capas. velut ali Mar[res| 


PLENIS uc ACER destin oronrmtipog] 


Lydus, 


















184 Dr MusicA VOoCcALI. 
 CoSMNULTMENSNT S OPUS TC MEPISLINMNEEDMAKRIE AM RETE Np T 8 o 
Lydus , Satyrus , Lyricus Pocta, Judicum Hebraorum tempore, qt. 
hinxit. 
Lydiis modis carmen in Pychonis obitum o opum ceciniffepris. 
cipem, 47///oxentus ait; libro primo de Mufica. 
- Sunt, qui Mezalippidem modulorum horum referant autorem, 
mee in Pzanibus Lydiam harmoniam in Niobes nuptiis vult ds 
ceri coeptam. Alfi Zore27 hanc ufur patle harmoniam primümyuttrz 
dit D/ozy fius Jambus. Sunt,qui Lydiam? à Cario, Jovis & Torrhebizfil 
primum repertam velint, qui càm forte erraret , inciditin palude L 
quam mox de matris nomine Torrhebiam juffit appellari : ubicüm. 
Nympharum, quas etiam Mufasi interpretantur 754, ut autor S/eyhy 
nus eft, pre(uavesinaudiffet cantus , edidicit. P//zizs. Cain. lib.8. cap. 
Antiq.Lect. 4phionem Lydiosinveniffe modos, notat és 
busin Alexin Virg. & Po/j4. lerz. lib.i. cap.1s. 
Laudatam ZLy4/am, qua Mixolydiz eft adverfacimmilem Jadi, ài 
Athenienfii inventam, memorant D4/474. 

Jonicas modos finiftros , Td u£Àmn C Zia, 1 Py ber Anus Tejus primis 
protuliffecreditur, .A Pind. iro ftatuitur Modorum Scolioruml inve 
tor Zerpazder. — " 

Idem Terpander Leslissante Ai chilochu m modos certos & le | 
inftituit,quas ab fe & à difcipulo vocavit x4zío»a & Trench dgio jà regio 
nibus Doricis duos,Boeotium & /Eolium:: idcirco quiain Bacotia óxti 

| tiffe creditus eft primus Citharedus Amphion, Jovis & Antiope 
temporüm autem celeritate duos 702722 & 27 £ovquod multis 
batPyrrhichiis:& feptimum v72do»», qui erat ex horum quatuo 
pofitus , /Eolio , Terpandrio, CCpione. & Bocotio. 54/77 lib.1.Poet«eap. 
48. ex Plut de Mufica.. ^7 
| CMixoldre'nventricem principem fuiffe $4572; Ree 
pum ett dictum; àquaeam acceperunt Tragici, qui mox eande 
—Doria copulaverunt : quorum hzc magnificentiam refert & 
tem,illa affectus ciet. In commentariisharmonicis tibicen P 
proditurejusautor. — Lameproclem «;Athentemfem,Lyfis praedicat, | 








DE MusicA VOCALI 185 


Hypelydium càm tonum Polymzaffo tribuunt , tim remiffionem & 
digreflionem longe ab eofactam tradupt m ajorem. Plut de Mufica. 
Ex omnibus his enarratis liquidó patet,quód non fatis apud vete- 
res de certis inventoribus modorum conftet , ficut & illorum de&ni- 
tio,quid & quales effent veterum modi,omnino ignorata vel non fatis 
explicata fuit, dum propria & genuina Modorum differentia , qua ex 
collocatione femitonioruta in qualibet fpecie Dia pafon definitur , la- 
tuitad Claudium Ptolemaum & Boethiumwíqs. — Quid, quód hi ipfi dif- 
pofitionem illam nontàm diferte explicare; quàm qualis effe debeat, 
conjecturà colligendum relinquere videantur ? Donec noftrum fecu- 
lum ab hinc centennio elapfo, Frazcbizi Gafori Laudenfis (chola &pro- 
feffio Brixiz inItalia, Modorum doctrinam primüm edocuit , illuítra- 
tam ex Boethio. 
.— Aquo Frazthizo fecundus fato prodiit Hezrícus Glareauus Helve- 
tià oriundus,Daduchosille Chori Mufici;qui felici genii & ingenii du- 
€&u duodecim invenit modos, quos firmis & veré Herculeis in fuo Do- 
decachordo;quem fuo operi infcripfit titulum;aftruxit rationibus;an- 
no Servatoris fuper fefquimillefimum quadragefimo feptimo, 


CaruT .VI. 


De diverfo borum Modorum feupotias Melodiarum affc- 
Gu Cr effetiuycr difereto eorundem felecfu, 


1. propriam phrafin,fuumq; ambitü; ficetiam fuosaffectus & 
Wb*zeffedus.  Fueruntenim peculiares modulijad affectus di- 

* S" verfos deftinati, ut ex CZ/edor; Epiftola, quà Lilius Gyraldus 
de Poétar. hift. Dial. 9. citat,apparet: Dorizs, inquit, prudenti largi- 
tor eft & caftitatis effector; PArygizs pugnas excitat, votum furoris in- 
flammat; Zo/;; animi tempeftates tranquillatjfomnumd; jam placa- 
tis attribuit; 4fj; intelletum obtufum acuit, & terreno de(iderio gra- 
vatis cocleftium appetentiam bonorum operator indulget ; LyZ/z; 
enel. o8 7s T LLL ONES PRENDS EQUIPE 7. A 4 EA M ERN Gd 





.Bb contra 
EM RR RRRRRRRRRRTÉM 
























— MÀ MH HÓ—ÀÓÀ oo in Í PB QR rit Mta Í I (—€———— ———ÁÉÓ 
|186 DE MusiCA VOCALI. / 

— —AOMrRR roe iD 
contra nimias curas animz tzdiad; repertus,remifsione reparat;& ob.| 
le&ationecorroborat. Ex Gjra/do, qued hic ex Cafísiodoro referti. 
dem Cazerar. operarum füccif. cent. t. cap, 18. 

Et Pate in Modisefficaciam animadvertit diverfam : Is Li 
harmoniam rejicit, quod lamentationibusea fit accomraodata jJogi- 
camyquia mollis; at Doricam , ut bellacibtis viris & temperantibus con. 
gruam,elegit;non quód ignoraret;ut in fecundo Muficorum libro tra. 
dit ari/ffoxenus,referre eas aliquid ad Rempub.circumfpectam. P/at.de 
Mufica.. Idipfum de Platone his verbis commemorat Zadriapus: à 
pud prifcos tria Harmoniz genera numerantur; inter quz LyZiesmo- 
dulos;ut luctui & funeralibus aptiores,refpuit P/2£e; quemadmodum 
& Ionicos,utíolutiores & mollitie infames; Doricos laudat , ceu tempe 
ratisingeniis congruos, quibus perfimiles (unt , quos ZE/es nomim 
bant. Hadrian. Iunpius Cent,1. adag. 49. P/ut.de Mufica ficinquit: Tém 
dj vov apucvix v 9c uv D eqyediune mvoc donc» mic à Gu sAunuérme, eint 
IL atv e og mad udp(G)» aurei mii dej vg mo suaxcis a:opg ay xg) qu Qa 





Li 


Jj 


couocsmuv eat. n 
Variainfuper rhythmorum genera, quz apud veteres inufufue 
runt, adducit 47///ete/es 8, Politicorum ; exquibus ZEa//zs modusfim- 
plex erat; 4/75 varius, y4ius querulus, PArygics religiofus , Doriusbe: 
icofus. | D 
Phrygiis modis excitari impetum adinfaniam docet P/i/ofgphin 
quando loco dicto afferit , v wi£oAvOisi afficere cduegmxezeue «gleure- 
vávuc udory wv 0$ Omepgi uéays pa Dov kg) cuvesaxóvug : 106 QeuyA yovV 
eic c ugs . 
Doricaigitur erat animis componendis commoda harmonia. 
circo idem Philofophus in eodem ita (ancit;Pueros docendos effe me 
e1& quía media, xg) eejc adgelar naDov;& Dorica tribuit v? adgadtor 
tuna, oT pec Hg) TO a Qodgóv. 8. Polit. b 
Jonica erat modulatio florida & jucunda: 
Dericahone(ta & gravis. Hinc Lacan in Harmonide: Tre 9* 
a deuovías TU ddiov: Tic Cpuys TO £vJeov, Tre Audias vo Das yixov; mic dup 
ctu voy, mc koviie To y Àaupcr.. Confule ex. ab Alex. lib 4. c. &« 
Büpicamco (75r iiccadM EN MLRMM Eos dOoLr ww Edi E RUD S 
lib.i4. 
SIM ditio ocoo NR Poi VIE mr 








Dr MusricA VocALTr. 187 


(0T etu scar v t id LR iul, GUI NNQSRMEE UE c aPUL PUECR vs 
lib. r4. cap. 6. Jul, Caf. Scalig. ib. 1. Po&tices, Brodeum in Epigram- 
| matis, À 
| JEolica (tatuiturcommoda exultationibus. 

Ionica vetus afperajnova mollis. 

Phrygia & Lydia proximantraq; acuta. Idcirco luctibus adhibe- 
bantur: ut alii Lydiis modis concinerent Epicedia alii Epithalamia. 
Scalig.lib.1.cap.19. | 

Illud etiam animadverfione dignum ; quód omnes Gallorum can- 
t5 ac moduli,quibus etiamnum ruftici delectantur funumopere, 7eziet 
(int,aut Lydii; (quem Muficiquintü & feptimum appellare poffent: ) 
àquibustamen j4riffoteles & Plato pueros & foeminas abftinere 5 ac 
Dogis modis exerceri voluerunt:Jonicos enim & Lydios incredibilem 
vim ad molliendos animoshabere putant, Rectiüsin Afia minore, 
Jonici ac Lydii prohibebátur:cüm coelo Afiatico nihil mollius fit. Uti- 
les tamen effe judicantur populis montanis , & quiad Aquilonem po- 
(iti funt:quorum natura;prater locorum ac coeli temperiem, ferocior 
& agreftioreft. Eamobrem Ecclefix Chriftianz Duces olim ac Pon- 
tifices in facris laudibus cantusIonicos ac Lydios vetuerunt ; Doriosq; 
folüm probaverunt , quibus etiamnum in facris precibus fzpiusquàm 
reliquisutifolemus. — Et quemadmodum fera animantia folent à man- 
fuetariisunguibus ac dentibus detractis, exarmari: /zz Ionici ac Lydii 
cantus hominum ferocium & .crudelium animos , feritate detracta, 
multó mitiores ac tractabiliores efficiunt. Quod quidem Gallis 
contigiffe patatür, qui huius Imperii Leges non tam diu pertuliffent, 

nifi mores illorum, quos «/ianus Imp. feroces,ac fervitutisimpa- 
uentiffimos fuiffe tradit, lexibiles Muficareddidiffet. Bo- 
dinuslib.4.deRepub.cap.z. Caeterum diverfita- 
tem affectuum in his Modis feu Melo. 
dijs mox etiam hiftoricéilluftra- - 
bit Muficz ufus & effica- 
cia varia. 










Bb:2 Car. VII. 


—— —————— ———— 
L18$ Dr MusicA VocALE 


CAPuT. VIL 


De voce €9 pronunciatione in cantu, ded, uocts utilneceffas 
rio, decerod, exercitio, docili imitatione, acfnaui audien-.— 
di voluptate ac oblectamenta. EN 
N Organorüm diverfitatequibus conceptus har. 
monicus exprimitur ; vox bsz2424, quam "frebelaus Bpo| 
lodoriF. Milefius Anaxagore difcipulus, primus definivit 
: m) acrispercuffum,tanquam viva cantus anima excellit 
.modó quia naturalis eft ; verumetiam , quia mentis humanz conc 
ptuum harmonicorun: nuncius eft & index. u 
Vocis fané sodulatio canenti falubris, neceffaria & decora eft, a 
jus fuavitate perfufus aufcultantis animus miré afficitur :unde utar 
tum voce rite efforment , exercitium vocisindefefsà operà excolen- 
dum,cantoribusferióincumbit. Etquidem cato, que voce peragi 
tur quotidie, mirifica eft paleftra, non ad fanitatem tantüm,fed ad ve- 
letudinem , nonillam quidem palzftricam, eamd; , aux veftiat carn 
incruftetd;,edificii more,cut&verüm quz vitalibus maximé & prina- 
| pibus partibusrobur verü & folidam firmitatem conciliet, Namw- 
resáàfpiritu confirmari oftendunt alipte , qui athletis mandant,utre 
nitantur frictionibus , eaíq; obiter interpellent;atq; animum adhibe 
antfemper eis corporis partibus ; que emolliuntur & contrecantur/ 
Quippe vox,qua fpiritus motio eft,nonin fuperficie , verüm quafíim 
fontibus invalefcens,circa vifcera calorem alit , extenuat fanguinetn, 
venam omnem repurgat , omnem arteriam aperit;cogi & coagulari 
non permittit humorem fuperfluum,ficut fecem in vafis,qua alimen- 
tum recipiunt & conficiunt. 
Eft autem cumprimis cavendum. ne ledantur nervi in mufct 
li. Siquidem Ga/ez;ui Medicus oftendit nervos quofdam minutos 
capillorum inftar , fubtiliffimos, partim à dextro,partim à finiftro late 
re mufculis gutturis immiífos , quibus vel laqueo interceptis, vel 
tro abfcifsis,vocis impotens animal redderetur, nihil alioqui, quin 





























































Dr MusiCA. VOCALI. |— — — 189 


tera peragat,impeditum: ee eos nervos non tantüm Alexandro Daria. 
ftcno Boethii preceptori ; cum de voce & refpiratione controverfia in- 
cidiffet , promittebat Ga/ezus. fe oftenfurum j verumetiam infertio- 
nem magna cum gloria perfecit Gz/.lib.de précognit:ad pofthumum. 

Vocisinfuper naturz infervit afpera arteria, fiftula feü canna it : 
la, quz ex ore & faucibus deosfum deducta in pulmone m defcendit ; 
perquam aér accipitur & redditur. Ejusarterix caput vocatum L4- 
rynxproprium eft inftrumentum vocis; qua fit in rimulaarteriz qua 
dicitur yA»7i, lingula: Eà coarctatà vox & fonus acutior, dilatatà; gra- 
vioreditur. Etultima trium cartilaginum , exquibusafperz arteriz 
caput compofitum eft, dicitur Cymbalaris,non quód Cymbali formam 
pra fe ferat,fed quód ibidem vox fonet;perinde ac fi Cymbalum pulfa- 
retur. | Po//ux inquit o27yA«7]ioa , five Laryngis operculum efle fim- 
plicis tàntüni vocis Inftrumentum : fed Einguam A rticulatis , idelt, | 
Sermonis effe Organum immediatum. rAsosz znxveov dicitur , ón 
mÀds]gqu qur díeg.y Aó*yor avvio e 6T04, quo d acrem feriendo fermonem, 
cffcit. | | : 

Dentes deniqj non parüm juvant pronunciationem , vocifd; mo- 
dulationem. 

Quanquam Medicorü profeffioni vocis argute ac fonorz phar- 
maca permittimus: jucundum támer5;& vocali Cantori noninconve- 
niens eft copnofcereinduftriani & curam ; in voce acquirerida & tuen: | 
da olim adhibitam. ; EUH 

- DzMzrTRIus Sczpsius, libroquisto decimo de Troico apparatu, 
cosbonam inquit liabere vocem , qui ficu nonutuntur;ac idcirco Ze- 
£tlianattem, Alexandrinum hiftoriarum fcriptoreni ,à principio càma 
elletpauper , Tragicum fuiffe afferit;& aptum ad fingendum ata; fo- 
lorum , quiaintra decem & octo annorum fpacia ficus non'euftaffet 
crbendib.s.c.;. Ce/. lib.19.c.14. 4«L. .. Et Zam& in Africaaquam ca- 
noras reddere voces teftatur. PZz.lib. 31. c. r; Turpeómnino effet ad] 
canendum negligere culturam vocis ; finequa omnis deeft cantui gra- 
ta & lepos;cüm ad dicendum in vocis pronunciatione( fine qua C 


. Bb; ^ Macr 


-— 


PN 
y? 






|190 Dr MusicA VOCALI. 


























Macer, licet acutiffimus , potius veterator, quàm orator eft Cicerggi ig 
Bruto) multum ftudii & laboriscollocatum effe conftet. | 
| IsoCcRATESÍolitus eft dicere ad familiares de difcipulis fuisfe qui. 
|dem decem minis docere , cxterüm quiipfum docuilletaudaciam& 
vocalitatem , eife decem millia daturum. — Quz quoniam naturz 
funt,non artisjà przceptoribus dari not poffunt : P/u :in vita Ifocrat. 
DEMOSTHENES cüm fibi non tàm artem, quàm pronüciationem 
deeffe animadverterct,fübterraneü locü domi fux zdificavit, in quem 
fingulis diebus defcendit, vocis componenda caus : fepe etiam duos 
aut tres menfes continuó ibi egit;rasà alterà capitis parte, utne, fi vel-| 
let,quidem egredi inde pre verecundia poffet. ZEZ4725,lib.7.variahi- 
ftoriz. EtP/ztinDemolthene. — Iftorum invocecomparanda ftu 
dium longe fuperavit Mufici cantus amor , in Neroze indefeffus; T 
enim eorum quicquam non omittebat , qua generis ejus artifices vd 
confervandz vocis causà, velaugendzfactitarent. ^ Etenimutinter 
i Cantores connumerari poffet; & vocalis fieri,femetipfum per vomitij 
& feceffum;five Clyfterem,fummo ftudio purgavit ; abítinuit pomis, 
cibis; officientibus;oleo praterea condito vefcebatur, & plumbeanu 
laminam pectori impofitam gerebat;& füftinebat fupinus:donec blar- 
diente profectu ( quanquam exiguz vocis & fuícz ) prodire in (cenam 
concupivit;fubinde inter familiares Grecum proverbium jactans: 6E 
culte Mufica nullum efe vefhpectum. — Sueton: c Fulgof.lib. 8. c.7.. Péimu 
lib.19. €.6.. | 
Vocis bonitas optanda quidem nobis eft primüm ; deindeque- 
|cunq; ea fuerit , tuenda & exercenda , ficutomnia , quz proferentur 
fono vocis;rebus,quz canunturjaccommodato,proferantur. 
Inprimis voczs decorum ut obfervetur, ea non fit graviffima:no 
fubmiffo murmure debilitetur omnis intentio ; ac cantus modulatio 
fupprimatur ac obícuretur. Sic KvxAcBces Quvz , Cyclobori vox; deus 
dicebatur, quibus vox effet vitiofa raucaduc. Eftenim Cycloborus At 
|tic& torrens, ingenti ftrepitu defluens. Ariffoph. in Equitib, Frafn. in 
Adag. Necpurum vocalem cantum obfufcant Zzuzo, , qui non ha- 
linus i emtrriciietenism mu WRRURETr 7C CS REDE 
bent 





Dr MusicA VOCALI. 191] 


bentin lingua explanatam vocumimpreflionem ; ut qui lingua funt 
craffiore. — Zr, de verb, Juris, Itidem qui Duxidieny & Derrle icew dice- 
bantur. dwudicew autem,id eft; phicidiffare dicebátur vulgó;puerorum 
obfcoenis amoribus dediti: Quidam malunt ad cosrcferre, qui litera e 
inimodicé & ad faftidium ufq; confueverint uti : Siquidem ea gens li- 
ceram c folita eftin e commutare. Quo quidem vitio notantur & 
Eretrienfes , atteftance Proverbio 5 éeergiéev p, Fretrienfium Rbo. Ho- 
diejocus eft vulgi 1x Picardos,cum Lutetianz foemina ; oblingux - 
licias, e vertant in e; Mafia fonátes prz Mari a. Erafm. in adag. Baia gicety 
dicebantur vulgó , qui balbutirent,quibufq; lizitans & impedita eílet 
linguaquod Graci veavA/cev appellant. | Quod vitium ab hum ore, 
immodico naíci docet Zppecrares : unde inpuerisac temulentis fere 
accidit, — Fit potiffimumin v & e (inqualitera & Demofhheues multüà 
laboravit, /Z/ex.lib.6,c.14. ) pro quibusfonant A, Wndefit ; utagre 
faumipfíorüm vitium pronuncient veaUAducty, : | 

cArrifleteles , SedionisXI. problemate 3o;diftinguit zeavA/TIHT2» 
VAR KigoQDaiav.  TsauA imm definit, cüm quisliteram quam- 
piant rion poteft exprimere;ton quamlibet,fed certam aliquam: hanc 
Theodorus vertit blefitatem. — &9éóvz veró, cumlitera quapiam aut 
(yllaba fupprimitur, veluti cum m7tva dicitur;pro ziséve: lianc 7/ee- | 
derus vertit balbuciem. — 1gvoQoexíavautem , cüm non valent expedi- 
téfyllabam fyllabe contexere pronunciando 5 quam 7feedorus vertit 
linguz hzfitantiam. 

Propter huiufmodi lingue vitium multos cognominarunt , ut- 
pote Baztuz ,BazbaltonemBalbum. 

Batto,cuidam Thebano;vox fuit exilis , lingtiad; parüm articula- 
ta:Cut Dyrbiz dixit: C4z] dai Qwviv 140ec, Batte ad vocem venifti. Hi 
fych. Frafm. Ex Herodotus in Melpomeheait, Battum fuiffe appella- 
tum, lib, 4, 

(ME Fundanium Cicero YH. Philip. fcribit €ogtióminatum Zyrba- 
lionem, abhafitantia linguz. Et Grzci Grammatici tradunt Bau a A- 
ce valere tremere corpore propter frigus;atq; horrere:hujufcemodid;| 
mee ereshiujufcemodid) 


Locdratequn cr ao MEL MEN NM LL 


















192 Dz MusicA VocALIL | 


laliquem dentium tremorem oftendere arbitrantur voluilfe Zee. | 
cumin x Iliadis de Dolone jam capto cecinit, o 2 22 £e 37005 m lap. 
Garay, tanquam metuille impeditam linguam haberet, & , cüm vellet 
loqui,exprimere verba non poffet/fed balbutiret. — Fzeréuz liba. Va 
lerius lect. c. 14. | 5 
Hicquoq; monendi funt Captores, ut ftudeant fincer pronun- 
ciationi citra cenfufionem aut perverfam corruptionem literarum;Sic 
enim,quod canitur, cum intelle&uaufcultantesaffcit. — Sititag; 1 
nonobícurum, fedclarum; cujusliterz genuinum fonum docet 5 
reutiAnus, prifcus Grammaticus,hoc Sotadeo: ^ 
cA(nquit) prp locum litera fic ab ore futiit: 
JIomuuia viciu patalo tegere (abra, : 
Lingnamá, neceffe esl itapendulamreduei, r -— 
Ut vifus in illam valeat fubire voci | 
Nec partibus ullis ferire dentes. 
E fit parum,non ut alicubi EI. 
O rotundo ore efferatur, neq; item obícuretur. &c. 1 
S non fit exafperatus fibilus, fatis eft;fi fit fibilusquem quia fpiratjfer. 
pertina eft habita & dicta litera, | 
z illud, nihil tale meritum, «Zrbeziezfes in perpetuum exilium 
runt; Etutpuellas & amatores molles imitarentur, Pocze Atheni 
fium non folüm minüs frequentandum fibi cenfuerunt, fed relegan- 
dum etiam ultra Scythiam, ut verfusuniverfieffent &cryuo — Etiam 
Magiftrorum dicendi quidam dixifle fertur; feraruma fonum viderivix 
dignum... | | 
Quin & Muficos ipfum x habet minusfaventes, ut ajunt dipno- 
fophiftz. Sicenim apud Athenauzs; TÓ 0E E AN dvrivi X Qugidt Hg 
xacw. O8 Mgcixol xat ire Agi ol eO Dno, v6 iy ea yy aretpn TEYTO 
2dg và axAneésouov &ivaa ng) dvemmideor eA. : 
Terentiauus autem de S non prorfus finiftré fentire videri pof 
is verfibus: | 


8 promptus in ore e$, agitur, pone dentes 











































p, 


Dre MusicA VOoCcaATrTi. 192, 
———M—————————Ó—ÓY—— 










Siclevis d unm ciet auribus fufurrum. Nd. 

| Neo, enim carpli ur laur 00, Lleviy füfurrus 
In[Aaviis eH. M oxides asm cunis ^ 
Relinquamus S Suevicum, fibilum fu perfluà afpiratione exafpe- 
rans,quo & alii & fimii quidem utuntur , qui peregrinitatem quoque 

abfq; ratione colunt. » Capta. ceri) 
Porró videndum eftne vox fit acutiffima: canere enim omhia cla- | 
mosé&,nfanumeft. Siquidemin vociferationibus nirhis commotis &| 
afperis efficit fpiritus impetus, & contentio inzqualis rupturas & con- 
vulfones. P/gpracept.fal Aufcultantis item aures obtundit,& a- 
nimumítuporecorripit. — Utitag;aquabili fono correfpondeat con- 
centus,moderatione quadam regenda eft vox, quam nimis acutam & 
| magnam edit Natura. | gehe s : : ! 
| Cujufmodi vocem firmam & ferream oer tribuit Stentori, 
quàvincere alios quinquaginta potuit. ErZ/z.in Adag. Hower.Miad. 
&. 0€ Tócov avoja as x, oco» 4A. arévrixovra. Et CarzeademyCyrenen- 
fem Philofophum & Dialecticum infignem, P/azarchus fcribit fuiffe, 
| ueyaAoQeviésaov id eft, maxima & fonantiffimz vocis,adeó ; ut Gy- 
mnafii princeps eum monere cogeretur,ne tantoperé clamaret. Atil- 
]| le;:Daergo mihivocis modum;Refpondit Gymnafiarcha: Modum ha- 

besauditorestuos, — P/starcb.de Garrulitate.Laert.lib. 4. 
| ANTIPATER Stoicus eam vocis magnitudinem cim nec poffet 
aec vellet affequi , aggreffus Antilogiarum concinnarelibros, cogno- 
minatus eft za AaucBáac Calamo-vociferans, Ce//zslib.yg.c.is.  Etiatn 
inter alia, quibus ZE/cbizes lapidat Demofthenem, r2Boi»rid ce objicit, 
quód Borotorum more vociferaretur immodice , & indecoré , in(tàr 
bovis(vel quód Baeotorum partibüs faveret) £rafgiin Adag. 

- Eaceta eft clamofi reprehenfio,quando, ftentoreá voce quodam 
4 clamante, quzdam ex adftantibus foeminis plorare confuevit: Ille mu- 
lierem ad fe vocatam rógavit , qux caufa effet letus,nünm voce füa co- 
os lNetandergt Pepondicills : fibià marito moriente àfel- 
;inopiz fu przfidium:Eo defun&o zgré fe victum tolc- 
are s fagi quodi sillüm audiat; magna voce boantem, videri fibi aj. 


" 








" 





—À 


*-. 0 


194 » . —Dr. MusicA^ VOoCcaALr 


——Ó—.— ÁUYUEGDAWUWEUNEMEGCCL 
num [uum rudere,cujus recordatione ad letum velinvita compellatur. 
Pogeíts in Facetiis. 
Quondam fervos venales & przcones commendabat vox nimis 
clara & firma:Unde de M. Cz/io,qui clara firmad; voce valuit, nemire- 
 mini,inquit Gicer2: nam hic unusex his eft, qui proclamarunt;fignifi 
cansilluim fuiffe preconé, & hoc ufu contigifle, ut effet vocalis, Lrafm. 
anApophth. SicludensCzero, vociferantes, dicit, claudis effe fimi- 
| les,qui ex imbecillitate ficad clamorem, ut illi ad equos  confugerent. 
Platarchiin Cicer.&in Apophth. 

Alioquivocis magnitudo laudi tribuitur Nature Heroum for- 
tiffimorum;quibus merus Epitlieton apponit; quod fint 8e d 
Nam ubi magna & clara eftvox,; etiam thoraxeft magnus;Ergo (ut 
Medicidocent ) corquoq; calidum, unde animofitas ; & cerebrumro 

| buftum,underobur corporis provenit. | 

TunAsTBuLus, Dux claffis, fuperavit vocis magnitudine om 

Athenienfes fua tempeftate, 542 Iib. En.3. : 
. . Hujufmodi clara voce gaudent;qui periculain temporeaverten 
daacclamant, | DAR1usRexcümé Scytliia fugeret, & ad pontem, 
quem Iones propter Scythesinterrüperant in Iftro , nocteintempels 
venitfet;füfpicatus íe proditum, mox /Egyptiumquendam omnium 
hominum vocaliffimum , fupra ripam Iítri pofitum , juffit inclamart 
Hyítizum Milefium Tyrannum: Hic auditus acutiffimi, illum fzpius 
inclamantem ad primaminclamationem exaudivit , & Dariumcum» 
exercitu é Scytharum eripuit manibus , cum ratem in iftro cumreli- 
quis Ionibuscontra Scythasin Dariigratiam tueretur , eam tame 
folviffet, quantum fcilicet; ne Scytharum fagittis focii infeftarentun 
fatiserat. —Herodot.lib.4. | 

PESCENNIuM NiGRuM Imp.legimus voce adeó fuiffe canora  ' 

in campo loquens permille paffus audiretur , ni obnitereturventi 
Celius,lib.19.c.12. 74. L. 

CAROLusquoq; Macxus voce virili & clara fuiffe legitur? 
corporis form feu proceritati non refpóderet. Cranz. ib.z.Saxotu^ 


c 





vox tam fonora fuit, ut non folum à praífentibus,fed etiam à remorcitfi- 








DE MusICA, VOCALI. : 195 





—- 


En1co II.Danorum Regi vetultilimo, &admodum procero, 


misliquidó exaudiretur.$4xo lib.12. 
At Heroibus fuam relinquamus laudem ; & quz Cantoribus 
conveniat vox,quz minus, dignolcatur. | 
In intermediisinterimum fub imumqj; fpaciis eft con(iftendum. 
Atq; ad vocem obtinédam nihileft utilius,quàm crebra mutatio;nihil 
perniciofius, quàm effufa fineintermiffione contentio. Solentine- 
ptiomnia fine remiffione,(ine varietate, vi fumma vocis, & totius cor- 
poriscontentione & canere & dicere: quod vitiumin fe;,ubi peragra- 
tà Grzcià & Afià rediit, mutatus Cicero emendavit. ME 
Et ad vocis moderationera Grac/us tantam fcientiam & dili-! 
gentiam adhibuit,ut fervum Erycinum ; literatum hominem & peri- 
tum;poftfe occulto loco haberet , qui concionanti inflaret eburneolà 
fiftulà fonum , quo illum aut remiffum excitaret ; autà contentione, 
revocaret, " 
Inomni quippe voce eftquiddam medium, fed fuum cuiq; voci : 
gradatim afcendere & intendere vocem;,utile & fuave , &illud idem, 
ad firmandum vocemfíalutareeft. |. A principio clamare in cantu, a- 
grefte quiddam eft. .E(t deinde quiddam contentionis extremum, 
quod tamen inferius eft , quàm acutiffimusclamor. Eítitemcontrà 
quiddam in remiffione graviffimum,quo tanquam fonorum gradibus 
deícenditur przcipué adfinemcantus. — . M. | 
Hac varictas, & hic per omnes fonos vocis curfus & fe tuebitur 
& concentüiafferctfuavitatem. — Hzc fiquidé fumma caufa eit caid 
tionis , & inea pronunciationis , ut vox fitanimi interpres & nuncia; 
Suntenim voces , ut nerviin fidibusatq; itafonant, utà motuanimi 
funtpulz — | E | 
. Ad Cantum, vel Difcantum exprimendum vox parva & exilis re: 
Piste etum deec cie due quin Chenglontm 
Ms conciliacve jo Mog; d Immoq eratione Vox clara & fonora. 





— HM 


































0106 |, — "'D*EMudsetctVotcXEL 





LAE UL 
vocis fonantioris;qualis ZE/chizes Trazwdus celebratur;tefte Plarardio, 
in vidsdecem Rhet. 

In cantu forido( de quo in Tomo1V.) quí Choralem cantum far- 
monia & confonantiis,ceu fofculiselegantcr exornat & efflorel cere 
'acitagilis & flexibilis vocis velocitas fuam omnino meretür laude; 

juoties precipu? fonos,notulis majoribus defcriptos,cóvenit. difcer- 

oer & hincinde vagábundo vocis velocioris motu exprimere perfa. 
'às & femiifu fas, qiias Chromata;id eft;colores appellant veteres; tinis 
videtur Germanis allunipra dictio Coloriten, 

Fictam &alienam ab homineaffümere vocem & in oratione &in 
|cantione magni. eftdedecus,& nature violentum. — Aajvy yicev Gra- 
cis dicuntür, qui non loquuntur naturali modo, fed dilatato gurture 
effunduntitiimanem vocem: Quemadmoduni & canunt nonnulli, 
Quod vitiü Demo bienes objecit /E chini,quód non ex arinto loqueni 
vocem praternaturamintenderet. Frafz. in Adagiis. 

,. Suntjquivoces aviumypecoruid; & aliorum quorundam honi- 
num fic imitantur atq; exprimunt;ut ni(i videantur,difcerni omnino 
nonpoffint. 4auezffipuslib.z.deciv. Deycap.z3. MAGNzEsexlIcm 
urbe Comicus, omnium animantium voces imitatus eft; & abiitdem 
nomen fàbulis fuisindidit: quemadmodum AR1sTOPHANESR- 
nàrum coaxatum; A vium voces; Vefparum bombos imitatus eft, 0y- 
v4ld. * 
^ Inquendam vocisabfone 4sfonias fic ludit: 
Latratus Catalorumyhinnitus fíngis Equorum», 
Caprigenumq3, ; pecus lanigerosd, greces 
Balatu aftmilas : Affmos quoq, radere dicas , 
| Quamvis Arcadicum fingere turbe pecus. 
qus 5. Gallerum cantus, o ovantes qutturecorvos, 
CM ato ENER 3 quicquid. vocum bellua felis babet. 
X "oninia cum [imules ita oerà, ut fita negentur; 
| Non potes buynana vocis habeye fonunz s. 
Demuchitus tamen oftendit Honhes fummis in rebus effe 


- —-——7— MÀ MÀ 7 




















| DE MusicÁ Vocari. 197 


da,fuaviter modulantium. P/sz4rcb. de anrmantium comparatione. 
|  Leétudignuseftovidiz: in Philomela;de proprietatibusavium, Et 
Mufice quidemac Poefrau gurioeft faufto Lufeinía; quádo inore $ze- 
ficheri Po&teinfantiscecinit. —P/gigs lib.10.c.295 atq; Tifiz, Hefiodi 
Filiiinfantisoriinfediffedicitur. — Lvfcinias ;cateris fuaviores ac 
vocaliores,tradunt Thraces circa Orphei fepulchrü nidificaíle. Paz- 
fanin Baeoticis.Naral.Com. Mythol.lib.7.c.14.  CHRrSIPPusLufcini- 
asjin quibuselegantiz ftudium natura expreffitjnon alendas putat, & 
-eosquialunt,graviterincrepat. P/grarcbánlib.de Republ. Nefan- 
 deitaque fünt & deteftabiles A2//ozabali epule;quas inter alias delici- 
as lufciniarum linguis. imftruxit; Eamprid. í 
Caares juvenes habuifle leguntur Lufcinias,Graco atq; Latino 
fermone dociles: preterea meditantes indiem,& affidué novaloqué- 
tes,longiore etiam contextu :PZziuslib.ro.c.42. Undeapud Roma- 
nos olim Lufciniz irnmenío precio vendebantur, ampliore etiam. , 
quàm olim Armigeri: P/rzius lib.10.c.29. Se(tertiis (ex candidam, a- 
lioqnin, quod eft prop? inufitatum, venifle fcribit, que Agrippina; 
Claudii Principis conjugi, donodaretur. Quanquam meritó deri- 
denda eft Lacazis inepti f'oliditas, qui, cüm aviculz corpulentiam voci 
nonrefpondere, fed vulfis pennis exiguam carnem reperiífet, Lufci-| 
niam abjecit,veriffimum tamen deea pronunciavit; 4V/ 4l/d, quem 
vexes Lufebaie, : | | 
- Etcerté,qui Lufciniz dulcifonz varias voces,& cantus imitatióne 
reddentem detrectaret , dum fepeaudiilfet ipfam, vel alter /4geff/aus 
effet. Plutarchusin Apophth. 
Valde & nimiüm, fub morbo etiam, &ad obitum üfq;, Lufciniz 
cantumamayitL ADISLAuS JAGELLO, Polonorum Rex:Isenim, 
| inSNR ES Coming prztertemporis rationem frigida fuerat, 
iie cantu fefe de more oblectans, coli intemperiem. 
per tuliffet;obiit febre correptüs : Cromeruslib.so. | 
Etcüm Pataviojanimi gratia , per Oporinas ferias Venetias pro^ 


Cc3 fectil. 




























D& MusicA VOCALI. 










———————————————————— 1 
fecti flemus, fcribit Zw/zgeris fab annum falutis t 5.5 8. in parte; 
|urbis eminentiffima & frequentiffima , quam Rivum altum vo 
cant, Turcus quidam mercator complures aviculas, que ob vocis fua. 
vitatem in precio habentur, venales confpicatus, aliquot nnmmisau- 
reis redemptas,eoíolo nomine;ut earum libertati confuleret, (pedan. 
tibus cunctis.& applaudentibus manumifit. Zwizgerus Theatr, vo- 
lum. 14. lib. 1. f.2905. , 
Neautem longiis digrediamur, fed ut vocis circumplexa & nx 
deratz obfervationes , imitationésq; contrahamus & finiamus, oper 
pretium eft;colophonis loco hocaddere ; videlicetin fingulis dx 
bus,quorum pulíum tactum; voces exprimunt, vivam accommoda 
tionem fpectandam eífe. — In alio enim affe&u aliud vocis genusre 
quiritur tàm canendo;quàm dicendo: qua de re Zbrafymachbus jam an 
Ariftotelem e» £Aéo; quedam pracepifle videtur. : 
In mifer atione igitur vox cantus erit flexibilis, plena, interrupta 
flebilis,que vel lacrymas excutiat. T 
Ju iracundia texttt NOX contraria eft, acuta, incitata, crebróind 





dens. 
| In voluptatis cantu, tenerum, lene, effufum, hilaratum vodii 
[ptatur. : 
Dolor fine commiferatione grave quiddam & imo preffu ac 
obductum requirit. A 
In blandieudo, faciendo, fatisfaciendo, rogando levis vox &(un- 
miffa eft. - 
Atq; hrecde vocis moderatione in dictionum & affe cuum cap 

tu; ad quam exercendam Mediciza continuanda eft;ut à coena p 
lisoccafum frictiones & certorum fpaciorum inambulationes tene? 
tur. :Recreandz voculz causà neceffe eft mihi ambulare, fcribit 

;jam etate gravis C/cezoad Atticum. Quintilianus hucad- 
. jungit Uindiiones, temperantiam Veneris & vidus: 
ejufmodi dietam à Aerene obferva- 
— tam füpràfcripfimus. - 


Dr MusicA VOCALL 199 
geriet 


CaAPuT VIII 


De Mufices cognatione cum £tbica, P byfica ; 
C Mathematica. 


T artes inter fe cognationis vinculo connexz funt 
Ds omnes: Sic Muficam etiani certa analogia & ratione co- 
:.3$ ghatam, & cum Naturali & Morali 4deoq; Civili, nec non. 
GIAI Mathematica Scientia conjunctam effe, certo eft certius: 
Undéà Muficobono bonum Phyficuni, bonum Ethicum, bonum Ju- 
rifconfultum,bonuim Politicumi, bonum fortemq; Polemicum & Ma- 
thematicunrnon abhorrere colligimus; | 
Nam P/toin 4. Politicorum ufFitia Univer[alis definitionem, 
quód (it obed'entía omnium virium erga Deum, declarat ipfe ex fimi- 
litudine de Harmonia, | U enim in cantilenis voces pracipuz funt; 
«adn, Infima, id eft; Baffus, 52:960 uscinn Qagiv Q96yyor Jd Asov; 
Choráa Muficagravem fonum perficiens : | Méozz, Media , id eít; Te- 
nor&.Altus: «9 Námpq vecmp feu prima vox, ideft, Difcantus. — 74 
inanimafacit tres partes, quarum Primam & Supremam, in qua. 
| eft cognitio, ratiocinatio, judicium , & libertas voluntatis, nomi- 
| nat /9eucnxov,cujus fedem in cerebre effe dicit, & confert cum vr. 
Quiaut hecvox infimagraviffima eft;ita regit ceterassideoque,de P/a- 
tonis fententia, judicium rationis certum eftjhoc eft;Lex Nature,feu 
Notitiz naturales füritvéré & immota. Secundani partemi anima, 
quam in corde collocat;9uuóv nominat;quia cor ciet affectus,qui funt 
(atellites;mini(tri & exccutoresrationis. Et hanc coniparat ad p£ozy, 
rss Enron obtemperant rationi;aliàs contumaciter repu gnant. 
an q; partem anime nominat « ozlvuruxor,quia continet 
appetitiones vegetative potentie , quatum fédes eftiiiEpate. — Hanc 
Premi oim ctio; eiiis mes, min 
transfert ad vm feu veda, h, e.-Supremam vocem. 


Sicut igiturinMufica, cim vocesapté & concinne inter fecon- 
TT y « 


















M MM. " — 
| 200 Dr MusIcA4 VOCALI. : 


fonant, " fuavis & dulcis harmonia efficitur: 7f4 cum inferiores 


iii 
wt 





sideliéef affediones & appetitiones in cibo & potu & cateris volupta. 
ribus, obtemperant rationi, quz tenet principatum ; dulcifsima ello. 
| mnium viriumin hominis naturainter fe conformitas; quam concin- 


nitatem, feu harmoniam virium inter fefe pottea Platoinquit es 
juftitiam & primam virtutem effe. 

Porró Virtutis definitioneafferta, quód fit confenfus& Hac 

nia inferiorum virium cum rectaratione, quz eft Lex Naturz, ad 

cum ipfo Deo:6&25 vuxjtejfeu, utcum 4r ifloteleloquamur,Potentiasa 
nima, vo Jzjougxóv, qó 9uuced icu) vo AcyisWir, confert P/ato ad tr& 
| Ord: nesin optime conftituta Repub. qui funt 7 ) yenuadisindv, d da- 
DIY, TO  GgAsuT xc & oftendit «vaAcyíav inter fe partiu m, qua fit, ut e- 
dem ratione virum juítum dicamus,ficuti totam civitatem. Etenim 
f1 parti; principatum tenenti,reliquz inferiores fe fübjiciant & accom- 
modent, & fingule cum fidefaciant officium proprium; effici ftatuit 
ftatum illum, confentaneum naturz, tanquam fanitatem, & pulchri 
tudinem;& optimum habitum totiusanimr:feu tanquam Harmoniam 
trium chordarum totius fyftematis Muficivedmosaui meg) uéore, Ct 
terarum,qua his interjectz funtjin unum concentum confi pirantium. 
Sin contrà fiat , difceísione partium fadtà, morbum illum exiftere, ftu 
deformitatem; five imbecillitatem animi, quz vitium nominetur, Ve 
lati confufum & abfonum quendam ululatum difcrepantium fono- 
rum, / 

— Phyfice cognatam vimMuficz prodit ufus,qui in omni vicalocum 
habet,ut mox demonftrabitur infra; nec modó in ludicris rebusad re 
mifsionem & relaxationem animi,verüm etiam in feriis. Anm 

| nim nofter concentu & Harmonia mirifice delectatur :, Eam; 9 

| caufam P/ate animam harmonicé à primo opifice creatam afferert 

non dubitavit. Quandoquidem fpe fno feriti oblect ari folet. t 

tionem horum in numeros transfert P/27o:Subeft tamen occulti q 

hoc eft, divini, quod aliquando corporea mole exuti perfecte edge 


fcemus. 
Meme Ec ——— ——— 
Ad 


—-——— 


.** r3 



























E MusricA VOCALI. 
GUAE. Me Io Clu en t REV LORS D EPICURUS A 

Ad Lritbmetice cum Mufica, facratiflima arte , cognationem. 
quod [pectat, certum cft Muficam fubjici Arithmetice. Numerus. 
enim,line complicatione cumalio confideratus, puram ponit Arith- 
meticam, — Atfifueritcomplicatus cum alio fubjecto, & fervaverit 
confiderationem Arithmeticam, ut confiderari poteft cum fono, & 
confurgit Mufica;quz fubjicitur Arithmeticz,& confiderat numerü 
fonorum. Noninfcité Greci decentem carminis motum £veuS uar 
vocant. Numeruscerte amufis e$], que equando operi Mufico fem- 
|pereftadhibenda,& nihil eft ufpiam, quod ultra citrad; numerorum 
|prafcriptum recté geri poffit." Unde intelligimus, Muficam quan- 
dam cognationem habere cum judiciis, in quibus fi quid prater pra- 
| fcriptum fiat,zquédiffonant fecum pariterjacdiffidentomnia. —7/e- 
.|miffoclem propterea ajunt, cüm ab eo Simonides Po&tainiquum judi- 
cium efllagitaret;his verbis elufiffe hominis petulantiam : Nez fu 5;- 
, | monides bonus Poeta effes, Jfprater numerum caneres : neq, ego bonus Priz- 
, | ceps, fi prater legem judicarem ». | 

Cum Z/'roegomia quod commune,;vel cognatum habeat Mufica..- 
munusacofficium,porróattendatur. Ex ceteris profectó difcipli- 
nis Mufica & A(tronomia non parum conferunt prorecta appetitio- 
numconformitate: Ratio eft;quia duo funt fenfus,cum animo fum- 
moperé juncti, rectz noftrz inftitutioni prxfertim deftinati; ad quos 
etiam przcipué pertinetimitatio, Vifus fcilicet, & auditus. ^ Vifui 
conducit Aftronomia;per quam coeleftia intuentes, ad eorum imita- 
tionem internas animi appetitiones recté componimus: Propterea 
in Timzo dicit P/ate, bomuzi tributos effe oculos , ut infpicienti regulatifG- 
mbs celimotus congruentem ymodum fuis appetitiouibus imponeret. —  Mufi- 
ca refpondet auditui : quz ob rationes & proportiones, ex quibus 
conftat, miram habet cum anima, rationis compote , antipathiam & 
iympathiam;ut unufquifq; in feipfo manifeftiffiméexperitur. Pro- 
pterea utvifus & auditus germani funt fenfus, noftre inftitutioni in- 
fervientes: ita duz ill difciplinz,cis proportione refpondentes;ger- 
manzà veteribus denominata fuerunt, | 











































——— 0 pp mm pnr 
102 DE Music* VocALE 


Confítatinde,quàm falutare cenferi debeat Symbolum: il 
thagore,dum dixit : Qi cope Hepter animum à perturbationibus pur; 
e fludet ,falem admbeat, cantitá, ad lyram utatur. Sal fapientiam i ind | 
catqua cum prudentiz recta ratione juncta; iusta pw appetit Q 
nibusconfonantiam parit. 1 


cAffronamicam preterea cum Mufica cognationem, Jano Dou: 
Filio, erudité ad Lectorem delib. rerum cocleftium Wsws 
lentat opas, qui apud Virgiliumz principem Po&tarum, inter regias e- 
pulas errantem Lunam Solisd; labores ad citharamcanit, | Necol 
aliam caufam Orp/ei Cbelyz in fidera relatam ab antiquis arbitremur, 
quàm quód Aftrorum.cognitioné Muficis Poéticisq; modulisquà T 
maximé cognatam crederent. .— Nam & ipfe Orpheus in Hymni 
coelum univerfum Apollinis Citharà temperariteftatur: — Et Pyth 
gor«i, dum incredibilem Harmoniz cocleftis fuavitatem fibi fingunt, 
Sirezas füas etiam illic evexerunt,quz molem illam, tot ido 
lucentibus oculis contextam, difcordi quadam concordia,& acutori 
cum gravibus temperatione modulantur: adeóutetiam floribus: i 
mnos affignent iidem;quibus alii Soli;alii Lunz;plaufu quodam ce 
ieftibus Camoenis ref pondente, accinant & gratulentur. 

Hinc clariffimi quidam Mathematicorum, ftellarum configure 
tiones,& motus earum in Epicyclis , & longitudinum altitudinum$; 
differentias, Diatonicis , e Keri NU ag e Chromaticis rationibus ac- 
commodirunt.. Hincapudillos Sa£urzas Dorio, Jupiter PP ME ( 
Lydioy Mercurius Phthongo movetur. 


Adhzc Aftrorum pofitus ad Orientem, vel Occidentem; zit 
mis fonis;ubiad coli meditullium pervenere ; acutiffimis icon 
rantur. - 
Sed & in Hymnis DeorumiSzropha extimi coeli converfi onemy* 
tiffrüpha feptem fiderum contrarios motus , Epedes terre quietemd 
dicabat. 

Etdierumotdo;ut quidam cenfent,de feptem ftellarum vocab! 











































DOC SLUT ESO ME rr ELE 
Dr Musica Vocarr -— 203 


: — ^ / NC : » 2 
lis appellatus, ratione quadam Harmoniz, quam ievrsasdony nonii- 


nantcum corleílibus illis anfractibus rotationibusq; congruente;di- 
|| tinguitur. 

2 tq; hzcíané de Mufices cognationecum Ethica;P hy fica Ar ith- 
metica & A(tronomia,ex aliis retuliffe, & obiter tantüm attigifle fuf- 
fciat, .Si cuilibidoe(fet philofophandi,illiampliffimus hic pateret 
campus, mihi fané tantura otii noncontigit, neq;.adeo opere-preti- 
um vifum fuit. 


'CapruT IX. 
De Mufica vitg ef Rcacia.ata ufu a Unlou 2] affectus 


eum placido fedamdosytüms VApido exeitaudos, 


- 










mu) Antaprofecto eft Mufice OUvapac & £v£p yba ; ut. 


£56) nec Platonis melle tinctà loquelà neq; Demveftbenis grádi- 
NOR loquentià fatis queat praedicari. Mz//ica enim perito in- 
|d 3 (tructaartificio,ebullientium inftar fluctuum maris, Af- 
fectuumac perturbztionum vehemens & fufcitatrix & domitrix eft ; 


quz modó rationem adeó perccllit, penetratac obnubilat, ut de fua... 


fede deturbari videatur; modo effervefcentes animi motus in placi- 
J| dum & tranquillum coll 


Ocetportum. |. Meliorem hunc ufum fcite 
commendat D/oz Chryf, Orat.2?.ad Alexandrinos,Muficam inventam 
aflerens Dep areiac Lua vay av9 eum aV TV gr, y , Kg) wausr, 05 LETZS eE- 
Darby de dore td) ty eios Dieennévacy propter medicinam humano- 
"Umatiedtuum,;& potiffimum, utin redum poffit reducere ftatum. 
TÉentesjfevitià & feritate affectas, Et Muficájait Plato, elegantie & 
cocinnitatis opificem;hominibusà Deo non deliciarü causà;aut pru- 
1; as auriüdatá fed cocer animi periodos.& harmonias turbu- 
lcas & erraticas incorpore,Mufarü & Gratiarü penurià,fcpenumero 





. 
"S KC 7) 


' Ddz | pe 
RP rtr. - - 


204. Dr MusicA VOocALr 


perinfolentiam & improbitatem lafcivientes , iterum revolvat d; 
center & reducat: 9eu 0? us as DiAmue Ceo, aru Covraa Conv Ru£eiday dicm 
uteftapud Pzsdaruzs Quz non amavit Jupiter;hzc obfítupefcunt gra 
viüs,cüm Pieridum audiunt vocem: fiquidem efferantur fremanti; 
P/gtarchus de Super(titione,. 

t enim,quandoin corpore humano humor aliquis vel quantit; 
te vel qualitate excellit, fit 229suox & ex 3omeuce eia : Ita quandoin. 
corde & arteriis fpiritus, fit perturbatio & commotio. : 

Similitudinem videntur habere fpiritus cum humoribus, nimi. 
rum, utalii (int Cboferici; à quibusira , indignatio, dziyeaeexaxiasdli 
Sanguinei, qui gaudium, amorem , pudorem movent alii Pzruitofi 
| quibustimor& fegnities ; alii deniq; CMelazchbo/rei , invidia triftit 
&fíimiliuminftrumenta. Sedhiaffectus animi Muficà fuaviter lt 
niunturqquuoniaminzqualiaadequantur. PrTHAGORASQquoq 
cenfuit repentinos animi motus & mentis perturbationes nulla 
magis, quàm vocutrconcentuemulceri.  4/ex.ab A/ex.lib.z.cagJe 
Anecalib.3.de Ira cap.9. | " »l 
| | Sententiam hanc, & hic, & fupràde Modorum affectu affertam. 
| viva exempla & hiftoriz comprobant. | 

HorHEnus,HodbrodiSuevorum Regis,ab Helgone Dano 
Rege cafi, filius, Muficz omnigenz peritiffimus, ad quofcunq; vol 
bat motus;variis modorum generibus humanos impellebat animos 
gaudio, moeftitià, miferatione, velodio mortales afficere noverat. 
$46 lib.5. ! 

Et fama eft EMPEDOCLEM AGRIGENTINUM cantiuncul 
quadam furibundum adolefcentem , nudoq; ferro hofpitem impe 
tentem fuum;compreffiffe atq; fedafIe. Zwizgerms in theatro vita hr 
manz. bá 

ACHILLES, Chironis Centauri difcipulus, in Hiade accint^ 
Cithare veterum resgeftas,fürorem & indignationem, contra 
.memnonem conceptam; fopirevidetur. ^ ZE/famus lib.14. de var. 


& cdthenans Yib.14.c.10. 
LL ————————————————Ti 








ad 


Dr MusicA VOCALI. , 205 









IsM EN1AS,Choraules peritiffimus, Antigenidis difcipulus ,te- 
fte Boéthio , multis egritudine laborantibus omnes animi moleftias 
abíterfit. - . 

CL1N14AS, Philofophus Pythagorzus,fi quando ad iracundiam. 
fe przcipitem ferri (en(iffet , mitigatus eft animo, Muficà & chordis. 
JElianus lib.14.de variis hiftor& !tbezeus libaa.c.10. ex Chameleonte. 

Et GiLIMER Vandalorum Rex, obfeffus in monte Papua à Beli- 
fario, Muficz vim & folamenin miferiis intellexit, quando prater pa- 
nemad famem fedándam,& prater Spongiam ad lacrymas abftergen- 
das,etiam Citharam ad triftitiam pellendam petiitabhofte. Procop. 

lib.4. Vandaliz, & Cedrezus. Et Joach. Garceus D. in Afylo; h. eft.in 
exegefi Pfal. 9o. 

Inquinto dogmatum Hippocratis & Platonis fcripfit GarENus 
verba Pefidonii Philofophi. Damon, inquit, Milefius, cüm ad Tibici- 
nam accefsiffet , qux Phrygiis modis adolefcentesquofdam temulen- 
tosad furorem ufq; incenderat;jufsit ad Doricas leges tonum demitte- 
re: quo illi demulti quievére, | | | 

Boethius in prafatione Muficz hoc tribuit Pythagorz, quód in- 
centione modi Phrygii incitatum adolefcentem, patrià barbarum;vi- 
no temulentum,irà furentem,quum jam edibus amicz, quz rivalem. 
admiferat;ignem admovere tentaret,tibicinà jufsà Spendaos fuccine- 
read (obriam mentem revocarit. 

TiMoruEus,cüm ad Alexandri menfam caneret Orthium mo- 
dulum,Regem repenté,velut infanum, ftatuit in pedes, cotgitq; in ar- 

ma profilire: rurfusremittente cantu, continuó & Regis remifit affe- 
Qus, Sabellicus lib, 10. c. 8. ex Plutarcho. 

ALEXANDER quoq; Antigenide tibicine aliquando carmen mo- 
dulante Harmatium;usq; adeó velut lymphatico impetu permotus eft 
& exarfit, ut concu(sis armis proripiens, é mediis epulis manus prop? 
accumbentibus injecerit 5 illectus bellico fono, verum oftendens illud 
Laconicum ; Ur cet enim ferrum [cite fidibus canere fuffragiumd; àdji- 
ciens Spartiatiscantantibus: 

771777505 1 NR M MM DU ic UR e t 


Eee sec eui 0 rfr 








D£ MusiCA VOoCcALI. 


| mferruna ferpit, Gitbaram paljare perit2. 
| Necita multó poft molliorifono &. mitiori Cithararum i&tu dba 
| ad epulas fuit revocatus; referente Henrico Salyuuth , inlib. r. derebi 
meiorab, Guidonis Pancirollt, tit.de Mufica ex Plut. Orat.z.de Alean- 
drifortuna & virtute. 

Nec raró videmus, Heroésconcentuum .fuavitate i impetüs fü 
intempeílivos veluti fregiffe.  Allegari poffet exemplum D. Lazari 
Suendii, noflri feculi excellentis & mifitaris herois, qui (zpenumero 
Turcarum impreísiones megna cum laude tàm fuorum , quàm ho- 
ftium fregitquem Ícimus& ipfemet vidi & audivi;inquit Camerdfiib 
Mufica Inftrumenta mitioraad refrenandos & demulcendos genero. 
fosimpetusjintempeftivé occurrentes;adhibere folitum fuiffe. Cama, 
Centur..2.cap. dr. 

uid quód & Muficus modus picture, quz dignofcenda exponi- 

| tur,rité adhibitus,oculos & animum contemplantis mirificé adhiciat 
TuxoN;cum pinxiffet virum armatum;qui excurfionem ex urbe 
repenté faceret, & furore quodam correptus in hoftesirrueret; nonta- 
men prius exhibuit picturam, quàm Tibicinem juxta collocaffet, 
quem jufsit. carmen Orthium canere, penetrans & clamofum, quànv 
fieri poffet maximé, & quod ad preliumanimaret. Simulac igitur 
auditum eft carmen afperum & horrendum, atq; tubá quafi armato-| 
rum expeditionem fonante,picturam oftendit,& miles confpectus ell, 
cum efficaciorem cogitationem de excurrente in animis hominum, 
cantus excitaret. JA lb.z.var.hift. 5... , UR 
Apud ERICuM II. cognomine Ban Belle Regem, Citharo- 
dus quidam defuaarte differere copit;fuo cantu homines ad furorem 
amentiamdq; pertrahi poffejactitans. Rex novitate rei motus, [peci- 
men profefsionis edere jufsit. Annuitille: at ne qua nocendi homi: 
nibusanfa daretur, jufsit priüs omnis generis arma efferri, & certisim» 
locis collocari cuftodes, qui cognito vefanorum ftrepitu irrumperent 
ereptam; Citharam capiti illiderent ; ne & ipfiin rabiem agerentui; 
reliquos à mutuis verberibusarcerent. Primó quidem inufitatzfe- 
pic rsdiidencimodhahinkiinndu dur. «5450 1000 eI 


106 


yen: 








DE MusicA VOoCcaLIi. 207| 





xeritatis concentum edidit, quo auditoresin moctoreniftuporemq; |. 


(antevet(i : Deinde adeó fuavemr & jucundam harmoniam, ut mutato | 
adimo gaudium etiam externis geftibus, & motu totius corporis pro- | 
derent; Tandem veró acrioribus modulis concitati, vociferari &tu-[ 
multuari ceperunt. |Cuftodesirrumpunt;ut Regem cum aliis furen- | 
temcontineant. Sed'ille effractis atriiforibus arrepto enfe quatuor 
transfodit, Vix tandem pulvinarium*mole, undiq; congeftorum. , 
obrutuscontineri potuit. Mentireftitutus, Hierofolymam expian- 
dormrhomicidiorum caufa petens, Hàraldo filio Regni procuratore; 
relicto, in Cypro defunctus eftjatq; ibidem cum conjuge fepultus; uti 
$2xolib. 1z. Daniz teftatur. 


Adhanchiftoriam refpicit citatio Camerarii; Sicenim adducit in 


Centur.r.c.18. Lylius Gyraldus refert hiftoriam: Daricam de Mufi- 
co,qui tanta modulandi vi excelluit, ut.fe audientes mentealienàre,, 


id eft,modó laetos, modoó triftes, imo furiofos efficere poffe, gloriari fo- 
litus fitzidd; eum in przfentia Regis praftitiffe.. Etaddit;fe propé pa- 
rianonfemelapudLeonem X.. fpectafle, — F£/z Cent. 2. c... Etno- 
ítra etateInftrumenta Mufica habemus, qua fimilem (nempe Timo- 
thei Milefii modulis) vim haberecernimus; & in Danica hiftoria, nec 
non &in Corneli Agrippa librolegimus; Muficum quendam tanta. 
modulandi vigloriari folitum;ut fe audientes mente diceret abaliena- 
repoffe;cumd; id Regis Daniz juffu facere cogeretur,adftantium ani- |. 
mos foni: varietate. flectere eft agereffus. — Itaq;inufitata fcveritatis 
concentu edito, quadam veluti- moefticia & ftupore omnes comple- 
Vi5utextra fe pofiti viderentur: Dein mutata modulorumratione in, 
plaufum,lzticiamd; deflexitut & corporis motu geflirent: poftremo 
acrioribusmodis ad tantumamentiz adftantium animos concitavit , 
utiniurorem ac rabicn quandam pracipites traherentur. — Zee Ca- 
!t'. Quisnon ftupefcat ex tam varia vi Mufice, qua animum homi- 


u- in imis perturbationes &rationis-fede przcipitari; & extraferapi 
videmus? 








208 Dx MusicA VocaALr. 3 


Et cüm BAcHuM Tyrrheni navicularii tranfvecturi, & Nympli 
nutricibus reddituri,(pe preda perdere voluiffent, ipfc hoc intellige 
juffit comitibus,ut fymphoniacé canerent. Quo cantu adeó obled. 
tos Tyrrhenos ferunt, ut faltare etiam cepetint ; & animis lafciyiendo 
fefe in mare projecerint. O/az5lib.15. cap. 29. Nu 

Hucreferendum eft illud de Corybaateo furore, in Cybeles Sacer- 
detibus, quiita correptifuerunt, dum ad Cymbalorum pulfum can. 
tando & faltando facra faciebant, ut & ipfi capita jactarent, & aliosin; 
fimilemagerent rabiem. | Hinc dicti funt Corjéazt£a era; & ipfi Sacar- 
dotes Corybantes,vel à xoeuzlev,quod e(t caput jactare, velà i 
culorum & genis,quas xoeaz Graci vocant: quód ifti Jovis cuftodes o» 
gerentur non tantüm excubare, fed etiam apertis oculis dormire, 
More enim leporum dormire, eft xopyCavnav, & tantundem quod inf 
nire, & xaxcdcuuouav,maloagigenio. Aliivolunt dictosà galero, quz 
Gracis xev; dicitur, quód galero quodam capita tecti, infaniendolr 
derent. — A INzrz/i Cemiteattingitur hic furor, lib, o. Mythol, c. j. d 
Rhea. Hujufce Dez,inquit, famuli & Curetes, & Corybantes voci 
funt: nam cüm infaniam & beluinam quandam rabiem imitarentur, 
vocati funt Corybantes , à jaciendis capitibus,infanorum more». E 
cap. 7. eju[dem lib. e: Hos, inquit; Curetas memorant fpiritu afflato 
Bacchico, & valdé tumultuofa armorum agitatione cum ftrepitu, fr 
gore, cymbalis, tympanis, tibiis, vociferatione inter facrificia utifol 
tos, ut prafentes perterrefacerent, dezd;reverentia & metu adímplc- 
rent. Et P/atofcribit, fiillam tantüim modulationem acutéfentiunt; 
quz ejus Dz1eft;à quo corripiuntur,& ad illam modulationis formam 
& geítus & fermonis copiam habent expeditifsimam : Caterosauter 
rituscontemnunt.  Czzzer. op. fuc. l. c. 8t.- | 

De Tarantulis & S. Viti morbo, fubcapite, de virtute; 
| Mufic& medica... 


tá 


«x(:)Se» 





Dr MusicA VocALI. 2109 
CAP LT. .X. 


De efffcaciayac ufi Muftca TOAITIKG) XQÀ TOAEUAXO » 9) &gat- 
miulixo» [Fve civili ac milit avs cim in Repub. ad feditionem refHnaen- 
damspatem alendam, libertatem, recuperandam yum ad 
cMartemyn caffris accemdemdums. 










- IocExEsquidem CrN1Cus cuidam jactanti Muficam 
peritiam refpondit: 
Iyatucac 93. avopa £0 up d ai]oa. siete 
EU À cix (Qe: VyaÀuoio ug) meeelím ami. LAert. lib. 6. 
Atignoravit, Pfalmis&cantilenis optimas quasq; 
(ententias Reipub.utiles menfürari,exprimi & inculcari poffe. 
TTRTAUS, ArchimbrotiF. Milefius aut Athenienfis,Spartanus 
tamen dictus;ab aliis etiam Mantinaus;Elegiographus & Tibicen; x- 
tate pene par feptem Sapientibus, Olymp.55. Elego & Heroico carmi- 
ne fcripfit permulta de Repub. Lacedzmoniorum. — SziZzs, 

Inter alias certé etiam hanc uv90o2o94ar, ac fabula interpretatio- 
nem, dicuntur OrpheusyThracius 'Theologus ; & j4mphbioz Thebanus, 
(ilvas,faxa;feras cantu fuo traxiffe; quód homines, in agris difperíos, 
ad civilis vitz cultum in coetum & focietatem publicam congregave- 
rint,partimlegibus,partim jucundà modulatione... 
uid quód Mufice gravis fuavitas, fuavisq; gravitas non raró O- 
ratoris, vel Poéfeos loquentis vice,cüm in Repub. togata ac nonnihil 
mota,tüm in focietate militari,five caftrenfi perfuncta eft? 

Teftatum faciunt hiftoriarum monumenta, in pacificis Legatio- 
nibus , & ad editiones fedandas, veletiam inrecuperandz libertatis 
ftimulumadhibitam fzpe fuiffe Muficain.. 

Complures ex Barbaris Legationes de pace concilianda , inítru- 
mentis Muficis inftruunt;hoftium animos emolliendi gratià. 

THEOPOMPuS,librohiftoriarum quadragefimo fexto,Getz,in- 
| quit, Citharas habentes, easq; pulfantes, legationes de conficienda, 
pace faciunt, 4 Jerez; lib.14.c.1r. 


oo daos 00.2 M RBRREPUEP SEASONS PRETI 









210 DE MusicA VocaLE 














TERPANDER Lacedaemoniis aliquando inter fe diffidentibus. 
ex Oraculo feditionem eorum cantus fuavitatefedavit. Wndeab d 
tempore Lacedzmonii, quoties Cantorum aliquenràudirent, pror. 
nus exclamabant : uesz Aéc Cio 22v: quod poftea in Proverbium abii: 
deeis,qui fecundas partesaffequuntur. | Gyrald.ex P/ut.de CMufia, 
EtS or oN,inconcionem progreffus, Elegià cecinit, & Atheni. 
enfesad recipiendam Salaminem incitavit, Legemq;( qua jubebat,ur 
qui de Salamine recuperanda mentionem facerent,morte multaren- 
turJabrogareco&git. —Po/yemus, làb.3. & Laert. lib.t. ; 
Unde liquidó patet, Muficam canendo in Rebufpub. & concioni. 
bus Oratorum partes expleviíIe;& dicendi perfuadendiq; vim orato- 
riam fuavitatis gravitatisq; motuac efficacia fuperaffe. 
Uutporró ad Mufiez ufum; in Praliis ; ceu efficaciffinrum, ita fre 
quentiffimum , digrediamur ; conftat in caftris apud plerosq; Carj 
tum & fonum Muftcum, ejas fuavitate perité attemperata gravitate, 
vel etiam defides & ignavos ad arma animafle alacriter; fortes & m» 
| gnanimos Heroés ad heftiles impetus inflammafle acriter rtonfinc 
| victoriofo.pugna exitu. | 
Quanquam A c uiv 1 nullà Moficà inbellis utebantur, fed tae] | 
, tümconfpiratutacito nitebantur, referente Zomero: 
Qi. à ap lou avyz ufvee, mveovret dao 
&y Üujsu ejui aAsEÉueya] aXXov ! 
| Gellius Noctium Attic.lib.1. cap.r: pleriq; tamen populorum & natio- 
num non ni(i concentu fonoro caftris educi voluerunt. [1] 
| Aclicet$or TMANNUSdequo cap.14.dicetur,prater omnesar- 
 tesliberales & Muficam deteftatus fit: Nihilominusipfi 7árce alio- 
quininftrumentis Muficis carentes, bellicis Tympanis,quoram ufi 
apudeófdem & in nuptiiseflpertinaciterutinondefinunt, — 
— Indi Cymbalorum.& Tympanorum pulíu, & flagellis acrem ^ 
tympana verberantes, in hoftem irruunt., cAlexand. lib.4.cap4. 63. 
cAthen. lib.4.cap.n. c Suida. a 


Np ptm tt qq ————AS —M—— 


Dr MusricA VoqaArr. 1H 














JEgyptiis proficifcendi hora fignificatur Siftro, //exzud. lib.;. c.2. 
Perfis proficilcendi hora fignificabatur cornu. Idem ibidem s, 


CrRus Perfarum Rex,ne hoftium efferis clamoribus milites per- 
culfi trepidarent, Hymnum Polluci & Caftoricanerejuílit. Quo 
concentu effecit, ne improvifa formidine caperentur. — 4/exazd. 
lib.g.cap.7. T 

Galatis barbara Tuba horribili fono bellicum occinuit,. c 4/ex. 
l1b.3.cap.2. | 


Lacedemoniis ad tibiarum modülos & rhythmum & moderatum. 
pedis ingreífum prelium committere moris fuit: ac primüm qui- 
|dem conferendarü manuum fignum tibià darifolebat. ^ Proinde de 
[omnibus quoq; victoriam reportarunt , Mufica & modulorum con- 
||cinnitateeosducente,. Necenimutaliegentesin praeliis incundis 
' utebantur cornibus, aut lituis, fed tibiarum modulis,utanimi mode- 
| Jratiores redderentur: nihil magis ad victoriam conferre rati,quàm. 
' [nein primo ftatim congreffu animi militum ferocirent , fed ad tibie 
cantum componerentur, & cum rhythmo zqualiter procedentes, in- 
;| tegros fervarent ordines. | 


Sparten arce adIevam Minerve , Poliuchi five Chalcixci dictz, 
Mufarum edem dicarunt, quód Lacedaz moniti in przlia exeunt, non ; 
ad Tubzcantus,verümad Tibiarum modos & Lyrzcantiunculas. 
PawíaniasinLaconicis. 754cyd, Pebyb.lib.4. Fab.lib.r. Péwtarchus 
inLycurgo. | 

PRocrrs& TEMENUusHeraclidzadversüs Euryfthidas, Spartà 
tenentes)bellügerebant. Heraclidz rem divinam fecerunt Palladi, 
montium Hyberbacteriaofferentes. Euryfthide repenté in eos ir- 
ruere& manum conferere: AtHeraclide nihil turbari, fed Tibicines, 
utomniftudiopreirent;jubere. Quibusprecedentibusac tibias in- 
flantibusjarmati ad canti & numerü lequétesjirruptos ordines ferva- 
bant;& hoftes vincebt, Experiétia eos docuit, Tibia habere vim & 





——— 








Ee 2 irrita- 









21L DE MusicA VocaArr 


y 


irritamentum in pugnis. Quin & Oraculo, victores fe fore didici: 
re)fimul ac cum tibicinibus bellagererent. | Neq; pugna Leudtria 
ad tibicines pertinens Oraculum confutat. In Leuctris enim non, 
praeuntibus tibicinibus Lacones cum Thebanis pugniinibant, qui. 
bus patriumerat)fiftulatoriamartem exercere. Itaq; colligi mani- 
fefté ex Oraculo potuit; penes Thebanos victoriam futuram Lacedz- 
moniorum;qui fine Tibia pugnam capefferent. Po/yezgslib.z. Por. 
róinftructa Spartanorum acie cüm adeffet hoftis,Rex fimul capellam 
immolabatjindicebatd;, ut omnes coronas fumerent, & ut tibicine 
canerent, jubebat, Caítoris carmen, fimuletiam ordiebant 

cumcanere. Carmen Embaterium dicitur. Quz res feveraml- 
mulatq; horribilem edebat fpeciem numeris ad tibia incedentium, 
neq; turbantium aciem,neq; animis flu&cuantium, fed modefté & 
lariterad modos euntiumin certamen. Neq; enim nimia percelli 
trepidatione probabile eft ita comparatos, aut plus fatis ferocires fed 
animum fiducia & audacia fufcipere ftabilem, quafi Dei prafente f 
vore. P/«tarchusinLycurgo,&deMufica. —. - HD 













Cuidam autem Ágefilaum roganti, quam ob caufam Spartane adi 
blarum cantu inituri praliz exercerentur? / Utcümad numertiinqui 
incedunt, appareat, qui formidolofi fint, qui fortes. INam Anapt 
(torum ictus ftrenuis addebat animum , meticulofis pallorem & trei 
moremincutiebat. Itaq;cümpesnon refponderet ad modulos ti-| 
biarum, prodebaturignavorumimbecillitas. — P/wtarchusin Lacon». 
Apoph. & A4r/ffet. in Problem. referente Ge//o lib.r.c. i1. 24 


Et GR x coRuM moós fuit duosconcinere Peanas, Marti qui 
dem in hoftibus congrediendis, Apollini mox bello abfoluto. - Illum 
priorem Enyalium vocant. Diofcuris Palladem primam Enophor 
incinuiffe nomen prodidit zpicbarmaus, cx quo precinente tibiaco"] 
gredi cum hoftibus Lacones orfi funt. Ce/. lib.g.cap.g. Antiq. lect? Á 
c Alex. lib, 4. cap: 2. j | | | I" 

ATHENIENSESpzanacanentes,& Hymnos Jovi,congredi cuf] c 
) | hoftibus! 

-xduigeue | v. 


- — M e 


T 
7), 





| | —( 
Ds Musica Voaarr. E 














hoftibus folent: quod frequens etiam apud reliquos Gracos fuit. 4- 
lex. ab C Alex. lib.4. c.7. 

LrDpi,cuüm ad bellumexeunt,cum Tibiis & Syringibus in acie, | 
inftruantur,ut afferit Zerodotus.« Atbez. lib.12.cap.4. Sic HALTAT- 
TES,Lydorum Rexjinbello contra Milefios;Tuxu barbarico, fiftulato- 
res & fidicines, quin etiam foeminas tibicinas adhibuit. —Ce/. lib.r. c. 
i. Not. Att.ex 7)zcydide & Plat. de Mufica.. | | 

CRETENSÉS Citharà, fidibus & tibiis utuntur in preliis,quibus 
inftructasaciesaccendunt, — A4fex ab Alex. lib.3. c.2. | 

1n Romanis Legionibrs educendi exercitus,& certaminis conferen- 
di fignum Tubarum & Cornuuni concentum, & fi quando filentio e- 
 ducendz forent, teflerami fuiffe accepimus. — 7 Pretoris caffris Ro- 
manorum buccina femel, in Confülaribus veró bis fignum dabatur, 
!qua pedites ; Equites veró Lituoad pugnatnadvocabantur. Eratd; 
mos militaris;ut,quoties movenda erantfigna aut caftra, & ad reliqua 
belli munia, foli Cornicines fignum darent: Excubias veró fomniq; 
& vigiliarum tempora büccina defignarent: $i autem Legiones du- 
cenda in hoftes, & acie decernendum fóret;aut receptui canendum. ; 
Cornua & Tubzeodemconcentu canerent. | Si conciones advoca- 
rent;aut filentium indicerent;per Tibicinem indicebatur. 4/ex.lib. 
y»ci&lb4c7. | ! 

Caterümadexcitandos militumanimos TrRRHENus PrisEus 
primusinyenit Tubam eneam, cümantiquitus convocarenturinci- 
tareriturd5 milites cornu bulfulo: PZ»im;. 

Atufus Mufice militaris ut contrahatur,colophonisloco nomi- 
natim próducendi híc funt ex bellicis cantoribus infigniores & victo- | 
riofi, | 

TRITOXEAM fabulantur Conchamà fe inventam ad bellum ad- 
verfus Gigantes attuliffc,quamr cum inflaffet, & eà inauditum fonum 
edidiffetGigantes immanem aliquam belluam, ac formidabilem ra- 
tfe ih fugam verterunt. Itaq; victoriafacilis Diis ceffit. ^ Naz. 
Corm. Mytholog.lib.8.c. i : 

———— P dae — e MÀ 
e Eg X. M IS E-i 

















214. DE MusicA VocALi, 










MisENUM JEOLIDEN Zirgilius celebrat; Br 
Quo non pr eff antior alter 
JEre ciere viros, Marzemá, accendere cantu. 

OrTMPUM Zeraclide: narrat pro fingulis carminibus verfusfuos& 
Homeri numeris adorpaffe, eosd; cantaífein ralis. P/starchus de, 
Mufica.. | 

TrwoTuEus Mirzsius tempore Philippi Macedonis, Alexan. 
drum fuis modulis excitabat, & ad res bellicas alacrius inftruebat, 
Suidas. | E 

HzERODOTUM tubicinem Megarenfem Amaranthus Alexandrini 
fcribit milites, càm, Demetrio Antigoni F. civitatem obfidente, He- 
lepolim murisob pondus non poffent fubducere, duabus fimulinfla- 
tis tubis coégiffe, ut machinam prompté fübducerent. «475ez.lib. 
IO. €. I, | ; i 

TTRT uS Elegiacus & MelicusSpartanosad Martem adversis 
| Meffenios accendit, P/zrarchus in Metfenicis, - 
| Eo deniq; prelio, que VaLpEMAnus Suenoni III. Danorum. 
Regi & vitam & regnum eripuit, Valdemari exercitum tam crebri 
corvorum greges intervolaífe produntur, ut complures fe erectismt- 
|litum haftisferiendosobjicerent. ^ Mediasacies interequitabar Can- 
tor, qui parricidialem Suenonis perfidiam (ut qui hofpitii fimulatie 
neinter medias epulas Canutumiinterfeci(fet, Valdemarum pariter, 
nili fuga elapfus effet;perditurus) famofo carmine profequendo, Val- 
demari milites per fummam vindidz ixhortationem ad bellumac- 
cenderet. axe lib. 14. e 
| Nunc porro ufus militaris biforias Muficas excipiat Mufices 

Virtus Ethicass. 


? 





—— 





CA? 
DEBE EO HRANSER NORRIS EE REMERENDNEENE 











CaPruT XL 
Deufa Mufices S pua uxo) in pompis € folenzita- 


- pibus zriumphalibus. 


Ecparvz Muficz cedicdignitati, quod. 7z/uzpli 

folennitateseà olim folenni adhibità ufu factas novimus 

$ celebriores, iri cujus rei fidem hac de Triumphorum, 

i XU 23 pompàex Panetrolio àdfcribenda duximus, cu1us narratio 
huicinftituto tion cfit incommoda... 









Dc Triumphi igitur folennitate hac fcribit Pazcirollus. 

Die triumphali fefum per totam agebatur urbem, templis omnibus a- 
erts Nobilibus ita men[as. inffrentibus,ut de cibo c potu Militibus in- 
de fuppeteret, Senatus triumpbanti oboiam procedebat usq, ad portam Ca- 
penam , per quam ipgredtebatur : poflea im capitolium feconferebant. — Se- 
! | oucbantur tolicines & buccinatores, Clafsicam , zz CMUENI M urpa- 

ffi: Poffea fatua C fimulacraurbtumexpugnatarum, ipfoetiam modo, quo 
:| mais generte bof ibus erepta. 


Inde alii tabicines:ques ad (acra facienda, quinquagimta aut centum 
didis vebcbatur equis. — Hic purpurcam gerebat veffemyauro intertextam : 
quaverjum faaviter canebant tibicines & cithareedi, aprezs i7 capite co- 


MEI —————————————Ó—  — 


^ o— —— À 





plo 


EH C iss dinsisitk ndomicarattiidpehipcdibi siseinz 





DE MusicA VOCALI. ns | 


Erant, occinentes.  Poflea ducebantur currus foliis boftium devittorum onu- | 


| eum boffibus confitétum erat , reprafeutate. — Deinde Jequebantur fpolia o- | 


plus mins bores fequebantur, fertis ornati , (f covaua inauraticbe, — Pone] 
Jequebantur currus Regum e& Ducumcaptivorum, Cr ipfecaptii. — Tan- | 
dem Trium bator aureo inftdems curru inflar turris fabricata, quatuor cAn- | 


dexteramanu ramum à Laurosftniffra fceptrum eburneumtenebat. — Qna- 


F0H45 gef antes,c purpura ve[litt:quorü in numero quidam aurea ad talos 
sug, indutus velle, [curriles jocos € Jeommata 1n boffes conjiciendo rifum p^ | 





É- 


| T —ÁM— — 







216 Dr MusicA VoCALL 


ulo movebat; Et qua alia adduntur, — Si quispramtium aliquod obtinuerat, 
illud manuyre fe ferebatyni Triumphantis laudcm piana canendoyó gal. 
ta fimiulridicula immi[cendo. : 
| Po[lea opznibus alis peractis, [ub capitolio porticibus camabant, use, dun 
adve[berafceret... Tum enim tibiis &» variis inftrumentis Mufias zr; 
umpbautcin dorum comitabantur, 419, tt4 feflivvam illam foleuvttatem(nie- 
bant. | | 

Ovantes verà o/Üm uon invebebantur curru, ut trimmpbantes na la. 
reati,uec tubis concizebatur | ( Oratio ezizz minor erat triumpho) f 
pedibus ingrediebantur calceativel equo ingrediebatur , equitibus C amici 
comitati, modulaptibusmultistibis. — Nam qui citra vim, benevolentiy 
gratiá C verbis confeciffent rem ,mon Martialem illum 6$ trucem ducehan 
triminphum. — Modulatiotibiarum addita , quia tibia pacis fir infign 
Vid. Livium /ib.6.dec., Plinium ié.igue.z0. di 

Intriumpho clangor zwbazrazoin ovatione concentus 4/bjarum: 
le Martis, hic Fezerts eft. | ami 

Erag& gezus cantilena, «aXinaz(G» dictum , quod partà victori a- 
db eqeim ADU. & honoris cau(fa xaXoítsc 3ppellabant:ut]o 
Pxan,autJotriumphe.  Tripudiantes autem cantilenam illam à 
nebant. —4thezets lib.14. Mwretsslib,3.var. lect.cap. m. 

Quem moremabsq; dubio traxerunt 2 74Zes,ubi pompa triti 
phalis magnificécelebrabatur. Nam univeríus populus cum mt 
lieribus,virginibus atq; pueris ex urbe effufus magna cü lzticia, cum 

cantu,inftrumentis muficis atq; tripudiis obviam procedebat; 
illorum laudes carminibus celebrabat; ut fcribit Szacbim— — 
lib.r.antiquit. conviv.cap.z1, 


«o5(:)56» : 


























" — .F€-- 


Ü 
j 


j 


T7 


"d 


| 


Dr MusicA VocArr. 217] 





OQux xn  XIlkb 


^v ) 

Deeffcacia Mufice 15x35 20€ T)» &ioevtv, ad mores 
boneffos contra feritatem compouendos, e 4d virtutem, urpute 
Humanit atemyCaflitatemyTemperantiam Qc eontra 
perturbationes C vitia confer- 
ABA». 


aem Llegadymodum Muficz fua vis & efficacia eft zeóc 
A za, ad vehementes rapidosq;affe&us excitandos fedan- 
dosque: ;t4 liberali & ingenuo ufu Mufica 2c 22»,ad morü 
7* virrutumd; honeftatem conducit plurimum. — Mz/z« cer- 
té liberalis & ingenua optimorum morum eft informatrix, & vitz di- 
fciplina corrigens, & in melius mutans animorum ferocitatem; Altrix 
eft pulcherrimarum virtutum & medicina, prafervans animos adver- 
sis zgritudines, ut nulla inficiantur turpitudine ; fed omnem luxus ac 
libidinis fomirem refpuant. 
Quodattinet mores emolliendi, artificium Muficum fcité adum- 
bratur Mythologià de Orpheo & Amphione;, qui fingunturà Poetis 
filvas, feras & faxa cantu & Cithara moviffeactraxiffe. Etquidem. 





j| ORPHEUM tantà canendi peritià excellui(le fcribunt, ut lumina ad ejus 


"| cantum firmarentur;aves advolarent, ferz properarent, filvz, & faxa, 


- 


& venti, & omnium velfen(u carentium genera accurrerent. Sicc. 
nim Fegzu[rius Poet alib. 1. Carminum: 

c4ut in umbrofis Heliconis oris , 

Aut fuper Pindo, aelidóve in Hemo, 

Uude vocalem temer infecuta 

Orphea fylue : 

erte maternarapidos morantem ' 

Fluminuim cur[us, celeresa, ventos, 

Blandum cr aurttas fedibus canoris 

Ducere fyloas. 


"4 MELLE V 0o osceiviicstite aM 
7 ; Ff Et 













21g Dg MusicaA Vocarr N 


^ 


Et àpollonius lib.A. « A4reonaut.. 
AUTUEp q0y y &véngw Kc. 
Hunc veferunt duros lapides c flumma Cantu 
Dettnui/fe fua captos dulcedine vocas. 
Sylveflres fagos tnter confinia terra 
Threicie, qua nunc frondent yvefligia cantus 
Mus effe ferunt : quas fecum adduxerat Orpheus, 
| Vertice Pierio Cithare dulcedine c artis. 

De Ampbione fabulanturita: Jupiter tres filios ex Antiopa genuit, 
Amphionem,Zetum,& Calaim. Propterea maritus Lynceus The 
banorum Rexeamrepudiavit. Puericümadoleviílent, ulti repudi- 

um matris, Lynceum interemerunt, & Dyrcem ejus conjugem, pul- 
fod; Cadmo fene, Thebas poffederunt ; & Amphion Cithara lapide 
moviífe dicitur, atq;ita muros Thebanos condidiffe, ubi faxain ftru- 
Curam fponte affilierunt; numeris Muficis illecta, Amphione Lyram 
fuaviter pulfante,.. | 
|. Figmentis deorgbeo & ctmpbione hancinvolverunt Poé&tz verita 
tem ; Viros nempe bene dicendi & canendi peritos, in rudesadhu 
mortales,rupium incolas;qui fine ullo morum dele&u & finelegibu 
viverent, ferarumd;ritu per agros nullis conditis tectis vagarentus| 
incidiffe,& tantum orationis & modulationis fuavitate valuiffe;utal 
manfuetius vitz genus homines traduxerint ; illosin.unumlocum- 
convocarint,& ad obfequii civilis pellexerint difciplinam, civitates | 
condere docuerintlegibusq; civitatum obtemperare, matrimonio- 
rum foedera fervare: quod fuitantiquorum Poétarum & Muficorum 
munus creditum... 
Deutrisque Zorazizsin arte Poet. — 
Sylveflres bomines facer intevpresa, Deorunzs 
Cadibtus C vitiufedo deterruit Orpbeus " 
| Dicfus ob boc lenire Tigres, rapidosá. Leones » 
Diclus G Amphion, Thebane conditor urbis, 

Saxa movere fom teffudinis, C prece blanda s 
mE cum Tan esccPERMOSGNTS 00 
e MEER eor acu i. E 





EUM SM RUSICA MIOOGATL-O —— l9. 
Ducere, quà vellet : fuit bec [aptentta quendam», 
Publica prio atu fecerucre, faera profauis , 
Concubita prabibere vago, dare jura maritis , 
Oppida moliri, leges incidere ligue. Eun 
Sic Mythologia Ethica fingitur Orpheus placatis inferisjid eft,ani- 
mi perturbationibus,in lucem adducere conatus effe Eurydicenquz 
nihil aliud eft,quàm Jufticia & zquitas. Atfuitea rurfus ad inferos 
retracta,ob nimium Orphei amorem ; quia neque jufticiz quidem o- 
pus cft; nimis effe cupidum: nec nimis cedendum eft vel honeftis cu- 
piditatibus, quz in graviffimas animi perturbationes inducunt, quas 
fola placari & fedarifas eft ratione. — Naz4/. Cozzes Mythol.lib.7. c.14. 
&lib.&.cap.5. — ^ 
Redtéitaqs Diez Chryfoff. a(ferit, Muficaminventam effe propter 
medicinam humanorum affectuum, & potiffimum , ut mentes  fxvi- 
tià & feritate affe&as,in rectum reducere poffit ftatum: ut fuperids 
CAD. 11, EX OT 4t.32. 4d Alexandrinos citatum. 
EandemobcaufamN uMA PoM?PriErIusdeDiis Deorumd; re- 
bus verfus compofuit ,iisq; in facris ludisq; publicis rité cantatis , fe- 
rociffimam gentem ad humaniores mores cranftulit. Zuingerus Vo- 
lum. 4.Iib.;. fol. 1141. 
Etveriffimum illud fuiffe affirmant, APOLLINEM certis qui- 
bufdam Citharzdicis normisàfe inventis vitam multis mortalibus 
produxiffe;abftuliffeq; feritatem. Lu4.7 ves de laudibus Philofophic. 
Scribitquoq; THEO D ER1Cus, Rex Gothorum, ad Boéthium,, 
ut Citharzdum mittat;qui dulci fono fera cordagentilium demulce- 
at. Theodericus Epiftolarum lib.z. 

,  ARCADES Muficamexartibus folam difcunt, & per omnem. 
vitamexercent, nec id lafciviz causà, vel deliciarum; fed ut preter la- 
bores affiduos in colendis agris vitz duritiem atque afperitatem., 
& aufteriores mores, excaeli trifticia quadam provenientes , hac 
quafi dulcedine remolliant ac contemperent, 
mentum ingens ex Cyzerbez[jbus eft; quicüm in 
pervicacius afpernari coepiflent, in eam brevi fer 


Hujus rei argu- 
ftituta majorum. 
itatem abiére, ut 





120 Dr MusicA Vocarnrt  — - 



















in nulla Grzciz totius civitate fcelera majora, aut crudelitatis exempla 
ederentur immitiora. — Ca/; lib.9. c. 9. Antiq. Lect, ex Athens 
lib. 14. c. m. & Polybio. Et$z£e//zalib.z.Enneadiss, — 

Et hujus rei memorabile exemplum narrat Bodímzr de Repub, 
Cynetheníium Arcadiz populorum;qui neglectis canendilegibus,ur. 
banitatem ac Humanitatem cum feritate commutarunt , & gravifii 
mis Bellorum civilium Buctib. tàm diu jactati (unt , quoad Reipub.ac 
Civium interitus fequeretur ( Pa/y. lib. 4.) Id quidem mirum omnibu 
vifum eft, quamobrem ex omnibus Arcadibus foli Cynethenfes tàm. 
feroces ac barbari effent: quousq; Polybius omnium primus animad. 
vertit; propter defertum Muficz ftudium id illis accidiífe : cüm fandit 
(imis majorumlegibus accuraté caveretur, ut omnes cives ad annum. 
usq; trigefimumin ea ftudia diligenterincumberent. | Qua quidem 

ratione primi legum latores fapienter Arcadiz populos feroces ac bar 
barosyut qui montesaccolunt , adhumaniorem & mitiorem vitz cil 
tum pertraxerunt. Idem propé judicandum relinquitur de Gallis 
quos ZE/rapus (12 epi, ad Antiochum Myfopogoma Ymperator,;is qui trans 
fuga appellatur, barbaros acferoces & libertatis ftudiofifsinos appe- 
lat: qui nunc camen nullis Europx populis Humanitate cedunt: n 
magiítratibus tractabiliores, nulli principibus magis obfequenteso- 
prim? certé funtà natura, melius etiam à difciplinainftituti: & may 
mas fuavifsimé canendi laudes,omnium finitimorum judicio,affec 
dicuntur. JBodisuslib.4. de Repub. lib. 2. 
Hinc veteribus Grzciscurz fuit; utin Muficainftitueretur Ado- 
lefcentia: Cujus animos Muficà arbitrantur informandos & dirige 
dosad decorum. —P/urarcbus de Mufica. 
Et gravi fané confilio Ari/Pere/es vult, Seniores juvenum concen. 
| tibus intereffe, tanquam cenfores & judices: ne effoeminato aliqu? 
molliq;rhythmo animi juventutis corrumpantur. Lib.8. Politic. 


Quantum item ad obfequii connubialis, & oeconomice conve 
! tionis Humanitatem in rufticis, & aufterisetiam uxoribus valeat Mt 
pies EDENDUM MUI —— AW: 


MM E ————M——— nnnm d 


M P Á 9 M 





Dr Musica Vocarr -— 221 


fic fuavitas , facto demonf(travit 77emas Morus Anglus, qui maritus 





maluit effe caítus, quàm Sacerdosimpurus. — Virginem duxitadmo-- 


dum puellam;claro genere ortam, rudem adhuc; utpete ru riinterpa- 
rentes ac forores femper habitam , quó magis illi liceret illam ad fuos 
mores fingere. Hanc & literisinftituendam curavit, & onmi Mu fices 
genere doctam reddidit, planed; talem pené finxerat,qua cum lubuit- 
(etuniveríam etatem exigere , ni morsprematura enixam liberos ali- 
quot émedio fuüftuliffet; Paucis menfibus àfunere uxoris viduam. 
duxit, magis curanda familie, quàm voluptati, quippe nec bellam ad- 
modum ,, nec puellam, ut ipfe jocari folebat;fed acrem ac vigilantem, 
matremfamilias. "Vix ullus maritus tatttum obfequii impetravit im- 
perio atq; feveritate; quantum hicblandiciisjocisd;: Effecit etiam ut 
mulier jam ad fenium vergens, ad hoc etiam animi minimé mollis, 
poftremó ad rem attentifsima, Citharà, Teftudine, Monochordo, Ti- 
biisd; canere difceret, & in hifce rebus quotidie prafcriptum opere 
penfum exigenti maritoredderet. —Erafmausin ejus vita... 

Hinc non nifi qui barbarz feritati funtinnutriti, & alieni ab o- 
mni humanitate; cum morum cultu civiliori Muficam quoq; fuavita- 
tem oderunt, & dete(tzc funt. SOLTMANNuS, TurcarumIm- 
perator, cüm à Rege Francifco I. Gallorum pceritifsimosin omni ge- 
nere Muficz artifices dono accepiffet, illis primó fümmoperé delecta- 
tusfuit; Mox ciim Conftantinopoli furrirho ftudio populum ad audi- 
endum concurrere  & earum artium difciplinam affectare cerneret, 
veritus neanimi effoeminarentur, In(trunientis emnibus confradtis & 
igniabfumtis, Muficosipfos Galloremifit. ^Cavitenim perfidus Ma. 

hometus omnia ea, quz animos excitare & mollire poffent Vinum. 
Muficam,Artes deniq; omries Liberales. 

Inufuautem hoc Mufices morali, cauté attenderedecet mode- 
ftos Muficos, ne de fe illud cum opprobrio dici audiant: Turpe e$] Do- 


Cori,cumculpaedarauit ipfum. DIOGENES itaq; CrN1Cus Muficosin | 


jus vocabat, quód cüni Lyrz chordas congrué aptarent, animi mores 
inconcinnos haberent. ferr, lib. 6. 
(Y NUERORGES DLINT IIo Uicsamnsnemeer ens n ns ann Tos 2n ab pbi Doi MN e 


Donc c PE TP RNBENRNRQUR  2LR Prater: 





— — 








| 


—" » AY 
221 Dr MusicA VOCALTL. "t 

Preterea ut morum conformatrix; fic quoq; V irtutumaltrix, 
expultrix vitiorum efficaciffima eft L272/icz Liberalis; & pracipué 


Caflimonie atque Temperagtie honeftatem confervandam vim confe 
| & efficaciam eximiam... : 













CLTTEMNESTRE pudicitia non prius ab /Egiftho expugnari 
corrumpi potuit, quàm Demodocum, Po&tam & Muficum Cit 
dum; qui caftum amorem in illius animo fovebat, € medio fuftuliffe 
| Huncenim Muficum Agamemnon; ad bellum Trojanum iturus, 
mi reliquerat cuftodem ,ut Clytzmneftrz conjugalem probitate 
permuliebrium virtutum laudes; concentus fui Mufici hortam 
accenderet, & confervaretillibatam.. "Teftis Homerus 0dyff.3: 

0 0. EuxÁA C» uua ey eG» iar o6 T 010 ic. 
Ile vero( Eciffhus defidiofus im fecelfa Arai equos pofcentu, 
Crebro x Aanmemno:d'Am uxorem deuulcebat verbis. A 
Et illa quidem priznó abnuebat facinus indianuna 244 
Diva Clytemneftra,mente enim utebatur bonas. 

Praterea enim aderat Pr acentor vir cui plurimum muandarai 
Atrides ad Trojam profcifcens fervare uxorem». 
óed cum jam tp[um fatum Deorum irretzivit perire », 
Tim verà ipfum Pogtam ditéium ad infulam defert am », 
Dereliquit avtbus laceratiomem (rapinam fieri. 
Jpfam vero «volens volentem duxit [uam domum.s,' 

Tanta erat vis Mufice in Cf/itatetuenda... 


Eandem quoq; ob caufam PH EM1uUS, Demodoci frater, ab ub 
(e Penelopz uxori cuftos datus effe fingitur, qui (ut 77 7. 0dyff- ) ut 
uvrsTieaw &eió« coactus apud procos canebat, non turpes fabulas ; € 
mifcrabilem Grecorum reditum à Troja. Coactus autem canc 
&etde a2 vna sea avdiyxy ; quia non ut procos oblectaret , fed ut Pe 
lopen cuftodiret inIthaca;ab Ulyffe relictus erat. EwfAatb. in3- Od 
& Suidas. 2 





Dr.MusicA Vocarr - 223 | 
CassropoRo autem Dorius modus Pradeniie largitor eft , & 
|Caffitatis effector. Mthemaus lib. 14. c. 6. | M | 
Porró omnes antiqui & moribus & legibus conftituerunt, ut 
IDeorum immortalium Hymni in conviviis canerentur ad Zewperam- 
tiam , honeftatemd;retiaendam.. Nam cum Cantilenz concinnz cí- 
(ent, Deorum; aceederet metüs, uniufcujusq; morcs facilé componi 
poílevidébantur, 44/ezaus lib. 4. c. v1. i 
nin.& ob hanccaufam ad-cenas e cog vivia Prifcorum fofebae 
introduci Mufica; quód elidere vim fervidiorem vinivaleat, ut alicubi 
refert Ariffoxezus, llle eniminduci Muficam dixit: quia cür vinum 
c ftatu dejicere foleat illorum. quio fuatlargé ufi; corpora € men- | 
tes: Mufica modico fuo temperamento & competenti, ad diverfum; | 
(tatumrevocat ea & mollit. P/zzarch. de Mufica; € 

Quid quód & illis, qui eZrietate c? erapula tnducdi aliquid mali 
perpetrabant, tibias & concentum accommodarunt , ut ingenia his 
modis irrigata honeftiores matureícendo moresacquirerent. — Ex 
Die£ogene Pytbacorao,li.deSanditate. — . — — 

Et quàm accommoda fuerit temulentiz fedandx Lex Dorica, , 
eum hiftoria de adolefcente amante & amente, fub ufu Mufice zu97- | 
mu ex Hippaer. Plut. ct Bothio oftendit, tüm.Philofo phorum tefítimo- 
hio confirmat & comprobat Sez/zer. 

Etiam Ferritzdizii cotem effe Muficam, ejufdem cüm u- 
M en fus militaris, tüm reficiendi virtus fuis capi- 
tibus commonftrat, | 









v « 
. 


214. DE MusricA VoCcALI. pour 
Ó—— ——— ÁMMUEMÓMMMEEMMáÓ—Ó———ÓÀ—— !,)— 
CAPuT .XIIIL | 
De virtute Muftca. iavv9iuij i ÜepavareuiMT), fPoe Me-.— 
dica C fanatvice , ad pellemdos eorporis saorbos. à 



















excitari,tüm fedari oftenfum eft, zz capite X 2. de efficacia 
PAS) m«9dloc: Sic certo eft compertum, z/fie4 cerpori maru 
c: NN. Jemiri& curari. —.Conftateniminvicem animam & cor- 
pus compati, 4Ari//ote/e tefte de Anima, & paffiones mutuó fuftinere, 
titillationesitidem & obledamentainvicem fibi communicare, Et 
annotant Veteres,à Muficajinterventu animz,fic eurari corpus;utjn- E 
terventu corperis,curaturmedicamentisanima.  Zo4/zuslib.3. Da- 
monom.c,6. Cuireifidem conciliantteftimonia, hiftoriz &exem- 
pla, quibus confirmatur Mufica medela;non tantüm in genere vari 
rum fed etiam nominibus definitorum morborum; quales funtPe- 
ftis,Híchias, Phrenefis,Infania; Morfus viperarum,Phalangii &c; Me- 
gna certé eft cum harmonia confenfio Naturz; ( BozP. lib.r. de Muff- 
ca) qux malé affecta remedium & mitigationem in Muficis Inftm 
mentis invenit. 5 
Naturalem Mufices vim Serzbo & Ouintilianus non ignoravitqui 
cenfet eam mederi corporis morbis.//b.r. c.16. 7nffit. Orat. Sed & D 
mocritus fcripfit, plurimos morbos Tibiarum concentu mitigari;aut| 
etiampelli. — 42/. GeL. lib.4.c. 15. | 
A TERPANDRO Lesbii & Jonesà plerifq; morbis liberati fue- 
runtcantusdulcedine. Floruit Olympiade 55. 


Etenim quàm & Chatites; &laticía, & Mufx, & bona valetudo 
affines fint, tefte Sze/rzero,ex Oraculi confilio colligi poteft,quod ÀK 
GIVE TELESILL & datumait P/gtarchbus: Ea fummo loco nata; IU! 
affecta morbo; qui cüim: Medicorum ope major effet, à Diis auxilium 
petiitcoacta. Refponfum eftjita demum fanitatem refticutumfh 
Mufascoleret; ad quas cüm frequenti operaanimum appuliffet, ft 
rr i M À— 

tim 


aM ia. EON e ee ERAT 


«m 
T7 8 









í E 
YA 
B ES Y 
D re P- 
" XS 5 

3 


e mot 





Dr Musica VOCALL - (225 


ümconvaluiffefcribitur. — Prater valetudinem quód roburedam. 
legatur füb efficacia & uf Mufices bellico: Sca/cer lib. 








confíecuta fit, 


1.Poét.c.2. ; : " | 
| CTRELEX,fiftulz Cymbali & Tympani inventricem, pecorum. | 


& puerorum morbis lenimenta excogi taffefcribunt. Quibus cüm. 
multi cürarentur pueri,eam CMagzam matrem nominarüunt. — Doa. 
lib.4. "is iid d bibis, teens ipaa 

THALETEM Cretenfem;forte quadam à Pythio editàjadiiffe La- 
cedxmonios, eosd; Peítilentià ope Muficz liberaffe, tradit Pratinas,. 
| Plutarch. de Mufica... | 
SicHoMER us luem,quzin Grecorum caftris graffabatur, Mu- 
| ficàfüilflerefertcuratam. — Verbaejus funtlliad. a. 








atn qe — - 


| 
! 
| i 


ó.0E ar aviuégioi uo A5 d 60v iA Lm xov To Cc. 


CMagnum perpetuo Numen cantu celebrabat 
Carmen .Achivorum foboles [citum modulando, 
| Phabum cantaba: quo aures tlli exbilarate. 7: | 
| unde & Pzanas dictos effe, docebit caput de Nominibus Cantico- 
| rum fpecialibus. s | 
Jfchtadicos e Coxendieum dolore laborantes Bocotiorum plures Is- | 
| MENIAS Thebanus, Antigenidz difcipulus, Tibiz cantu, bonz vale- 
tudinireítituiffenarratur. TantusHominis Naturz cum Harmo-. 
niaconfenfus eft, &oczb.lib.r.de Mufica. — Ec zPeophr aftu; lib. de affla- 
.| tone Numinis,Ifchiadicos fcribit fanos fieri,fi more Phrygio harmo-: 
; | niamaliquis indigenaillis accinerit. «Athen. lib.14.c.10o. 
. ALBERTUS,Ernefti F. Bavariz Dux ; PoZagra füb Imperio Fride-: 
, | nai Imperatoris laborans, fepofitis euris ceteris ,fectatus Muficam., 
, | affiduis cantibus ac fonis animum oblectavit, 4En, Sylv. Cap. 14. Éu-. 
;|FrOopz. "n , | sn veri 
«| , A viperamer[is auxilio effe Tibicinem,modulate canentem,puta- 
vit Maeróbim, ^ "Necnon Theophraflus Erefftus memorix prodidit ;, 
quarundam viperarum morfibus cantus tibiarumaut fidicinum, atq! ! 


t 























236 |. J4DE.MusicaA VOCALI. 
alia Organaartis Muficz , modulatéadhibita, apoílimémederi, 7 
| [exand.ab Alexandrolib.z.c.17. |EtCeZsslib.6.c.1. 

Phreneticos mente imminuta & valetudine animi affe&tos,nullar, 
mágis,quàm Symphonia & vocum concentu. refipifcere , & fanit: 
reftitui;cenfuit Afcepiades Medicusy ibidem. i 

»cFamaeftEMPEPOCLEM Agrigentinum cantiuncula quadam, 
furibundum; nudodq; ferro hofpitem impetentem fuumt;compreffiff 
atq feda(les. c ; | | Sw 





Hic S. Viti morbum ejusd; curam recenfere oper precium dui 

|| haud poenitendum; Nempe Iníania quzdam ex fanguine ortum fuum 
| trahens, Germania olim;Evangelij luce propemodüinterftnétijfre 
quensinvafit & occupavitquem morbüà S.Vito immifsü,füperlli 
plebscredebat. Eabellicotympano & fiftulabellicanon tàm cu 
batur, quàm magis efferebatur; (ic ut miferi homines eo correpti f 
pra naturales vires & faltando & exiliendo per aliquot dies abíg;i 

 termiffione viros etiam fortiffimos defatigarent:& quamvis viribu 
| lafficonciderent, linteis tamenin fublime excuterentur, quód qui 
|| ipfa periculofa effet nec prius hicfuror ceflaret, quàm partim labor 
confumeretur, partim fudore exhauriretur morbimatera — Zw. 
| Idem refert Cazerarius centura oper: fuccif.c.8t.. . 


| uid obfecro iisapud nos,& inferiori Germania olim,& nonila 

pridem illud accidit,qui furore quodam, quod genus vu!eus sur 
Sancliliti, vel Modefti appellatnoftra vernacula lingna Cette S 
| vocamüs,exagitantur? Eos enim, ut Zad;z&/;in methodo hilt. quog 
|! obfervavit; ad lafciviam & inconditam faltationem furor impellit] 
quam Mufica Lyraimitantur deinde numeris ac modis gravioribu ' 
utantur: idq; fenfim faciunt, quoufq; modi ac numeri gravitate pli 
| néconquiefcant... 77/44 D«monia lib.z. c.4. dicit, non magis expedi 
tàm ejus.curandirationem effe, quàm ut fedaté graviterq; cogant 
faltare,. | s born 
"7. Étalibific Zodizurtefert: — Quosad feptentrionem furor inyado 

hiaffidu? autridentaut faltant: qui morbus D,Viti appellaturàG| 





















-Drz MusicA VocALL 227 | 


manis, QCuraturautem fidibus & cantu primümincitaro deinde» 
(edato: five abalienatos fenfus Mufica revocat: five morbos corporis 
concentus fedata mente curat: five mali Genii ,qui furiofos fxpi(fi- 
mécruciant, divina Harmonia fugantur. /ib,. de Repub, capt. 

Horumamentiumhominum.Annoc12^€cC LXXIILmagnam 
multitudinem veniffe ex finibus Rheni & Mofxin Flandriam, grega- 
tim choreas ducentes , ac continenter faltantes & cantantes, haud fe- 
cus ac furiisquibufdam exagitarentur, fcribit Ludovicus LMaleanus in 
Annal. Flandr. lib. 14. exiftimatq; talia rudibus accidiffe mortalibus 
intenebricofiffimaillaxtate , propterea quód à pueritiainlege Dei 
noninftituerentur. Circaidipfum tempus ex Aquilgrano;in Han- 

noniam; atq; indein Franciam veniffe mirabilem fectàm tàm virorü; 

l| quàm mulierum;preter omnem verecundiam.chorizantium , fcribit |. 
Petrus Pramonfiratenfis, | Hividebaatur fibiin fanguinis Qumine fal- 
tarequamvis aftantesnihil taleviderent. — Monítratur fané adhuc 
facellumin monte prope Ravensburgum , urbem Sueviz, inquo arx 
egregia edificata eff, qui mons à Vito hodierno.die nominatur, quód 
fingulis annis, non ita pridem, turba tripudiantium , quafi Divo illo 
l| facra celebrarent, & ejus ope fani fierent, eó faltando recurrere folita 
effet, Sed -umaditu prohiberentur, & facellum illud in alios ufus 
deftinaretur, ifte concurfus hactenus ceffavit. — ZLec ex Camerario ae » 
Viti $. nserbo. 2 

: Congruaefthic 4e Tarastulaex genere Phalangii narratio, cui | 
multi dodi Scriptores fidem faciunt. Nam apud Campanos i Nea- 
politanos Phalangio percuffos, qued vulgó Tarantulam dicunt ,nul- 


lo alioremedio fanari compertum eft,quàm fi protinus Tibicen vari- 
05 concimat modos. | 


Eft autem 727421 Hla. aranci fpecies, fic dicta, quód in Tarentino 
agro copiofain terrzcavernisreperiatur, & per «ftatem melfores 
ex improvi(o impetat, ut ocreati metere cogantur. De Ta- 
rantulà & Tarentatis P; dMipptes Camer artus Cent ur.2. meditat. biff. CAp. £1. 

eee Lr durum Meo IMEEM EE 1 ii 


——— 


Me READ D a. ri, Gg 2 hzc 


E *.* — 
2paeY 4 qp 
*. i L 
^ E 





228 | -DE Musica VocaALIi 





a . EN LMECAMEEENNEEEENSS 000000 
| hacrefert: Generofus C mobilis quidam Neapolitani Regni vir cy, "- 
fem unum ata, alterum und effemusymihi multa memoratu dte HABATF., 

Inter reliquos fcrmones aliquando etiam de venenatiffimo animaleuloyex i, 
fectorum genere , quod 4b Italis Tarantula vocatur , mentio Incidit yi í 
que fibi comperta ejfentyrecenfuit. | LAjebat issinfetlumillud miris gy, 

Inf so [umi efe aavicolis ,cum vel im arando , vel meis tempore in colligtná; 
fractibus occupati rari effe falent, eosd, incautos mar[n [uo letali vuintrel. 

dereita utt contra ejns virulentos icf us nulla remedia [atis efficacia alan, 

excogitari potuerint. Ob bancremyajebat , eotempore ruf!tcos plerum, s 
|, ereatos in agris confpici ,ut boc munimento laboribus tutius vacare Ma 
|! Lefos autem uel ictos à Tarantula ,mox veluti veteruo correptas prodam, 
| neg, excitari poffeyntfi peculiari Infhrumento Mafica, ad ictum murd Nat 
folertia veluti defimato, cujus [oma Taremtatos (YXta enim cos vocariajeba 
excitatosvefurgere C» perpetuo motu y[altando veneni vira eas digerereje 
lere: varifimé autem, e? noz zit vabuffiores,priflimas vires cf valetudmn 
Integramrecuperares — Imbecilliores vero vel mente captos ,vel ineptos à 
| Jaboresymiffes C fHupidosvetiquaum tesipus vita [ua «bfa, fpe priffina val. 
| tHdinis reénperanda con[umere..—-. Hac Camerarias tefümonio Nobili 
! Neapolitani. " 






















^ 


Et $/mon CMajolus colloquio s. adducit mirabilem Ze zrzzea Ayr 
Ja pragrandi hiftoriam; llla fiquem lzferit; peftifer quidem eftamo 
fus,at Mufices concentu fanatur.- Petr. Lf) lilv.p.3.c.12... .Addiciden 
Majolus ex Alexandriab Alexandro genialibus: . Huic morfüi mc 
detur qualibet Mufica; five tibia fit, (ive Lyra, aut quodlibet Infln- 
mentum.  Lzíusenim cüm jamaudit Muflice fonitum,fe datcindie 
ream;qua tàm diu exercendus eft, ut delaffetur , ut veneni vis diffipe 
tur, qua nondum diffipata; adhuc fübeft mortis periculum : ideoqy 
perfeverandumilli eft donec diffipetur vis illa: nam & aliquádo € 
igit; Ixfum hominé delaffaffe plures fibi fuccedentes Muficos. v 
enim illa veneni fenfus obftupefacit, & perízpe etiam mortem in 
cit: quin fievadat mortenr infenfatus redditus tota vita perfever 





M 


V — 
Dre MusricA Vocarr. 219 


— mU dedit d ÁM | 

nifi Mufica,ut didum eft;ac chorea fibi medeatur. Hac CIVzjaíe 
citat. | 

ExVeteribus ulus Solinus, citante etiam Camerarto, Phalangi- 
um,inquit,araneigenus eft: (inifum quaras , nulia vis eft; fi poteíta- | 
tem, ictum heminem veneno interficit. | ? 

Ex Recentioribus autem. Jazz. Porta a fcribit Lar. Natur ali lib. 
1621: EftPhalangii genus quoddam;quodà Tarento in Apulie par- | 
tibus Tarantula dicitur; Univerfaenim Regio ficeis laborat; ut per- 
pauci fint;qui evadant ; Eorü morfusacerbioreft; quàm Vefpzictus, 
& homines ;qui ab eisicuntur, diverfis afflictantur cafibus: multi e- 
nim perpetuó canuntjillacrymant;delirant: Sed omnes feré faltant. 
Meflores enim,dum operi incumbuntjignarid; doli, fxpe acriter per- 

cutiuntur; Muficisd; adhibitis modulis, animum delinientibus, per- 
mulcenturjeisd; infanitatem reftituuntur.  Inquibuídam cavernu- 
lis vitam degunt, easq; in fegetibus condunt. 

Sedoperz precium eft híc verba A/exaza, de Alex. affcribere,qui in 
hujusrei defcriptione prolixioreft. — Zzraztsla inquit , arazei genus 
estrum animal, taétu peflilens, etiamfi cafu [Dectes,vilem c frne noxa pu- 
tabs. — Ft [anéveliquo anni tempore syainim? permiciola, aut exitialis yvix a- | 
Liquid nervorum aut virium ad nocendi babet. — Cum autem affu anni fla- 
grantifmayafiduofole Apulia campos ( ubi peculiare hoc malum exiftit ) 
torreri certum eit, timmaxime feu afflatu noxio, fem offa accen[a, morfu vi- 
rulentapeffifevam permictem affert cul tauo malavvis ef jit quemcusq, mor- | 
fu percufferit, nift celeri rezmdio [uccurratuv , aut fH upor exitialis primoydein-. 

decerta nex [abfequatur, neceffe est, aut ff quifortà vite damuura evaferint, 
Veluti abalienati "ente, C femioivi, coutimuo fFupore e bebeti fenfu oculo- 
"um Aurium, afcéli, vitam miferabilem a zerrimé ducant. Huic peft tam 
p 4fenti male, quantum caveri pumana dilieentia voluit, unum boc falubri 
remedio effe compertuta esl; [f protinus Tibicen aut Cithariffa AY 05 COHCIB 4t 
dos 7 tunc enim morbo ejufeodt percuffus, qui moribundus e [ermonis cf 
oculorum [fenfus amiferat, qud, nec ingredi necfari, "eq, aliquo fenfu frut va- | 


c 


|uev At, THAWbI tibiam ast cibaram AOL Am propins audito miti fano c 














230 Dg MusricA VocALI.. UTE 
concentu captus C demul[us,vvelutià ravi fomnaexcitus, oculos attollig gg. 
| rumper , mox [e im pedes erteit, ac fefe reciptems paulatim proimodulo c pula 
| fenoruna, fervata pfaleudi lege , ingreditur , tune enim ingravefcente fom, 
|.quaft permultis aimimis C comfmatts exaltabumdus maximo eifu Ata, Phupety 
| tmjaltus qeflusq, indecoros, neq, à pulfn Cithara aiffomos erumpit, ta ut et. 
|] amrudes e? ignari , pfallendà modas docfi, inludo videautur. t 
| Ubi pergens recenfere & hzc addit: T. 

Cum per Apulia camposferventifimoas ubi hoc malum peculiare exifit 
fub cane iter faceremus) mquit, uedig, oppida C vici tympauis, fif ulis Ait i 
bis cireum[onabant. — Cujus reicau[am quaerentibus nobis relatum efl, Ta- 
rantula morbo affeifos andi, per oppida curari. Cumá, ejus rei gratiain 
paaqum quendam diverteremusyimvenimss adolefceutem marbo eju[madi qf 
Lfectumyqui velut vepentinó furore icf us, C sente abaliematus, cortarisont 
non indecorà , & mauuum pedum, aeffibus ad tympanum pfallebat non. 
concinniters utá, vehementius modos acciperet , quafi 1lo pulfu demulceri ani- 
mus ez leniyidolor yideretur, fenfim €? placidó aures tympano adnunrt, 
MIOX CAII ATUS C pedes crebro motu concutere t demum im [alitum Jear- 
tollere videbamus. — Quarescum ludo et vifa prorfus digna vifa foret mte 
rimis qui tympanum pulJabat fonitu parumper intermiffJopau[am fecit, dti 
illum morbo affcétum , ubi pracentio illa quievit yvelut attomitum, ff upenti 
| fintlem , repenté animo linqui, e$ omnifenfu deflitui cernimus. — Rufus 
[umtotympano,ubi primum modulos audivit priffimas illum viresve[un 
| acrius un chorcas infurgere [peclabamms. — Creditumefh, quoda verapt 
abhorret yvim illaznveneni , virulento mov[u ci [anie conceptam, Hari 
| &* vocum concentu per tatum corpus. diffundi atq, inde fato nefcio quo dildi 
Qr exinaniri, ldeo illos, qui morbo eje[modi laborargnt fi quidvetiquiamm 
reftduum f uit,quod penitus curatum nan [it , [i quando fono extriz[ecus ,9 
concentu illarum aures affici contigerityveluti mente confleruatos toto anm 
(i corpore concuti,ac manibus pedibusd, aeffire compertum eff , donecan ili | 
tabifica penitus extincta fuerit. — Alexand. ab Alexandro Gegiof. dierum 
lib. 2. €. 17. 

Atq; hifcehiftoris virtutem Mufices medicam comnmon- 

| ftraffe fatis fit. 


M 




















^ 


Dr MüsiCA VOCALI 221 
CaArPuT XIV. 
Deufe Mufica Philofepbico.frue ScbolafficoypóC 7r ajÓeumiy 
uy drdz auci infItutioni aifcentium, C vefeéf ioni docfiorumy, 
413, occ pator m y conducente, | 
o5 TPhilofophorum Scholx,&ingenuis negociisoc- | 
55056 cupatorum edes, Mufices exercitium coluerunt frequen- 
S DAE) cifsime: Cujusfuavitate cüm difcentium memoria illecta, 
E73 doctrinarum primordia avidéimbiberet, & firmiter con- | 
(ervaret; tm doctiorum graviorümq; virorum ingenia, ftudiis & oc- 
cupationibus defatigata, honefti otii feriis & quiete rebus feriis ali- 
| | quantum interpofità, vires alacriter recolligerent,& oblectata adíevc- 
roraexcitarentarítudiz, — — ; 

Grzciadolefcentes,Muficz & Poétice potius vacabarit;in quibus 

excellerepulchrum putabant. Et tametfi cazendi ad tibiam ars libe- 
ro homineindigna prius vifa foret, ad eamd; fola mancipia admitte- | 
rentur:zvo mox uccedente tanti fuic honoris; ut ad illamnifi liber & | 
ingemuusadmittereturnemo. — 4fex: lib.z.gen.dier. 
ARISTOTELES Muficam iriter ingenua exercitia corinumerans ;| 
vultomnes cives fuz Reipub. inea inftifui, & exerceri, dum juvenes 
(unt. //b.s. Pelit.. 1d quod Pythagoras quoq; cenfuit; cujus difcipuli 
tanti fecére Mu(icam,utfummo mane excitarentuf ad Lyram,& quie- 
tem capturifono invitarentur. 4/ex.45b Alex.lib.2.c.23. Etmultum4 
ftudii Mufice impendiffe Pythagoram Samium , fuperior annotatio| 
exhibuit. ! 
"Videtur omnino Grazcorum fapientia per Mufica Theoremata - 
przcipue traditafuiffe. Apollinem idcirco omnium Deorum , Or- 
pheumdue omnium virorum Mufice peritifsimos ac fapientifsimo 
exiftimarunt ; omnesd; eos, qui hac ipfa arteuterentur, Sophiítas ap 
pellarunt, then. lib. 14. c. 13. | 
hts dia red E A bertorum filios cum quodam concentu & 
fc facitis cc eges per ifcere, utex Mufica voluptatem caperent 
3 memoria complecterentur, ne fj Quid contra Leges| 


es e ERR RAE RR 
















































































OMM EEPERIPTVT VIEN 
13 Di MusitA VOCALL . 
4d mififfent; per ignorantiam (eid feciffe poffent defendere. — Secus. 
dumiyquod eis difcendum proponebant;erant Hymni, in Deorum ho. 
noremfadti, — Tertium fortium virorum Encomia,.  ZE/ízz.de var 
hiftor.lib.z. & Athenaus Vib.14.c.1. Rectius fane Cretenfes judica. 
runt, quàm Diogenes Cynicus qui cuidam, Mufices peritiam commen. 


danti, crafsé refpondit: 

pvc 98 axdgun £0 Ay ómav]aa mo 66 » s 

EU cix es auo xg) vegéla uon o 
Lacrtiuslib.6. Ignoravit Pfalmis & cantilenis optimas quasq; fen- 
| centias, Reipub. & Oeconomiz utiles; & virtutumin viris pracars 
(peciminaymenfurari,exprimi &inculcari pofle. He 

SicLACONES inftitutionis gratia affectabant Cantilenarum. 

& Carminum ele gantiant quibus inerat aculeus, qui excitaret ani- 
mos;fpiritusd; motu occulto quafi oeftro perc elleret,& fumma ala 
tateinflammaret. Dictio nuda erat & virilis; neq; argumentum 
habebat alind,quàm elogia corums;qui generose vixiffent,& proSpar 
ta occubuiffent, quos immortalitati commendabant & probraigne- 
vorum; quód acerbam atq; infelicem ducerent vitam; profeffionet. 
item& magniloquentiam advirtutem congruentem xtatibus, P 
tarchus in Laconicis. 

Apud Romanos quoq; majores natuin conviviis ad tibias eg? 
fuperiorum opera, & fortium heroü facta carmine comprehenfac 
nebant,quó per hzc ad memoriam virtutis carminaad eorundem f-. 
&orumincitamenta juventutem redderent alacriorem. Quidht | 
certamine fplendidius; quid utilius? Pubertas canis debitum hono 
rem reddebat;atq; arbitrabatur grande nefas & morte piandum, fij 
venis vetulo 5^2 affurrexerat: defuncta virium curíu actas Ingie" 
entesactuofam vitam favoris nutrimentis profequebatur. Qu 
thenas,quam fcholam,qux alienigena ftudia huicdomefticz di cip 
na pratulerim ? Indeoriebantur Camilli Scipiones, Fabricii, P 
quosres Romana ita fuit aucta;ut univerfo orbi imperaret. 9 
Maximus lib.1. c.1.. Cicero lib.i. & 4. Tufcul.quaft. 





























nemi. CEU TU M mec T7 HNUmMNPD JO SEDE ONE "M" NGC CORE ER ESGE CC NDCS SN 
Dre MusicA VOCALL  - 223 


ge Mage teni a ig mm ER et o: Ls aer ^ EN 

Summam eruditionem & animorum inflitutionem longé prz- 
claram effein nervorum vocumq;cantibus fitam;à Gracis femper fe- 
récreditum. CicroiTufculquaft. Hincveteribus Gracis przaliis 
curz fuit;utin Mufica inftitueretur Adolefcentia, cujus animos Mu- 
(icà arbitrabanturinformandos,& dirigendos ad v Te bo), quod con- 
ducat Mufica ad ómniajatq; ad actionem omnem feriam ; praefertim. 
addiftriminabellica. | P/wrarch. de Mufica. 

Ex DioroczxE PrrHAGOREO conftat, quod primi illi Legum- 
latores,cüm animadverterent, quód hominum ftudia non poflent o- 
mnino tranquilla effe, admifcuerinteisfaltationem & rhythmun., 
motu certo & ordine conftantes : adhac Ludos concefferunt; qui vel 
ad ntutuam conjunctionem promoverent, vel ad verum cognolcen- 
| dumacuendumdq; ingenium facerent. //b.de S«ncfzzate. 

Et PLATOinftitutioniliberorum, circaquamtotum ftudium, 
tanquam circa meílis urbanx fementem,;adhibendum judicat;l!i; in- 
quam, inftitutioni adjungit Mu(icam, & hanc (ecundum ordinem ab 
iploinftitutum confervandam monet: Nufquam enim; inquit, Mu- 
fic modi mutantur abfq; maximarumlegum civilium mutatione, 
Arcem igitur feu QuAaxmie ftruere oportet circa Mufica. | 2y3vza. 
eavoula aum La diae AavO ctv a ea duo Urt, X,» c Cu arajdias "ye Mépet. na) dic xa- 
xov SóEy goa Couévz-  Etdeinde incómoda mutatz Muficz addit, quód 
omniapublicé & privatimevertat. Quandoveró bene incipientes 
pueri jocari & ludere legiómum per Muficam morem imbibunt, in . 
contraria his omnino ac fuperioribus Mufica tendit atq; augefcit;eri- 
gensfi quid antea in civitate jacebat: //D.g. de Republica ». 

Inftitutionem qui Modi Mufici juvent , Cz/fderi judicio , exifti- 
mantur Dorius & Lydius: quorumille prudentiz largitor eft; hic bo- 
norum effedor eximius, qui intelledum obtufumacuit, ipfid; terre- 
na naufeà gravato cocleftium inducit defiderium.. 

Hicetiam commemoranda eft C. Gracchi izffitutio, Mufici Inftru- 
menti beneficio pronunciationem informantis, ^ Is quoties ad po- 


pulum concionem habuit,fervum Erycinumà tergo Mufice artis pc- 
Lco 00 070 TO SEUL Abel ELECTRIC ZUELOSLAL T - Ea 

; Hh ritum 
TVIINMMNMMNNMMgMddgM ciim MEEEE opm MEME 



























- 


pa 













114. Dr. Music4 VOCALI. 


ritum habuit, qui Loccultéeburneà fiftulà, quam Tonation vocant, 
nunciationis ejus modos formabatjaut nimis remiffos etam 
plusjufto concitatos revocando: quia ipfum calor atq; impetus 
&ionis attentum;hujufce temperamenti eftimatorem effe non 
batur. J7z/.c«2fa«x. lib.g.c.10. €? Ge//ius lib.1.c.1t.ex Cie.ct Pis EN 
Preterea P/atogisinftitutum erat, juventutem Muficz dipl 
inter primas artes informari debere;ut hoc modo graviora. ftudia ho. 
neftà voluptate lenire poffint. | 
Quid quódanimircficiendi gratia So CR AT ES in fenectatein 
ftructusà Cezzofidicine, addidicit Muficam non modo abfque probi 
fufpicione;verunr (ümma quoq;cum laude,majorem exiftimansint- 
rialicui turpitudinis maculam, hoc ftudiumin fenectutei ignotyre, | 
quàm eidem dare operam... 
Et Pr AT o, Mufica;inquitvacare exercitationi,loco honeftioi oti 
& voluptatis ingenuz, duxerunt viri pacis bellid; artibus illuftres,. 
HiERONTMuS ERACASTOREUuS Veronenfis , Mathematt 
cus, Poéta; Nfedicus clariffimus;Muficà unicé delectabatur, eadjta 
quam cote feriorum ftudiorum utebatur. «eor vita. 
RoDpoLrHus AGRICOLA Friíius puellas amare fe nomtn 
quamfimulabat,verüómnunquamdeperit. —Inharumgr c 
trià linguà amatoria carmina quzdam fcripfit elegantiifime, qug pe 
'ellis przfentibus, primariisq; amicis voce & teftudine fuavi(fimame 
;dulatione canebat. Hujufimodi cantionibus animumüintentiorelt 
diogravatuminterdumremittebat, Gerard. Nevioragus n ejus 
Lucius STLLA utanimumy;laboribus & affectibus. diverfis 
borantem;refocillaret,optime ESSA dicitur. 
EPAMINORDAM;Polymni Filium ;Ihebanum;G: rzcia Principe? 
legimus fidibus preftantiffimececiniffe. t enim in Philofop! 
Praceptorem habuit Lyfzem Tarem inum, Pythagoram: fic cyt 
re & cantaread chordarum fonum edoctus eft à D/ozy/A o,carminac 
tare tibiis ab Olympiodoro, faltareà Culliphrese..— Cicero v. 'Tufc. que 
Probus in Egaminonda... 


PERICLEMfpraccptorem habuiffe in Muficis Dapascm jit ] 
| n 
Y 





















! 
l 
| 
j 


— 
e -— 





Dr MusicA VOoCcALL 235 


| rant plerique, driffeteles Mufica excultum apud Pythoclidem tradit. 
Apparet Damonem, cum infignis effet Sophiíta quoad vulgus acri- 
moniam fuam inumbraret, nomen pratexuifle Muficz. |. Adfuit Pe- 
ricli hic velut athletz in Repub. aliptes & Magilter, non fuitclàm ta- 
men Lyrz Damonem velamento uti. Plutarchus inejusvita,, - 
LTCcuRaGus quamvis duriffimas (abditis fuis leges injungeret, 
Mufices tamen ftudium egregie videtur amplexatus. 
ALEXANDER,licétgraviterà Patre Philippo objurgaretur, ci- 
tharz operam dedit, ut haberet unde ferias & feveras de Monarchia... 
& Principatu meditationes quandoq; reprimeret ; aut exercitio ma- 
jore fatigatum corpus reficeret. | : 
Poftardua deniq; bella,Ducibus & militibus oportunt effe tem- 
| pusutendi Muficàjinnuit H OM ER u$quando utile & jucundum ex- 
ercitium invenit negociis vacuo Achilli, de quo /aferigs Maximus re- 
fert: Homerusjinquit;ingenij coeleftis vates, Achillis vehementiffi- 
mi manibus canoras fides aptavit, ut earum militare robur levi pacis 
ftudiorelaxaret. Pa/.«2Max.lib.8.c.8. Namcümbellator effet & ftre- 
nuus,Achilles,ex offenfione,quam contra Agamemnonem concepe- 
rat; periculis bellicis abftinebat. | Dignumigitur Hero& exiftimabat 
Poéta,utanimum ejus optimis modulamentis exacueret: quó ad ex- 
"| peditionem,quam brevi poft fufcepit,effetparatus. Id fané efficic- 
bat, Veterum res geftas ad memoriam reducendo. Pracones enim. 
Agamemnonis cümad tentorium ejus adventa(lent , ipfum invenc- 
runt fidibus ludentem;quod ex illis verfibus conftat: 













Tovó &Upoy veemróuevoy Qoeury yi Acyeim 
Ka ÀR àzada Mn dzià aeyvet(E Quyóc sev 
Trvdost EE Eve ar vóAwy eli (S OA os atc 
T5 &yye Suuóv Evsezrév, iet 0e Ó dpa wa augu. 
Accepimus ipfum quoq; Muficam tractaffe Zereu/ezi ab Eumolpo 
doctum. Natal Corne; lib.7.c.1. 7beocrit. Et complures fapientiffimos 
CHIR QN;ut memoriz traditü eft;docuit:qui pariter Mufice ac Medi- 
czartisfuitDo&or,  P/utzrcbus de Mufica .. 
Ree ce 0 rs tffe tu mi ico CHRON RRRDA! 
HH * SIRE- 


—— 
MEE qipeirt iru tecrqamendibusdiuts sti gen tret i t ipi 














226 DE MusicA VocArr 


—— À —— M —M— ——MMM — 


SIRENES quoq; apud Homerum canunt llyffi ea 5 quibus mái. 
mé delectabatur, qued; ejus & ambitioni & fcientiz multiplici eran: 
confentanea: dicuntd; quifquis illos cantus audierit, eum & came. 
lectationerecedere doctiorem. 5$uiZar. E 

Sedtantum de Mufice beneficio & ufuin gratiam infituendi& | 


reficiendi,quantuniin promtu fuitjattuliffe fufficiat. 























"iy 





CarvuT XV. i3 
De admiranda ot, motu, € effeiiu Muftcein Brutis, cim. 


per Natura inclinationemytum per infhitutiomis affue- 


factionem s. i 


(e22562/4 R odeant gregatim ad Scholz Muficx claffese 


A ftabulisjumenta;ex nidis & maceriis aviculg & volatili; 





eo 
77) JA 
Sl 


T 


3i 


WM FKFEXTUOLC I; " E . 4. . ), wi : 
"i RUE 3 ex fpelais ferz & animaliaimmania : quorum Naturam 
T7 y l (3 5: 





tf impetu tàm propeníoin Muficum cócentum ferrt con. 
pertum eft,uteo non tantum rüirificé delectétur & gaudeant; verum 
etiam ejufdem incitamento cum admiranda inftitutione alliciantu 
&affuefiantadactiones, etiam quz captum planéexcedere videntu 
brutuim... iH 


Quis nefcit DEL PHINUuM,quenmrc po» Methymnaus , fivto 
Methymna;Lesbi oppido,Citharzdus & Poéta Lyricus,concentuly 
rz ad fefe vocavit, ubié Tarento Corinthum ,ut Zeredorzs vult, nav 
gaturus, pyratice navi fefenontutó conimiferat.. In ipfó enimcür 
fu àPrzdonibusad necem pofcitur;ut potiantur vi pecuniarum; qui 
in Italia & Siciliayobartis przftantiamymeruiffet. At rogavit, utl 

ceret falcem; Cygnorunimore , fibi funebre carmen in mortis folat 
um canere;hisq; pecuniam profudit; utea ratione experiretur, an? 
nimosillorum placare poflet.. Illiautemhis minime perfuafi, jufle 
runt,ut vel feipfum occideret,quó fepulturam confequeretur,velim 
NUES oO: OD EUER UL EREESMOCRCMP HIE UEIa Maa m Eu RRRBG00 


TT mart 








| 


| num,filium Melicercz; & Eraliuni fervavit) defiliiffe in dorfum unius 





u-—2 


DE MusicA VOoCcALTrE 227 










mare quàm cicdifsime defifiret.. cfrion VMaq; (pe fruftratus, cim fenti- . 
ret illos nulla cantus fuavitate deliniri, foris confcenfis, toto apparatu 
in(tructus, Orthium carmen modulari coepit... Adfuavitatem foni- 
tus congregatos ferunt Delphinos aliquot; ipfumq; Ariona;non igna- | 
rum naturz ilfiusanimalis (quaetiamUlyffem, Telemachum, Coera- 


exille&tis, quieum exceptum per longa zquorun: fpacia plácidé deve- 
xitad littus Tenarium Laconiezincolumem. Rem omnemni Z/zrar- 
chus in Convivio, & Ovidiz; non minis luculenterexprefsit :- 
Quod mare mon novit, que nefcit Ariona tellus ? 
Carmine currentes ille tenebat aquas. 
Sape fequens acnam lupus esl Adace Yeteutus 
Sepe avidum feli reffitit aqua lupum. 
Sepe canes Leporesá, una jacuérefub umbra: 
Et ffetit in Saxo proxima cerva Les. 
Et fine lite loquax cum Palladis alite cornix 
— Sedity b aceipitri juncta columba fuit. 
Cynt bia f epe tuis fertur vocalis Ariomy 
Tanquam f*ateruis obflupuiffe saodks.. " 
Nomen Arionium Siculas impleverat urbes, 
.. Captag, erat Lyricis Aufonis ova fom. 
Inde damus repetens puppisa con[eeidit Ariomy 
C2, ita quafitas arte ferebat opes. 
Forfitan, infelix, ventosd, nndasá, timebas, 
At tibi navetua tutius equor erat. 
Nama, gubernator diffriclo conflitit enfey 
| Cateraq, armata con[cia turbamagnu. 
v Me metu avidus, Mortezm non deprecor Jamquit: 
Sed liceat [umtapancareferre Lyra. 
Dant veniam, ridentg, moram, capit ille COYÓHADA 
Qua poffet crines, Phabe, decere tuos. 





Hb 1 


: nduc- 



















Dg MusicA VocaALIt. 








Anáucrat Tyrio diflim£lam murice pallam; 
Redaáidit ica fuos pollice chorda fomos. 
Flebilibus numeris veluti camentia dura — 
Tr ajeclus penna temporacanat olor. 
Protinus in mcdtas ornatus defit undas, 
&pargttur im putl[a cerula puppis aqua. fes 
Ande ( frae majus ) tergo Delphina recurvo 4 tr 
Se memorant oneri fuppo[ni/fe novo. [ME 
Ale fedet , Cit haramd, tenet, preciumd, vebendi » 
Cantaty o equareas carmine mulcet aquas, C" 
Ovid.1. Faftorum. Ge//ius lib. 16, c. 19. Hero4. liba. Na£al. Cors. Mythol 
lib.8. c. 14. | 
Et fané vero quàm fimile eft, ut Delphinum ad fefe excipiendum 
incitarit, Piratas quoque,ne fuumabitum impedire vellent, eodemfo- 
nopermoviffe. Hiftoriamteítata eft non tantüm vetu(tas, fed &fla 
tua ex ere, quz ibi loci vifitur menumentum rei geftz, (imulachrum 
videlicet Delphini vehentis, & hominis infidentis. 45e lib. 10.1 1 
Piutarch.in Convivio. | - 
Et Pizdarus aütor.eft,ad Cantilenz modos Delphinum marinum. 
|.faltaffe cum geftu: [ 








Quem movit ip maris tranquilli comcinens 
Suae carmen profundo. 
Saltantium certé fpectaculo oblectati lumina attollunt, ac 
culatione fimul huc illuc armos ad fonumjactant. | P/szarchauslibg 
Con. quaft: 5. s 
Et hiftoria fubeft fabule,quando Orpheus & Amphion fylvas 
xa & ferascantu fuo traxiffe leguntur, quódrevera feras fylvis & fc 
pulis provocarint.Mufica delectatas : Nam cervi & armenta pallor? 
1 fiftula mulcentur, & aves quadam cantu capiuntur. 
Conftat quoq; apudSeptentrionales Ur[os,Delphiuos Cervos,Ovt 
atq; 7/4/o5,1moó & Agnos deleclari Muftcis Melodits : rurfusq; horr ifo 
Nose vé CN EIN NNNM EET iA CA weld ea amam ER M 0 0 0 


corn 


























D£ Musrca4 VocaALi. 219 
cornibusfeu Tubisab armentis arceri Lupos & Urfos..— Itad; Paftores 


rapti,continué ludunt, donec fame urgente urfus difcedat, alimoniam: 

: * : e". 43 . 
conquifiturus. Tunc accepto caprino cornu; interdumd; vaccino, 
(onum horridum excitant, & feram à rcditu terrent. 


Pecora & armenta 8talarumfonoaudito avidiüs efcam fumunt,: 
atq; comprefsius paícuntur in herbis, uti Paz/zs Diaconus lib, 5. c. 37. 
meminit, & P/igiums Olaus lib. 18. c. 31. hift. Septentr.. 


"theronappellant. P/utarebuslib. 7. Con, quaft. 5. 


cAvibirr noti tanfüm naturàinfitum Mufices amorem, fed ejuf- 
dem iriillis admirabilem motum atte(ítatur & $rra£oz/s hiftoria dez 
Eunomicicada. Isenim Timaum citatautorem; inPythiorum cer- 
tamine Eunonum Locrenfem, & Rheginenfem Ariftonemin ceatendi 
certamen veniffe. ^ Ariftonem Apollinem invocaífe Delphicum.; 
ut fibi canenti foretauxilio, quód àDelphisRheginenfes olim effent 
'profedi. Eunomus refpondit Rheginenfibus ; ne certandum qui- 
dem omnino de Mufica, apud quos Cicada, vocalifsimum animal,vo- 
cecareret — Utrisq; certantibus; giim in Eunomi cithara una inter ca-- 
nendum chorda. fracta defeciffet,, Cicada fupervolans aftitit, ac vo- 
cem alioquin defuturam fuo cantufupplevit — Atq; ita victor decla- 
ratus (tatuam Citharoedi Locris pofuit; cum cieada Citharz infidente, 


te, quod s ;. /1b. Gracor un Fpigrammatum gitur. 


Nec (ine caufa Gíe«Ze , càm quippe Muficz fint ,. faerat. 
funt «4elliz; , qui patrius eft DEus Athenarüm. — Hinc Athc- 
nienfium, vetuftifsimi capillis adhibuerunt iimplicandas «/yac, 
id eft » Cicadas aureas ; Ob quam caufam etiam inter alias 
J| TesirysQéon didi. Ca. lib. 12; cap. 6. Eram. in adag: Et do- 


"n MNMNEENEEUEEERE AL LL Lc MN RN VENE VE E ERA E 
"h cet L5- 





Equabus,quandoineuntur, carmen tibia accinitur ,. quod 7p?» 


bicornibus fiftulis. (52c&pipas illi vocant) ludentes, aliquando per Urfos:| 


Strabolib.6. Ejus fimulachrum Delphisquoq; fuit cum Epigramma--. 


a MM : 


| 


| 
| 
| 
| 


| 


I 


( 






















240 Dr MusicA VOCALI, 





cet Ly/zas in funebri concione, ac ftylum exercens Pato i in Menexeme 
Thucyd. interpres: EQdées» x TÉTvyag 2jg 70 uSmxo, At fidci do. 
quam (meretur illud, quod AMzrz/us annotat de aviculis & cicada cor. 
cione commotis, quz cum accentu & vocis elevatione fieri folet." -AM | 
D.Francifcum, inquit, infolitudine concionantem avicule conflye 
bant,neq; refugiebant manum ejus, usq; adeó obfequentes, ut nonn : 
ipfe jufsiffet, abirent; non nii ipfejufsiflet, garritum comprimerent; 
non quód juffaintellexerint, fed quód jubentis autoritatem virtüren. 
duefen(erint. ^ Cümaliquando in horto interfruteta deambu 
cicada ficulneam linquens, fuper evocantis manum confedit;& A 
laudare juffa, voce tinnula, gutture fiftulato, . fuaviorem Íolito ftrid ' 


s 
' 


rem 1 edidit. CAMar ilis lib.4. c. ;. Fides fit penes Autorem. ^ EM 

| |. Ex fuperieribus autem, verisq; hiftoriis fatis fuperd; manifeft um 

e, Natüram in brutis perfe & fua facultate, Lig. egun Mufiearfüs " 

vitate cum oblectamento moveri. E 

Nunc porró memorandum, quomodo Mt fix vi. beneficio anti fü 

per vocalem fonum, fonoramd; vocem , qualis Naturz eorum 

gruit, ratione deftituta AHIHIADEIA legant tur effe iflituta y Cad vir ris 

4 vefatta atlioues, in quibus omnino v8 AZys avdAcyóvn videntürm 
ferre, tàm quadrupedes, quàm piíces & aves. 

CROTONIAT4 tibiarum cantgSybaritarum equitatum;Equ 
(altandum affuefa&is, tibie fono tripudiantibus, perdidére. y 
tarta cnim Equos ad tib dun fattare affttetes, Crotoniatz in expedit 
adversus cos tibiisinutilesreddiderunt. |Cüm enim tibiarum fon 
Equi illorum audiviffent;non exilierunt folüm , fed & feffores 
tcs ad Crotoniatas transfugerunt;tefle 4er. in Repub, & Arar 
12. C. 6. 

Hüc quodam refpcdtu, videlicet inftitutionis & incitamen : ! 
commodà voce & precantatione facti, referri poflunt exemplam ult 
àVeteribus. —— Z/ephas Latine fcribit: Cervi binzalus Grace dodusel 2 
Equi, Cynocepbali, Elephantes Muficam Philofophiam & literas difcur 
Alicubicantu dulci, ac voce molli & alacriita cicurantur Leezert 


ac d- 








— nr ————M——————M 


Dg MusrcA VOCALI. 241 


— 








ac horribiles,ut unà cum canibus ad venandum feras abeant in fylvas 
& redeant alicubi currui junguntur; quem trahunt equorum inftar 
ut folebaht Romani aliqui Principes triumphum agere de devictis 
hoftibus,ut currum Vidtoris Leones traherent; przeunte Muficorum 
catervà, qui muti & ftupidi funt. m" 

Ex Pifübus Craffi mürenaomnium literis ac przdicatione cele- 
Ibrata eft: Eavocem Craffi blandévocantis audiebat, adnatabat, & fi 
| quid ad edendum porrigeretur, accipiebat. 

c4vts deniq; advolant moderamine vocis affuefacte, ut grege, 
(uo Muficam Brutorum Scholam ftipent, atq; in ea quid profecerint, 
fpecimineedant. ^ — | 
" EnLusciNr£ apud PZiziug Motacilla apud ZE/azam Grace lo- 
quuntur;ad longiorem contextum... ! 
ConuixRegis Egypti ad id condocefacta,regias literas ferebat, 
[|quocung; proficifcijuberetur;ac réddebat quibus oportebat diligen- 
ter. *' UT 




















ConvusCafarem Auguftüm falutare didicerat verbis hifcemo- 


di: ve Cefar victor Imperator. | des 
| Hujufmodi pluritna exemplarecitat ZE/amu: de hiftoria anima-] 
lium lib.z.c.rr, lib.6.c.7. lib.8.c. 4-lib.rr.cap.25.lib.16.c.13.lib.17.c.26. PZ7- | 
niis làb.g.c.16.Tib.10,c.42. & CAaerebius lib.:. Saturnalium c. 42. 
... Etad miraculii,(i &des P/vtarcho de animal. docilis P1 C z cujusdá 
] próbata imitatio, de.quab/Zem Plut: his verbis : Tozfor quidam, qui of- 
| /eimam Rome habebat pro Lemplo, quad forum Gracum vocant garrulam ad 
mir Aculum 14, C loguacem 4lebat Picam. | Hecverba humana, voces fe- | 
rarum Organorum crepitus zeddebat,pullius coacta fed meditans ipfa, 
elaboransá, mhil pretermittere quod non exprimeret c fimularet. Fortà fu- 
ous divitis cajnpiam illac ad miltas tubas dweebatur. «Quia verd £o loco 
confiflebat de amore pompa :enbieineséelebres, qui caneve jubebantur ,diu illic 
Por aitFAXeFby. ^ Pica palf'illumshum muta c» elinguis erat neq, vocem fa- 
am im laboribus peceffay iis mittebat: Suapropter qui mirati ante fuerant 
P ouis €, hie snsjore wiiratulo Erat felentium (* mutum acroama , quibus 
(i51 21 *3 P Ij quo- 


— €—— - LAG - --- DLE 


quotidianum illac iter erat... Copjtciebatur autem in ejusdem Artis op'faz 
Veneni ffficto : soajor pars A Vubis fufpicabantur. praffricium fü óu 
AHAILUTI ,ALG, MIA CH PS AMÁTEU cjus, 0 Ce I eX Tini Am. — Caterim neutrüm 
borumfuit, [ed yncditatio vi puitatrite in feipfama revocata, VoCEPIá, veluy 
organum aptante f infiruente. — Pofl enimrepeutà apparuit e eluxit diy, 
neq, ex folitis illis e priflinis fpnulaeris quicquamyfed Vubarum cantilena! 
iisdem periodis /ozabat, varietAtesd, omnes A€ "vocum cunécos numer 
peragebat. - SI qoc ow ONE 
.. Scholam Brutorum Muficam priufquam dimittimus, ad dimi 
fionis horam audiendum probet profectum (uum P s1TTAC u$ ill: 
qui procul dubioà quodam Leonis amico ita informatus;aut Deipre- 
vidi, qui a(inam loqui fecerat; inftinctu , articulata pracentioni pro 
béfuüccinuit, NamLeo Bafilii Macedonis Imper, filius,à quoda 
monacho Theodoro Sandabareno; apud patreminfidiarum eaulade 
latus,in carcerem conjectus, tandem hocmodo liberatur.. In pale 
tio Pfittacus; in cavea fufpeníus, vociferari fx pius folebat: Zcz ben Jy. 


"mine Leo, quodipfum cum quodam.tempore quoad convivi 


per. Senatores przcipuos vocaffet , aliquoties.reitera(/c€ ,. mogllio 
obortà, convivz cibo potud;omilffo cogitabundiledebant. . 
animadvertens Imperator,caufam triflitiz perquirit,.. Illi oculos 
«cry mis oppleti: Qii,inquiunt;Imperator,cibum capiamus,v oeele 
ftiz hujus objurgati; nos qui rationis compotes, & Dominorumfe 
dioficredimur? Brutahacavis Domini fuinomen invocat: nos 
xui deditijinfontem oblivioni mandamus. His verbis mitigatusl- 
perator,Leonem carcere eductum inconfpectum fi uumadmiti 
ftem lugubremdemit,comam fuperfluam auferri | jubet, dignitate? 
due Czlaris pritinamreddidit, Cedrezme ..— 0. 
. Apertam hanc Brutorum Scholamifrequentiüs ingrediáturno! 
 nulliratione,qua prz reliquis animantibus praediti funt, maléute 
tes, dusrorquibus.turpe fit, ratienecarenitium difepline cedet | 
nullo Muficz motuac vi tangi,&plus quàm Bruta brutefceree 97 
pudor fitymultorum hominum Naturam non expugnariac molle? | 








DE MusicA VOCALI. | 243 
e MeL 
| 





!re blandis monitis, doctrina & inflitutione multa: cuni aninialia aí- 
Tuefiantquócung; voluerisminoripropélabore. | Oz; ABITPRAL f aci. 
liis imperabis,quAm Homini. Kenoyhon lib... Cyropaedias, 
Qmnia nan, fae Natura debita foluuat,, 
h o Prater eumyplus his quivattonis babet, 
- Atq;hacdemotu & eiie u Malice in Brutis: De Saxis& 
Sylviscantu permotis dictum fub 20« Mufices | 
S orem ait oun ^ voeflicae ass : 


| i TUM. zd | | 
CaA?uT XVI. : 
De Ufu& Exercitio Mufires lepsosyima in facris e2 fecri- 


fcis Etbacorum Deorum Dearumia beracemdis. 






Ee» Elebrisolim in Ethnicorum facris facrificiisá; fuit 
Jg tama//e votis , quam org.zov n Maficorum ufus, 3deo ut c- 
jj undemin exercitio religionis negligere, fuerit religio. 
Hujus rei varias adducunt rationes, quarum quasdam e- 
jprindpesannotabimmus. FErprizoquidem M ufices, maxime or- 
ganices, u fus apprime füit neceffarius, ze2t za zx Anciary 4g) CX o*yzv jo) 
»maeua17»ad multitudinis colledtionem & dimiffionem. Ad illa e- 
nim facraindicenda & ad homines adilla convocandos, iisd; peractis]. 
rurfus dimittendos,organorü iftorum flat pulfumq; adhibuerünt | 

Secnndà, are oc av 96 UY Te a puo dv 42) QiAgnxoias, ad animum pra- 


. » k 
parandum,quia compofitos animos facrificantiü cffe oportere fieni- 





lefti ] E 
bí 4 COrpora effe arbitrarentu r,& numeris àtq5 proportionibus con- 
are putarent;iccircó perhymnorum & inftrumentorü & faltationü 


I! 2 rhyth-! 


| 





















144 DE. Musicx VOCALI. 





.rhythmum Deorum naturam imitabantur & oblectabantur actif 
tes,& dies feftos agences;conviviisac. genio indulgerntes,Deorumdne 
ipforum felicitatem aliquo pacto imitantes; pro viribus proxime aj 
Deorumimmortalium naturanr accedebant, — Nam cüm prac 
rumDei opus,mundumiconcentu conftare crediderint, omnia My. 
fica diis; grata effe meritó exiftimabant; ut fcripfit Nat al.Com.lib.g.c». 
Quarto utebanturifto Mufices organorumd; concentu zt 
UÁa» «g) xe guortvti;adillos qui facris intereffent exhilarandos, & al 
mni triftitia ad laticiam hilaritatem; traducendos,quam in facris sf f 
ftisd; fuis maximé requiri diisq; quos colebant, placere arbitr: 'aban. 
turutcanitOvid/igsz — - 
Dii quag, ut à cunclis bilaripietate colantury 
| Triffitiam papi per feta fefa jubent. 
Et àtriffoteles $, Polit. iseg mé facros cantus dicit vim liabere mei. 
cinz & purgationis ad animoscomponendos&fedandos. — 
Quint noc M amacpóv ; non enim deerantinter Gentilesquihe 
mines iftis tibiarumi,cymbalorum; aliorumá; inftrumentorum for ni- 
tus divinitus afflari, & addivinandum excitari opinabantur. — jar 
blichus de myft. /Egypt. [ect.3. cap.9. fcribit: Muficam magnaml ub T 
vim, & fi foni, carminaatq; cantus ,qui fingulis diis funt confeenu 
adhibeanturjipforum Deorum adventum atq; prefentiam efficipo V. 
confitetur- Plures ratiories videapud Sezckigos de facris & facri 
Erantautem caztilezeillz zz facrorum ritu peragendo aff uten 
aliud quàm zopszemorationes corum Bezefieiorum , qua Diiipfiinh 
mines benigné contulerant,cum virium ipforum Deorum & Clem 
ti ac liberalitatis amplificatione;adjundtis precibus, ut benignia 
faciles precantibus accederent, utait Philochorus in lib. de m 
Id quod omnis ratio confcribendorum, hymnorum cffiagitat, ut. | 
tit Ja£.Com.lib.1.c.10. &16; & li6. 9.c.7-- i li 
Singulosautem fingulis Diis dicatos voluerunt, certosd; by) A 
mnos, quos illorum feftis facrisque diebus decantarent , quodi? 
Theodoreto etiam conftat,ferm. 4. ad Grzcos infideles: Noyai Grant 


Iu ! 
CUEVA OS RR ! 


'- 








———— 








DE MusicAVocALE 200145 


| ! 
Iulups Cereri , neq, ipf Rbee Lityerjam , ne Baccho dithyrambum, ne Paana» | 
Pythio «Apollini, néóe Diane concinamus Hipoepum : fed rerum. omnium | 
conditari Deobymnos Davvidtcos proferamus Cc. Sed de his alibi proli- | 
xids diximus. - | | DAPSMAS COS 

'b — Muficorum porró inftrurnentorum in facris facrificiisq; multa-. 

' | fuitufus frequentatus celebritate; quod ex fequentibus fatis fuperq; 

! l'eftmanifeftum. | Tibiarum autem coricentus iri facrificiorum folen- | 

! | nitatefuit frequentiffimus.: Hiric/acrzfiee à$Seneca dicuntur ZZ/a: 

| Sacrifica dulces tibia effumdatmodas..—.— 0 se 

| Età P/inielib.16.c.36..— Nunc Jacrifcenquit, Thufcerun tibia € buxo ff- 

Wn. 2 P ; Ps T A ; ] 

Teleifes Paétaapud Athen. lib.14. dixit tibias facras, bis verfibus : 

Phrygum Rex leniter per[omantium tibiarum [aerarum.o 








Y Cantum primus invenit, dorice Mu[e equiparandum.a 
4Emulum : vario médulatum tenebroft fpifitus 
ü cram levem atg; pernicem arundine complectens. 


11 Ovidius quoq; ád illum ufurn fpectat, 4.6: Faff. 
Ü paritur in [cema cava tibia: queritur avis. — | 

;; Hoftias namq; apud Romanos ad przconem & tibicinem immolari 
li: fuiffe folitasCicere claré teftatur, zz orat. centra Rullum: Erant, inquit, 
ip Poflie majores im fora confHtut a, qua iis pratoribus de tribunali, ficut à nobis 
3 eonfutibus de coHfilii fententia probat ad preconem cr tibicinem immota- |. 
,Cbammur. — Idemlib.z.de log. Popularem latiliam in cantu ct frdibus ce tibüts |. 
, moderato, eariá, cum divum bonore junguntaz : 


T 


| Lwiwiteniapprobat //&. y. Tibiciries folitos precinere facrificiis 
, Romanis, & chüreincenfisaltaribustibicinem Spezdeum canere juf- 
Y. (iffe,ut ditabus longis f mphoniís quafi duplicibus & jugibus vocibus 
M profpera Deorür voluntas firmarettr.: Hic pes propterea 5pond«ams 
dictus; quodin facrificiis libantes eo maximé uterentur,cum Graci 
e eorr» libatiitia appellent: 


Dionyfius quoqs Halicarzaffeus lib. antiquit. Rot de tibicinibus in 





M^ Ii 3 ludis 
y CIN MR dildo irme dte um. tmd LA 





















ludis facris & facrificiis fic fcribit: yxoAe9oUv à: TUlC Cy aic xt Kc. 
Hoceft: ctbetas porrà fequebantur [altatorumebori, dioifitrifarign. 
primó virorum deincepsimpuberumpoffremo puerorum. — Pofl ques tibia. 
nes, ipflantes antiqui moris tibias breves, quarum bucusd, permanfit ufu, 
| Citbarifl ed, pul[antes eburneas feptem fidium lyras , C que oocautur barby. 
ta, quorum vetitis apud Grecos fus defitzapud Romanos vjerbadbibenturs. 
| matibis antiquis acris. —. Ec paulo poft; eva 0? Tode z/opo0c; Poff hosQhs. 
ros tran[ibat agmen citbariflarum actibicipam, «000008 Jue 
Plutarchusinlib. de Mufica: Quin & hyperboreorum facraad. 
hibitis tibiis, citharis & fiftulis in Delum miffa, referunt antiquitus | 
Non igitur folüm fiftulz & tibiz, fed alia etiam organa muficainf-! 
cris adhibitafüerunt, Horum omniunmyut &aliorum in facrificiisti-| 
tuum, pulcherrimam extare deícriptionem affirmantin colt Tré | 
jam Caefaris nparmored, antiquifsimájuxta ac celeberrimà,qua Romain [. | 
medio Trajani foro erecta, fola feré interalias veruftatis reliquiasel [| 
fuperftes & integra, & reliquarumantiquitatum, qua(íi quxdamep: | |: 
tome verifsime dici pofsit..— Poftquam igitur Imperator ille; (pergr] |^ 
Stuckius ) pueze feraper faerifiiums: premittens,proponiturjidq; leur] | 







dum tritàm & pervulgatam Romanorum confuetudinem, quà nonl-] |^ 
cebat Imperatori cum hofte congredi, nifi prius diis effet facrificatun] 
illic Tibicinum prateraliadefcriptioetiamexprimitur. |. 
^ | Jl Aic 
Vibicines namque, zubicines & liticines erant miniftri facrorumt | " 
biis tubis & lituis inter facri&icandum infonantes, quorum nont i 





tüm imagines videriinilla Trajani columna , fed eorum pafsim int : 
| mnibus facrificiis fieri mentionem memorant. . Hi igicurinten] ii) 
dumfacrificium peragebatur tibiis, tubis & lituis canebant Ja" [ | Nc 
dunii. Necenimíolaezzie adhibebanturin facris & facrificiis, le |n 
iifdem conjungebantur Zjyre, cithare » fifhsle , feffrorum, cymbalar MP 
tympanorumá, concentus. Imo zzbaruz quoque , éuccigarum PP Gy 
rum y «ormuum ufum nonapud Judzos tantum, fed ctiam apud dii fran 
tiles. - : a 


0 ej 


1 Hi . 





ü 





CCUDE Musica VoOCALL | 247 | 


Hinc Armiluffrium , tefte Feflo, feftum erat apud Romanos; quo 
res divinas eraat faciebant ; ac dum facrificarent, tubis canebant. Et 
Tubiluflrium , utauctor eft arre, dictum , quód eo die in atrio futorio 
cubazeluftrabantur. | Feffus : Zbiluftréa dies appellantur, in quibus a- 
ená tubas luftrabant: quibus diebus adícriptum1n Fa ftiserat, cumin. 
atrio fütorio agnà tubz luftrarentur, ab eis tubos appellant: quod ge- 
nus luftrationis ex Arcadiz Pallanteo translatum ac venilfe- dicunt, 


Ovid. 












Proxima Volcanilux efl, Tubiluflriadiunty is. 
—— Luftrantur pure,quas facit ile, tube, APA 
Er Tubicines,codem tefte;etiam ii appellantur qui publicé facra. 
faciebant, tubarum luftrandarumgratia. — . | br GMT en 
| | Tubzjinquit 72772, à tubeis, quos etiamnum ita appellant tubici- 
nes facrorum, qui tubisiníacrarum adminiítratione canebant. | Et 
LL EufeLatb. in 2. iad. inter fex tubarum fpecies, quasibi enumerat ; u- 
| nam vocat ZEc3pti4ra rotundam, quz xvóv: fit dicta, quà /Egyptios ad | 
| facra fua ufos fuiffe, ejusd; clangore homines ad rem divinam convo- 
|| caffe fcribit. —Po/x fimiliter lib. 4. c. 11. tubz. dziQósyua iegoug yir 
],.97 9uaíauc ; id eft, fonum: facrum facrificialem dicit ; quiapud /£gy- 
ptios, Argivos, Tyrrhenos & Romenosin ufu fuerit: inded; Tubici- 
nem , qui in facris tubà canebat ( quod'apud Judzxos facerdotum mu- 
mus erat) jegosuAgvyx11» ive potitis iepcv auAmryxTn» Ad e(t 'ubicinem, 
facrum & 2jzAve&rvrzy fuiffe appellatum, forfan quia tuba clangore. 
populum dimittebat.. aud ' 
Hocnomineapud Romanos tibicines plurimi fiebant, magnusque 
"| illistribuebatur honos Idibus Januariis, ut fcribit P/uzerchbus quaft. 5«.. | 
| Roman, lllo enim die petmiffum erat veftem muliebrem indutis to- 
, tam urbem circuire. Cujus moris hanc addit cauffam. Magnos nempe | 
HJ, Zibicimbus hopores Numa Rex religionis caufsà contulerat: Quibus | 
(d; cum poftea tribunis militum:confulari poteftate Rempub. admini- 
4|; ftrantibus privaréturuniverfi Ror4 Tibur feceff erunt;propterea quod 
f| ab Appio Claudio & C.P lautiocenforibus in zde Jovis , veteri infüi- 
tuto epulari prohibiti fuiffent. | ^a 


Sumdqs 





- "NM SM TS 
1248 Dr Musica Vocart | 

Cumd;jamnemo eflet, qui facrificiis przcineret, & religio urs. 
retanimos Romanorum legati juffu Patrum miffi funt Tybur di 
publicépeterent, ut darent Tyburtes operam,tibicinibus fibi quoqg, 
| modoreftituendis: Qui cum Tiburtium hortatu nihil movere 
diffimulato negotio, eos veluti ad feftas epulas invitant ; & adhibiti; 
| etiani mulieribus,per totam noctem compotatio;joci, chorezq; 

trahüntur: tum fubitó vino, cujus avidum ferm? eít genus hom. 
num ,obrutos tibicines curribus imponunt;ac Romam fopitos d. 
portant circumactis vehiculis, non enim per temulentiam & tene. 
brasanimadvertere poterant , ubi locorum effent: Nec prius ludi 
briumfensére;quàm plauftris in foro reli&is plenos crapule'& adhu: 
femifomnes lux oppreffit. "Tunc populi concurfus eó factus; impe. 
tratumq; ut Romz efle vellent, reftituto illis vefcendijure, 'E " 
autem plériq; veftibus floridis & mulieribus amicti, ob no&tuman. 
commeffationem & convivium, — Conceffum praterea ut quot 
nis folenni cantu triduum per urbem vagarentur ; & tali quidem hz 
bitu. Vide Z/viuz decad.rlib.o. 44e. lib.6.Ennead. 4. Paler. 
libz.c.r. Et Feftis Quinquatribus Minervz facris Tibicines p 
nati per urbem incedebant, & ad adem Minerva conveniebant, b 
perfonati quidem;ut illi ipfi, qui?Tybure Romam reducti fuiffentir 





Ll 












- 


dicarentur;ut fcribit P»/jZ. lib.4.c.14. nmi 
Deilloritu Ovidius lic canit: e | eae 

Cur vagus incedat tota tibicentn urbe », Z d 

Quia ftbi perfona, quid toa louga velim? — 7 vae 


Callidus ut poffit [Pecie munityod fematua ^5 


Cpmifcetá, alios, ut bunctibicina turba, 
« '— Uuftveat in longis velhibus ire ' jubet. ur 
Quod veró füpra de hymnis & cantilenis dicebamus ; ritus inflitue 
| dieafüem, adjunctis inftrumentis Muficis in actu facrificiorum;t* 
hujusmodi : Dum urerentur victimarum partes, ara impofitz,lau* 
,& Deorum hymni circa ipfam aram canebantur, Strophe quoq; ac 4P n 


EN 


Fallere, perlanis Qpnperat oretegt, k ! | 
| 


n7 ü 


! 
VIL M 





2 — M" 





EN TC OX EU "6 


4 


: ^» DE MusicA Vocarr. 249 


«Ifriflax. lib.r.de foram. tibiar. & Bizoze lib. de inftrum. Muf. annotat 
Nat. Com. lib.i. Mythol.c.i$. Nam modó huc , modo illuc interilla 
(acra faltantes volvebantur , atq; per/fropbeun motum primum hujus 
univerfi: per antiffrophez proprias fingulorum planetarum motio- 
nesfignificabant. '' | 
Poft cantiones quasdam adaras Deorum finitas , accedebat ali- 
quis facra certis verficulis claufurus.  Huncappellabantéze9»:pro- 
pterea quód poftalias cantiones & hymnos pronunciabat, tefte Gale- 
z2lib.rz.deoff.part. Quzautemrelfervate erant victimarum partes, 
hifcecoctisvefcebantur. Antiquienim Diis prius facrificantes , de- 
indead relaxationem animi fefe demittebant, feftivitatesq; illas or- 
naté & hilaritertranfigebant. 'Ethincvox ue9vev vino indulgere, 
óriuera mà Se, quód poft Deorum facrificia genio indulgerent. 4/7ez. 
lib.8. c.15. F P F 
Quodexhis quoq; patet,qua Czfaub. in lib.t. Athen. c.8. fcribit de 
tritoillo di&o:Zxava 29 aoa 9Uouev, Jus namq; hoc eftjinquit, can- 
torum atq; Poétarum;ut facrificent fine fumo, hoc eft,lauté epulétur 
nullo fuo fumptu. .9/« hic potius v ivey&c?asepulas poft facrificia, 
quàm facrificandiactum fignificat: quiarem facram,ut dictum,con- 
vivium opiparum fequebatur. .Zx«vva ea vox denotat v aJ mxvov : 
| quiadapíilium epularum fymbolum apud Poétas eftignisaut fumus, 
m uwüeiueyiaccqucr. Inillisconviviislargius folebant homines vi- 
| no& compotationibus indulgere, Diis primó per facrificiorü ritum 


|& icu fuavitatem placatis , quod & Zeegzis innuere videtur his 
veríibus: 


Qéouwyy du DS £yryeicO" iepov uA (S;67 c. 
Cithará vur[us [onetis [aerum carmen Gt tibid; " 
Ios vero libamenta Diis offerentes —— 
- Bibamus ovata inter nosloquentes, | 
Etquia divinum quidanimis imprimitvis Mufica;propterea ma- 
gnà reverentia adhibueruntconcentum Muficum ; infigni quadam. 


zd Kk gravita- 







































bó .D£z MusicA VOCALL M 
gravitate ornatum;exclufa omni ineptia & lafciviayunde Tibicinicj 
damn facris Inepte obftrepenti Szzzzonicus ; define, dicebat; beni. 
cerehic oportet, non malé canere :évQzuev Graci dicunt, quia lieu, 
animisá, n facrorum initiis fzvere jubebantur, ut autor eft ft hbenay 
lib. 8. :| 
... MemorantScriptoresyzatatizisitem vocum tibiarumd cagrip;. 
bus folitos fuiffe Gentiles Deos fuos falutare, quod hac. rgobiiyg. 
ba /i.7.fatis oftendunt: Etiàmne Dit aristinnitibus & quaffation. 


I 


bus cymbalorum (afficiuntur? ) Etiamnétympanis 2 — 


phoniis? Quidefficiunt crepitus fcabillorum ? utcum eos audieriy 
Numina, honorificé fecumexiftimentaétum, & ferventes animy 
iraram oblivionedeponant? Annunquidut parvuli pufionesabir 
eptis vagitibus crepitaculis exterrentur auditis: eadem ratione&e 
mnipotentia Numinatibiarum ftridore mulcentur; &ad numerum. 
cymbalorum mollità indignatione flaccefcunt? | 
Quid fibi voluntjinquit,excitationesille, quas cantici matutini, 
collatis ad tibiam vocibus,faciunt ? Condormifcuntenim Superi 
meareutad vigilias debeant? Quid dormiaones ifte, quibusbenti 
valeant; aufpicabilifalutatione mandatis? Somnienim quietefil 
vuntur;occupariq; ut hoc poffint,lenes audienda (untnaeniaz.. 


In De/o quoq; /z/u/anullum abfq; Mufico concentu peragebui 
facrum; | Prodibantautem puerorum chori; tibits ac cicharà pra 
nentibus, é quibus felectiffimtquiq;faltabamt. Eorunrautemant. 
lenz;ab ufu faltationis,dicebanturtzzeey4pavm.  (Lacianus inlib.i 
faltatione:)  Jamidem,quod diximus deufu Mufices facro, fingil 
tim ex quorundam Deorum Dearumqj facrificiis perfpiciemus, 


A atal.Com:lib.2.eap.1.Mythol.annotat;] 0 vt s facrificiisinfr 
mentorum Muf(icorum concentum fuiffe adhibitum , quippe qui^ 
mulatis facrificiis adhuc parvus per cymbalorum tympanorüq; | 

| pitum paternz crudelitati à Corybantibus dicatur fuiffe furreptus. 
——. Yipfumin Szzzri facris , que ab ipfo Saturnaliadicebantur, 


1 
| 


DE Musrcà VocALI. 25i 
ACIE rina REN OD 





(ervatum;ubi circa ftatuam zneà Saturmi(qua manus fupinas in terrà 

inclinátes exporrigebat,quibus deinde humana hoftiaimpofitajignis 

vapore & calore torrebatur)incinentium tibiis & tympana pulfanti- 
"um modulis opplebantur omnia;ne qua vox ej ulantis exsudiri poff et. 

Idem fcribit Szuckius lib.de facris facrificiisque;ifto nimirü Muficorü 

inftrumentorum fonitu atq; ftrepitu impedire voluiffe facrificantes, 
| nevel hoftiarum,qux immolabantur ,vel eciam hominum : ab lis qui] 
|! facrisintererantjvoces lugubres ,triftes & ominofz, quibusirrita fie- 
ri poffentfacrificiajexaudirentur. Hujusrei (pergit) clarum mani- 
. feltumd; exemplum & teftimonium habemus in humanis illis facri- 
. ficiis(quales Saturno immolabantur)qua omnis humanitatis exper- 
; tiaimmanitatum contra pleniffima fuerunt: in quibus tympanorü, 
, cymbalorum, aliorumq; inftrumentorum graviflimi foni pulfaban- 
. turjnelamentabiles miferi funeftiq; illorum , qui igni cremabantur, 
 fletus,ejulatus, clamores atq; vociferationes liberorum, praefertim à 
, parentibus exaudirentur ; quibusilliad cemmiferationem commo- 
, Verentur. 
i Cumblibarent &litarent AP orriiNi,fubmifsécanebant & cum 
, ordine,ut tradit A4Pbez.lib.14. Et meritó hujus facris & ludis Mufica 
adhibita,quzipfiusdiciturinventum. — Unde &cicadzipfi fuerunt 
 €onfecrata,canorum omninó animalisgenus. Jc.Cosz. lib.4. c. 1o. 
"Queloco& perfonum Lyrz Apollinez moenia Trojana extructa ex 9- 
| vtdto memorat , qui ita canit: | 
' Ilion afpictes ,ftrmatad, turribus altis 

| CMenia c "tpollinea fIructa canore Lyre. 
Imó hoc ipfo Apolline Magiftro Caftores Muficam didiciffe fe- 
| runt : multasq; reportaífe coronas ex certaminibus cum imperitis 
, cantoribus,ut notat Cz/awb.in Athen.lib.15.c.8.ad illum Simonidis : 
T Quas o. &muy&caa: &c. 
Phebus docuit Tyndaridas canendi artegas : 


Y Quam Cicada modorum ne[cia coromarumt coroma s, 
! Troc funtimali Pozte aut Cantores, 


mtclsoco o 2TFoESPMuMMdiipplen 0. cH a. RN 


, Kk 2 Plato 
Do —  ———n— 

































2152 Dr Musica VOCALL — —— 


Platon Ioneautor eft, 7jzzicbum Chalcidenfem hymnüin 4j, 
"ei quem omnes cantant, compofuiffe, gvrey u£AGv xa Ducoy, omri. 
um fermé cantilenarum pulcherrimum, verüm Apollinis & Mufa 
inftin&u, utqui anteanullum poéma digrium memorià compofic. 
rat. Probatq;hoc evidentiffimo zxuzeío & argumentoy Zl ids. 
qa, dex qul XA dl vts Uta ar otia 0e YO eua av 0 2 O cla ng) GeGy, prada, 
hzc poémata;divina Deorumq; potiusquàm humarta hominum 
efleopera.. Hocipfum Deum. (Apollinem) oftendere voluiffe,c 
ipfo,quia i£enivuósc id 8 QauAcm vg TOTE q) Xie oy LEA fini dein. 
duítria perineptiffimum poétam ;.pulcherrirnam cecinerit melo. 
am... "^ 

In cujus rei fidem pulcherrima quedam praemittit, que hoclo 
annotare precium duximus... SecratesadIonem haec verba facit, [i 
alt,bezé, 0 J0,de Homero loquaris, avs tibi non praffat, fed Sea dévame, di 
navis quedam temet ,ficut in lapide, quem Magnetem Furipides nonim 
vit nonnulli Heraclii votaut.. Qui lapis mom folum ferreossaunnlos trit 

fed vim etiam annulis ipfis infunditqua hoc idem efficere poffint ,acyperino | 
ut lapisyalios auuntos trabere.. undelongaplerumq; concátenatiofe-] 
ri&annuloruminvicem pendet, & omnibus his ex illolapidevisat 
trahitur. Itaipfa Mufa Poétas & Muficosdivinoiníftinctu condu 
poétz concitialios furorecorripiunt.. Omnesitaq; epici poetzbe 
ni, nonarte; fed divinoafflatu capti , omnia ifta préclara:.poémataj| 
melici boni fimiliter dicunt: — dc zeégcixoguBavrivskc ux ép Q origins 
dex Svraa- &c. Id eft: Ut corybantes nom [and mente falta , ita sneliai pi 
egregiinon [ana mente hos cantus efftuaunt »: fed ubi im lar moniayg rhnh 
mur infuraunt, C» vapti bacchantur, quemadmodum bacchantes femm, 
mente non [and nel & lac ex fluminibus bauriunt [and autem nente lun. 
re nequeunt ,idá, tum effecit melicorum anims, quod ipff marrant. dm 
enim nobts Povte, quod à fontibus quibus melfcaturity baurientes, G4 | 
farum viridarüs collibusq, decerpentes carmisma ad nos afferam, quema 
dum inel ex floribus apes, c" inflar apium volare fe dicunt: 

Dersetrius Byzantiuslib.3. tibiam & citharam & fidium cantu? 








Dr MusicA VoCcALI 253 


mni canebantur cur tibiis : cujus etiam fignum in Deloidem appro- 
babat.- PS DU, MES CNET S TREE CEN | 
Fama quoq; eft, 0/yzaptrm ex tibicinibus Phrygiis tibiale carmen. 
P Apollinis laudé condidiífejidq; Polycephalum eft dictum, Ethunc 
fuiffe primi olympi Marfyx difcipuli, qui cantus in Deorum laudem 
panxitftirpem.. — Nam cumà Marfja, qui eumin deliciis habebat, 
canere didiciffettibia, carmina harmonica; quibus hoc temporein. 
Deorum feftis Gréci utuntur, invexitin Grzciam , ut refert: Putar- 
chas... Quemadmodum quoq; in honorem Apollinis Pyz5ici infti- 
tuebantur /z4/,qduibus Pythici tibiarum modi falientibus quinquer- 
tionibus przcinebantur;quod facrum id carmen Apollinieffet;quia. 
| primus olyripicas palmas tuliffet. - Scaliger lib.y. Poét.c.23. Mos,in- 
quit, fuit; ut pulchrior ex omnibus hymnis, qui offerreriturin hono- 
remApolliniscaneretur. — | Mis ! 
. . Pofteavere cantus ad citharam eft inftitutus atq; auledóruni ac |: 
tibicinum certamina ..' i» rni aT 
.  Inhorumcelebritate, matronas fpectate pudicitiz in propatulo 
| epulari, omnid; ceremoniarum genere feftum diem agere produnt, 
pueros, manibus amplexos pfallere, & hymnos Apo/zi canere; ficut 
| Diane vitaines.: caAlexaud.ab Alex. lib.s.genial.dicer. c.26.- 
(00 Qualesq; Apoliizares idliZuzi fuerint; & Pratoris verba docent: La- 
, dis publicis quod fiie curriculo C corporis certamine frat , popularem latici- 
Am cantu C fídibus Cy tibiis moderante ,ead, cum. dvvimo bonore jnnquut. 
. Scalicer lib.x.Poét.c.30.& Alex.ab Alex.lib.6.c.19... Celebrabanturau- 
tem hec Dy;bia Vere ineunte.-  Po/jdorui lib.z.c.14. In Romanorum. , 
inquit; ludorum pompa addebantur quoq; ordine tibicines utres & 
ribiolas inflantes,citharosdiq; lyras feptichordas,: ebürneas, & qua 
barbità nuncupatà funt;habentes.: Przibant choris viri finguli falta- 
tonis &tripudiimodum pramonftrantes, bellicos motus procelev- 
maticis & rhythmisimitan tes." Atq; huncdemum ordinem tibici- 
ries alii & cithareedi vario fequebantur coricentu;- 
" 147 77 NE LE Li rtp etai ds 





Kk; aGbeerü 
BS PSI 0n DM la 















254 DE Musica VocaALI. 
Theogtis quoq; teftatur /z Hecatombats Apollinifacris frequentem. 


*- 








fuiffe Mufices ufum,cum ita canit: 
Heóc &areoyouévg xAevuc mtumum. Exam ae 
TegarópevoixuO don «g) e v2 Sam , 

Majdvoy Te yogoicia aao Te 09v ai Gwpuóv. — Ideff: 
Fere adveniente inclytas offerant hecatombas 
Oblect antes cithara ei Amabili comvivuto 
Paanumd,choris ,bymnisá, tuam circa arant s. : 
Ex Platonis vexbis,qua modó citavimus,;percipimus Org/4 vel pj; 
zyffalacrain BA C CH 1 honoreminftituta, cum harmonia mulig,, 
rhythmis & faltationibus fui(fecelebrata, qua & Z/ererica dicebas. 
tur. Ovid.6. Metamor. , à 
qocfefonat Rhodopetinnitibus eris acuti. 
Ditbyrambus exat hymnusin honorem Zacbi, de quo alibi muli. 

diximus. | 
Euripides quoq; in Baccho teftis eft, Orgia fefta Baccho facrafáli- 
tionead muficam celebrari fuiffefolita. Qua qualia fuerint; exis 
| etiam quz Cruquinus adilla Horat.lib.1.Carm.Odag.annotat: ^ 
P jJeva tene cupa Berecynthio 

Corzu tympana. 

Alludit Poétaad facra Ba/farica vel Baccbanalia , & polliceturiis faci 
feinvito Deo nunquaminterfuturum,; hoceft,non bibitur, plusqi 
fatis effet,nifiin exrmocia forté cogatur ad equales calices: p 


- 





/ 


abblanditur,ut fe interpotandumáà furore tutum praítet, — Idem 
nim eftac fidicat: Noli meaflflare ebrietatis furore, ut tympano i 
crorum tuorum & cornuaudito , ad amentiam adiguntur Bacchzà 
myftz tuifanatici & Entheiredduntur. — Unde Zwerer. liba. 
Et Phrygio flimulat numero cava tibia mentes. 

cIfrcudes quoq Baccho & Libero Patri cantu & choreis Tudos € 
lebrabant, finguli pro xtatis ratione, quos-primus cAe/ampus MU 
theonis filius ad Grecos detuli(fe dicitur ex ZEejp£o , ubi foemina [t 
tuas per pagos prxeunte tibia circumferebant;Bacchum canentes. 


| Api 




























Dz MusicA VOCcATLr. 255 | 
—— Apud Gracos deindealternisannis acta funt magno cum clamo- [: 
re,cymbalorum ftrepitu,tympanorumq|; crepitu. Polyd.lib.3.c.17. 
Epilenza vocabantur item facrifigla & certamen & cantilenz, qua |. 
fiebant visdemie tempore. Nam cantando certabant inter calcan- 
das uvas, qui citius plus muti exprimeret, & Bacchi laudes canebant 
intercalcandum. Perfuafumitag; fuitantiquisyiratos Deos Deas; 
harmonicis modilaminibus placari; & ad beneficia conferendà infti- | 
gari poffe, quod vel hinceftperfpicuum. | Perf namque cüm bello 
Graciam premerent, Dian Caryatidis faeraà virginibus fieri folita, 
funtintermiffa. Quocirca agreftium aliquot infanum officii ergó 
(efe intulerunt; & peculiaribuscantiunculis D/az4 laudes cecinére.. 
Quos cantuscum valde probari vel religio juffiffet , vel numerorum. 
lepos perfuafiffet;ex cafu mos,deinde etiam lex facta eft Bucolicocar- 
mink. . ^ | LA itd 

Nonnulli 0ref/em ajunt é Tauris Diz£« fignum deferentem, oracu- 
lo monitum, elui debere feptem fluviorü de uno fonte erumpentium 
| aquà;- Inventis inItaliaamnibus propé Rhegium inde in Siciliam; 
profectum, in pago quem Tyndariden vocat S/rabo, Dex fignum fta- 
tuiffe, & Numinis laudes; unà cum agreftibus, àquibus receptus fue- |: 
rat,nonfinecantuinítituiffe. Alii hancafferunt narrationem: 5jraz 
cufit orta editione, mutuis utrinq; cladibusexercitam occidionem., 
| abiis qui reliqui bello fuiffent, Dza2«placandze confilium initum , ad [: 
'quam civitatis calamitatenitànquam autoremyreferebant. ltaq;a-| 
| greftium frequentia Dex templum doriisauctum,Numiniq; &his & 
cantionibtis pacato;initium factum anniverfariz feftivitatis: ac pro- 
; pterea Dianam Lyam cognominatam , contrario fane ufu atq; accepi- | 
mus n05; Luej; namq; morbum dicimus, cujusvi corpora folvantur. 
rn Deam Lyam vel Lu«m nuncuparunt , propterea quod inteftinam. 

. difcordiamfuftuliffet. Hacannotat Saeiger lib.r.Poét.c.4.: 
|] , Circatemplum Delphicutii primüminftituit Choros & Latoza |. 
|] Dt4neortum carminibuscelebravit,natione Del phüs,ortu Apollinis]: 
I filius,& jüxtá ovi, lib.i. Metamorph. 
ener DEM m rs ee i 
MCI PP RPTES bcn | pe | Carmine 






A 
/ 


256 DE MusICA VOCALI. 













... Carmine vocali clarus, citharád, Philamsmon, nt (cripfit Plagarg),, 
lib. de Muf. ; s 
VEXERI quoq; offerebant harmonicos cantus, qui curas amato. 

rias leniebant,quale melus primus excogitaffe dicitur 4/czo, ut aliby 
didum. Sic& Pari, Priamifrater,hymnum in Veneré fcripfitquem 
| Ceffoz veteres vocarunt, in quo Venerislaudes complectitur, camqic 
Palladi ac Junoni prafert. vidas. Dex: e 


Cumd; PALLADI (cuitibiarum ufum ,& Muficesinventionem, 
quidam adjudicarunt, referente Natali Com. lib. 4. c.5.) Lacones. 
dem ftatuamq; ponere decreviffent, Gitiadas Lacedemoniusfolusd. 
gnus inventus eít, qui & (tatuam poneret; & hymnum componge 
quem in eius Dez celebritate canerent. | B 


- 


crieg autem Metbyminaus omnibus mortalibus prior Ortbiaar, 
mina in Pz//adez; decantavit. Naf. Cozz. d. ]. E] 
Sic & Zhefmophoria in honorem CERERIs agebantur facra, ut& 
Ambarvaliaà ingulis agricolis celebrabantur,Cererisq; laudes canta 
do cum tripudiis:idd; ineunte Vere: Jar. Com: lib.5.c.14. a 
Cybeles quoque Sacerdotes cum tinnitu cymbalorum &fonit 
Tympanorum facra facere folebant, ut e(t apud 5774207. lib. 10. — 
Unde & Tympanumilli tribuerunt;quia in ejus pulfabatur fans 
quz à caftratis Sacerdotibus illa mater Deorum A/ea vcl Géele cole 
tur,cum magno tibiarum cornicumd; ftrepitu, | 
Tympanaquam mulcentytinnitusd, avis ACHT, 
Nat.Comes lb.9,c. 5. — — | 
Ovidius lib. 1. de Pontó: 
vánte Dettn matrem coruy tibicen adunco 
Curs canit, exigue quis fHipis era neget? 
Illz etiam tibiz. dicebantur Bereczthbie;que matris Deorum facris 
hibebantur,ad quarum cantus à convivantibusfaltabatur ; utT 
pana nos buxusq; vocant Berecynthia matris. 
Memoria quoq; prodiderunt, in facris HERCurIS ad magnat 


arant 


t3 


t loce qii mmy o e Prrvav5E— 


Dr MusicA VocALTI. 2157 


scr —ÓMM i RE EC E 
ramos facrorum miniftros cum cantu pfallere confueviffe, Z/ex. 
Lab lese. lib..genialdier.c.i6. — a i 
Infuper apud Romanos Martio menfe 4palzorum feffa & facri di- 
es cenis fumptuofis & commeffationibus cum cantu & fymphonia., 
opipare & hilariter celebrabantur, quibus Salti facerdotes cum tripu- 
| diisad tibiam, folennid; faltatuancilia ferentes, ornatid; prodibant, 
| ipfi; gladiolisilla percutientes, cum greíIu & gradu compofito, pul- 
(u pedum ad fonum vocis modulato per capitolium & forum perque 
! urbem incedcbant, | 
Eodem modo Boz« De« facra peragebantur nocte à folis mulieri- 
' busjinter magnum concentum, Quemadmodum & Zacozes per tri- 
* umdierum fpacium Zyacrz£bra)hoc eft Hyacinthi facrificid hoc modo 
celebrant. Puericitharamin fagulis fuccincti pul(ant; ad tibiamq; 
; canentes,omnes chordasin rhythmo az494/fe plectro percurrentes, 
acuto Deum percinunt tono. 
| Aliiinequis ornatis theatrum percurrunt;multiq; adolefícentum 
; chori, quipoéma aliquod vernaculum canunt, ingrediuntur, inter | 
quos falvatores immifíti deliram motionem ad tibiam cantum; ef- 
. fingunt, | | 
| Celebrabantur porró apud Romanos rz. Cal. Maji;qui dies 2444/5 
, fuiturbis Rome, ferie Pari;adicz, nunc Romazasappellant, ex- 
; trudto dicatoq; Fortunz urbis templo ab optimo & feftiviffimo usa 
ixemio Hadriam., — Eumfcilicetdiem cum folenni celebritate quotà- 
nisfe(tum agebant non folüm Romani cives , fed etiam quotquot ex- 
ternihominestunc Romz funt. — zm :£zaxs« OQ &yevem &c. audiebatur 
per univer[am civitatem [Irepitus tibiarum,cymbalorum fanusyac tympano- 
Yum fremitus cum multorum qui cantabaut,vocibus. — Omnes per evvita- 
Lem in bonorem Dea Ga?Mii ua ad tympana erepitantia , cymbalavé Jattant. 
, Inde Gallis eft Bal & Ballet. Athen. lib. 14. | 
f Hinc fatis conftare puto, quàm celebris olim fuerit in facrifi- 
ciisq; feftisq; diebuscz/izes wfusy quat inftituto 
| —  huicnoftro fufficiant, | 











| JE ERES j L1 Car, 


ed - —————— 








TEN 

Dr MusicA VocALr " 

CAPurT XVII. | 23 

De Ufa Mufices cuu magia um ,im epularibue 
Q" convivialibus bilaritatibus, 












*- 










$5 ELPOMENEN, Jovi fiam & Solis vocemindi. 
I; logode furore Poético nücupavit P/«o, quód totius mun. 
: difittemperatio & concentus, & quicquid vitali regn; 
t. 2:5 [piritu; dulcifono Mufices flectatur. & capiatur modi. 
mine.  lndeolim etiam ecozvrviorum Íolennitatibus adhibitafy 
Mufici concentusfuavitas. Cujusrei teftem habemus J/24c, Caf. 
bonum lib.4.animadverfin Athen.cap.13. C 4psd veteresinquitjos 
c05 C" Romanos, conviviorum Pec ratio fuity ut po[Iquam corpora dap 
fatiaffeut yoculos auvesq, varid obleckarent. — Ideó fipttis epulis, acroamtu 
tibicines c faltatriees C qui dicebantur Bacchiartifices-Zz cepatim 
 dptroducebant. ! E. 
EtZarrodevitapopuli Romani. 77veonvivirs,ait, pueri modif 
cantarent, (Gi a[sd voce Gr cum Tibicine) carmina antiqua, in quibuln 
des erant majorum. s. 
| Hanccon(üuetudinem 5yracídes 31.cap. Carbunculi atq; Smargd 
duarum pretiofiffimarum gemmarum,fimilitudine commendaititi 
'amplificat; Muficamq; in'conviviis omninó vultadhiberi , ceu 
mumillorumdecus & ornamentum. — Verbaejus hzc funt? Gn 
tus CMitficorum im fympofto est quaft infiene cavbunculi in ornatu it 
aurto, — Et modulattocamtorum adhibita ad [mae vinum, eii tapquin ) 
illum [maragdi im apparatu aureo pofitum ». ^ 
Hocquoq; ex Homeri multis locis conftat, ut 0Z//'z. ubi 
| unà cum Eumzao fubulcoad zdesfaas appropinquaffet,(ic canit: 
is ——. ep 0e o dosac Av" i9 &c. "^ Y 
| Gireumvenit Autem[onitus cithara concaua. " i 
In ipfis cepit canere Prsemius. 
Quzaudiensulyffesinquie: ( 
savais d 01 vro Go do rin Qai lera] — vdpec: &c- 


—- 

















































- Dg MusicA VocaALI. 259 


Ceenofco autem qued multiin ipfa COPUVUIA f aciumt 

Viri, quoniam nidor quidam ajcendit itbara verd 

Sonat,quam comrvie Dit fecere Amicam. ig 

Et epud enndem Poetam exftant de Mufica epulari, &, quz illius qua- | 

fiindividua comes,faltationeteftimonia. Hinc Odyff- a. 
uoAm1T &ex scm. (ni go ava D iua(g dauroc:) | 

Et odyff. Q. ! " 

- uA ng) Qiguryyi vi 99 ava D tpuaos Days. 

Hic modó uoA» x2) óynsov, cantum & faltationem, , & iterum. 
Mom ng) Déguiyye; cantum & citharam;eleganter fané, vocat 4va94- 
ttams da4Ti5 id eft , donaria conviviis dicata, five ut Hefych, interpreta- 
tüuryxozuuaTz;» ornamenta conviviorum. 

Euflatb. OdyfL. 4, Manifeftum eft;inquit,hac non cujusvis atque 
vulgaris, fed magnifici, fumptuofid; convivii effe anathemata, id eft, 
gelu xeu Mas lacra quzdam donaria, Eandem ob cauffam £d» 
Po£tA Qéeury yo que przcipuum fuit organum muficum, 0Z/. e. Dc- 
05 dicit feciffe 2a iraden, epularumíociam, Et 045//-0. 

30» uiv &c. 
Jam quidem convivio explevimus animum equali 
Cirbara , que convivio conaruens e$t Lauto. 

Hic citharam ewoegróaji 9aAdy, id eft, epulo fplendido aptam & 

accommodatamappellat. Et Zorazim« lib.i. Carm.Od.32, 
Odecus Phebi , C dapibus Juprenei 
Grat4 teffude. 

Et /b. 5,04. rr. teftudo vel Lyradicitur 
Drvitumtemplis c amica menfis. 


,,  Dupligsautem apud Homerum UMnfice Cr melodie fft mentio, pas, 
dedii: Qworn,qux voce conftat: 4/rera , 7 &» voie 6e3«voic qua inftrumen- 
tis conftituitur muficis. Plerumq; autem in conviviis vox five vo- 


calis muficaquam aziónv, uaAr ov Mateósor ay Xg) rocas fzpéappellat;orga- 
nis muficis conjungitur, 




















2160 Dr Musica VocaALi. 


Idem Poéta memorat procos ( porcos pené fcripferam) ceu honj ni. 
nes voluptuarios ad vefperam ufq; hujufmodi cantiunculis atq; f 


catiunculis indulfiffe;04y/e.. ^ o0 cendi: 
Hi autem (proci) faltu c cantu i 
Delecfabantur.jam entm & egreffuns erat meridianus das, 
Etodyf.. a. à eic Opy ne UT 2 


Hi verà ad tripudia cj dulcemcantum » 

Conver[iobleit abant tr, exfbectabat autem ve peram «ds 
IAYe 2 : 

Dum autem bi obleclabantur, vicer vefper venit. 

Catifattb, lib.4.animadv. c.28. in Athen. no tat: Homerum n 
unum aliquod in poématis fuis defcripfiffe convivium:fed varia ae 
verfa, quemadmodum diverfa funt hominumingenia & differen | 
mores. Hinceft,quodacroamata parciüs z//b/ introducit ince 
tiones, tanquam avajuame avc; non ut toti in iis fint conviva: 
| inter praecipuas & fuümmas convivantium voluptates inducit cà 
| res &alios rerum muficarumperitos. Hujusgeneris convivio 
| exemplaeffeaitinillis, quzapud nequiílimos procos & delicat 
| mos Phaacesagitantur; temperatorum iniis que apud Neftoreim 
Menelaum... 

Omninói igitur CMu[ica comvirvits esi 4dhibenda, quippe que d eic die 
| yes xg) cvr&aiac;ad vitz degende confuetudineminventa eft;q 
maximam hominesexhilarandivimhábet. | Item eic avez. vow se 
Jue zróvev Aor c ila qe ias, ut que quafi medicina fit data hominibusad 
| creationem, peractislaboribus... r 

Tefte enim Cte Gegsüic 30io» elei, jucundiffimum bominibl 
canere». 
|] e Pratereain conviviis maximé ii requiritur bilaritas honefta atq; ft 
| derata; ad quam efficiendam, nibil videtur Muficá effe aptius effica 
usd; Quzlaticixinepulis appriméneceffariz »parens eftatq; pz! 
creatrix : niceroris contra atq; triftitie; quz conviviorum abes atq! 
macula,expultrix. Etadextinguendos irarum furores,qui non 

SUSP GF b eSECRRIBIQAG: 155, LIELUAREOZY inte 


: v 














M ———Á—— 
- Dr MusicA VOocALI. 261 


inter convivas oriuntur; prafentiffimum eft remedium. rieg,eagsuérn 
jS m evyvéaes mie aeaóm(a Kg) ace £A S Ege cum triftinam;aü fteri- 
tatemd; tollatjmanfuetudinem leticiatnq; liberalem parit. Meritó 
igitur ceu optima GCpeec xg) àxe uias contumelia atque immodeftiz 
medelaadhibetur. Quodnamq; & rezperazita 1n. convivus Mufica 
confulere veré dicatur, ex adagio illoapparet, quo CMufucus apparatus. 
dicitur, pro mediocri & frugali, ut recitat Dama[cius Syrus in hiftoria, | 
quam de Philofophis fcripfit: viv óbait,meoQoi: &c. Vicdu fortitus e31 mo- 
deratumQ frugalem, neg, ob egeftatem prapareum neg, propter opes aiffla- | 
entem, fed medium atq, Muficum spro fortunis verà temperatum adinfhar 
Deriorum modorum. ——— ino .— vewic oS ; 
Unde antiquorü moribus & legibus fuit conftitutü,tefte A47/ez. lib. 
14,ut Deorü immortaliu Hymni Sen yoce ab omnibus in cóviviis | 
canerétur, 67rwc xg) dia. v8 Ta Tnpr va4 q0 &aÀOV 4d) gu eovixoy nia, ütqs fe fe 
mutuó 44 femperantiam boneff atem, colendà atq; tuendam adhorta- | 
rentur. Nameum cantilena fint comcimma, ff Deorum [fermo accefferit , boc 
pacto fingulorum morcs o*aves redduntur atq, compofiti.. Yd probat Phifo- | 
chori tetimonio , qui affirmat, veteres non femper folitos füi(fe2/9v- 
ea uSáv, ditbyrambos canere , fed Diozyfium quidem libantes canebant | 
anter vina & ebrietatem, //7po//izez autem adhibito ordine; quiete & : 
tranquillitate. Hinccolligit Achen. — IZzfrcap antiquitus non levis , 
vulgaris papularisá, tantum voluptatis cau[sa iu comvivia fuiffe introducta. 
|... Zfreadas quoq; Muficz ftudiofiffimos, hymnos atq; panas irr. 
| Deorumatq; Herouni fuorum hortoreni canere confueviffe accepi- | . 
mus, Illorum enim puerià teneris annis fecundumilegem hymnos | 
atq; pzarias canere affuefcüt;quibus finguli juxta patria inftitüta He-- 
roasindigenas atq; Deos decantare atq; celebrare foliti fuerunt;apud 
eundem Arhez. lib.44. 
| OrmapudXenoph.lib.4. | Expedit. ad milites, wc ut religioff cl 
fortes, e temperantes viri,cenam [umite, Dis libate, pana precinite y f | 
mul id quodtper at uim eb, cura vobis effo , ut recitat SrucKius lib. 3. anti- 
quit. COlVIV. Cap.20.. 
DITIMUuadscaiediécnat hnic attic ee di e misit 
SOPFQUR? 7. Ll; Canta- 














]262 Dr MusicA VocALIL. 


| Cantabantur etiam ab antiquis vel Bllfophica vel afro 
] eantilene n conviviis: cujusmodi efta apud Pirgutam cantus Jope ^ 
| cemvivio Didonis, apud quem r. ZEzeid, 
citbard crinitusYopas * 
Perfonat Aur tA docuit qua maximus «Atlas , d 
Hiccanit errantem Lunam, Selisá i labores , | 
linde bominum genus (f pecudes unde imber ci i igmi, 
Cdrifurum pluviasd, Hyades, geminoss, Triones, 
Quid tantün Oceano properent fe tingere foles — 
Hyberniyvelque tardis mora noctibus obflet. 
Preterea clarorum etiam beminum virtutes ,resd; preclaré e 
inconviviis carminibus & cantionibus celebrarunt, quibus nimi 
| feinvicemad illorum imitationem inftigarent & i incitarent. | 
| ex pluribusitem locis oer conftat;ut Odyf.U. auro ime min Qr 
t dapibus depul[a fames , vimos, vefettà | - 
| CMufa a jubet canere bincilluffria facta virorum». 
Et Penelope apud Homerum Odyff. a. talia ad Pbemium x egixAyran 
tumcantorem verbafacit : Que ma 95a: (fr. 
Phemie, multa f[anà Alia martalium obleclamenta novifti, 
Geffa bominumá, Deorumá, qua celebramt cAPtOYCS , 
Horum unum ipfts cane aff dens, 

Et Cicerein Bruto: Carminain epulis effe cantataà fingulis 
| vivis ad tibicinesde clarorum hominum laudibus, eft! n origi | 
| Ad eundé ritü alludit & 77eegzis hifce verfibus: «9)es aov iuAMowon 
| Et te cum tibits fonorist juvenes viri deceuter 

amabiles pulchro & canorà canent. 
Refpicit ad veterum morem , quocarminain conviviis & put 
|folemnibusd; congreffibus & certaminibus recitabantur:& tibiis, 
ra;aliisq; inftrumentis utebantur. Item,, cum prgcones Ag - 
mnonis ad tentoriü 4cb//s adventaffent , illum citharà canentel 
luftrium virorum praclaré res geftasinvenerunt,ut eft ///.g./li4d 
tueuadóyav Ó' &7h vi xJuoíag : &c. ubi Latina verfio fic habet: 


CAMyrmidonumd, adeunt juxta tentortía naves JA 


Nerio a5] T SU APLRR ERNNNPENAU OIM RRENE RRDAEN EA 























Dr MusicA VocALI!. 261 | 


CAMulcentem citbará bunc mentem inoenére fonor4, 
Pulchrá,ex argento, cui clara manubria (CP llems 
Ceperat à fpoltis urbs diruta ut Eetionis 
Hac Anivitium vautlcezis cantabat fact A virorum.s. 
Canebantur quoq; aliquando cavtileze ad mundi mir abilit atem.» 
pertinentes, & ádinfinitam divinz mentis,fummid; opificis fapientiá, 
autaftrorum cognitionem: cujufmodi funt que canuntur apud Zpo/- 
lomiumlib.y Argon. Éttantaquidemillorum cantorumfuit modc- | 
Ria & temperantiayut req; interconvivia procorü Penelopes turpia. 
& lafciva canerentur: quamvis effent juvenes ad omnem libidinem. 
omnemque intemperantiam maximé propenfi: fed canebatur apud 
hos reditus Grecorum in patriam laboriofus fané ac perdifficilis. 
Harüm veró cantilenarum & cantorum & poétarum pref/des Mae 
putabantur,quarum dux creditus 4pe/lojutide Mafagetes dictussut fcri- 
bit Naf.Com.lib.7.c.1... Quid quod Diis epulantibus canere Apolli- | 
nem & Mufas ferunt;utannotat Marer. lib.6. var. lect, c.16. quod 4e- | 
merus etiaminnuerevideturlliad. a.  zó £4 Supoc £deUevo : &c. | 
Neg, amplius animus indieuit convivio equali 
Neg, Lyra peypulchr, quam tenebat. Apolloy 
CMufisd., que canebant invicem excipientes fe vore pulchr4. 
Porró apud Zomazes quoqs;(quos Atbenens lib.14.uscopeavéic vocat) | 
ufitatà fuiflein epulis Muficam,ex multis literarum monumentis , & 
quidemabufum illius Iuxuriofum Cicero quibusdá in locis perftringic. [ 
Orat.pro Calto, Accufatores quidem libidines,amores;adulteria;Bajis 
acta convivia; comeffationes, cantus; fymphonias, zr. c. Curriturad | 
prztoriü, quo iftum e convivioillo przclaro reduxerant paullo anté | 
 mulierescumcantu &fymphoria.. — | 
Lrviu teftatur poft victoria A fiaticà demü convivalia ludorü oble-: 
&améta,ut pfaltrias & fambuciftriasin epulis fuiffe adhibitas, Derz, ;. 
Fafer. Max, 1b.z. Majores natu,inquit;in conviviis adtibiase grégia fu- 
asc: retine PLANE fa MERERI. ad caimitanda ju- | 
que RES : 9 m Quinti Tib.r.c.17. Sed veterum quo- 
A omenorum epulis fides ac tibias adhibere moris fuit. 


























AC D£ MusiCcA VOCALI. 





lliàs autem £ibizs ; quarum ufus 1 in conviviis erat,comrvialen 
xerunt;erantd; pu(ille & xquales, ad (igni&candum equali atem qp. 
vivarkm, | Iccircórotunda olim menfa, nequem fibi przlatum quis. 
piam conquereretur: Et Cere; ideó non folüm fficifera , ied etiam f 
giferaappellata,cui ob eam rem agerent Jzzj«Qpia, ut eadem fit T 
rum & jultiuzinventrix. Li 

Has item epulonmum tibias appellabant, propterea quód vinum 
fetanimaconviviorum. — Spar;4zi ctiam excellentium virorum 
des & ignavorum foeda fce/era in epulis ad lyram cantare folebant : 
ferente Alex. ab Alex. lib.5. c. 21. 

DeLacedz monitis (cribit PAZ/ochborus, quod cüm Meffeniosd Vidi 
fent, Tyrtei poématis inflammati confuecudinem eam obfervar "uh 
ut fi cenas effent facturi Drei po?mata canerent, referente Aras 
lib. 24. c.1?. 

Huc referre lubet, quod de Z/exanzre M. fcribi tur,qui refedo 
Gedrofia exercitujincefsit commejJabundus aiebus [eptem per Carmgi 
am. [nter alia circum(onabant omnia loca fiftulis , tibiis, carmit 
bus,cantilenis. Ipfe Alexander chororum ludos fpectavit,. amafíus 

ejus Bagoan choragus palmam obtinuit, exornatus Rex mediotlt 
E tranfiit, & ad latus eius confedit;imó propter Macedonum apr 
(um,complexus & disfuaviatus eft. P/ztarcbiz in Alex. 

Ejuímodiautem laudatoria carnina apud Grzcosin af 
ideft, exui funebribus: olim in primis fuerunt ufitata: unde prot 
um illud promanavit de homine illaudato: Ovx £araue eint cv 
[ eismvo, id e(t, Non pofits laudari ne ip parentalibus quidem. Anh 
enim zz65 erat, prertim Af£icis, in coenis funeralibus, quas Grac 
pídevazva, vocant , encomiis, epicediis & epitaphiis laudare vita dt 
&umyetiamíi parum meruiffet in vita, 

Obfervandum porró, ut fcribit Stuckizs lib. 3. convi. anti 
c.20. antiquitus cum cantores, auloedos, cithareedos, tibicinesift r 
mulieres (ambuciftrias, pfaltri as, cithariftrias , aliosq;. Mufices perit 
fuiffeadhibitos, qui convivas cantilenis muficisq; inftrumentisol 


crc 








Dr MusicA VocALI. 26; 

















ctarent: tum ipfos convivas partim voce, partim fidibus canere con- 
fueviffe. Nammorereceptum fuit,ut omnes communi voce pzana 
(ive hymnum aliquem 2 Bacchi a/ioramá, Deorum lonorem canerét, id; 
cümab initio, tüm in fine coenz, quando libabant: & deindeunus- 
quisq; accepto myrti;aut lauri ramo propriam cationem canere, atq; et- 
jam Lyram,quz circumferebatur;pulfare cogebatur. — De illa con- 
fuetudineidem fcribit P/uzarcbus lib.1.evuzoc- queft.r.ut mox dicetur. 
unde 7/emi/fecles , cum renuiffet pulfare fides, habitus eft indoctior, 
ut refert Cicero & Fabius lib.x. inftit. orator. Quem tamen conful- 
tó à cithara abftinuiffe, quód eam amplitudini fuz nequaquam con- 
venire arbitraretur , fcribit P/atzz4lib. z. de opt. cive. 

| Dici veró volunt &cupxov, 229 78 dc'aj 4g) t2x&iv, quafi cantum fub- 
miniítrans vel fuppeditans: vel legendum quidam putant zeuexor2o 
74 dc4 4d) dex, quod incipere & laceffere fignificat,quód qui illam 
| myrtumtenebat, canereincipiebat, & reliquosadidem faciendun, 
| fuo exemplo laceffebat, fecundum $cbo/iaff. . Ztriffoph. sg) )8 o &Edexne 
| 92 vm i uuáplemy naréy uv n5 id cft;qui primus laurum, five myrtum te- 
| nebat;is canebat, unde etiam ££aex» pofíis legere; id eft; precentoreza, 
quódquieamacceperat,canendo przibat. — 

Sic meuava EE doy ev Xenopboz dixit,epularum factà mentione... 

Quodde Fa/;o diximus , illius delyra circumlata hac funt verba: 
Unde, ait, etiam ille mos; utin conviviis poft coenam circumferretur 
lyra. Cicerelib.t. Tufcul.quzft. Summamyinquit, eruditionem Grz- 
cifitamcenfebantin nervorum vocum; cantibus: Igitur & Eparni- 
ninázt, princeps Grzciz;fidibus praeclare ceciniffe dicitur, 


. Vem.Qgalezus teftatur lib.1.7Perapeut. ubi fcribit, turpiffimum o- 
lim habitum, (i lyra abefet à conviviis, 7599 2408 aAau xr vie oit 
qus muioue nac» yevduen; ficuti iterum in ejufmodi con greffibus teti- 
|| giffehoneftum erat, 

Wo Pundaruin Olympion, Odyff.1. prout Latina verba ex Greco 
i$; translatareferunt: | 
4 


Boa erase, Mm Refíplen- 


, dS 
166 DE MusicA VOCALI ( f; 


Refplendet autem cr cMufices ip flore qualiter ludisaus frequenter nos viri 
Sed doricau citharam à clauo exime, - 



































circa mez[am amicam. 

Tria autem fuerunt zpgd Grcos comviealium car minim genera, fic- 
utteftatur Artemon apud Ar/ezeum libg. - Priz2uza quando omnes 
canebant.  Secuzdum,quando omnes canebant quidem;nontamer, 
ordine,cum ex quodam ambitu cantum exciperent, Ze77747» Veró in 
omnibus ordiremÍervabat, quem tamen Ron omnes animadverte- 
bant,quod tamen exo^uó: fuit appellatur. Canebant autem fapien- 
tes,atq; finguli odenaliquam pulchram in medium afferebant;que 


fententiam CieQeAs, vitz utilem haberet. | 


i 


Hujusitemantiquorum in epulis canendi confuctudinis Clenn 
Llexandrinus Vib.2. pedag. c.4. luculentam mentionem facit his ver- 
bis: Ceterum; inquit, «o (ac cum alid éowylac ug) os dambexascat 
ase d eft, in fympofüs c inter rorantia frue diflillantia pocula ,ad ffal 
piorum bebraicerum fonilitudinem &cua vel carmen cancbatur quad ouai 
appellabatur , cómmuniter omnibus voce (zra«anCovrov) pana. canenti- 
bus: nonnunquam etiam &»uége abis Arriórman quic meos ác eic mie aont 
eft;percantici vices propinationes circumagentious. Qui autem 
exiis erant uscmotego; Muficz peritiores etiam ad lyram canebant, 
Solebant conviva aeoxaAcid) aa 2E óvopia. xA Aon d eftjnominatim prove 
| care,cui ptopinaturierant,& lyram tradituri. rn 


: Srolia autem appellantur s xaT my 376 uo oliete TeOTr OY, ei ex oic th 
id eftjnon ob carminis modum,quódis obliquus ac difficilis effet( € 
yua29 qd Gy sulic aveipiévtis ood, nam qua funt in remiffis, Seofía appel 
lantur, fed cüm tria effent genera, autore Ca//azdro Artemone, ut mo- 
dó dicebamus,eorum quz in cóviviis decantari confueverát, primis 
quod omnes fecundum legem canebant: feeuzdum,quodab omnibus. 
quidem cancbatur,fed xa mva. afa Qopay ££ oodoy ic ita ut ambitu F|. 
ve circuitu quodam atq; fucceffione omnes centum exciperent: 
tium, quod fimiliterin omnibus ordinem fervabat , quo jam non am 
| | piis 


i 


Dr MusicA VocALtr. (772167 
e ——— Ua ——— M ————————————— 
pliüsomnes participabant, fed illi tantum qui fapientes efTe vide- 
bantur,fecundum locum ordinemq;,qui cuiq;forteobtigerat. Hoc 
ergó quia folum zia lura ordinis quandam confufionem obtine- 
bat, & neq; fimul ab omnibus,neq; ordine quodam atq; [ucceflione,, 
fed prout contingebat, quovis locoatq; ordine canebatur,zeoAuov fu it 
appellatum. Hocautem dum demum canebatur, quando carmina 
omnibus communia atq; neceífaria erant finitas. 
Piutarchuslib.i.fympof.problr. Quin etiam;inquit;carmina il- 
lain conviviis decantari folita, quz vulgó oxoA;zid eft o//2u4 frve tor- 
tof appellantur, craterein medio propofito , & corollis diftributis, 
decantare,forfan neq; pulchrum neq; convivio aptum effe videatur. 
Ectamen 5co//4 , nonnulli ajunt, non effe genus carminis five cantile- 
nz obfcurz,fedindeíicappellatajutíequitur. — Nam primó omnes 
communi voce carmen Deo ( Baccho ) canere folebant illum cele- 
brantes, — Deindeunusquisque propriam cantionem;accepto myr- 
teoramo , quemiccireó dcapzor appellabant , ia v &dei «ov def apuevor, 
quiais quiillum acceperat,canereíolebat. Et quiafimul quoque» 
Lyra vel Citharacircumferebatur, quam artis quidem illius peritus ' 
pulfare,carmend; illud concinné modulari, (onumq; chordarüm ad 
vocem attemperare ; mufice autein imperiti id recufare folebant, 
hinc.Sce/roz fuiffe nominatum; quód illud neque omnibus effet com- 
mune,neque etiamfacile: Etideó Muficxignarus per jocum, acce- 
prolaureoramo feu myrteo, cogebaturadeum canere. Alii tamen 
myrtum non ordine traditam fuiffe ajunt, fed àlectuload lectulum. 
transmilfam,utmox dicemus. ltaque4iz v9 acixiov 49) vun tun oe C 
7:952 id eft,ob varictatem & tortuofos in circuitione flexus, Sco/igz 
videtur dictum... 

Dehiscarminibus hzc fcribit $czZgerlib.r. Po&t.cap.44. ^ Cane- 
banturin conyiviis zzoA/2 u£2; (in quibus virorum fortium laudatio- 
nes continebantur , nihild; à Pxanibus differunt, nifi materi five a7 
gumento(m quibus poculü circumlatü 229- appellabatur, quod non 
liceretabsgs cantu vcl propinarevelexcipere. | Nonnulli putarunt, 

Mm 2 0X 0À4Qy 


P d 












2168 Dr MusicA VocaALr E 
exo^u$r carmen effejquodà primo coeptum,nequaquam à proxime " 
ordine flexuofo altro citrod; exciperetur. Neq; hocdifplicet: conve. 
itenim cum poculo, quod canenti propofitum praemium diceb; 
mus. 4» Naptus canifolitumà diicumbentibus lauro & myrto coron; 
tis, nemo dubitat. | í 
Tres erant reeitazdi modi: Unurcumplures concinebantin dk 
ris & nuptiis: z/er cum in conviviis non fuccedebant feriatim fedy. 
cuiquà vifum fuiflet;à cantu myrt laurivé ramus dabaturei, qu r3 
gisidoneusjudicaretur. Aliimaluntà primo lecto coeptum, altris. 
lecus primolecto datum ramum (imul cum cantionis jure ,indeabi | 
lo ei; qui fecundus erat in fecundolecto: ab hocei , qui exadverfüm. 
inaltero fecundo difcumbebat , ita erat excu ficut reptatio fer " 
tum,&quafiferredentes. Carminis veró materia non folü "a 
in laudibus virorum fortium; ut quidam putarunt;fed etiam inen | 
munibus fententiis , & quocunq; genereadhortationis ad benéke 
ted;vivendum.  Eocarminequi viciffent;poculo donabanturjqux 
àcantuillo 2o»c dicebatur. |Hac.sz/izer. ^' OM 
Quod' ex fequentibus etiam eft manifeftum.. — Nani 
d4 tefte, Dicxarchus etiam inlibro de certaminibus muliós 
tria dixit effe odaram, five carminum gezerz: so piv Vizso artt 
uevov a Evo. £295 : L4 lid quidem quod ab omnibus canebatur:z 4i 
quodà fingulis ordine: 7/7 quod à fapientiffimis dc £rvys vz sut 
eft,quovisordine. — Vel ut 47//foxezus & Phyllis Muficus fenfenn 
quoniam in nuptiis circaunam menfam multis collocatis lectis 
guli ex ordine myrtos tenentes canebant gnomas & amatoria, M 
cuitio autem erat oxoJuz; flexuofa... g 
Ab cAmiffophants Schaliaffe Àn comoed. eQrec hac adduntur. L 
veró ajuntmoris fuiffe;utis qui non poffetin fympofiis caneret 
ptolauri aut myrti ramo;ad illum caneret. Suntqui dicátperamm. 
ew euoAiz fuiffe appellatas: aragofria u£An; illa epularia carmina. M 
illa oportebat efle az Az xg)fuxoAa, fimplicia atque facilia ; ut qj 
intercompotandum canerentur. Sedhocnonbenéab illis dicit? 
ZA OICIERNNNME t MEN CEU KE MEE 
























Nam qz dia One c3 To £u Duórs gor pesa Aag eye reu, ou ui qtu ar a Jai, id 
eft, eaquz mali funt nominis ad profperiorenm appellationem conver- 
tuntur,noncontrà. Verüm quiá nof ordine lyra convivis tradeba- 
tur , fed alternatim, propter obliquamillam Lyrz circumlationem., 
carminaillaexoZ dicebantur; —— 1 - y 
Celigus hilb.12. c4. Scola inquit, Greci interpretantur evgrzixe ao- 
uam, convivales cantilemas, — Sic veró nuncupari. Etymologici tra- 
dunt; quód vinolenti jam; 4g) q.oÀiac Éyovrég dz eco mipia dave; ideft 
tortuofis ltebetibusque;ac retufis fenfibus ea concinant. — 
Polluxlib.6. c. Y7. ss) sruteoivia 0E dguavvat vy » gd) cxoDudy sg) upivmv 0f 
|| mec. dai deua. uti Egovrec , ng) barones sg) Ajay dóar z£íoy. ld eft. E- 
| rant etiam convivales quxdam cantiones , fcolia ad myrtum circum- 
| lata;nec rion poculó atq; lyracantum exigebant. 
Scolia Me/iti intera!ia celebrantur ab éruditis, qua Carica habe- | 
rent auleniata;incentiogesflebilés; — j 
| Interdumin conviviisà difeuimbentibus melos cani folitum me- 
| morant,quod dicebatur Zarzedium,cujus eratinitium : QíAszzm z2uc- | 
dis, uri TroU t£Uvmxac:.— Unde illud facetifsimum ex comica officina. : 
óy óE 7rd Pjuoi TY apu dduev detvak. — pud mie nunquam Harmedium ca - 
zet: ideft. Mecuni convivia noriagitabit.. Ce/zs lib, 27.antiq. lect. 
|c.26. Jmterpres veró Ariflaph. in fab. cui titulus zegreéc , unde dicte- 
rium hocfumptüm,indicat,cantilenz genus. fuiffe; quod in compitis 
| cani confueverit in Harmodiuni & Ariftogitonem, quod hi Pififtrati- 
darum tyrannidem fuftuliffent.- | 
Preterea Ze yptiosin conviviis cagere foletos cagtiozem Manerotem 
J| dictam, fcribit P/zzzrcbzs de Iide, quem Manerotem Regem fuiffe, a- 
junt, & inventorem Muficz. — C4/7 hoc rion effe nomen propri- 
| um contendunt, fed genus loquendi & epulantibus coriveniens, quafi 
| dicas, Secunda adfunt. Aliter Zerodotus lib. 2.refert : /Egyptiiinquit, 
[in conviviislugubrem caritionem,quani L/z47 vocant;(à Ligeyqui 4E- 
 gyptiacé Mazeros dicitur, filio primi Regis /Egyptiorum,quem imma- 
| turà morte defunctuni, hoclugubri carmine profecuti funt, qua fola , 


| Dr MusiCA VOCALI. 269 





















M m 3 prinads 








P RBELuIUS YGUUIU  SETNORL CU Vcr We uei 
2170 Dg Musricá VocALI. -aÉ 





primad; cantilena apud ipfosin(tituta fuit) decantare confueverung 
ut & Graci utícilicet vel inter poculá mortalis conditionis memori-- 
am refricarent. b 
Vero quoque fimile eft, AoyiA2you u£AO» ,. Archilochi cantia-. 
nem in conviviis fuiffe decantatam, ^ Hoc nomine dicebatur hy-- 
mnus, quiad multos poterat accommodari , qualem ferunt Archilo- 
cho fuifferepertum.. Nam cum Pindarus & aliihoc genus lyricifin-- 
gulos propriis laudibus exornarent, Archilochi carmenidem eratinz- 
omnes, quod cithara canebatur : Citharedus tantum ad fingula can- 
tionisintervalla, victorum nomina voce fuà repetebat : veluti fi Her-- 
culem laudabat, accinebat, Tenella Callinice 4p àva£ zeaxAec; alit. 
aliud, fi queni alium canebat,ut annotat. Erafmusin A dagiis. Plutar. 
chus item fcriptum reliquit, inter alias cantiones conviviales cantiün-. 
culas celebrem fuiffe illam, quà decantarunt; zévre 7íve qe ia mivt, qu) 
vaga,  Bibe quina, bibe tres,aut nec quatuor cyathos | Hinc Amfomuts 
Ter bie vel toties ternos, [ie myfHca lex est. Nec 
Trescyathos ad numerum Gratiartmaut zovem ad numerum Mafaraum 
intellige. Credebant enim zzzeres impares ad omnia efficaciores effe. | 
Vide Caium lb, 7. c. 26, s 52 
Atq;in hanc rem jocatur 4rif/os : Onesmadinodum, ait; in Muf 
bemielij prapertio lymphoniam reddit diapente , dupiz, diateffaron 
quz fymphonia prater cateras hebes & obfcura eft, & epitrito P 
flat. — tidem & in bibendi harmonis tres effe [ymplouias vini ad aquam, 
dz. mévrés Quat reiy & Dia mrexdauv. Nam diapente fymphoniam exlie- 
miolio conftitui, fitres aque cyathi duobus vini cyathis admifcean- 
tur: Quodfi duobus admifceas duos, dupli proportionem exifterez: 
Diateffaron harmoniam fore, fi uni vini cyatlio tres aqua cyathos ad- 
dideris. $4 
Memoratu dignifsimum eft, quod Panfaniar in Booticis fcribit; 
fuo tempore fibi oftenfum fuiffe locum, ubi iz Cadzzi zupriis ipfe MU- 
fr cecinerint. — Huic enim Cadmo Thebanorum Regi; Harmonie 


mM DIL 





















DE MusicA VocALI. Ni 
Jovis & Electre liain matrimonium data, & nuptiis à Dus Deabusd; 
| donafuéretributa, — Ceresfrumenti fructum largita eft, Mercurizs ly- 
| ram, P4; monile & peplum &tibias, E/ecrafacra magna matris, & 
|cymbalaactympana. In iifdem 4po/lz cecinit ad citharam, M/fe ti- 
bias inarunt ac Dii reliqui multa dona dederunt. Iara/i Comes lib. 
[9.cap.14. Idipfum ZZeeggis oucysQO- approbat, quando ita ca- 

















Moycaa wg) xetortsc AoUz04 dioc, &c. 
CMufe C Charttes Jovis filie, qua olini Cadzmi 
Ad tlptias venientes, pulchrum ceciniffis carmen, 
Quod bonefium, gratum eff:quod veró nón ponefl um eft, 
een eff eratum. 

Is fertpó immortalium venit per ova. | 
Fuitigiturhoc : éixaAóv QiAov dei; To Ó OU KeLÀ2v,oU QAO és), princi E 
pium carminis, vel unde etiam Theogzis Mud hauferit, 

Sic C//o duos habuiffe fertur filios, Jalemum & Hymenszum pror- 
fus contrariz fortis: quod hic latis conviviis & nuptiis femper adef- 
fet:illeveró ejulatione & luu fuas aleretcogitationes, Quod cr;- 
flaphanesapud Atbez. in dictionibus Atticis annotat, & yaoi, inquit 
Vifsaa y 1-6n Ob ollis id)suOe. — Per hos diverfifsimz conditioni: 
| €Hiàs filios fignificare volueruitt illosquiád virtutem & hujus przmi- | 
unjhonorem;afpirant, nunc afperà prenii, nunc profperàlevari fortü- 
na Imóomnes totius vite noftre decur, modo dulcem canimus 
Hymenzum , modó iaA£aícouf, dm usq; nubila ferenisdura rrolli- 
bus, amara dulcibus,folatia cafügationibus petmifcentur. 


| Hinc diciturille afsiduo in nuptiis frequentatus. more CANERS 
Bymenaus, propter Hymenzum; cantuum Epithalamicorum inven. 
, Petem & prefidem, id quod declarant. P/stzroh? verba in f mpof. 
A Y4utA Teamica XG/TAy opa £x&44 TO! UnfVaeacy pueyot D P r 
T"! 0202. Kg) qQy ju ACY , Convivium nuptiale cum. cantu cpnjugal 


Hyme. 


2171 DE Musica VocALI. 













Hymenzi alté clamantis, & faces & tibie, — Quibus verbisrecenfet 
trí4 precipua feré waptialium ceremoniarum genera , que ab omnibus 
feré gentibus fuerint ufürpata, qua funt Zymenzaus, fax atque zibia,, 
vui & opéra B Polluci elt deua và yewiMov,cantusnuptialis, — Item 
dà vOlc "yepuoUc y arat Ao udpov. 
cAtbenaus lib. 14. dicit, Ouvov yaquuór & v0vévyduoi eonv.. Hefyah. 
«nv JAvy dur & Jzi9aAauiv,quod nimirum ad thalami fores decanga- 
| ri fueritfolitum. | $ 
Hymenzusille canebatur cum choreis, ita ut unus quifpiam c- 
neret; quoad Epiphonema fübinferret. Quo pronunciato univerfa. 
chorea Hymenzum totidem numeris recinebat, ut refert. Scz/igerlib. |. 
7. €.Io1. ubi addit etiam,multiplex fuiffein nuptiiscarmen. — Namiim. 
ipfo convivionuptialiScolia canebantur,utdicebamus. Poft coenam. 
Epithalamium,cum in cubiculum deducebatur. ; 
Fuit & quoddam miftum ex narratione & cantione, quale pul- 
cherrimum illud Caz//, quod malé infcripfit 4reozautica. Eftenim. 
Pelei Epithalamium miftum. | Quinextat & Claudiani Epitbalamitm» | 
fuavifsimum, eiusgenerisquodcanebatur. Poftea hac ex Ca/aliead- 
dit, diverfa initia,ad Hymenzum ftatim; 
Colis 0 Heliconii 
CultorUrazis decus, 
: Qui rapis teneram ad virum» 
Virginem, 0 Hymen«e! 
Alterum autem initium à tempore;ad juvenes, 
Vefper ade[!, juvenes confurgite, vefher Olympo 
Exfpectata diu vix taudem lumina tolit, n 
Iifdem Grzcis auoiQajov carmen in nuptiis modulatis vocibusca- i 
nere folennefuit;quod fefto nuptiarum die Pelei & Tethidis,Deos de- 
cantaffe olim ferunt cum acclamatione: vuz» d zuévcus à ou sv, ut fcr 
pfit Ariffopb. in Avibus. Carmen autem Amobeum, non folum cur 
Hymenzi nomine;fed etiam aliud;ut: 


MEL eue 
Dr MusicA VOCALI. —.— 273 

— currite ducentes fubtegminacurritefuft Et virgines verfusà can- 
Oreauditos recinebant ait enim: 

Vos item fimul imtegra 

Virgines, quibus advenit 

Par dies : agite in modum.s 

Dicite, 0 Hymenae Hymcimo 

Hymen 0 Hymenae. 

Gracisitem nubentium matribus tenere face: 1n nuptiis negoti- 
um datur,quod 222» e dixére : fimulq; carmina & Fefcenninos ver- 
fus & facrum hymnum,quem Epitbalamium vocant;decantare;atq; in 
hisquinq; Deos precari folebant, ut noye nuptz volentes & propitii 
adeffent;prolemq; fzcundarent;Jovem adultum, Junonem adultam, 
Venerem,Dianam & Suadelam. Juventusd; cum ftrepitu & cantu 
Iites Ipargebant,ut annotat à4fex. ab «Ztlex.lib.z.genial.dier.c.5. 

Simili modo, teíte Fz/o, apud Romanos deductio Sponfz przce- 
dente Tibicine, & puerorum puellarumq; cantibus inter fe refpon- 
dentium;celebrabatur: 6 bymsen bymenae , bymen bymen 0 bymenee. 1n 
ecrundem nuptiis celebrisillecanitur 74/2/524; dictus cantus,propter 
Talaffium juvenem bellofortem, cui formofiffima ex Sabinorum fi- 
liabus adducta fuitvirgo.. P/starchbus. 

. Notandum denique, Muficam olim &in principio,&in medio, & 
infine convivii fuiffe adhibitam... | 
|  Adhibebant & aliam.confuetudinem, qua pretioffores dapes infe- 
| "entes folenni quadam pompa tibicinibusutebantur. Itaenimcco- 
nante Severo Izperatore ob(ervatum fuiffe, fcribit CMaerobius lib.3. Sa-- 
turn.c.16. ut cum interalios cibos lautos & pretiofos Accipenfer pi- 
cis adponédus effet , nó nifià coronatis miniftris,cum tibicinis cantu 
inferreturyut memoriz tradidit Pazeiro/ius lib.1.dereb.memor.f.507. 
: SÉ fram Slim epulasad tibiz fonumappararunt: Unde Enbulus 
enum lib.9.ait;moris fuiffe;ut fi quid peccaffet coquus, tibi- 
cen vapularet, 
Ex his omnibus perfpicuum eft;quantaapud antiquos fuerit tri- 
EE 0 oral eene NA 


— Nn buta 









[MA — DuaMueiaA VOCALI ug 
UA aMidicc R0 
buta fymphoniacis concentibusin fy mpofiacis conventibus digni. 
i25 quanta gratia, adeó ut ipfis nullum convivium fuave videretur, | 
Muficz lubtractà jucunditate. 
| Nec obftat, quód P/arein Protagora fcribit , ubi p/ebejerum ham- 
pum conviviis Muficam tantum afia man e NACH jus hzc funt verbasex 
GrxcoinLatinum fermonem converfa: Qmicum nequeant propter in- 
JCitiam invicem preprid voce [uisa fermonibus ipficallagui, mercede exhibita, 
tibicines introducunt ,C aliená de boc est y tibiarum [lato y comvidums| 
tranfieuzt. .— Ubi autem boni pratiaria, er etuditi conviva conveniunt, | 
ca, tibicinas ibi , ae; 4. Jet (at icesyneaie cantatrices villas videas fed aocep. 
pri, VETJ0LIS 1&6 9635 jocisd comuiottm celebrare Gralternis taterrogditni- 
bus refponfe pzibueá mo «efle differereyetiaimft vinum abund Liban, 1. 















































Nonautem ZzAz; & ab(oluté P/4t0 muficam ex conviviis ejitit, 
(ed vellafciva & mollem atq; libidinis incenfivà intelligit Mvficanb;| 
Ivel(necinjurià,)jucundiffimos fermones;utvera animi oblectaméta| 

ilicmielirk: Aliis non video,quomodo conftare poffit; quodà: Xan- 
bonte, Socratica difciplinz alatis inid convivium , in quo & So- 
rates eflet & Antifthenes, atq; alii f(apientià przftantes viri; non no- 
dó Philippum yeAeseztías ydzwexcitandi rifusartificem, verumetii 
fublatis epulisSyracufanum cómeffatorem cum tibicina,& faltatrice] 
& formofo pucro (tanquamjucunda Secuasz atque ex eedua mz) Tatro- 
duxiGqui tum faltando;tum fidibus canendo,fummàá eos, qui aderit; 
volüptate perfunderent. 

Poteft hucaccommodari illud ex P/uzarcbo lib.t. fympof. probl. I, 
quo diftinguit iritereaquzad coenas & conviviarequiruntur ex dyay- i 
XA, tanquam meceffariaut funt, vinum,cibi,obfonia&c.  Etinteril- 
la, qua wc &mretatósa, Tie 10ovrie &vexa "volupt atis gratia introducuntur , üt 
ax egdpua lu, D ect nye Armored quibusut prefentibus delectanturcon 
viva ita abfentibus illis citramoleftiamcarent,neque conviviumeo 
omine tanquam imperfectum culpatur. i; 

CMaretus lib.6.var. lect.c.15. omninó ad convivia, relaxationis?- 
nimi gratiaadhibendi cenfet;& o/jecfum ilud ex Platone folvit. " 





— 








/ 


| DE£' MusicA VOCALI. 275 


ait, /iJemper tam facundi ac diferti convivs coptingerent , qum idi funt 
'Platonici,zs fertA/fe moo immerito talia omnia exclmderentaur. Quos ec 
quidem arbitrer y fic Apollinem vid/ffeut tpfrema cum lyra e& plecfro inare- 
diemtem , unooreommes oraturos fuiffe, ut ant abf[rederet aut ne CAPLM /&to 
ermones abrumperet inflitutos :. Et tamen, nt valde fattar, non multo tur- 
hnius fuiffet, ribicime alicujus cantum audire, quam velorationem Ariffopha- 
mi ,vel qua de Socratis temperantia ebrius Alcibiades tntemperautifame 
sara —O Mac CMaretus. | 





| 4 CAPuT . XIIX. 
Def Mufice oo nuavriua fFoe faltatorto; ded, quibusdam 


Jaltationum praecipuarum fJeciebusyvar ion, earumden ufa. 






[ERES LUfica ac faltationis adeó arca ell comjuaczio, ut me- 
1G I9 ritohzcillius dicatur comes & pediffequa; unde & Zerpfi- . 
B cbore una novem Mufarum /a/rariozis Icribiturzzventrix , 

26395 quxzcum Melpomene mutuas jungitoperas;liec namque 

| cantum, illa faltationes & chorézs plurimüm obfervat. Quapropter 

| Herneru: plerumque, przfertim in epularum defcriptionibus , cazraz- 

| e faltationem conuat. "Uutodyf, a. 

MoAs 15 ogytsuc e (4198 ave uarie dowd ) 
Cant us [alt atiod, ( bec enim funt ornamenta cómvivir. ) 
Et04y/7.0. oic à nur dcc as QiÀn nb D aic Té, y oecl Ta ! 
| Semper autem uobis cOWVivismá eratum, citar a, choris, A 
Eto2jf. x. | a s 

Sun «No DO) 29 Edwws Cebc sroAsuilia Spo, 

AN Ó ogytsiv Tz n2) iiseótoxardaiy io o oio. 

soc8 c veHAhltientmtributt DEUSbellica operas, [35 idirmn 

Qoo ce hl autem artem [altandi. alii citharam cr cantum s. 

Hic Homerus [altationem, tanquam 3apoy sdzdoroy divinum dou s 


extollit, fimuld; innuit;cam effe przdulcem muficam ,que non fit à 
faltatione fejundta .. 





atl ! Nn 2 it 


176 DE MusicA VOCALI. , 
^. Ut porró quzdam de faltatione dicamus, exordium fumamus i| 
nominibus, e 58 9 oe 9c Did iex ei 08 gre rov EE evi der eo ovÓ a vm, ad beg 
docendum nomina primum expendere opertet, T" 
Hebraice faltare dicitur P2! Sinnek, Deut.33,22, 2 Natar;Job.37,. 
Levit.121, TP? Racad,Ecclef.3,4. Tempus plangendi , & tempus fal. 
tandi: & alia nomina. dz 
Grtà yogócy tefte Suida, ua) oi yogéo rag] ovo -, non modófil.| 
tatorcs fignificat,fed locum etiam faltationis, in quo chorez ducun- 
tur,qui etiam z?emy eor, yop&tou rogiíaovy x, opgv-y eie dicitur. inu 
Enflathiusidem dicit, 9 x»eo; non modó fignificat * zoe em & c 
xop&oluxon a A18, 49 o) vov ré zov C» 9 12012. Chortis non modoó fal- 
tationem & faltantiuti multitudinem fignificat,verumetiam locum. 
faltationi aptunr. * 
Plato xopv v0 v16 xa eac à caudio deducit , quód fit quzdam gaudii 
| teflificatio. | | 
Xopodéx Tycyó T ydo SE devo qui & yopoqi nme aotomióc opo Da Os rp 
dicitur, & yeoedddzxa AQ» chori magiíler. xcporómc qui n choro vel 
; choreaterram pedibus pulíat: inde zogeszzíaji pfa actio folum pedibus 
plaudendiinterfaltandum. | xezoxi926i76, qui citharáin choro pul- 
fat; xseaUAzc;qui tibiasin choro velad choreas inflat: Nam & citharas 
& tibias choris adhibitas fuiffe, rau. teftatur,his verfibus /6.4-04.] 
me gelidum nemus | 
Aympharuma leves cum Satyris cbori 
éecerzunt populo: [j neg, tibias 
Enuterpe cobtbety nec Polymneia.» 
Lesboum refugit tendere barbiton s, 
Gexanc ctiam dicitur faltatio,quam vocemyprateralias notationes;- 
lii 329 1v ó2xuv,à vincarum ordinibus, in quibus inter vindemias pri- 
mitias Baccho offerenteschnoreas agebant,deducunt. Alii eZ sw 9r] | 
ye Ts xegec, quia confertis & extélis manibus fiat Chironomia:pro 
pried; que manibus exercetur, faltatio dicta eft. 
Latini porró. Chorus non modó faltantium canentiüvé collecta 


multitudo,fed etiam coeveru»cantus.atq; faltatio ipfa refte S 
RH CTDNN ETEMEMGKNNRENEMEDNENGES CO 0000 














E MusIiCA VOCALI. 277 | 


illud Virg: Qmnts qttam c. 2 focit comtantur ovantes. 
c AMedi etiam Cborici dicuntur, ad qu6sfaltatio exercetur, & hinc 
Chorius pes metricus, cujus in Choris multus erat ufus, quo item con- 
fcripti verfus choreis apti reddebantur, nomen fumpfit. QuidamZ 
Salis Mattis facerdotibus faltationem volunt denominari lNamin. 
Jfacriseius cymbala concutiebarnt circüm aras; motusquofdam corpo- 
risedebant,per urbem etiam interdurricurfitabant. 
Plato lib. 2. deleg. ait, exc&v animantes à natura habent: Fomoau- | 
tem , qui rhythmum numeros & harmoniam intelligit, motum cor- [ 
poris concinnitate quadam numerofa exornavit. 
linde aütem primam /a/fationes duxerint originem, varia funt Scri- 
ptorum opiniones. SC : 
LuciANus de (altatione,ad obfervationé diverfi niotus ftellarum er- 
rantium & fixarum refert. Cumd; Mufz dicantur Jovegenitz, fintd; 
precipue earum Zerpfichore chorearum inventrices, (imili modo faltan. 
tium fpeciesé coeli fiderumd; circumvolutionibus, eorumq; greffu & 
regreffu, tamquam harmonia & coclefti quadam chorea; divinitus pro- 
diffe, quidam memorant. | 
STuckruslib.;.antiquit.convival.c.21.Ab ipfa matura faltatio- 
nes promanaffe fcribit. .Nam cüm homines,ipfius nature impulíu, 
cim adverfistim fecundisin rebus, & animis, & corporibus vehemen- 
[tus commoveantur; varios; motus ac geftus edant: accefsit deinde, 
ars,qua hi ipfi naturales corporismotus, geftusd; rtumerofi facti fue- 
rumntatq;harmonici. Quod divinus P/aro innuere videtur Z. 2. 4e 
lcg. ubi (cribit; ita ardentem juvenum omnium naturam effe; ut neq; 
"i-o neq; voce quiefcere pofsity fed (ineordincfemper clamctatq; 
Q5 autem primus cboréas infHituerit , in corttroverfia eft pofitum. | 
Moe on epit Saa absq; dubio, quia mufici | 
Mns cr. : XU dn acra cum faltatione inftituerunt. Ali: 
Needin ationisinventrieem, .—— 000 
Biibcs Sunt qui faltationis originem Aero Siculo Tyvanno af- 
. Hiüicenamque;ut fuam tyrannidem ftabilirct, populo inter- 


































hzg- | , Drz'Musicw V6cart- ^^ 





Trete 


r 





dixit mutuis colloquiis. |. Qgare coeperunt homines in Sicilia fenfus 
cogitationes nutibus & geltibus corporisexprimere. SNP. 
Phidamenem hominem nobilem in Delpho apud Pythium delu- 
brum primüm chorcasinftituiffe, circaannum mundi 392o.,te mE 
Gedconis,fcribit Eufebius in Chronicis. f e: | T r Ms 
Scaliger lib: 1. c. 18. Poét, faltationem VEM RA 
nuracrofum , cum geftu effingentem rem au per (onam; vel quamca- |. 
nit, velquamtacet.  Saltatioenim quadam /ize catu fuit;eaq; vetus. 
(tifsima. Deinde cantusadditus , quam poftea xeecía» appellarunt, 
m us .o95c dgxzc  faltationem cueazts.. Etapud P/atozem 1.de; 
|leg. xoecia ys ien) óex nic TS Kg] adn rà Eovo^ovésis, Chorta veró otni 
tripudium fimuleít & concentus. 4 " 
Hincinter cex82 & xoetóv hoc ponunt difcriminis, quód sàxz- 
desee fic falzare eum cantu : ó£x cie autem fir rhythimicé moveri etiam 
Vf cantu. Xepoph. dixit cpzzeic 6» vla, ad numerum faltare. ios 
.Poftremó etiàm adjuncta fu&re inftrumenta mufica, ut audies] 
mus. 























Jam, priufquam ad varias falrationum fpecies progrediamur , 
quzdam de ipfarum ff udro C exercitio prasmittamus, — 


Platolib. 2. de leg. fcribit, Deos genus hominum laboribus natu-| 
rà preffuin, miferatos, avaa duAas vay qivevremifsiones laborum ipfis 
deditfe, atq; adjunxilfe Apolizem psonyérm , Mufarum ducem,& Eae 
[chum evyxoetvtas concelebratores chorearum , //oss, tribuiffe bomiini- 
bus fenfuvarbythmi C barmante participem, eosd, nmavere nos cum voluptae | 
te, cborumá, nobis ducere cantibus e [alrationibus mos invicem copulantes.| 
Et PiNDARus Apolljzem vocat ez, faltatorem. 

lpfosquoq; Dees Deas$, Ethnici fecere /azaztes. | Sicenim Msfe 
apud Hefiodum, & Anacreontem animi gratia fa/r ant, xeNixopuai xd- |) 
gaa ioc Op nau PaQge. Quidni [altet ctiam Jaupiterotiofus , ut age 
yero maTüe evdpayre Oeuvre. | 

Apud Apulejum lib. 6, inillo epulo nuptiali Pfyches, & ejus mari] 
tijin quo etiam piter, Juno, ceteris, Dii accubuerunt, Apollo cantavit 
Maier OU GTI MPO CERERI REID RDEAMEO 















Dg Musica Vocarr. 179: 






















ad citharant; /ezz; fuavi-Müficz fü peringreffa, formofa f; altavit, fcená 
ibific concinriatà, ut Mafz quidem cHorum canerent, tibias inflaret: | 
4tyrus,& Panifcus ad filtulam diceret;referente.S/uc£io lib. j.antiquit. 


COnviv. c. 21: 

Etfi forfan hze quibufdam videantur potiüs effe poctarum-f-- 
gmenta,quàm rei veritati convenire: velinde faltationis ftudium non 
fuifTe vulgare; nonobícoenum,velinde probari po teft;quód hocipfum: 
àfua dignitate neutiquam alieriün Heroesarbitrati funt; 

Duris Samizusin 7. hift. fcri plit: PERsARUuM REGEM femelinan- 
no faltare confueviffe, idd; temulentum: quo die facra Deo fiio,quem 
Mithr vocab&t;faceret,teíte eti Atbezeblibao. 6» urn vv toptov, &c. 
Infolafeffivitate, qe Perfis Deo; Mithro dicfo,celebratur , Rex inebria- 
Far y. C Perf arua sore feleap,.- Rectéfané & faltatio & ebrietas conve- 
niebat Regi illi, eo potifsimum die, Pafcones enim noftri, inquit.$za- 
/ger,Mitrum afrmup JHHI.  Eadietotà praterea Afia nulliomnium, 
idem facerefaserat, 

Ut hie ficco pede Prxtereamus;ewomodo 4247; tem hotiines tri: 
puris ad animi lxcitiam & fvyaeisiar erea Deum teftificandam f fue- 
"I4. DAYID enim ephod cinctaslineo Mecarcer, ideft, faltabat co- 
ram Arca Domini, QVEXZGUETO Copy divzig rguompévaic, quod licétfaltatio- 

em non exprimat,mox t3mefi MicholSaulis filia; videt ac ridet, fed: 


injurià,Davidem etx! dpov (altantem; 2. $25, s 
ih MARIA, Mofis foror, Pharaone aquis obruto, atq; deletoy'orga- 
nis lufit, & choreas cum mulieribus daxit, ficut fcriptum Exo 1s. 


Valdé ctiam Pr 4 4 o fib, 2. de legib. /z/zationei CUmmendat, tan- 
quamin q 


qui quà variarum rerum reprztententurimitationes- E&0r, in-|: 
quib uiui Tow uy dz ni wb TEC X66tac &c: Conopiam 12 chorea "U4A- 
riorum PmOrupe y UATIATUIIA, VETHIRI AFA fortuzits , moribus et/La- 
THPL YPhLAtigne, Jmty quibus iffa qe AICHNIHY, aut de im 
Ant fub Jpette alt ationgs 


; Claraztur , 
EXPYHIAUF , me HIAUTA. el copfg, 

| etudine o, 
Vel MIrIsqute probante ,/ 412 ^ 


5 Lettdares ej. p, DEAD COV ATI COgpe eii » qK05 c AR Toyo il V 
PA 0neff a VHDCHDare necefle esp, Quo nomine" $zerare; k 


— 








— 


quoq; 





dup ipt RE 
190 Dg MusticA VocaALI 


————————— —RáÀ 
quoq; faltationem perdifcendam arbizrabatur, velut multuntinfit ve- 
nuftatis in apto concinnodue motu & corporis efformatione com. 
pofita... | 

Jam utad varias & przcipuas /e/tatiogum fpecies deveniamus, va. 
riosque ufus;alias relinquentes diftinctiones,quas apud Scaligerum ib.1. 
Po&t.c.18. Lwciemum, Polucem legerelicet, ad quadrapieem annotata 

Ifaltationum fpecies accommodabimus fuas isearixor iz cbora facris ; 
CUM G'OTIaXOy 42 epulis & conyiyiis 5 TOÀSUAXOV 1A AY HIIS Ssa me ixov 12 ludis 
theatricis. 

Quodad isgaixór fpectat ufum, Lecianus hocrefpectu vocatexer- 
cttium divinum ac imyf icum,quod in Deorum cultum, atque honorem, 
celebrari fuitfolitum. |. Nulla enim facra, nulla feftivitates, ceremo- 
nix, initiationes; finefaltatione peragi confueverunt, Hujusreior- 
pheum & Mufeum primos fcribunt autores, quos, ut cum rhythino & 
faltationeinitiationes fierent, fanxiffe memorarunt. | 

ic Corybantes in Phrygia, Ceretein Creta, in bez Dez fux hono-] | 
rem, cujus erant facerdotes, faltationibus vacabant. Erin De/onulla| | 
facra peragebantur, cui faltatio non fuiffetadhibita. Nam prodibant 
puerorum chori,qui tibiis accitharà przcinentibus faltabant, quos fub- 
fecuti optimi;facto delectu, choreisexcipiebant. Eorum cantilena, 
ab ufu faltationis, dicebantur vzopyzuasa, quz concinebant faltantes 
in Altaris ambitu, cumjam igni admota effentfacra..— |. Cum; faltantes 
& canentes aram obibant & circumdabant, ita progrediebantur, utà 


























vorfum pro ratioze pripa nobili. — Et illiqui myfteria vulgó prodide- 
rant, dicebantur 2£opyreucx , defultaffe. Huc alludere videtur 4/e- 


c pragre[tone pulchra reseff concinna frqura C pulchritude , turpis autew us 
imconcinta C fupra modurn lafcivamotio. | Propterea Poetas ferum, falte | 
tiones olim Liberss affgnaffeych feeuris faltationum uos fuiffe tamt uniprijr ! 
nis eorum qua voce canebant ur ; femper in iis animum fervantes virilem 
generojums: quam ob cauJam oaroex uersa appellarunt quafi dicas , [altallt" 









Dre MusicA VocALTI 281 
ONDE es 


nes vecifubfervientes. — Si quts autem fguras exprimeret nop fervat mado, 

Q cantionibts congraens uibil diceret m faltatioue, eum Prprababant, u- 
biannotat Czfaubozus in Athen.lib.14.c.6. venufté dicitur, AEy e" xao] 
7j: pxz1W, prO exprimere aliquid faltando , congruentia faltationis 
|cumeo quod voce canitur, 

- Quas vocat figuras faltationis, C4riffoteles nominat rhythmos fi- 
guratos //b.de P'o£t.c.1.00 py aad Qi TV az maacopévay fulaav wusvTa4 xdi 
19 1 KG) 20/ 1)» Hg) re dl Z 4G» "Saltatores pet ffeuratos HHWICTOS InittAntur cb | 
mores C perturbationes c acliones. '— An 

Proprium veró hujus ftudii vocábulum.eft Qr itucoret , Sc emuedicar 
idemquodfaltare. . Quodaitde appellatione hyporchematum ,; án- 
teadiximus cap.1$;ex Zaéiazi lib.de (altatiorie. 

Hyporchematics Po&feos &faltationis duos fuiffe AUtüYe s fcribit v4 
theuaus,Xenodamvm & Pindarum, Scaliger lib.1.Poét.c.ig. UT OE nudi 
winquit, multür conveniebat choris concinentibu S. Eratd; Cre- 


ten[ium propria, JNumerant Zyo praterea Cretenfimm aenera - Orfften 
& Epicredion. | 














Lacontcarum etiam meminit Pigdzrus jin quoeranthzc verba ,: 
|Ddnaava. pj) me Sévow iA Virginum enim fuitea primum: po&ea 

vriquoq;additi, ^ Canebantin ea Liberum patrem,& Fenerem,& Pa- 
janas:verum frugaliffimis modis;qui ex eo za lén; appellatifunt. Di- 
|ünguebantur in duos »TreeTponuke A spepApue, — Malé igitur hos 
quidam confundunt, diver(i erüm funt modi. refedion, ( ut notat 
 Cafaub.iz Athe. lib.14.cap.7.) carmen eft, abiis cantari folitum » qui 
"plinem accedebant. . Inde TYOT Ia XV uÉvpoy apud metricos & 
profodiaca (altatio. apoftolicus medusut ex nomine licet conjicere, 
is efbqui convenit zii; Po séAcig Vel ogogoAsUG : quzerantapud Gracos 
prefelluro nant id vocabula .. 


- . « . E 
Hucreferri poffe videtur 7zzcboria Lacedemoniorug, 


Ls fti , : irri faltatio , ex 
inftituto Lycurgi, Quazriplici conftabat choro, Senum puerorum. 
Juvenum.. » 





28Y Dr MusicA VocALr E. 
Senun prima erat ca ntio, ead; talis: 
a&uALEG mv "bey a. Àxiuci venia. Id efl. 9 
ANos fuimus olim [Iren jumepenit: Em 
Secunda puetersm.a, " 


djiUec OE y. CoxópscD a mo) wetfpoveG- 
Praffantiorcs nosfuturi olim fumus... 
Tertia Aes 
duse Ob vy. eiudv. ed às mnc duda 060; - 
o4 nos [umatis ; velexperire ftvelis. 






Syracu[ani Diang Chitonz five Chitonez honori propriam habe- 
bant/a/tationem ad tibiam,ab ipfa nominatam,eadem voceyCbttenedm. | 
Cui Dianz fuit & cognomentü Czzjatidis à Laconiz vico, cui Caryz.| 
nomen eratjhinc xeevenicer verbum faltationis, quem modum edodli 
fuerint à regionis illius principibus Caíftore & Polluce. . Sca/rer. 

*-— dos fimiliterfcribunt manéé ftrato excitatos,Se/ez precibus ve- | 
nerari, & adorieztem converíos,faltatione Solem falutare, feq;ipfos 
cum filentio conformantes, Dei choréam imitari; atq; efüngere. Et 
hxcIndorum fuit precatio;chorus;facrificium: ficqs £z iz Aie MAIS o 
nimirum atq; veferi Deum venerari confueverunt. 


,Lutianus, Salios apud Romanos, zz Martis Dei fui honorem gravif- 
fimc,religiofiffimed; falta(e refert. 

: Dieny[iaquoq; atque Baccbazalia eodem tefte. olim maxima fui || 
parte faltationibus atq; tripudiis conítabant.. 

Hodiejinquit Stuckius,qui ad nos veniunt é Syria, teflantur, Chn- 
ftianos;qui deguntin illisr cgionibus, d;e Refarrecéiouis Domintce, nec 
non aliis celebribus feftis venirein templum cumlyris, & citharis;& || 
pfalmosinterfe cantare, ac unà , fobrié tamen & modele 4corfimvi- 
ros, &feorfim mulieres faltare, qui fané illorum mos ab Ethnicisvi- | 
detur promanaffe,qui falso (ibi perfuadcbant,Numen hu jusmodi tri- / 
pudiis placari. 

Ethzc deufu faltationum facro: - 


— M MM M À— MM Áo MAII miii gti TU 
Sequi- 
—————— ——————— — IE Tet T MINIS , 


, 














Dr MusicA VocArTr. 28) | 


Sequiturcozvivialis C epularis,qui & ipfe quoq; apud omnes fere 
Ieentesufitatiffimusfuit: Hinc crebra apud Zomeramn epulis Jalta- 
JM ionis & ctm cMufica feré conjungitur: ita ut he duz quaft perpetue 
fuerint conviviorumappendices. Sic apud Phaaceníes fatetur Rex 
| 4deimousin ufu fuitfe 045/.9. | 
" c ^s Td / PAK J : / 

Aie d zuiv duie e QA uit agic T£ voeoí vz.. 
(tobis verà femper convivium, cithara, choread avata C accepta funt. 
|Quodex fequentibus elucet, ubi Rex afferri jubet Demodoco citha- 


ram;ad quam ille poftea pulchré coepit canere, cantionem nimirum. 
de Veneris & Martisamplexu;quzaliquot verfibus defcribitur: 


AuTdpóQoguicuv:&e. 
Ceterum ipfecitbaradus cepit pulcbrà canere 2 
DecMartis Amore, pulchreg, coronata Veneris, 
De faltatione ipfa fic canit Poeta.» : 
"auci dà n3ggs 
Ies958o4 isuvros &c.— 

Circum autem juvenes, jam pube[centes fabant docti [altatione,quatiebant 
autem divinum cuorum pedibus. » 
|- EtürrssES, domum reverfus, faltationes inftituit domi, ut pu- 

tent nuptias eflein domo Penelopes, àvzze 968- «096 : &c, 
| CAt divinus cantor tenens citbaram flridulam s 
Jobis preeat amatrice lnqorum [aítatione ». 
Hoceft ju(fum ulyttis , quod ftatim in actum deducitur. ^: Sicenim 
fubjungit : - ———— 09 éAem 9a - 
| —— Apfeautem cepit drotnus cantar Citbaram » 
- Comcavam,tn ipfis autem de[iderium movit 
Cantus, dulcis, c fPrenme[altationis, — 
His autero magna domus [Hrepebat pedibus 
p Virorum ludentium pnlchrizomarumá, mulierum s. 
ATHEN 5us etiam teflatur, Homerum quoque illam faltatio- 
| nem cognoviffe, quz fit 42 carta y 5 ncm qgàc wr. : 
MELLE iro pori Nen 
Oo 2 ..— Porró 

















— 





€ 











1805. DE MusicA VoCcALI. 


Porró apud Graces inprimis faltationes olim in conviviis fuiffead- 
hibitas, accepimus.. Att 

A'TTICZ,(i inquit atbenans lib.4.) &» «vic euuzrocioic ( £p comviviis 
lolebant cex&écs au uarioyme: (Jattare frmul bibentes : :)ubi etiam fen- 
tentiam Alexidis adducit, 4zavrec ópy svmoéUlEéuc; av Gwg pu óvov orum lom: 
(omues fLatim [altabant, ubi tamtim viniatorem perceperunt.) ; 

SCALIGEK:faltationes quasdani fuiffe memorat in nuptiis 4| 
Hymeneos, cd Cyatbumin Yricliniis :- que erat fpecies Ionicarum, | 
& «x ejiicy dicebatur; cujusmodi fuitilla, quani vocarunt Angelicam, 
Erat ea extra Triclinia; qua nuncium agebant, profpectates primm, 
tumautem fufpenfo gradu circumfpectantes.. 



















- 


Lucr«wus inlib. de faltatione PAryezzz (altationem conviyijs 
& compotationibus dicit effe convenientiffimam, quam ebrietate; 
compulfi frpéhominesexercent. —— Hinc Bacchus quoq; «oc Avdi- 
"2) xoeei- dictus fertur, quód curas folvat,& auctor fit chord üt 
eftapud P/vzarchumtympof.3. probl. 6.. 


ST BARITAS quoq; tradunt velequos etiam in conviviis intro- 
duxiffejita inftitutos;ut incinentis tibiz cantu audito arrigerenturgc |. 
pedibus ipfis prioribus manuum vice;geftus quosdam chironomiz, 
motusq; ederentad numerum, & faltarent; de quibus plura fcribit 
Angel. Politian. MiMcell. cap. 15.. 

DeTuHRACuM falatioremilitariin conviviis mox dicemus. 

MACEDORNES quoq;cum (ympofiis tümfaltationibus maxi- 
mé fuileaddictos; quidam memorie prodiderunt. — Et A4z/ez«us tra- 
dit; Pe5/Perchontem Macedonem , fpiusin fympofiis, talari indutum. 
tunica;ficyoniisd; calceatum cu adndsn ad tibiam,magnáà cum licen- 
tia faltaffe... | 

Eshisfrequentemin conviviis faltationum per (picimus ufum. 
quemadmodu m hodie etiam nullum feré agitatur convivium , pra- | 
(ertim nuptiale, cujus non proxima focia (ic faltatio, juxta Gallorum» 
dictum, Apres la pance, la dazfejingluviem fequiturfaltatio. — zzii 


In 





Dr MusicA VocALI. 285 





In futeralibus quoq; absq; dubio cowvivzs erat faltatio Gizg74 di- 
aquam edebant ad cognominem tibiam. 
Tempora vero aliaalias etiam exigebant : in ;ze//, peracta meffe, 
in vigdemirs,ad focos noctes hybernascum excubarent. Item fe//i 4;e- 
bus,ut non unam caritionem;ita diverfas agitabant faltationes,quas ar- 
bitratu' fuo rronminabant.- | | 
Praeterea ut ad w»/l/tarem faltationum ufum accedamus , qui füm- [, 
ptisarmis fiebat,unde £z; dicta faltatio; que item fuit omnium 
utilifsima & laudatifsima:. EM c 
.— Lucianus autor eft, LacgD E MONIOSà Caftore & Polluce xaevast- 
C (quod fupraetiam attigimus) artem edoctosjomnia cum carmini- 
bus facere, & ad tibiarumquoq; modios, rhythnium, moderatumq; 
pedis ingreffum przlium committere, fuiffe folitos.- / 
Epbebos quoq; illorum nor minore ftudio faltationijquàm ézAc- 
uaxia armis exercendis operam navaffe.. Fuit illis peculiare quod- 
dam faltationis genussquz Zorzzz£dicebatur.. Saltationem veróin. | 
arnris non modó rei militaris'exeicitationem fuiffe; quà ab armatis 
pueris peragebatur ; eàg; belli imago repraferitabatur, impetus & ar- 
dor adorientium & celeritas fugientium : verumetiam pea cenusyqua 
afficiebantur juvenes cum deliquiffent, unde Pyrrzicharii fuére dicti. 
$Stuckius.. ? E MIA digi Los illi h | 
——. Sic ErHropzs olim,non ali quàm fàltandi ratione, illatis jam. 
(ignis /e/uzzingrediebantur, necquisquam /Ethiopum velíagittam, 
excuflam emittebat avulfam à capite (hoc enim vice pharetrz uteban- 
tur telacapiti circumponentes) nifi prius faltaviffet,& Jaltattone boffi- 
bus terrorem incufsiffet; basuos bed à | 
| Hujus generiseft faltatio: Pyrrbicba, quam &éózAuor etiam vocat 
Pollaxlib.a; C€.14. quia armati faltabant: 
c rationenominis variatit autores. 
4 Pyrrbo Achillis filio, [cribit//b. 7. e. 56.- 
| Athenetis & Fuffat bius à Pyrricbo Vacedemonio dictam putant. 
Oo 5; CA 
—— Sumeuens e CESHR PT IPEA: 


—— 









Plnist nomen fumpfiffe 














1286 DE MusicA VocaALI. 
"Alii ab ignea ejus vific volunt nominatam. | Unde & Pyrrhichio 
pedi nomen, qui impetum habet fimilem militis in prelium ruen. | 
tis. | UM 
Pyrrhichz hujus faltationis facies vivis coloribus depingiturin; 
] convivio Seutbe Thracum Regis apud. Atbenaz lib.1. ex Xenophontein 
| Afcenfu;ubi illud convivium ita deferibirur : Poffeaquam federa peras. 
| frffent e cantibus ce'ebraffentsfurrexer dmt primi Thraces , c ad tibiam cum 
armis [altarunt y eladiis usentes : alter dento, alterum percutiebat yut omni- 
| bus is ulzerari videretur , atq, con[ulto cadebaty quo efficiebatur,ut omne 
exclamarent.  Tunc-vicfar eum armis fpoliams abibat, canens fetalcans ls. 
4 eratillis cantus,qui Grzcispaau. ^ 4/4 ex Toractbus alterum tanguam 
] mortuum auferebantycuim tamen nibil mali paffus (iz. — Poflea Z&mianesfur- 
rexerunt (ij Magnetes quietiamwaeorajon [altationem dictamyim armistri- 
|pudiarunt. — Argumentum e con[uetudo erat talis. CQuidans pofitis ar- 
| mis arat C ferit, crebrà rejhectans metuentis soda; [apervenit latroy quani- 
| fo refumpti arimts pugnat pro bobus : ida, in numerum Q7 ad tibiam, | Scali- 
ger Ix pius citatoloco, 45.r. Pat, e n. B 
Fuitetiam Pyrrhicha faltatio alia dicta D/e»yf/aca , in qua Lifer 
j| patris apud Indos gefta faltabant;, ^ Accinebant fimul & pulcherri-| | 
ma: nec non ex tibiis 0e9u»v vóuov, : | 
| SCALIGER defeipío fcribit: Hanc;inquit, Pyrrhicham nós & fpi | 
| & diucoram Dive Maximiliano, jutlu Bonifacii patrui , non fineftupo-| | 
re totius Germaniz reprefentavimus. Quo tempore aliquando 
vox illa Imperatoris Ze puer aut Thoracem pro pelle, aut pro cumis ba-| | 
buit. | : | 
EPICcHARnMUS in Mufis tradit, Migervam Diofcuris Fzopliez velar- 
matam faltationem ceciniffe. Hinc P/azo in Cratyloipfam quoque. 
Pallada , 230 v2; 6» GarÀAoic opyicteg vult dictam , quia cezeicóy idemhit 
quod ze&r. — Cantum veró Enoplium 4wobus dacfyiis conftaro| | 
putant & 57ozd«o, ut: Hoftibusobviusexit, Aggrediturque vagan- 
tes. 





| ATBE- 


d ————————————— 









"Drs MusicA VocALL | 287 





4 


^ ArHEN;EUS lib.14.: Saltationis, inquitolim in chorisgenus fuit : 
Buoymuov » X2) t&ya onec éc, decorum, magnificum, quodque eas fere 
motiones, qux in armisfiunt, iniitabatur. Ob id Socrates eos, qui o- 
ptízid (altant , ad bellicas res etiam etfezdomeos. Cujus hos fcribuntin., 
poématis verfus: ! 


NN «|, A. ^ 1, "m n f 
Oi 0? yopdit xdXXuita, DeoUe dipdci deor 


: Qui rect? feivére choris decorare Deos, hi: 
! Optimi c in bello, | 


gc'art ifoorAnría, Tic v9 vopdas na) dades dU puóvov Tzc Xorarue fvra- 
Zlae «a ug) 1c vov coudrov ddusAeme. — Efl enim fettatto velut. ar- 
7HatAur a Pnfirucie ad procintlam meditatio » in quadjpeciatur nom tantum 
or dips confervatio c ano delis s fed etiam Qua corpus diligentia curatum.» 
fr. Unde Arbezzzzfes ducem-fibicreavére DPhryaichum, quód in fabu- 
Jafaltaffet dpté Pyrrhicham. Apud Lacones etiam éu Qa vneix uL EA e-| 
rant &óxJuz, quemadmodum prifci Lacedemonii 7jrzei carmina; | 
Concdiebant. ^ redes pteterca armati; ad armorum rhyth- 


mum tibiarum carmina canebant & faltabant,. ut refert. Azbemesm: 
lib. r. ! 















Fuit & Czf/oreu quoddam faltationis genus vocatum, in hono- 
Tem Cz//oris, à Lynceo carfi, inftitutum;in quo zvezes armati cri pudia. 
bant. V///. Cor. lib. 9. c. 9. 


Pheatum, quoque faltatio fuit 
€uam 4ihez erslib s. 
L4 IARIbus CU CABIU 


uETA, TIG c Qodeee cum pila de qua. 
45 Hoplorea, puero citharam pujante, alii confer-V 


AZ * 1 " 
C [altatione pestes agitabant. 


bà: Foftremó jam paucis derdeatrico falt tionum Afidicamus, quia. 
P T eripfimus in cap. de ufu Mufices theatrali; 
ult autem theatr alis f«lt&tio;teíte Litciano, & Scalivera,triplex,p ro 


— 2» mero, genere fabularum, — [/zz7, Trageata,.quamr dixe- 
LETTRE PHP ei AER MES. P Is, hae er dh Med e. Sc NIS a ENDE. 


| rune[. 
- — OMNE UE Em RR NIRE RD 





A 


[ 288 Dr Musica Vocarr. 


runt 4uéAear, quz gravis erat & modulata, oratorum geftu propior, 
Unde Agamemnon agens Hylas cum fefe fecifet grandiorem, corre. 
ptus eftà Pylade przceptore; ad cU us) inquit .) MeULEOY OU IAE y ay Tr Gig: 
(verüm tuquidem facistelongumnon magnum.) | 
| Alterain Comadia folutiore licentia x4eóa£ fuit dicta, 

De Samathero Logotheta fcribit Nicetas lib. 3. apud Manuelem; 
Comnenum Imperatorem, quód potuerit ad lyram canere & cytha- 
ram pulfare, atq cor4cem Jaitare, pedesq; celeriter, huc & illuc agitare 
|fuerit promptiísimus. 
| Tertia laltatio, lafciva; inconftans /z/atyris appellata eouic, à Da 
| cizzio quodam barbaro. — Fuit ea maximé motoria gefticulatione; 
creberrima & celerrima, | 

KoAaGeiCe quoq; Grecis eft oxievav Lafcivé faltare, Yd genus faltatio- 
nis petulantis & lafciva xoAaBeiuoc cft dictus. | Cantiones quas inter 
colabriffandum cantitabant, xéAaCeo! vocabantur, parum; erantho- 
|neftz & fpurcidice. 4rfezasilib.1s, — | | 


Fuit & faltatio »olufcula, Autbemaà floribus dicta;quos hifce nu- 
meris accinebant: «ov uoi à ides «oU uo Td ies ToU Moi TO xad cíÀua.: 
Ubi mibi ofc? ubi mibi viole? ubi mibiformo[um apium? | 

Addamus & hocex Az/bezaolib. 14. Preros Arcadum ad Timothei] 
& Philoxeni modos tibialesin theatris g42t272z25faltare. | Apud quoi: 
aliis fe difciplinis eruditos negare , haud indecorum eft: ;ezaros veró|. 
cauendi & [altandilefateri,zurpecenfetur. | lidemq; greílus ordinaté |! 
.& pedetentim ad tibiam füfpendere meditantur, publicàq; im pe 

& diligentia , faltatione cum exercitati fuerint, fui profecZus iz theatri 
ffecimen quotannis edunt. ai 

















Erat & faltatio quzdam, quam dixerunt zov xózuou nar puto 
eundi incendium. NERONEM vero, fcribit $zz/izer, faltare potuit | 
(e patens Garógerir, dignumque cenfet, cujus éxzigecw faltaret totüs 
mundus. . 

Ex hisomnibus perfpicuum eft, quanti veteres fecerint faltatio- 





nis ftu. 





7. 


- 


o PMEEPHELL alii LOS NP DOLI DEP VEIEK V2 CU OQEUUTE T IEEEUDE 1 cama uu ctp 
? Dg MusicA  VOoCcALI. 2 


- 










: nis (tudium;de quo P/ato quoq; multis in locis mentionem fecit : b. 
2.de leg. inquit: 0 Xd ÀQG aea a'emajdeo éviter TÉ 4g) oey eco aj duvasüg i 
du xaA e ideft: Quisquis erg bene difciplina juffructus es c faltare et 
cantare ben? potefl, ubi quoqs vv 77 usw d) 72 TrauÓva EUG yop ehe s-eeicuy 

dgO9i Maa boream Cm ludis e 2mufíca recto cobarere pronunciat. — Et 

- multa ruditate refertum aitjtitalitertibia, citlarad; utaris; quàm ad 

 ttipudium opus fitatqs cantum. . Nudo autem utroq; uti abufus eft 
praftigiatrici oftentationi fimilis, & à Murfis admodum alienus. 

c9 Etiz fine ejusdem libri, choreaumam partem, dicit, tz voce effe, per nu- 

.Pieros & concentus:z/£eram in corporisanotu;per numerum & figuram, 
Ejusoriginem ita declarat 5 :OUx8/ZU va nc dipyn uev Ty reati , &c. 
Ieitur c hujas: quoq, ludi principiumes , quod quodvis animalnaturd ad 

Jatiendum comparatum esl. ut bomb accepto vbythrai fenfu, faltationem 

Ó genuit C peperit. ' Quum autem concentus vhytbmum ilum quafi in» 

memoriam revocaret C" exu[citavet ; illi ambo unà conjunéti, choream lau. 

Jam pepererunt, utin principio dicebamus. iri y sift om d 





CaáruT XIX. 
De Ufa Mufices $ sm epun a) ia ludis fCenicts 


o oem beatrias.. 


; On minusin Como:diis, & aliis fabularum gene- 
i& ribus, ludisqs fcenicis, frequenti confuetudine celebris, 
jucunda varietate infignis, zzedulat« vocis fuit fus ejusd; 
| velaaturalisquo nomine Cantores veniunt, qui afsà vo- 
cecanunt;Chorus ipfe;primum in Ícena;poftextra fcenam:praterea , 
artifitialilorum quimodosibiifaciebant. ^. | 

Chorus eft pars poftactum introducta cum concentu... Hunc tra- 
&um non fuiffeuniufmodi,fcribit Scaliger lib:. Poet. cap.9. . Totus e- 
nim aliquando fuit cuz catu & motu. & &eftu &faltatiopibus ad tibias. 


leor Pp Primos 





290 DE MusrcA VOCALI - | 
— B Án Ue ans al 5 a ANNE BEP "M'EN AMEN rt * * 
Primos choros infu uiffeferunt Arcades ex Diony iacis tibicinibus, 


Timothei ac Philoxeni legibus , quibus & totius Mufices atcribuunt 
primordia, Choritamen Philoxenolongé funt vetuftiores, adeóut 
olim eio Sat yricain Tragoediis e/o choro conítiterit. 
Scaliger d.], primum Phrlammonzem Delphicum.ad aram patriam 
in Jezoremz. Apollinss choros difpofuitfe fcribit. ui 
Lucius vexó. Auilius devictoac triumphato Gentio Rege Illyrio- 
rum,in Circo fcenam extemporaneam exhibuit. /. Ludosque edidit 
cum Thymelicis tum primüm;quosin Orcheftracon(lituit. In Pro- 
(cenio autem Tibicines cum choro. .. Dequare ita fcriptum memo- 
riz prodidit í4zPezemi lib.i4. depnofoph. /— Lacus 42/525 (| Athen, 
Anitius)Romani exercitus imperator;debellatis Illyriis,& Gentiojl- 
lorumrege, cum liberis capto,& Romam abdudo,ludis victori cauf-| 
faeditis,quovis rifu digna multa fecit;ac excogitavit, ut eft apud Poj.| 
biumlib.3o. Namaccerfitisé Gracia clariffimis artificibus,extrudtà- 
que in circo maximà fcenà , primos induxit tibicines fimul omnes; | 
Theodorum, Bwotium,Theopompum, Hermippum , Lyfimachum,in Gracia. | 
celeberrimos. Eos in profcenio ftantes fimul omnes;cunrchoro ti- 
biisjuffitcanere. Motu corporistibiarum modis apto illis per fcen3 
lentéincedétibus mifit,qui admoneret non placere illam cantionem;. 
itaq; certarentvehementiüs. Dubitantibus ipfis, quidnam manda- 
returjfignificavitélictoribus quifpia;utin fefe mutuo verfi cócinerét,| 
acpugza fpeci&é reprefentarent. — Quidná vellet Anilius, tibicinesubi| 
cognoverüt,tibias cantuinflantes,qui zrderi pgmantiz militü conve-! 
niret,omnia permifcuerüt,medios choros perturbatos cum extremis 
confundétes,infanis modis ac ctemerariis cóplentes omnia, & tibiari 
concentu diffoluto, in fefe mutuo viciffim impetü fecerunt, Inho: 
etiam ex adverfo, perítreb&tes chori ad fcenamquatientes irruebant;; 
acrurfum ve/ut terga vertester,pedemreferebant. Utautem faltater 
quidà precinctus;ex tempore fefe obvertens in tibiciné obvium , me 
nus extulit, tanquá pugillatudimicaturus, ingens plaufüus ac clame! 
fpectatorü obortuseft. Cómiffisillis duobus etiamnü decertanti) 
bus ih orcheftra felt atores duo procefferunt ad placidos concordesque ! 


tibia- | 
MESES —— — 













— — 






















D& MusicA VOocaALr 291 
tibiarum fonos,& in cenam cum tibicinibus & faltatoribus, quiin, 
caput fe provolverent; afcenderunt quatuor pugiles. His omnibus 
fimul pugnantibus;gratiffimum & letiffimum fj pectaculum fuit. ! 

Porydorus autor eft 46. 3.c.15. ubi fcribit; In ludis Scenicis, anno tU. 
|C. CCC. XCI. C. SulpitioPetico. C. LicinioStolone Cofl. tefte 
Livie,ex Hetruria ludiones accitosqui finecarmine ullo,fi neimitan- 
dorum carminum actu, ad tibicinis modos faltantes haud indecoros 
motusdabát. Poftea fücceffu temporis poft annoscentum & vigin- 
tius paullatim zzarzem verfus ef;cumin S cena C omici, Tragicid; 
& cateri Po&tz fua recitarent Po&mata: in ea etiam adhibebantur ti. 
bicines , citharoedi & hu jusmodi, qui vel zz/fse €4]Us8, A4; canerent, 
Cujufmodi fuerint illi ludi, Apollinares fcil: fupra cap. 18. dictum eft. 
Quosautem Ludiones ex Hetruria dicunt accitos, imitata poftea p. 
mana juventus, primó incóditis inter fe carminib. jocularia fundetes. 
nec motus interim abfonià voce. Deinceps noninconditum & rude 


| carmen,fed modulatas Satyras,defcripto ad Tibicinem cantu d 
due motu peragebant. 


Livius Andronicus ab S atyris digreffus /z/uZap; argumento fecitfa- 


| &amd; cüm fepius egiffet,obtusà demü frequenti ufü voce;puerü,qui 
caneret , ante Tibicinem ftatuit: indeutad Tibicinis latus Hffriones 
canerentreceptum,& qua plura recitat $a44eZ. lib 


ecoro- 


3.Enn. 4. 
De Muficis inftrumentis, inludis adhibitis apud veteres , ita fcri- 
bit Zobanzrs Bapti/fLa Pizeas ex illo Horat. 


Tibia non ut nanc, or ichaleo jundZa, Iubed 
nula s. 


Verifimile efb5inquit, urbium theatra initió fuiffe parva: & propterea 
Ícenà habuiffe tibias tenuesacíimplices. 7zz46; intellige,folas abíq; 
aliis inftrumétis M ficis: Jenaplices,q ula eariü foramina tantum eflent 
quatuer.Poftea vero aua 


| o populoaudta quoq; fuiffe theatra;&primo 
additum /ju,. deinde etiam tz4a4»s, — Ut fit fenfüs £rar;; Tibiam 
untlamtuiffe orichalcosid eft,atfociat li 


| | ; tuo exorichalco confecto: ne- 
quetantüm Muficam ex tibiis.fed etian 
|| ibam factam Lib en 





| 1ex tubis conftitutam., Ergó 
"lam : quia tuba comixta cum ipfa, fonum fuum 


Pp 2 non 






nonamiferit: quanquam itaacutus n ims tme 
taretur,utannotat.Sa/zzzth lib,r.in Panciroll. de rcbamemorabititde 





















Aurichalco.. | cenit i &trocq Lm 
Quales fuerint tibie dextra vel LE nifire; quibus modos fecerunt | 
cetur ubi de Tibia agemus. 2. 


| . Prifciveró Latintin pagis & oppidis.unicotantüm n tibicine fabu. 
las agitabaht; ad cujus modulatum vocemac géftum:accommodabár 
hiftri iones, alioquiob im peritiam noníervaturicarminis rationem, 
Is igitur tibicen;pofteaquam uni actori pracinuerat; c cogebatur adal- 
terum huic refponfurum traníire , eiq; viciffim, incentu tibiz, metri 
modulos przire;atque hinc iwcíny adalium : quód ruíticani homines 
abíq; prxeunte tibicine numerosprobé obfervarenon poffent. iu | 
Inludis theatricisvelífcenicis quoq; addebantur, quiin generedi- 
cebantur 72yieliciquales funt Cytharoedi; Pfalta;lyrifte, tibicinesin 
(cenam difj pofitijut lpectatori aures demulcerentjà 75yze/e muliere; 
faltante,& hiftrionià exercente;ficdicti. Et faltatores in orcheftrafi- 
mul cum-choro & modos/facientibus erant; de. quibuspoftea planitis | 
& plenius. Prodibantetiam Z///zrodi in vefte candida;viriliyauro co-|. 
ronati;calceis primümwufi;deinde crepidis: fimiles his Aunlodos;Ma- 
godos; Lyfiodos dicit Scc/zzer lib.r.Poét.c.52.: Erat 4v/odus Hilarodo] 
peromnia fimilis & par: Sed Ezaredws pucro puellàvé pfallente'cane- 
bat: 44ulodus tibicine modos faciente... Aulodo &.Hilarodo: praemii 
corona,tibicini& Pfaltznulla.. Acquemadniódum hi duo fimiles: 
ita Magodo & Lyfiodo argumentum idem, modusdiverfus. ;/emu- 
lieribus perfonis virilia negocia &ad tympanum :: Lyffozzs muliebria | 
virilibusagere &ad cymbalum.. | Ethaec introducta inter fabulas à 1 
quibufdam;ficut & Mimi & Satyri. - | | 
Hifce non abfimilia habemusapud ArPezenmlib.14: Ubi Hilario | 
etiam $/z»odos vocari ait; quód Sinus: Magnesaliis poétis hilaroduse- || 
legantiorac concinniorutinquit 47///ec/ssde choris. vibbr ] 
Utautem & liocaddamus; Z/aredi vex fignificat;hilaria, fauffajle-]| 
tacanentem, ut deamoribus &aliisrebusjucundis, fed condita que | 


dam gravitate tragica... 
Malen ] 


) — . 7 n——————— —-— iml liec tmp 


- 





 SPCONEIS EPERRERIP C NNPIPREPSENUPU SCNNDPORI AN LT on MEM 
Dr MusicA VOCALI. 291 
Iíalon tibiamac fitulam Ze£r«z dici monuit me(inquit Da/ecbaiu- 
pissin margine ad Athenzum ) D. Mitalerius v iennenfis indeq; vo- | 
catos fortafsis fuiffe Z/;/edos, quos Hilarodos nuncupamus, 
. . Caterüm eofdem ceciniffe cantus-Magodos & Lyfiodos;affirmat 
Atbenaus ibidem. A i ! | 
0 UA ffekenus (cribit) poft Tragoediam Hilzredias e(Te graviísi- 
mam, poft Comoediam fümimam effe Azzeezzegravitatem. — e Jizega- | 
diam porróidcircó nuncuparutit, quód illiscantionibus z422757 pro- 
digiofàmiraculaexponantur, medicamentorumq; declarantur vires: 
Ea de cauffa (addit. Da/ecbazapius) apud Perfas bonor habebatur Magis; 
quód putarent illos admirabili quadam poteftate ventos poffe cohibe- 
re; pluviasciere; tam'etiam;quód illoscrederent finipliciim phárma- 
corum facultates optime noviffe;: Illis cantionibus non difsimiles cf. 
|[ereorconciones & muficos cau medicorum circumforAneorum, quos 
Charlat anos vocat Italia. | LM zd 
Ilis, quz fupra de choro diximus, hzc; majoris perfpicuitatis gra- | 
tiaaddere operx pretium: duximus; | 
: Choras autem;ut remab iriitiorepetanmus; in Comoediis, Tragoe- |: 
| diis & Satyris peculiariter dicebatur z»s/[titudo Hla,qua [altabat C cane- V. 
bat inter AGI us: interdum & interloquebatür;hi&rionis perfonam fufti- | 
EN c | TOY c MMCTERUNQ Mpys 4 : 
. Ditivolunt 39 76 z2ec à Leticia: Unde Plato. de legib, dixit, | 
Deos noftre calamitatis mifertoscvyyoesude & voeryo)s chorez can- 
tüs$; duces dediffe nobis Mufas'& A pollinemrpevémyéstv, '€osd; move- 
renoscum-volup tate; chorumq; nobisducere qoae vs "g) 62 yfiatciv aA- 
MÀwue Fuyeizoyrac cantibus & faltationibüs nos invicem cóopülantes. 
| Ad eum autem niódum,qüemadmodum in aciemilitari fit; difpo- 
nebantür in Orcheftra ,' qtium ftaretchorus; qua erat parsquaedam. 
theatri, chori propriá,diceb aturq; xegos'acía quafi zz Abner us fe attoues 
ehar puo. Cur ingrediebantür eeéoir quando accedebant; canc- 
b M ie cabatuür M MCA vel m gcdía, : Tu m aut ftantes cane- 
Xquod «azuov nominarunt & c'Urod.oy tum nàrrabantreieventum. 


RII, Loro a Sed 


























































294 DE MusicA VOocALI. 


EL—MMMMMM————M———ÁÉ—— 
Sed qui necefsitate evenit exitus,utpote redeundum denuó,erat uem. 
sacs feteffto, Qui veró poft hanc eftintroitus &znazeoo Accelf uas ve- 
ciprocus: in qua fi faltatio prolixior,erat xéeda£: Si pracifiorkouudmoy, 
ibilugebant, Exitus autem chori poftremus a Qoo & Evvé? oboe, dj. 
teffus vocabatur. | Etcarmen quoddam quod exeuntes cantabant, 
i£ó$ov, InSynodiovel «acíuoe Greci geminis concinebant tibiis, in, 
ceteris unicà tantum. 

Partes porró Chori dug, Ordo & jugum. | Et Chori Tracici funtjs. 
gaquinq; ex tribus, & ordize: tres ex quinque. Quindecim namq; con- 
ftituebantchorum.  Etjuxtatres fimul introibant perfonz, fi fecua- 
dum ju24 acceíTus fieret: Sed fi fecundum ordines, quinqsingredieban- 
[tur. Verümapud veteres in c/oro 7f47ico quinquageni erant, usq; ad 
| fchyli fabulam,quam dedit Eumenides; turba enim ad harum mul. 
titudinem obftupefacta, lege ad quindenos eft reductus numerus: ita | | 
ut effent pariajid eft cvy vel juga quina, ex ternis verfibus; unde qui 
cantum incipiebat, xeu a4(9», proximus eas é5c , tertius qeisonir 
nuncupabatur. Laértizms autoreít: eum quicantum inciperet;altio- 
re fono vocis ufum : quo cateri mediocri exciperent tono, atq; fubfe- 
querentur. | 4 

Cennici porro beri perfonz erant viginti quatuor, /sz«fex, qux 
fingulaexquatuorconítabant. OrZizes veró erant quatuor, quilibet 
fexviros continens, | Carminum veró in choro decantatorum apud 
Comicosunum eft e$26ac« transgrefsio, cum ea, quz Poéta ad thea- 
trumloqui inftituit, chorus przterienseademdicit. Hujus ees- | 
c'swc vel transgrefsionis parteserantfeptem. | Prima xouudriov,qua erat 
brevioris partisconftitutio, unde & nomen à pracifione vel inci(ione. 
A/tera pars dicta Az4pafPicaquia plerumq; in. 474p«//o metro confifte- |.| 
ret: poftea fuppofitis etiam aliis pedibus nihilofecius nomen retinuit. 
| Hancquidem & z«ezCac» dicunt, poftquam zaxecr brevis quadam. 
eft cantiuncula, uno absq; refpiratione impetu decantata. Poft hanc 
erat Sraphe interius precantata à choro ad fpectatores converfo, mo- 
tud;indextram partemflexo. Cui 4s/zf/rophos refpondebat,ubi cho- |. 





Dr MusicA VOCALI. ! 295. 





























rus in latus finiftrum movebatur; & totidem numeris priora veftigia... | 
paribus temporibus relegebant, Qua reverfione fubterlabentium ad- 
verfum zoruza Planetarum referri profitebantur. — Dicitur & &vzaj, à 
cantu cantuirefpondente. Huic Epzrrbezafüccedebat vel Epodos;quo 
in ftatu diverfa à fuperioribus accinentes , ftantesd; terrz quietem re- 
prafentabant: cui azfepirrbemia reípondebat , quam ultimam trans- 
grefsionis partem fedecim, non amplius, verfibus. conftare , lex 
fuit. | Mic 
Seniieborus, niyócezrs Chori divifto Qeotias altera chori vefponfro 
avriyopia: hzc tria hoceffe videntur, ut choro in duas partes diviío hzc 
ipfa res (it Aree, utraque veró pars femichorus, fed qux alternis can- 
tahnb4vrioeía vocentur. Pratereainchoro dextre partis prafes deua : 
| srt dicebatur: frz//fre ala dux agis égosdirme : laterum pr.efes Aaugogeivig: 
qui pofthunc ze;cosérze,  Anteibat chorum dux, inde yoga. y?c dictus, 
Choragium xopt'yiv , locus ipfe, in quo erat Choragi apparatus, 
Hzc ex occafione dechoro (quz ex 5j Pollucis lib. 4. c. 15. & Scaig lib. 
t, Po£t. c.9. & i. collegimus)dicta füfficiant. | | 
... Coronidis loco tantum adjiciamus, quz idem Szz/zer fcribit 
lib.z. Poét.c.o7. N egat (verba Sc4lizeri) Ariftoteles &vTiseóDouc habuit- 
íe Choros tragicos, quia non in narratione fimplici; fed inimitatione, 
veríarentur. Itaq; etiam legesillas, quas VópsoUc dicebamus, fuftulit: 
permifit cantiones, neq; hanc ob caufsá harmonias illas duas admififfe, 
viv Varodopisi , tg) T7» o Deu ye, Quiajnqüit, ejufmodi harmoniz nó 
conftant cantionü formulis, quz dicüturzéAz, quz potifsimü pertinét 
ad Choros. Sed propterea quód C/zr; fint in primis ntixci am,quaz vo- 
cabatur Qevyic eis maximé cópetere.eà náq; actiones aptifsimé repra- 
[entari.Abolet etiam ab ufu chori TÀV Uzz2oseici:quód hzc ir agnifica ef: 
(etac flatariasquorum neutrum conveniat Choris,. Scenicis igiturne- 
B0cus aptari hypodorion ; quoniam ea inter(int Regum atque He- 
roum .: Phrygium decere perfonas humiliores : é quibus chori con- 
ftent. Quz fuit caufa, ut corum animi demittereritur ad lamen.| 
tabiles conqueftiones in canticis, quz à turbulentis abhorrent. 


96 JDg Musica Vocarri ——- 


















ERMTUEPMANMCIICIRRAI OO QIWONGHNNREENEICNCGEDSNSEENS Y RARO 349 00000000 
Cum igitur Chorus fitotiofus curatorrerum atq; eventordtm; qua in 
fabulis exciperentur,nonei competebat harmonia meicciengualis hy- 
peces & vé SCR ora 
(J "E. : 

2311 à ' | oi T TIENDEN 

3iCAPruT. XX, M5: credam 


De ufu Muf d dy visixà ad cer tuminatd à dye ae. 
T vare [cas tbi GP vitlorum ayaviz oia C Antageniflarum — 7 
xo).a figu ver Japplicia. Ó 





bro 


co got 
Sfe quan dam «emulationen boneffan, quà quis. ad 
' virtutis edem fibi fternit iter, & fuperioris infignia imita- 
à rn fatagit ftudia & conatus, vel quà inter aquales, &qui 
323 pari paTu ambulant, alter alteri quafi ftimulum & calcar 
addit)ferventiorij ingenii nifu làbori cuidam incumbere, extra omnem 
pofitum eft dubitationis aleam ;«& hac ipfa zmulandi: Tatio verfatürin 
rebuslaude &. honore d! gnisyüt eft apud Ariffatelem 1. Rhet. | 
Prater hanc eft tezzerária quedam enulatio vel xmula temeritas, 
quz vituperii incurrit notam,quá quis ipfeignavus & ignarus aliumar- 
tis alicujus peritum temeré emulatur, nec artus humerosd; fuos librat 
atq; € expendit, ; onusq; fi fibi imprudenti Kane nia excoecatus imponit, | 
cui non eft ferendo, immemor illius Apellei - Ne fator ultra vrepidam.: 
Étpropterca nonraró m agnás| Tuae zemeritatis dant pezas; quemadmo- 
dum de NearcloPittaci Tyranni Mytelenenfium filio,de quo hac teci- 
tat Lucianus zeoc vov. agraiosuov gro» [i6 Ala: evoUpSiov: Orphei. , inquit, 
caput unà cum lyra in Hebr flevium projeclum d. Lesbium pervenit. P 
bii lyram im Apollinis templo fu u/penderumt. Hanc pof! multum tem, yup 

Larchus,facerdote multis pecumiis corrupto , cla abftulit, C ffnilem lin 
Lubflituit, fperans fe divina quedam CAYBIIAM, quibus five 410, fere »i. 
rentur, cantaturum. — Verum eum interdiu fe incivitate parum tutum*e| 
arbitraretur, noClu in [uburbio incondità plans, CARES eXxcivit qui inft 
ce citbaredum aijcerpferunt. 1t4q, Orpheum non amuficis modis , fed mer- 
jS OEC MU BAKE. SES 


— MÀ 






















DE MusicA Vo-cALIL 207 
Hzc Lutdibwius dicto loco. | 
utiftisq; emulationis in Muficis certaminibus veterum, fida re-- 
rum geftarum, conda promad; hiftoria;nobis porrigit exémpla:ubet 
igitur tenui filo & ftilo illa agonifimata & certamina Mufica percur- 
rere,initium facientesà primis & rudioribus Mufices initiis. 

Inter majorü auctorü partem convenit 77 3ici/zz inventü carmen 
Bucolicum ,appellatumq; GoxoMuarpuor : Propofitis veró praemiis certare 
l'confueviffe Prifcos,non vafis aut bucula, autcapro, fed pane, in quo 
ntferarum expreffz imagines: ipfi aut ftantes ,aut fedentes , aut 
entesgregé;cum pera erant ogzziu/a feminum referta genere, quod 
Graci uva seuie» nominant. . Habebantetiam vinum in utre capri- 
|[no: &ad manum baculum paftoralé, quod Latini peZwzz , ab ufu con- 
fiftendi atq; adharendi, Graci «aAZGeo Tw, & à venatione Az ye 6Aor vo- 
cant,etiam zoeurz dictum; à clave fpecie, quam prz fe fert craffitie ca- 
pitata. Canebantautemcoronati. — Cervorwm quoq; corzZ4 pro- 
pofita illis certaminibus legimus. 

Victi vicor panem;peram, utrem auferebat:atq; ex eo libabat Mu- 
fis. | Picfus abibat perfüburbia ac viculos: neq; enim ei urbéingredi 
licebat. Panemquoq; rogare ad vefcendum, ex prafcripta lege mos 
fait: quippe qui fuum juftoin certamineamififfet. 7j//erurbemab-[| 
dbatSyracufarum:in qua manendi,quoad cjusliberet,jusfuit. Tan-| 
tum veró aberat ut panem rogando victi conditione uteretur,ut ultró 
dvium limina tum frugibus;tum vino afpergeret;porriciens libame- 
tacumcantu hoc: | 

DEF oA 23V rye diu TU tn. ORE ou UA ntur, 
' T2) Qéeousy aoo quc Oé8 TU EXAM EC owTO miVa.. 

.. Tranfüit deinde inartem/zfos;atq; etiamin queffumabiit, ^ Cir- 
cumire igitur provincias & cértarein Italia, qui fe GexoA;a cuc przdica- 
rent,atg;alionomine Aves. — Unde & Ludionum vox perpetua. 
manfit Latinitati Interquos eatempeftate praftitit Dapbnis , adeó 
ut heroum ritu, à paftoribus certatim ejusinteritus fuerit celebratus. 
' : | liis 


Q q üte- 












À VOCALI. 


LAG Aem UNME T 
utebantur autem fiftulamufico inftrumento, ut [cribit Scaliger lib.r, 
cap.4. 


jo. . — DE& Muüsicá; V (tL * AAT 
















In certapiinibus eomvivalibus ,| qui carmine illo : quod exo, | 
icebatur (de quo cap. 19. de u(u. Mufices. in conviviis pluribus di- 
tum ) viciflent, pocw/e donabantur, quodà cantu illo 42e: appcllaba. 
ur,cum ceteris iz erkaminibus acciperent Lyrici juvenca, quam & im- 
| olabant,& hircum Z£agicitaurum Epiri, Bucolici vel vini vel lactis fi- 
bationecontentierant: idque Apollini, Mufis, Baccho & Gratiis, | 
Nam premia à victo auferebant;non ea ab judice d ut i | 
bit Scaliger prolixe lib.1.Poét.c.44. 

ATHENIENSES accepimus olim extruxiffe zdificium &indigi- 
taffe udsicv Odeuss, quafi cantilenarium dicas : cujus habebat interior 
defcriptio multa fedulia, multas; columnas, tectum erat fubvexü & 
acclivein unum affurgens faftigium:imaginem ferunt & fimulacrum 
fuiffe tabernaculi Regis. — /Edificavit illud Pericles: qui ingenti ftu- | 
dioinid incubuit,ut certamen Muficorum PANATHENJIS cclebrare- | 
tur ,digeffitq; &ordinavit 1d ipfe Zzezorbetes & Atblotbetes cxeatus, 
quemadmodum certantes tibià & voce vel cicharà canerent;atqs ejuf- 
modiimpofterum in odco exhibita fuerunt certamina Mufica, ut le- |. 
gere eft apud P/uarchum in Pericle. 

DION quoq;autor e(l Z£zj244;2 etiam Roma Oders; ejusmodi fa- || 

bricaffejoperà Apollodoriarclhitecti. Paeirez.rer.mem.lib.r.£83. — |. 
| PAusANIASin Achaicis memoriz prodidit Herode Altici juffu 
atq; impenfis con(tru&um pulcherrimü sor defunctü uxoris mo- 
inumentum. Scz/ger dict.l. in hoc Odeo Altici theatri /Egy pridie 
Regum ftatuas fuiffe, (cripfit Pasfanias. 

Extratheatrum quoq; locadicata Mufis Sez/ger alferit,eodemdi- 
' &anominej//b.r. Paet, c. 21. 

Et cum Ladi Pythbtci celebrari coepti effent ,antiquiffimü omnium 
fuit certamen, ut /yzazi in Apollinem cum tibiis ad cithará canerentur 
pramio propofito: Et prizui quidem omnium pfallendo vicit Coryfe 
(Themis € Cretà, cujus pater Carmanor Apollinemde czde Latronis Ev 
boeenfis facrilegi pur ERES Confecutos poflea Philammonem Chiy- 





^ DE MusicA VOCALI 99 





Bon Sie xpo aba his]rbc "Nis HRS 
myfteriorum fcientia & reliquà vitz dignitate elatum,tum etiam Mz 
fetim,quod Orpheum fibi, quem zxmularetur, propofuiffet, negant in 
Muficumillud certamen defcendere voluiffe; ut fcribit Pzufazias in ; 
Phocicis. : Id quod SzaZeer approbat //b.r c.27. quiin 1llis ludis Grz- 
€orumintroductos fcribit tibicines cum citharoedis ; item cithariftas 
fine cantu: quorum appellarent sv9ixov vóuov, fic Delphis ad /udos Pytbi- 
25 citharcedi;tibicines & fidicines concurrebant, ut (cribit 47e lib.6. 
Cap.19. ! | | : 
lisdemd; certaminibus przmia fuiffe propofita, ex Philofapborum » 
corypheo fect.31. probl.u. elici poteft; ubirationem reddit;quare in lu- 
|dis veterum, certantibus propofita fuerint a9eviezeiz veladAa: Virtuti 
veró »4//4, vel quód fibiipfi premium fit, unde zzda pingi fuit folita ., 
quzd; inftar 7//2724/, vultu ftat femper eodem: óésinquito mg aviae € 
&9 Atv xeeii]oy eivau- 7r & uj 98 vv uuu e Anu tov vo. 9 Av cce ta TE oV 
Ig) SEXliov auc eywviag- cu Dias 0c rav aov GéAlor 9evorro ; In certaminibus 
|veró olympicis premium erat corona ex olesítro; quod patet ex 477- 
oph.Píuto:  oCsücünmws mera C. | 
Jupiter [and pauper eil : quod te palamprofecto dazebo. —— w am fidives 
55 effet, quo pacfofaciens is certamina Olympl , illie, quo Graecos omnes quinto 
|quoquo anno coégtt , per Pracomevo promuntiaret atbletas vitlores, ubicoro- 
aajfet oleaffricorama? mam magi auro decuit, ff dives is effet. Cu mque 
Olympiade X LIIX. rbicizes & cithbaredi & avledi recepti effent, re- 
portavit palsmnam de tibicinibus S2cadas A4rgivus,de citharoedis Cep bafo 
mpihlius,de Avloedis Febezzbrolu: Areas,ut fcribit Nat. Comes lib.s. 
Cap.L. 5ac244 veró poftea binis Pythicis ludis premium meruit, tefte ; 
PaufanidinPhocicis. ^ Alter veró Pythiade , quod olympiade 48. ac- 
cidit; ut corónarium duntaxat certamen, fubmotis praemiis, relinque- 
retur,cum primum pecunia effetprzmium victorum. Hujus 48.O- 
]lympiadis anno tertio ípmpbidlioze: demum certamina Müfica inft:- 
Luerunt: 47/7544 .itbaram ,utpridem,cantus etiam ad tibiam.: 
]Pewfania. — Q&avà Pytbiade lege lndorum comprehenf; qui 4/- 


— 






















[ 
- 














———— M—Ó—MM— 

















30 Dr. Musica VOCALL 
fis fidibus canerent & certarent, quà coronatus fuit tgeinis dégeates, | 
uteltapudJVazCemalib.s.capa. — 8s c italie 
| Laureá autem vicores lonabantur i OP utex EviGi tii Pindari 
videre eft,qua corona propria illorum ludorum exiftimata eft, idque || 
| càümob perpetuum victorem ,. tüm quia/zzgrtzs credebatur v 4polin; 


grata0b Ladonis filiam Daphzez in laurum converfám : hiibis namq 
l eft Laurus. Videovidingi. Metam, Nar. Com. láb.4. cap. Io; 5 A 





^ Alii tamen cenfent,multó ante 'inftituta fuiffe Pythia, quàm » Dipl | 
| neab Apolline fitamata, & primis Pythiorum temporibus non erat 
adhucinventalaurus. Antequamigiturinveniretur,vel ex palma.,| 
velex ofculocoronz victoribus dabantur. Alii feza quadam Deo 
confecratayvictoribus donari folita dixerunt,ut fcripfit /fler in lib4 
coronis. 
Quemadmodum & veteribus Principibus ufitatum fuit,c com 
catis hincinde deczis Paetis, Muficis propofitis premiis)inftitueremn-] 
ficacertamina. Ad illam confuetudinem videtur alludere Theegnu. ! 
fic canens :. 
(. él án c axaónus éruseov Üjvoy iciden : &c.. i9" 
Urinam poffes Academe amabtlez bymnum canere, — Praemium verà in ne 
dio puer pulchram coronam baberet. 





Libet] jam: Je Phgularia queden CET LATITI annectere CMuficorum »uil li 


minia ufque; & in theatris Muficà certavitinter ;ciebrmedds Cajo|!| 
Telefino & Suetonio PaulinoCoff. eid; victori magnoapplaufu coro-|! 
naimpofitaeft,ut autor eft Xiphitinus | inNerone; Quam trepidé ve-] 
ro anxied; certaverit; quantà adverfariorum aemulatione, vix credi 

poteft. ad verfarios quafi plané ejusdem conditionis obfervare; ca- 
ptare;infamare;fecretó nonnunquá, ex occurfu maledictis inceffere.]We 
Judices autem;priusquainciperet, reverétiffime alloquebatur, omnia 
fe facienda feciflefcd eventum effe in manibus Fortunzsillos ut fapi- 
entes & doctos viros fortuitadebere excludere, & quealia fcribuntur. 


























Dr MusrcA VOoCcALI. | 20! 


quog; frontis brachio detergeret. Quin &in Graeciam cantandi tu- | 
dio navigavit, omnibusq; ejus gentis Ipectaculis ; cantu & certamini- 
bus citharifticisfefe adjungensintertuit. ; à hio 

| Idem Nz n o reverfus é Gracia Neapolim, quod in ea primum ar- 
tem Muficis protulerat;albis equis introiit; disjectà parte muri,ut mos 
hieronicarum eft. .N capoli enim primüm citharoedi habitu prodii(- 
fe Neronem,memorat $zeoz/us : acné concuffo quidem repente mo- 
tu terre theatro , ante cantare de(üitit quàm inchoatum abfolveret 
véun, Et Romaz eo curru, quo Augirftus triumphaverat, venit,& in 
veftepurpureà, diftinctaq; ftellis aureis chlamyde, coronam d capite | 
gerens Olympicatn dextramanu Pythiam, praeunte pompà catero- | 
rum: cum titulis, ubi & quo cantionum; quové fabularurn argumen- 
toviciffet. — Statuasq;fuas citharoedico habitu pofuit. Szerezius, Et 
civitates Achaiz omnes citharoedorum coronas, in Muficis agonibus 
partas,ad Neronem miferunt. Quinquennale etiam ludicrum pri- 
mus,ad morem Gracicertaminis, € Grecia Romani traduxit : Jovia. Ca- 
pitolino dicavit : in quo tàm verfi quàm pros oratione, Grace Lati- 
1eque, tüm Mufica per Citharoedos & cithaniftas ;tum Gymnicis Íu- |. 
lis ertabatur;ucfcriptum reliquit 4/ex. lib.6. c. I9. 

DonirIANus quog; Imperator inftituit quinquennale certamen 
Capitolino Jovi; id; zrzex: Cauffeupe, Equeffre, Gymmnicum, ut anno- 
tant Díaz & Suetozius.. : 

Euxoxttus quoq; Locrenfis Citharzdus cum Ariftone Rhegino 
Muficoin ludis Pythicis in aream defcendit.- In hoc certamine fe- | 
runt Ariftonem invocaffe Apollinem Delphicum;ut fibi canenti foret 
auxilio, quod à Delphis Rheginenfesolim etfent profecti: Eutiomium 
autemreíbondiffe, Rheginenfibus necertandum quidem omninó de 
Maficapud quos Cicada vocalifsimum animal voce careret. Cum | 
D A. Bo Mdesid chorda una tracta defeciffet; Cic4- 
Sim ii ic itt, & fupplementa vocis fecit; atq; ita victor eft de- 

ptum reliquit 57722» lib. 6.. 


CH 079 ;) Hriprpj| 


2 DE MusicA Vocarr. E 
HiPPARCHION & RuFFINUs;preciput apud Grecos citharocdi, | 
quum folennibus ludis,qui decimo quoquo anno apud Juliopolitasa. 
gebanturjinter fe certaturi eflent,theatri tumultu commotusHippar. | 
chion obticuit: Unde proverbio occafio data, swzwus Hipparchion, deil. | 
lis, qui repenté filent , à quibus tamen grande aliquid exípedatur, ut | 
notat Erafmus in chiliadib. ! 
STRATONICUS citharaedus, cum adverfarios Sycione fuperaffer, 
trophzun: Efculapio pofuit, infcribens: Strarosicus ex male citharam | 
pulfantibus,ut fcribit Atbezauslib.8.c.7. | 
AnxisTONus citharoedus, cum fexies viciffet Pythia, ut Lyfandii | 
Lacedazmonis gratiam iniret, pollicitus eft, cum denuó victoriam ha- 
bere contingeret,przconis voce pronunciaturumAriftonum Lyfandri 
| fezvum victorem fuiffe; apud P/grarchum in Lyfandro. 
ELEATHEREN quoq; natrant, Pythicam palmam vocis cauffare- || 
portaffe,cüm alioqui cantilenam non fuam decantaffet : Zeffodumve- 
ró reputl[am tuliffe , quód carmina fua ad lyram canere non didiciffet; 
tefte Paufania in Phocicis. 
NicosTRATUS & LAOoDpocus Citharodi, cum interfe concer- 
| tarent,dixit Nicoftratus, Laodocum effe zz magna arte paruum, Ie av 
tetn zz parua arte magnum; atiusq; fibi effenon domum divitiisfedar- 
cem ftudio & diligentia augere; ut prodidit ZEZazie lib. 4. de var. hil. 
Eodem modo,;fed infelici plané,ut fingunt,eventu, MARSTAS À- 
POLLINEM in certamen Mufices provocare non dubitavit, & eàqu- 
demlege;ut victo victor, quodcung;libuifletjimperaret; Pawfanzaat- 
teftanteinPbocicis.  Inillo certamine cum Afe/fe citharam pulfaffet, 
mox ore canebat: At Marfyas tibiis inflandis tantum erat peritus, que 
re etiam victus penas dedit fux temeritatis. , 
Alij hisaddunt;quód Zvy/ei Zudices int electi. Nam primümtr 
biisita eft ufus Marfyas, ut auditus ftupore repleretur, apparerecqueob 
(uavitatemlongé przftare adyerfario. Cum veró judicibus fimular 
tem oftentare decreviffent, àjunt, Apo//izem rurfum ad citharam e 
| tum accommodaffe,quare vicittibiasrepetitas. At Mar/jzs nitebit | 
docere judices,quód prater omnem zquitatém vinceretur; quóddr* | 


& non vociscomparationem fieri oporteret, ad quam cithara &uübit. 
E cücnt 

























i i-em RID di 
Dr MusrcA VoCcaALI. 103 
refpondit,quod nihil plus zquo obtineret,quia Marfyas,quod fibi FOR 
veniret,feciffet,cum tibiasinflaffet:oportere i gitur hanc legem utrisq; 
imponi,ut velambo vel nemo ore uteretur, fed folis digitis proprium. 
ufum oftenderet. Illud certamen commiffum fuit non proculà Ce- 
lenis vel Apamna civitate juxta lacum. Victus igiturab Apolline Mar- 
fyarde pinu;arbore propinqua/z/eafusyexcoriatus fiit Pzenituit tamen | 
celeriter 4po///ze7z tàt« acerbitatis,quare chordas Githara wfregit, quas 
cüm M»fzinveniffent, Mzfez addiderunt, Linus Lichanon,Orpheus bypa- 
tenyIhamyris parbypaten, ut eft apud Natat.Comm.lib.6. Mythol.c.15. 

Simili fide Po&tz tradunt,SinENAs aliquando Mz/zsin certamen 
cantus pz2voc4//e, Junonis fuafu: verüm hzc temeritas illismalé cefsit. | 
Cum namg; priusalatz effent Sirenes, Mufz alas victis evulferunt, co- 
ronasq; ex illis factas capitibusimpofüerunt: quod fa&tü memorat Cro- 
bylas lib. rin Creta juxta civitatem illa de cauffa Apteram dictam. Hoc 
nomine poftea. z/tis capitibus Mufe putabantur fuiffe, prater unam, 
qua illarum erat mater,nt recitat Nzf. Cozz, lib, 7. c.15. | 

Ex Nicandro wem /ib.a. Alteratorum accepimus,zovenz FiLIAS P1ERI| 
(quieo tempore regnavitin Emathia;quo Jupiter cum Mriemofynein 
| Pieria Mufas genuit)chorum fuum Mufis oppofuiffe: certamend; Mufi- 
|cüim in Helicone fuiffe commiffum. Quando autem filix Pieri cane- 
;bant, omnia caligine obfc urabantur, nihild; ad choréam obtempera- 
bat, At Mufarum cántu fiftebatur coelum;aftra,mare, flumina, & Heli- 
convoluptate delinitus,ad coelum usq; crefcebat: doneceum confilio 
Neptuni Pegafusinhibuit,verticem pede percutiens, Quia veró certa- 
meninerát cü deabus, Mufz eas in aves transformarunt numero nov£, 

DeTuaMTRA à Poétis,quibus quicquid & "gendi femper fuitzqua | 

poteftas, hzcaccépimus, illum carmen adeo fonorum & concinnum. | 

| MEME, utabipfis Mulfis com pofitum videretur, proptereáque | 

peo ato animo convitiis affeciffe ; 1 certaminis arenam provo- 

ex UL um cum ipfius vitz difpendio. Cum namque in MefTenia ; 


t Oechalia civitate Dorium verfus proficifceretur, Mz/z; obuizr ha- | 
Uit, & cum fis 


| pactus eft, i viciffet,fe velle cumomnibus.congredi:fin | 











Dr Musica VocALIL | 


304 go 
victus fuiffet,illarum arbitratu fe poenas (ubiturum (utfcripfit Myrlea- 
nus Afcleptades) & (tatim vicfusyoculis captus efl, & canendi fesentiapriva. 
tis ; üt ex Homero Viad. B. refert Naza/. Com.lib.6.c.14. — " ^ — 

. Quemadmodum & Lizzs,Amphimari Nepruni & Uraniz filius 
cum de Mufices gloria certaret cum 4froZize, abeodem occifus eft y wt 
fcribit Pau/anizs in Boeoticis. — Aurea fan? Ze/fedi fententia, quami 
obfervaffent;facilé hoc malum evitare potuiffent;quando canit: 


- o ————À— 









AQeov à. taw £O£Aa TTÉO6 Xeclosova diti egi c ety 
NíAag oi cícéTaA TTE0G T Qa EC W RA y EQ, "dia 
Ideft: — 2s 
Stultus eff qui voluerit cum potentioribus contendere; 
Victoria enim privatur yG prater pudorem dolores patitur. 


tifupoen Gpottsum Goooear baben. 





CaAPuT XXI | 
De ufa Mufices S puvum Ma in funerum €9 exequia- 


rum deduclionibus. 


es^- 
$t certéomnium confenfü 7z/fca omnium mile 
riarum & dolorum efficacifiimum folamen, (alubérri- 
) mum Nepenthes , & przfentifsima Panacéa, qua ceuerm- 
373 plaftro & malagmate quodam triftitie vulnera obligan. 
tur & leniuntur,mole(tiarum gravitas minuitur atq; abigitur; adeóut 
nonabsq; ratione Nwrrix ille aped Euripidem Medea ominibus illisfüc 
cenfere videatur, quód harmonicos concentus leto fortune curfü ad- 
hibuerint, hymnosd; tantüm /z cezviviis cecinerint: nullus veróMt 
ficam oftenderit, quz triftitiamabigat & repellat. Quare ex illiusm 
tricisfententia;in luctu potius quàm resta adhibenda effet Mufici: 
quia convivia fatis ipfa per fe lta funt, 77/2c/4 autem querendum: 


quid ; quo minuatur dolor, quod ipfum annotavit Mwrerrs lib. 6.8 
Decem o UPRIEULOPPPRFSEISEERUEENEESNEEZUUPENCOURSGERE ME: 0 


ke. 


"d 















Dr MusicA Vocarr 365 


—— M 








lect. ci 16. Subjicere libet Furipidis verba ex Grecoin Latinum tradu- 
Qa: ubinutrixilla ficloqui introducitur: 
(Keuoug dà Afrav, x oudsv 7i c'oQpouc &c. 
Id eft: 
Tueptos fi dixeris, necullaexparte prudentes ; 
CMajores bomines, nom errares. ! 
Quod quidam Hymnos ad celebritatem 
Et ad compotattiones C? circa epulas 
Iiwenerunt,vite jucuudaobleflamina. 
Stygias verà mortalium nullus trifbitias 
Invenit Mufiea C multichordis 
Canticis fedare,ex quibus sortes 
raves, fortune fabvertum domos. 
C4t qui bas quidem utilitas mederi 
. Cantteis mortales. — Ubi-ver lauta 
Comnvivia, quidfruffrà intendunt vorem ? 
Prafens enim babet oblettationeg Afefe 
Conviviifreguentia bominibus. 
Hac absque dubio caufsà moti Veteres,cantus & inftrumetta mufica, 
in exequiis peragendis adhibuerunt. Quemadmodum z TY 4nfisnen- 
te Thracibus finitimà » Herodotus (cribitzz Térpfcbore: Fito, inquitzz- 
fante,cum bloratu comm i 








Proinde prerperialuge- 
Ant» fuzera autem & ufu & fefto cantu celebrabant, Hoc etiam, 
Caufiani attribuitur. 


UPOrTHOs Olim a ub ap, ferri folitosindicat Maro in JEneid. 
Et Perfru, . 


4t celo clamorá vir 
NC —ÓÀRÉÉ MEG: 5 


222 CLAHg OY. THbarugg, 
Rr Hic 


lub cM TPPERDP UE CUT ENRLMEUT NU TR ee NT - | 
Dr: MusicA VocALIr. NEL 
Hic tub4; candele, tandemá, beatulus AÍ10 
Gompo[ntus leto. 
Roma quoque nobiles & fortunati homines efferebantur cum tuba , 
| quod Pragertius innuit: ( 
| Nec mea tunc lonaá fpacietur imagine pompas», 
Nec tuba fit fati uana querela a incl. 
Preterea tibix quoq;ac tympana adjungebantur, & ea omnia; in- | | 
| quit Po/jdor. lib.6.de Invent.c.1o.ut hominum, mortuos lugentium., || 
animi languentes ejufmodi fono excitati, minus dolorem fentirent, || 
quiijsoblectamentis facilé diftrahi foleant. Illas zs fuzerates & || 
deris DEED UE Pratinas Phliaffus vocat vswdóva.: 
dbebanti itaq; Romani luos Tibicines , qui poft ultimam concla 
mationem praccdentes funus,noeniam funebrem, quà laudes defun- | 
cti & facta recenfebant,pudoremyintegritatem, fidem, canebant,non 
faltabundiut olim,fed i dina Phrygio modulo. Is enim modus e-| 
rataccommodatior. 

Siticizes apud Romanos erant,qui apud/f fítos,hoc eft, vit4fundtos C |; 
fepultos.canerent tubà diversàáàcateristibicinibus. Alij d ja vo-| 
cant. Ge/ius lib.20.c.2. Gracis v»u6avAa dicuntur. | 

Galen. Cou educ; à eiciy ÉTEe21; (oic é£eugusai quy atu Aa £0IXOTEG ómoigeogr 


/gw o ua Uo Xo. M por. I | 
Nonius etiam fcribit 5/cizes dici, quiapud funeratos & fepultos, | | 


hoceft;jam fitos,canere foliti erant;honoris caufa, cantus A 
les. Iidem Romani Przeficas,quz luctui prefi cerentur;precio com 
cere folebant;qua cantu & funebri carmine lamentarentur,fummas-| 
que defundi virtutes non fine miferatione decantarent, Hunc lu ll 
gubrem cantum Iezziaz vocarunt,quam Phrygum ajuntinventumb, 
Nen quoque Dez facellum edificarunt ab urbe lemotum extra por- 
tam viminalem,quod cantu querulo funeribus praeffet, ut autor ef 
CAlex«ab Alexand, lib.2.c.4. 

Nanhiacarmen erat lugubre,quodi inlaudem mortui ad ibis 
nebaturà prafica fola, ceteris flentibus: cujus inventorem Joratif 
Simonidem Poétam fuifle fignificat. 









"Dr Music4 VocAri. 207 


olyphyrmum quoq; numerant inter Poéniata ; quz à lugentibus, 
autalià quà fortunà moeftis canerentur. : 
Difincutt veró Scaliger lib.t. Poet. inter Nentas, Epitaybia, & Fptee- 
di... Quz adrogumdicerenturjinquit,erant Vzzie: quz ad tumulü, 
Epitaphia: quzinexlequijs,cum jufta períolverentur,Epzeedia... 
| uidam Liz Po€tam primum Zfrezos feciflenarrant. — Alij 
veró eum Herculi (üccenfentem,quód effet ineptior ad difcendum. , 
ab iratoingrato difcipulo interemptum aftirmant;ab reliquifq; diíci- 
| pulisdefletum carmine, quod ab ejus nomine & nota cjulationis zí, 
4Elinum appellarunt. | 
Menodia quoq; dictus cantus lugubris, ufu potius, inquit fez/zer, 
quàmratione. In Monodijs folumaffectum pofüére , 59ezvía» veró 
nullam profopoeiam nullam. //b.7. Poét.e.122. Monodiam 4 Threno dittin- 
jguit. Fuitenim Mezeziz,quoties € Choro prodibat unus;qui defun- 
&i memoriamlugubricarminecelebraret. Ad tibiam fiebat id Ly- 
diis modis. E 
Flegiam quoq; in funeribus primüm dictam par eft, id quod vide- 
re eftapud ovidisuÓin funere Tibulli. | 
Theoclen quendam,five Naxius ille, five Eretrienfis fuerit,furen- 
tem tradunt effudiffe primum E/egos. dr 















Neutiquam porró évAsoy4a» dicimus,eoz qv uA£-yew vc velvea zc, ut 
autumant Granimatici : fedà miferatione, quafi £Asóv A£éyei. — Iécirco 
Elegos Horatius vocavit miferabiles. | EAe2c quoq; eft nocturna avis a- 
pud ar/ffotelem,quam nos ululam dicimus. | | 

Simplicius etymon, ££ Ayer. idenrenim quod a dj in /Elino, nam, 
utrag;interjectiofrequens omnibus Tragicis, | 


... Didymus Elegiam definivit Senor aóouevov roe &uAoy. Eft enim. 
tibia lugubre inftrumentum. Quare ex /udis Pythieis repudiata fuit 
tota ars aul odorum quiain jucundum quiddam pra fe ferret; cum ele- 


gi funebresque cantiones tibijs convenirent. .Sca/ger lib. 1. Poet. 
Cap. 23. 


Kr 2 Jrans- 


— , : : 


Le M 


jo8 Dr Musica Vocat ^ 7| 


Translatus po[tea Elegerzum ufus ad longe diverfiffima: fcilicet 24 
amores non tamen ine ratione. Nam& frequens conqueftioina: 
moribus & veriffima mors,quzà nobis amentiffimis amentiffimo àt- 
que ingratiffimo vivitur fexui;ut loquitur Scz/iger lib.1.Poét: cap.so, 

Magna veró fuit apud antiquorum funera tibicinum frequentia ande 
etiam fa&tum,quód cum infinito feré Tibicinum numero funera gra-| 


varentur,nec parum infumeretur pecunias4ecemviri plares infanere |. 


Tibicines,quàm decem probibuerint. | Nam fi Zuliio fides habenda , vo- 


luerunt decemviri,ut mortui tribus riciniis & vinculis purpurz,de- |: 


cemd; tibicinibus efferrentur. Quorefpexiffe videtur Qvidiu 6. Fa- 
florum. : | 
Cantabat fauis,cantabat tibia [udis , 
Cantabat maflis tibia funeribus. 
c4Adde quod Adilts pompa qui funeris irent, 
vt tfices folosjufferat eífe decem ». 


'Atq;is quidem Tibicines iccircó adhibebantur, ut ad funebres |: 
eorum tibias(quas flaminiaudire nefas erat ) zazi« , mortui hominis 
laudandi caufa;canerentur;autore Fe//o. 

Prafícis peculiare fuilTe carmen , commune omnibus funeribus; 
quod privatum facerent, mutatis nominibus defunctorum & fami- 
liarum,5cz/zeer docet /ib.1. Poet. c.55. | 

JusTiNIANus verómuliebremLeffum in funere, convertitif 
cantum; & praficarum loco P/2/trizs fubftituit. —.77 Novella 59. enim 
meminit mulierum feretrum przcedentium & pfallentium. — Henr. 
Salmuth in Guid. Pazctroll. lib.t.tit.de exíeq.mortuorum,f.728.& feqq. 

CAlexandrie obolis conducuntur, qui mortuos fleant: quod mu- 
nus follicitéadeó ac plené praftant , ut ad eos pertinere funus putes. 
Iiigitur abirevocanturz/rezodi — Ce/iuslib.17.c.21. 


Homerus lMiad.o.in funere Hectoris luctuofx facit mentionem 
Muficz his verfibus: 








«52 à dau doiósc 


Ügivav ££ o2 86» 0108 govótos aw atoidnv 





mU 
qu Dr MusicA VocALI. 209 


én ul eig £9 giiosor. Id eft, juxtad, collocarunt cantaressLuétus prta- 
diptsy bi flebile carmen lamentabantur. ic Te 

Quemadmodum & Graci in luctu zania: decantari fepiusinve- 
nimus,qui 45/2 coronati dcfuneti laudes recenfere carmine, quod zz/e 
monvocant & res memoratu dignas claro praeconio celebrare affueve- 
rant. Senatoribus veró ac patritiis atq; fummus ducibus tub4 ; mi- 
noribus & plebeis exequiali tibia canebant tibieines, Quam tibiam. 
nonin funeribus modo, fedin facrisyin ludis & conviviis adhibebant: 
Imperatoribus autem pluribus tubis mocftum clangentibus :quod à ca- 
zibus & Phznicibus deductumautumant, qui in funebri pompa bre- 
| vibustibiismagnitudinepalmi;lugubre quiddam & ftridulum fonan- 
tibus,uti (oliti füuerunt;ut fcribit 4/ex. 4b Alex. lib..c.7. Ea autem» 
t biz Phznicum lingua Grizge: vocantur, quod iisin Adonidis luctu 
foleantuti,Adonidem enim Gringem appellant, ut notat Erafzus 1n. 
Adag. ex Athenae lib.4.dipnof. | 

Plato quoq; /ib. 7.delegib. mentionem facit zerice Mufe , quamin- 
terpretatur Jdwerdíavdl as lugubrem cantionemu. | 
. — Hefychius indicat; adpompas funebres conduci folitas ? carid fami- 
|. 445, carinas dictas,quez lamentantium perfonam agerent. ! 
|| Tympana etiam interalia inftrumentaolim infzzerum deductione 
adhibebantur;ut refert //4p5rod.in probl. : 

In Pyrhozis fazere tibias inflaffe & funebre carmen modosq; Lyazos 
accinui(Te fertur 0/yzzpus tefte «I4riffoxene. 

Ex hisaliquantum conftare arbitror, quàm celebris apud anti- 
quorumparentalia fuerit Mufices ufus, quem comprobat , quod .Z4- 
chillemdemortuumà Mufis deploratum,cumq; zzaffets inffrumentis ejus 
pompamexfequialem ductam fuiffe , propterea quód & ipfe citharz 
pulfandz arte addidiciffetmemorat Naz2/.Co lib.9. c.12. 

. Etfrequentiffimum fuiffeyseniam ata, cantu lagubres decantari et- 
Iam 7/2 Imperatorum e? magnorum ducum funeribus dedncendis,liquidó 
| manifeftant, quód fuzus 4524/£i Senatus Rom. interalia complura. 
| rhanphalipmpáducendum curarit, pracedente victoria,quz in curia 

















| M'LARABTRO ca erat; 


200000 oo URIENHÉRURIUEGUNRIERASOUE OU c0 kp 


j1c DE MusicA Vocarr aho. om 
, d —€——————s cQ E 
eratcanentibus neniam Principum liberis utriusd, fexus, ut fcribit aero. 
ius. 

Mortuis ATTILA &BrzrL A Hunnorum Regibus, ledtiffimi E. 
quites magnifica illorum facta modulato cantu cecinerunt. 4igon, 
lib.3. imp.occid. Bozfiz.lib.7.dec.r. . pes 

InDzMETRI1I funere, theatríco apparatu peracto, Xezzphane; 
quidam ingeniofiffimus modulator tàm incredibili fuavitate carmen 
facrum apud P/grarchum ceciniffe legitur, ut & remorum pulfus car- 
minirefpondentes flebilem efficerent concentum, magna cum fono- 
ritate conjunctum... 

Quod de Zrawforum & Getarum confuetudine diximus, hoc Lsd»- 
vicus Cortufius , JCtus Patavinus, fuo tempore celeberrimus, in fuote- 
(tamento pofteritatini fallorjiin mentem revocarevoluit. Isenim, 
ut Berzhardinus Scardeonius de claris J Ctis Patavinis lib;z.refert,mori- 
ens,contracommuniorem mortalium morem,ex teftamentozzzerdi- 
xit fuis propinquis /ac/ ymas,& folitas funerum-lamentationes Ej 
fíummi vatis exemplo;(qui tale fibi conf criphitwdogiam » : 
zNemo melachrumis decoret, neq, fünera fletu 

Faxit cur? velito vivus per era viram.) 
& quecunq;lugubria folent ad moefticià parari , abeffe prorfus volu 
itjaddita etiam ex legato gravi mulctatione hazredi,fiid facere negle] | 
xiffet.. Contr veró pro his acer; juféit, Muficos, Cantores, Cithart| ; 
dos & Zibicizes omnis generis,qui vario concentu , unà cum Cleroft-| ; 
neris pompam partim przirent, partim fequerentur;ufq; 4 qsnoge 1) 
iut4;,quibus fingulis mercedem divaidij aurei nummi dandam ftatuit. 
Et quod dwedecim puelle Ànnuptz amictz viridibus pannis feretro fübr- 
rent; ufq; ad templum; ubi fe fepeliendum mandaverit: quz omne 
pariter de more lzxtantium;quacungq; vellent, modulantes altavocc 
concinerét;relictà fingulis certà pecunie quantitate , dotis.caufsà &c 
Obijtanno falutis M. CCCC, XVIII. 16. Cal. Aug. fepultus Patav 
in ede vecuftiffima $.Sephieubi ejus Epitaphium videre licet; 
referente Cazacrario cent.1.operar,fuccif.ca, 


Pr res ur VERAM MEN. JAEN OQuNA. aeri eem 6 sees oem sgum e M 00000000 
! Carl 
ENNNNESEENMMCEERTULLDM MEM Red. 4o cmmeÀÁ 9 m0 1 L8 0$. 




































/ 


M 


DE MusicA VOoCcALI. A I 
| EXeur - XXII. : 
Varie Veterum Cantiones, 


$ I HEN/EUS /b.14. despnofopb. receníet aliquot 
£ veterum cantionum genera & óvouacíac: multa namque, 
XN fuerecantilenz;alizalijsartibus,temporibus, nationibus 
?9 convenientes. | | 
-PrsTORESs habebant,quam canerent ad molas ; 420v vocabant: 
| uteft apud 47//opb. in Atticis & Cal/imachum in Hecate. Atben. suas 
| 1 dnus/u(9- (207 )xaAsuévm tv 72 78€ AMETS 00v, Cantio yma«a, quam 
& Epimylion vocant , cantari folitam ab ijs, qui in piftrino molunt: ab 
| iuaAc voce fortaffis dictam , que Dorienfibus fuit menfurz genus :- 
| iuzx quoq; fignificabat trahere & haurireapud z2besaenm) & Ariffotelz. 
Unde quidam Hizseaz caztiozem propriam fuiffe fcribunt aquam hau- 
rentibus. | Ca//zzachus aeidet; inquit «g) rnc aig 90a móc iuajoy. — iuati- 
| ^is quoq; fignificatgenium,qvimolendinis praerat, eftq; inter Cere- 
riscognomina. Eadem zu» 407 dicitur etiam iguvrAziQ- & Jai- 
os 8», autore Zefychio & lic effet eade nominis ratio ac 72 iuc» Nam 
iuaveftayrAe.  Manifefta etiàeritratio,fi dicatur &TX.XT24(9- ab ca quz 
dicitur Poétis 4x7; cerealis feu farina,ut notat Cafaub.lib,ra.in Atbez.c.3. 
4Elianus lib.7.de var.hift.fcripíit,Pittacum admodii laudaffe u/As: 

addidit & rationem;propterea quód, inquit, parvo in loco diverfis ef- 
fet poteftas ad exercitandum.. - 

- Latrtiusin vitaejus fcribitipfum ad molas fefe exercere folitü nec. 
mirum fordidus enim füit,& zarure fequitur [femina quis ue. Inde, 
: c iularir illa de Pittaco ex tat canttlena a pud Plutarchumin convivio 

pentum: AAe pUAG aA. x, 28 mT]axoc aA& 66A. uuu Axjva, aum Asdov. 
B cag o cg igudue cantillarent, dicebatur 
posco. ioc. Vei dederis pes nobis cantabo 

]  Nicophronn Mechanicis: Verüm nunc accine nobifcum. 
|Prifmum aliquem. 
k NAuTARuM quoq; fuit cantio.quadam, & vy Aeeov eft ug Acc quod- 
lisa Vae & nauticum «egasAevesiovin commentarijs Ariíto- 
charnenfium., 


ELA s — v o 






































n2 — Dr Musica VocarL —— 7, 
Et Duris Samius refertin Alcibiadis naviab exilio redeuntis Chry. 
fogonum fuiffe quendam modulatorem;qui tantá arte remigum ma. 
nus gubernabat;ut cumilliremorum pulfum cum Chryfogoni cantu 
conjungerent , jucundam audientibus redderent harmoniam, utau.| | 
tor eft Ce/ius lib.9.antiq.lect.c.1o. PUN 
Sic Athenis facilisac tuta inDelum & navigatio. Unde fiebat 
utquiilluc folverent, inter navigandum feeur;, nihild5 metuentes cz.| 
neregt.. Mosautem erat íLrheziez[ibur, ut quotannis navim folenni| 
apparatu,religionis caufa,Delum mitterent;quod indicat Plato. Hinc 
confentaneum eftqui hac vectabantur, Hymnos quosdam in Apolli- 
nislaudem folitos fuiffe decantare;ut fcribit Erafgsas in Adagiis, — 
Paujanias Ícribit,Progomum tbicinem CPalcidenfibaus Euripi inco-| 
lis cantilenam prafcripfiffe, ut eo carmine De/ste venientes, loci 
mina falutarent. | | 
Adnautarum;cantiones referendum illud ex ornithogonia,ubi 
interaliacommendantur nautis auguria cyggorum : quódiisintem- 
peftate vifis,nautas hilariter canere & 7» £v zu év fuaviter inclamare 
conftet. Proptereaque, quia fub mortem fuaviífimé cancre dicitur, 
Cantator cygnus funeris ipfe fui , nm. 
Ad(cribendum hoc cenfent periclitantibus nautis, quod illi fub mor! 
| tem, quam ob oculos verfari cernunt, cygnis apparentibus duldij| 
modulentur;certó perfuafi;fe liberatum iri. LM 
Cygnus in AHgNTIIS BAUtts qvarifizmus ales; 
Hunc optant femper quia nunquam mergitur undis. 
Cruquius in Horatio: | 
TELAM TExENTIUM cantilena fuit dicta 24 (G-.cujus me 
minit Epicbarmusin Atalantis. Nozautem Pecconfundenda cum alios - ! 
rum fcriptorum ez. Namilli xlino nihil commune cum textor* 
bus fed triftis cujusdam cantionis eft nomen, ut in veríu intercala 
apud ZEfcaoylum aA Awoy» e Puvov eir. 70 0 óO vixi. 
Euflathius dc lino & xlino cantilenis difputans, 5 /Jj voi, ait, 4E 0 
xápuav pena £O A sau, sov aAA wov aÓrV QV cu £*y Svvav cia S v0Y Avo qz 


EyuGieX TU aAA GsAsTas da v) Aor. ideft, Epicharmus vult , aiio 














' 
E 


Meli 
eua W 





———— 



























Dr Musica. VocArr. 35 


fuiffe cantilenam telam tradtantium,& à lino a ppellativo nomen ha- 
| iLlinoproprio. « Liza enim fcribunt ab Hercule interfe- | 
LEE. reli uh difcipulis carmine, quodab ejus nomine no-- 
Boon A, Elnum appellarunt. ^ — Euripides vero fcribit Li- 
mum &- Eli nis distin s -— e EM ae 6r aUTVV Ci oT 7, non | 
3 detiaminlestofélicigscantu. 55. 1:545 7 ELM 
(c ydreciic iss FICLIA accini folita dicebaturis AQ». Sens 
| Delius veróbb:de Peanibus (cribit »erdipi "mamipntos piis nro: 
fuifle 4uzAzc collectos & inunum fafciculü colli gatos &Asc. Me | 
|  Kaqj&cereri fuit rognaenentium quain fege rates &jin 
matura J«/óigA& dicebatur, Sicabijs qua Ceres invenit & ruges 
[hymnos quibus dea celebrabatur, Asc nominabant, enun Teide d 
puemdoc Cereris cantores (uis canticis acclamantur& Íegetum fercili- 
|tatematq; copiam rogantes, canantesd;, | | 
S Àeisov. SÀov de y 
v Àcigo» SÀoy Tei. : 
Plurimos fpicarum manipulos mitte, [entis o 
Appellaruntauté 2Asc quafi 0Àsc ex phsribus enim manipulis fiebat. 
unus SA velàtorto vimine,quo conftringebantur, . Nam Aor eft 
CUVES tuaevoy "x Aeigoy 8 Àov S Xovless S Aov tei (ic emédat CZJ/aubonus in Athen. 
| | Dehaccantioneita fcribit SCALIGER lib.r.c.4. Po&t. 75 CAtelfe 
Cererem & Liberam plurimümiinore habebant, quod carminis ge- 
nusnominabantixAon —$5ic27; enim veteres ficvocabant, ab aceris 
| teRüitate atq; ariftularum: quare /747 quoq; eadem voccob filiorum. 
frequentiam. Atq; 1ccircó lanificarum bené ominantium hocitem 
ip(ovocabulo dictas memoria prodidére. Et Z/b.r. Pé£t.c45.55.anno- 
tathanccantilenam communi nomine dici cum mefforutn cantu. 
MzssoRnuM perró cantus dictus fuit Àvtiésc te, ut eft apud 7/vo- 
er't«m;cujus hanc ferunt originem. — Lyizr(eg Midze nothnus regius 
celenas habitavit, quiagrorum cultui cüm preter modum ftuderet, 
viatores ad conviviainvitatos cogere folitus fuit ut fecum effent in ; 
|eperemefforio, Pigriores etiam verberibus affecit, defatigatione , 

































€— 












24 dos | 
DL —————————— —— ——————— a a E MR 
veró laffos VWINETPRE TET deinde atq; Macau capitibus;tümin. 
termanipulos conditis cadaveribus cecinit..- Unde ductum prover. 
| bium;ut qui rion ex animojaut coactus caneret, Aumé£ouv gàzy aàen,Ly. 
| rierfarn cantionemanere diceretur. Idem Lytierfes inftituitjutinlho- 
| norem Mide aftivus ( Thericos) aut efforigs: hymnus caneretur, 
| Hunc quidam Herculis manu perijfle ferunt; quod redargui ait Sj. | 
gertémpórümfüpputatione. Quidamipfumin meffe nimio ftudio] 
captum atq; labore delaffatum interijffe..| Sed quocunque fato ufus|. 
fitillud conftat: Colonos ad Patris folatium /wguérem cantum: condi-]| 
| asd. uem pófteri anniverfario cultu ad aras meíforias aU I 
| ^ Ex Jur10-r ovr ucE Z4 cap. z: & SC AVEGERO Jif.r.Paéten, | 
àcéepirmus, Maryatidenos,qui (ant populi finitimi Wii E mc 
| réjalia fabula eademanni tempeftate cazozez habuiffenon 
] coz, alij fcribunt Borimon. ,Hicautem Borimus Upii Regis fuitfli ili- 
| us,quiJolla quoq; & Maryandeni pater fuit... Huncajunt Juvenem] 
| invenatione meffistempore mortuum: alijsplacet;puerumà meffo-| 
| ribusaquatum miffum  CoYP etim à Nymphis difparuiffejü nde. | 
| Ho vocatur. '' Id qdod verifiniilius eft: vetuftiffima namque ténuit 
| confuetudó, qua priféórum Regum liberiarmeritorüm cuftodijs ap- 
ponerentur; ficuti de Paride atq, Ganymede fcriptum'eft;, — Hicigitur 
Borimos vel Borcos potius honorátus fuit poftfata lugubriinter 4-|. 
griculturamcantione eodemnomine, Zefycb. duobus locis nominat 
1 Bor mum;voéatd; Geor, ait, Sezvoy dz Gégua vuuiDoAezi]$ wateiavduyg, 
N rMPHü5 Tiba.de Heraclea ; de Maryandenis loquens, ait; -| 
pud eos, cantiones itidém nonnullas audire.& intelligereeft;quaspe || | 
| trià con(uetudine cantantes, hominem prifcum quendam nominc 
Borcun, inclamant;eu md; narrant viri divitis ac illuftris gnatumyfor., 
ma & statis vigore alios excellentem cum fuis intentus negotijs; 
mefforibusjquód biberent,dare vellet, ad aquam hauriendam profe 
&umevanuifle. Ttaq;illum quarereindigenas, cum flebilium 2 
füum lamentis evocantes, quibus omnes ad hoc ufq; tempus uti F^ | 
fevérarunt. - Jd 






































TR DE MusicA VoCcALI. ^. 38 
Huic fimilem facit Scz/igery quem ZE gyptij In LAaontau WEHIOVTATH 
vocabant c44dozyma & Adonia[mon & d dostina eden, licut cjusdeimn, 
gentis cantus ille fuit CMazer?s dictus;ab co;qui ipfius agriculturz au- 

rextitiflet: quemetiam Mufarum difcipulum autumant, inque , 
convivijs canebatur. Huncprimi regis iplorum fili um ,pramaturà 
morte cum deceffiffet, inftituta foli ipfi cantilena publica /Egyptij la- 
mentis decorant,ut fcribit Zeredetzs lib.2. | 

AnisroxENuslib,4.de Muficareferente Ar£ezao,lib.14. fcribit, 
prifcas foeminas ceciniffe cantionem quandam Cz/jyeez dictam. — $re. 
fichorus meminit Ca/ice, que Evathli juvenis amore capta, Venere ; 
precaturejus nuptias : contempta veró à faftidiofo & renuentejuve- 
ne , przcipitiofefe interemit, id quod circa Leu carum factum eft, 
Ejus virginis mores apprimé fuiffe pudicos Poéta finxit ut quz con- 
fuetudinem juvenis non prorfüs & quovis modo cuperet,fed optaret, 
filiceret Evathlio virgo nubere;aut fi quodin votis erat;jobtinere non 
poflet, abire vita... 


Idem fcribit Harpalyeen ab Ipbiclo, quem impotenter amabat,con. 
temptam moerore contabuiffe,inftitutumq; ab eventuillo virginibus 
cantionis certamen,quam Zarpz/ycen nominant. 

In Foris de Frigoue quzdam canebatur,quam aA7vw vocabant. 

APOLLINI quadam facra cantio PPZle/izs dicta eft, ab intercala- 
ris verfujqui propriusei afmati. Z£eys, Kee w (IA qus. 

in Sici//4 quotannis Cereri Liberam quazritanti, accinebatur poé-| 

majquod Pez/ephate dicebatur. — Taleeft apud ZZeccritum Herculis in 

Hyledefiderio. Fuit &illudin ufuquodin Zerarguzz &'4tiam conci- 
nebaturauthore 7/esdor ico Colophonico. 


BALNEARIIS item fuum erat; quemadmodum hodie dulciano- 
"um apud Gallos, 


ItemFurrtoxinus & LiGNATORIBusapud Feffuin lib.r. 


. Prefds quoque peculiare fuit cantilenz genus, ut fupra cap. z;. di- 
ximus, 


BEEN | .—  —" . -. 


$s 2 Eorum 






























EorumquiPECupDEs DucEBANT ad paícua cantio fuit £a |. 
Macruóc. Idgenus cantiónis reperit Diomus Siculus bubulcus. Quem. 
*dmodum& Scaliger lib.t. Poét.cap.4. modulationem in paftionib 
primütrinventam, quod alibiannotavimus. —Towewxz illi dice 
. turcantus, quibus opiliones fefe atq;aliosobledarent. — eon i| 
capellis quafi a/5ezi2ua: CuxoAmatà bobus,quz & nobiliffima habitae 
zvGola à luibus, quod canerentfubulci. Ayo 
Hujus generis extat Poéma , quod compofuit Erzpbazis po&tria.; 
Menalcz venatoris amore capta: per varios enim fequuta faltus ca 
nens femper atq; fxvitiam objiciens:véuor infcripfit. Ejus paucula 
illa extant verba : uaxead 0gdec due uevAna. — Scaliger lib.s.Poét.eaps 
'Seroappetente diei, quali receptui cum canebant, 2//ores, ut & pal 
.gregesevocarent fuaviffimis numeris. 
Ovidius ib. Triftium;de varijs cantiunculis fic canit: 
Hocest cur cantet vinclus quao, compede foffor — 
Indocili numero cumerae mollit opus. 
Caztet Cr inuitens limofus promus arena 
cAduer[o tardam qui vehit amne raten... 
Quid refert pariter lentos ad peitoravemos 
In uumerum pul[A br achta-ver[at aqua», 
Feffus ut incubuit baculo faxod, vefedit, 
Paflor arundineo carmine mulcet oves. 
Cantantis pariter, pariter data peufatrabentisy ( 
Fallitur ancille decipittra, labor, y 
Ix VIN DEMIAcum primum muftum guftabant;ita caneremos jf 
fait: Orazis aratia-vetus, Novum vinum bibo, Veteri novo morbo medetur 
| Unde & Meditriza Dea, cui libarent tunc & CMeditrinalia [acra,àme 
dendo.  Seaiger lib.1. Poét.c.55. , 
Homerus etiam meminit Mufices & faltationis in Vindemia ier 
|JMiad. hisverfibus: 


qw C» ué£osoi vv grcig Qéepry yi Aryeíg &c. 
Id eft: 









Dr Musica VocaALTr. 2121 

Hos inter medios puer citbard fonora 'Juavviter ett barizabat : chorda 4u- | 

zembello vefonabat tenellàvoce :. bi autem pul/amtes terram. fesuul CAHIER, 
übilod, pedibus tripudiantes fequebantur.— 

ÀDMETI N AENIA dicebaturtriflis & lugubris cantilena quod 
| |-defunétà sxore Admeri, que vitam mariti fuà cariorem habuit ftridu- [| 
Iequadam & lugubres cantilena decantarentur affidué apud Adme- 
tum,donec mota Proferpina remifit uxorem. Alceftiden, ut fabulan. | 
tur Meminithujus Enripides in Alceftide. — Et cdriffaphanes Xi. 


 Vefpis: 
&óe XAEpYG» Aa GAuev(G» v)c de Eig 
AónzTS Aóyor. 
Canit Cleouis aporehenfa dextras 
— Verbum « Admeti. | 
Interprescitat hos verficulos exfabula Cicoriijs ; 
ó JA) fioev AOwirg Adyov greóc uuppivqy 
ó à dusiy qycyx.avmy eeuodis |AÉ AD. 
Ideft: VE 
C414 5 quidem canebas « Admetimodas, «4d woyrtiusm, at. aller ades 
£t Havmodg suelos ut caneret. | 
cud Spartanos, bruma tempore ceelibes ex Magiftratuum edi- 
&ocogebantur forum veftibus f; poliati obire, cazzilemam in fe compo-. 
|litam concinentes,meritó nimirum itapuniri fe, quód non parerent. 
legibus; tefte P/gzareboin Lycur go. 
Hucreferrelibet, quod AtBenen: de choro Syrbeneorum fcriptum, 
| reliquit,in quofingulos oportebat canere, quiequid vifumfuiffet & in » 
buccam veni//et , nihil attendentes aut aufcultantes quicquid cantet 
velaffidens proxime vel chori ductor ac pracentor, fxpius ipfe, quàm |. 
cxtentumultucfior ac magis án compofitus. dod 




























NuüTRICilAs CANTILENAS JoviADHt YOCaNIE ANazías : pro-] 
| pterea; quód vulgus in Italia Auirtces Nenas dicunt :ut Opinor,àcan- 
tiunculis,qua funt Íimiles cantibns praficarum, — At veteres Nutri- 


: | $53 cum.[. 
0 dédEcemme. lec e ARES UNRUERR RE, E 





5 à. Dr MusicA VoEALL WU 
cum cantiunculas xa(aGavxiAmrec nominarunt. | £445 cnim nomen 
in re futili;ut notat Scz/iger lib.1.Poet.c.3o, | 
Ex his perfpicimus;datam fcilicet effe Muficam,tanquam lecani- 
ma,& gratiffimum folicitudinis lenimentum, & laborum folatium; 
atq; remedium, ad inducendam humanarum calamitatum oblivio- 
nem, quibus vita hzcnoftraundiq; fepta deprehenditur, càm & ipfi 
agricolz rudes & callofi; eftivo fole, intolerabiles alioquin labores, 
fylveftri Mufa & cantu attenuent: & rufticaanus , quz vel anteluca- 

nis horis nereautlanam ducere nunquam ceffat, cantando omnial 
viorafacit: utpauló ante ex Ovidio adduximus. Immo poft imbres 
& turbulentiffimastempeftates Mufica fluctuantibus Nautis portus, 
ipfisinfantibusà natura infita, querum vagitum ad nutricum,. 

cantum fedari certü eft, quz funt verba Hezrici Salputh, 
inlib.1.Pancirolli de reb. memorab. tit. 
de Mufica... 













Extenuic 


moss TOMI PRIMI 


| .,EARTIS. SECUNDA, MEM- 
een BRUM. POSTERIUS. 


MUSICA VETERUM OR. 
Mi. o pL d M 


Kj X PAL'É. T. 
PRO OE M I-U. M. 


; ,JDe. Muf Jus ty E "Apolline, omnis barvmonici concentus autori- 
Lus ES. prafidibus, ded, eAYHIm numera. 


o us /£ antiquis omnium Poétarum, Cantorum 
&«antilenarum autores putabantur, cui Mufarum cho- 
4 TOÀPOLLINEMadjunxerunt, quem propterea uaovyé 

SV my, quafi ducem & principem Mufarum, vocari afferit 
m : ier.lib.47.Xlieroglyph. «Quemadmodum P/ziz; lib.37.cap.1. in 
Gemma illa(Ttalis Agata;Latinis Acbates dicitur)Pyrrhi Epirotarum 
Regis;hujusreiimaginem nobis faggerit. Gemmuzenim ifti vena., 
EE LE 7o 7— 0197-7. 7 BRE 


a" TE. um [3 ^t ut T 

















310 DE MusicA INSTRUMENTALY — 


IDOGNMRRCRERCHEUITMDEUERTSESNT.. mw EA Rome 
inerat » quz Apollinemin medio novem Mufarum choro cum inf; 
nibus fuis,citharà canentem,repra'fentabat. 

Has Mufas quidam Receuzires Jovis ex Mnemofyne dixerunt f 
| lias,quia eruditionis omnis; fcientiz promptuaria quadam cella fit 
Mneme;vel memoriajà qua Mnemofyne originé ducit. 4/7 Mem. 
monis & Thefpiz filias putarunt; unde apud. Thelfpienfes fuére Mu. 
| farum ludi, qui &342/ea dicti funt: in quibus proponebantur canti]c- 
narum & harmoniz pramia vi&toribus;ut fcribit Na4/. Cozz. Mythol. 
lib.7.c.15. Nutricem habuerunt Euphemem;ut memoriz reliquit Za. 
phranor lib.de Tibicinibus.. 

Easdem non modó Mufices muficorumd; Inftrumentorum, ve- 
rümvariarura etiam difciplinarum inventrices fcripfit, &, quid qu 
que invenerit, patefecit verfibus Grzcis- pce inquodam epi 
grammate, quorum Latinatranslatio hzc eft ; 

CALLIOPE reperit /apientes orávideci cantus 
"Heroum: C10 citharam clariffima : vacema 

"UMimorum Y.u T E R P E tragios let ata querelis, |i 

. MEV?OMENSE Zulcemnmortalibus attulit ipfa» 
Barbiton. at f(aavis tibi tradita tibia Fertur 
TERPSICHORE. Divumá ERAT Omexprotulit bymmts. 
Harmoniam eunclisg, P OLTMNIA cantibus addit, 
Uranie cali motus ata, 4ffra "ot avit. 
Comica'vit4 tibi esl pores, T WA LLA reperti, 

v4; Mufarum ftudiorum varietatem his exprefferunt verfibu: 

Cr10 cela canens tramsaciis temporaveddir. - 
MELPOMBERNE /ragico proclamat mafLaboatu. 
Cormica lafcirvo gaudet fermone 'T Wi ALYA. 
Dulciloquis calamos E u T ERPE flatibus wget. 
TEzRPSICHORE AZffeifus citharis movetyrmperat MH 
Plecfra gerens ER A O faltat pede,carmineyvmltu. 
Carmina C ALL10PE libris beroica mandat. 
URANIE eelizotus ferutatus C affras. 















Sign 
P ———ll 





^- 


a DE MusiCA INSTRUMENTALL ja 
—— &ignat cunttamanuJoquiturá POLTMNIA gofu, —— 
cMentis Apollinea vis bas mouet undig, Mufas : 
- Jn mediorefideus complectitur omnia PH OE Bus. 

Demetrius veró Byzantiuslib.3. poématis,)non Mufis, fed ipfi A- 
POLLINI muficarum reruminventionem attribuit : ipfumdq; & tibi- 
am & citharam & fidium cantus inveniffe,tradit. Cujus rei fidem. 
facit quod Paz/auías , inter Apollinis faerificia hyynnos cum tibiarum. 
fono decantari fuifle folitos fcripfit. Etejusdem ApoZzursin Delo - 

numtuit,hoc habitu,ut dextrà arcum,fini(trà Gratias teneret, & Gra- 
tiarum alia tibias, aia lyram , alia fiftulam ori Apollinis admoveret. 
Hinc propter Muficzinventionem JiLezierfes Apollini cicadas , cano- 
rumomninó animalis genus eezfeerarazt, quod ex his Arzfopbazi e. 
anrratoris verbis ex Grzcoin Latinum translatis liquet: Antiquif- 
fimi Athenienfium aureas cicadas capillis implicitas geftabant, quo- 
niam cüm muficz fint cicadafacrate funt Apollini: qui patrius Deus 
eít illius civitatis. . 204. Corz. Mythol.lib.4.cap.10. 

Platonici Mu[arum nomine harmonicos celeffium zmotstem Inierbve- 
tantur consentus, & à Jove, mundi totius fpiritu & mente,cocleftes mo- 
veri (pheras unde Mufici cantus Mufarum nomine fignificati cocri- 
antur,quia ubiq; vigeat Jupiter, & coelum,velut citharam quandam. 
verfet,harmonicosd; proliciatcantus. nde Mar[ilius Ficinus in uam 
nem Platonis hec annotat: Jupiter, inquit;zess Deiesl, ab boc Apoll 
men: anima mundi ei anima totius mutidi octoá, fbhaerar ur celefHium Mn: 

Ia: quenovem anime,novem Mufa vocantur ,quia dum celos harmonic 
votntymuficam pariunt suelodiam : qua in zovem dfiributa fonos , oc] 
fcilicet [Dbararum 10H05, C HD eMiBiMI. concentum  H0U€H Siretes D ; 
es producit. — Quamobrem ab Save Apollo C Mufe ab «polline i4 
: , ^ Villioi oos chorus CMufarum ducitur : quia iens illa Bw. 4b 
: Jic ey aniras mundi fhhararumá ilufirat, Et poft pau- 
€&  CALLIOPE,ait, CMMÍA vbx e$ ex ompibus veful ei pat 
VOXDUS. ARANTA celi fleliferi, per diani n Rmo wins 
Sapurniprepter erp, eu ert per atemitatem fícdicla. "PotrMNIA 
To VEVAHPA AHIqHATHII , QUAM SALHY 505 Ex bib 















e.c! 








Dr MusicA INSTRUMENTALI. 


LIST TERREA UAMBERO 27 — HEC. OEERCOULTTLECU ELE E 
jccam frigidam, complexionem. | ''ERPSICHORE Zmpiter : falutifer e. 
nimchoro bominum. || CyYO Martis,propter elorie supiditatem. My. 
POMENE 3olis,quia totius mundi temperatioes]. | ER AT O Feneris, prp. 
pier amorem. Eu T ERPEUMercurij,propter boneffam im eravibusrebg, 
detedlatiopem. 'THALIA Luxe, propter viriditatem ejus , bumere rebus 
extibitam. APOLLO item Selis ek anima: lyra ejus Solis corpuszmerui| 
quatuor : motus ejus quatuor ,apnulus menfiruus ,dmrumns, obliquus: qua- | 
LH0T V0CEs  Beutes , hypates : doriomes gemini, quatuor funt triplicitates ,ex| 
quibus quatuor qualitates temporum producuntur. Hac Marfilius, ' 
Porró de pumero Mu[arum dMcrepantes funt fcriptorum fenten- 





322 

















tix. 

Scalicer lib.r.Poet.c.2. Prifcis Theologis du2s tantüm creditas Mu- 
fas recitat, qui fefe earum difcipulos cecinére : quarum altera fit didt 
usÀs3z, qux quidem meditando inveniret: altera 7wzzz, quz inventa|! 
certodifponeretjudicio. lilàmd; contemplativam dixerunt, quz 
resàfenfibus abftractas doceret;alteram ab efficiendo;practicam;qua | 
circa effectionem & omnes res mechanieas verfaretur. Propterea.| 
veró;quód eruerent ex ipfis exordijs rerum ignota vulgó mhonumen- 
tajzertiam quidamadjecére,quam uium à memoria nominarunt, 


VARRO etiam fre: fcribit fuiffe Mu(as: unam, quzaqua nafcitur] 
motu: alteram aéris icti efficit fonus: tertiam , que mera tantutn yo 
ceconfiftit. Eandemvelaliorum etiam prater Varronem fententi- 
amrecitat & examinat Scz/iger : tres nimirumà quibusdam creditas| 
Mufas & triplicem Muficam,1n harmonia,quam fola voce conftare di-. 
cebant: inaerejquz proficifcereturab inftrumentis: &inaqua , c-r 
jus Ctefibium authorem tradit V/trzvius, atq; hy draulicam nominaf- 
íe. Verümyjinquit 5zz/ger, hi minus puré tantam rem providére 
quippeetiam voxinaérisictuconftat. ^ Eftenim aris percuffioaut 
ipfepercuffusaér. Prafertim quuminFiftula & tibia eademque |i 
vocis materia fit: nempe flatusipfe: Quinetiamaqua neutiquam |i 
fonum edat ullum fine aére., 





—— "Dr MusicA INSTRuUMENTALI. 323 


D, Aucus v1Nns hancde Zarrose fert fententiam. Non au- 
diendi funt, inquit;errores gentilium fuperfti tionum,qui uovemMu- 
fas Jovis & Memoriz filias effe finxerunt; refelliteos /7rz, quo ne- 
fcio;utrum apnd eos quisquam talium rerum doctior vel curiofior ef- 
(epoffit., Dicitenim civitatem quandam, (Gyrz/dus colligit fuiffe, 
Sicyonem ex his verfibus ; 


Tres folas qnondam temuit quas dextera Pheli, 
Sed Sycion tatidem ternas ex are [acr avit.) 


apud tres artifices, Cephifodotum, Strongylionem & Olympiofthe- 
nem,terna Mufarum fimulacra locaffe , quein templo Apollinis do- 
no poneret;ut quisquis artificium pulchriora forma(fet, abillo potit- 
fimumelectafumeret. ^ Itaquecontigiffe, ut operà fuà illi artifices 
zqué pulchra explicarent, & placuiffe civitatiomnes novem;atque o- 
mnes emptas efTe; utin Apollinis templo dicarentur, quibus poftea , 
dicit He/foduÓnominaimpofuiffe, ^ Tresautem propterea illa civi- 
tas locaverat, quia faciléerat animadvertere emaer fonum, qui mate- 
riescantilenarum eft, rr/forzeme[fenaturà. — Autenim editur voce », 
(icut eft eorum;qui faucibus fine inftrumento canunt: aut /zrs, ficut 
tubarum & tibiarum: aut pa//s velutincitharis & tympanis & qui- 
buídam alijs,qua percutiendo fonora funt. 

CENSORINUS Zb.de die &atali, Mufas olimait £res fuiffe ideó 
exiftimatos, quoniam organum quondam tres habuit intenfiones, 
gravemymediAm C ACut AHL». 

Hifcenon aftipulatur P/wtarebus iz $ympof: quof. 14.. ubi inquit : 
Ct, hujus rei caufa non e5 tribus Mufices generibus afienanda, diatonico ; 
Chromiatica C Harmonico : minus, tribus eMnfica diaflematis, vira, acuto : 
uéay;medio: & taz arn gravi, j 

; Stalicer ternarium illum Mufarum numerum à canentium nu- 
1 ". pig, pronum affirmat. » fs €o crefcente ad quar- 
ài deinde VAM ES Itam ànonnu/As & quart4m Mufam. — Au- 
Boditus Do à organis arte concentionum, etiam /epzesz. 

| :remó ad over ufque promotam frequentiam in eo 


zo c CENE [1 2 ftetiffe, 








314 DE MusICA INSTRUMENTALI. 
ftetiffe. — Quisovenarius Mufarum numerus ufu poftea receptus, &| 
comprobatus eft feré ab omnibus ; primó ob ipfius numeri seda, 
vel perfedionem, ut primi quadrati, procedentisex primo numero 
impari;ac impariter impari: eftq; qui primus dividitur in tres impa. ||! 
res equales. e 
FurcENTIUuS novem Mufas cum Apolline nihil aliud effe re. 
fert,quàm decem bumana vocis sodulamina : unde & wapollimis cithara, 
depingiturdececberda. | .Ethocipfo denario numero nihilaliud defi |; 
gnatur,quàm zt uer primores dentessquos lingua percutit s duo labrayqua |) 
funt veluti cymbalaverborums linguam, blectrums palatum, cujus concai-|i 
tas profert fons a[beram arteriams,qua esi meatus fpiritalzss c pulmenem, 
qui veluti follis conceptum [iritum reddit Cr vevocatz — — 















CAPUT. IL 


De Generali Muficorum inflyumentorum 
diflinclione ». 










Saec Llodgeneralem Muficorum Inftrumentorum di-|| 
7C SEATS ftinctionem fpectat7//der. Orig. lib.3.c.18. tripliciter Maj- | 
NOUEAAN cam aiffineuit: In Harmonicam qua voce conftat;eftq; eo |. 
Mare rumquiafsà, quod dicunt;voce cantant:In Orgaz/capa, que 
flatu maximéindiget: Denig;in R/yz/zicam , que motu & impulfu| 
digitorum exercetur, & pertinet ad nervos & ad pulus: cui dantur 
fpecies diverfarum cithararum,tympanum, cymbalum & fiftrum vel 
|aliaqua metallico rigore percuffa cum fuavitate tinnitum reddunt. i 
Omniaigitur organa Mufica 7//derus ad duas illas diftinctionis illius d 
partes,Organicam & Rhythmicam referre videtur. 


| Ouidamitainftrumenta Mufica difpefcunt ,ut quz» dicantur 
[dum vsuzaÀ fpiritu & Ratu;cujus officio rnaximé indigent, & eodem? 
reliquisdiftinguuntur. «dam verófintérra(g, que chordis& f- 


dibusintendütur,quz item xé9az a & ra Qmm, quia digitis tangit" | 
























— — pr MusticA INSTRUuMENTALI 35i 


tro ^ EET UETICTR UE MISMAS 7CHUPUCUUEDUDUSQANDCUADECUMTEPTEEENERC Dura Erst OU MEE 
tur & contrectantur ; vel mediante ctiam plectro : «Qi» namque 
vox proprie de fidium contactu dicitur. Prater hzc funt inftrumen- 
ta quedam Muficaque dicütur £m lonora &vóps ióvoy e opo asia; ! 
crepitu folum refonantiaapud GAtbeneum lib. 14. dipnofoph.ubi 7:58 
liloa «dj x,egjs dv Quowuérov ng) x oedaac QvenAmugé voy Prep os uóvov tra- 
camo asind-na dame eixeíutaAa. d eft: Quin C alia diverfa [unt , 
tum ab gs, qua animantis afflatu, tum ab 5s , per que protenduntur chordae 
velfides erepitu folum obffrepentia, | 

Soban. Guilielenus Stuckituslib.3. antiq. convival. cap.20. Prifci, in- 
quit; fapientes 77/icem Meficatz, feceruntysmumdanam ,humanatn ,orga- 
nicam», : | 

UMuudanam eam cenfuerunt , quz in concinno illo coeleftium. 

corporum motu;atq; in elementorum diffimilimorum có fenfu, qua- 
fid; concentu cernitar. Ejus motus concentüinde colligunt,quód 
| tátorum corporü motus tacitus effe non poffit: & quia concinnus fit, 
fuavem effe neceffefit. Quam harmoniam non modó P/zro & Ptole- 
maus tradiderunt verumetiam Zomerse & Auguflinus, alfjd; viri gra- 
ves&íapientes,videnturapprobare.. — | 

Humana Mufica videtur ea dici,que fit hominis voce. 

. Organica qu fit organis, ad edendos concinnos fonos affabre fa- 
dis. Organorumautem (utin Protheoria in Pfalmos Chryfoff bones 
fcribit)alia funt £pvowuevas five gv6 nate, Plutarcho $umáoea , qua in- 

flata ab hominibus fonum edunt;ut funt cornua, lituiytutz, buccinz, 
übia & fiftulz : Aliafünt£yyseeóa, Plutarcho 6vrz(2,qua conftant ner- 
Vis & chordis,& vel plectro;vel digitis tanguntur, ut citharz , teftudi- 
NBIRE -ospialambuce;panduresbattton nablium, pedis & a- 
E Pss Alia vero xpaauqua pulfantur,ut tympana, fiítra, 
BA campanz, — Uunde& Jonorum tria genera pulfantur ; quo- 
in don dt^ viva voceanimantis edatur: fecwzdum fiat organorum. 
: tertium deniqs pulfu. |. 
Sed plenior Inftrumentorum Muficorum diftributio 


infrà in corollario tradetur. - 
Tti CAP. 







/£? 


DE MusicA ÍNSTRUMENTALI. 












CarurT. III. 
De Fiffulenotatione, materia, ffrucfura vel figuras, 


fpeciebusyimventione C ufu. 













| Zfulam omnium Inftrumentorum Muficorumo- 
rigine &inventione effe primam,interomnes fermé con- 

19 cors &unanimis eft (ententia,quippe Pa/farsza inventum, 
9 MESA quode(tvitz genusantiquiffimum,propterea primoloco 
deeaagereinftituimus. 

T ominis eriginem confiderantes, quidam Fiftulam dici voluntad 
fimilitudinem fiftulz, vel cubi; per quentin aquzductu aqua elabitur, 
CZlgà Graeco Qvae deducunt;quod eft inflo,velinfpiro,expendente: 
(oni fiftularum effectionem ; flatu enim vel fpiritu fonorz reddun- 
tur. 

Scaliger lib.1.Po&t. cap.4. Fiftulam, hoc nomine Latinis vocariaf.| | 
ferit ab hiatu. 

Hebrzi fiftulam 3P2Nzkzb, à Nakab,id eft; perforando;vocant;à 
perforatione foraminum.. 

Grecis cUe,y£ diciturjà fibilo, quem edit, conjunctum namque 
quendam ftridorem vel fibilum habet fiftulz fonus , cum fuavitate & 
dulcedine;quod patet ex illo 72eocrizi Idyll. 1. au d$ 42) 9v evgícóec ( lire 
guà doricà) duce canis ffl ula. 

Notationem habes Etymologicam; cape & materiam , qua prin- 
cipió fuitarundinacea,autàcicutispetita. Neq;verum eft, inquit 
Scaliger, quod ait Servius , cicutam effe internodia calamorum, ftd 
frutex omnibus notus caule aut vacuo, aut eà medullà;ut facilé exen- 
terari & exterebrari poffit, quod Graci dicunt eveyyy8c?ajin fiftulam 
excavari. j 

Galli etiam atq; accolx infulani ex calamis fiftulam fecerunt 6| 1 
lim,quum alij ex avena compegiffent. 77rg. Eclog.t. ; 


Sylvefirem tenuicMu[am meditaris avena s. 





| »7 
Avena fumitur pro: fiftula,ex avenz culmo facta; quod paulló peft 


dicit calamo agrefti ludere; pro fiflula ex calamo. — Calamus enim, 
proprie eft frutex aqu atilis fiftulis aptus,canna minor & arundine. 


Structurz modum & /feuram quod fpectat, ffngulares primüm., 
fuére tubuli, mox £/zj coharentes ; que lino aut cera tur 
Setz quoque quia magis ad manum, quam linum prato effent ; pro 
lino;ufu tuere recepta. Crevit autem fucceffu temporis tubulorum 
numerus ad feprezes ufque magnitudine ,omnesinter fe impares , fed 
certà proportione adala figuram: in fummo quà inflabantur, aqua- 
les :inzquales, quà exit fpiritus. Eandem admodum inepté Rex à 
recentioribus pictam affirmat eager, tanquam 1n utrem omnes can- 
nasinjicientem: propterea quódignorabant id, qua ratione poffent. 
diftantia tubulorum ora percurrere noninepté: Quaznunc orgaza 
vulgó vocant, & referunt prifcam Syringa reipfa & artificio ac fuavi- 
tate fuperant. T i 

Defcripfit & materiam & modum & numerum Poe illo verfu 
Eclog.2. 


E MusiCA INSTRUMENTALI. 





EH mibi difharibus feptem compacta cicuts 
Fiflulas | 

Diffar hic non ad numerum referas , qui denotatur voce feptetm. : 
fedad quantitatem continuam ; inzqualemd; magnitudinem , quia. 
alizalijsfünt majores. —Ciewrenomine Servis hic fignificari ait fpa- 
|tiuminrer modos cannarum, ut fiftula fit feptem difparibus interno- 
|dijs;cerà fortaffe compactis , quod difplicet ScZeero, ut diceba- 
[ mus. 

, Primam fiftulz ;zventionem Pani , Paftorum, venatorumque & 
univerfz vite rufticane prafidiattribuunt;qui primus fcribitur Jeptem 
calamorum concinngfiteríe connexorum fiftulam excogitaffe;ut ca- 
nit JMaro Eclog.?, 





Panprigus calamos cerá conjungere plures 
Infüituit, 


Cw we 


318 DE MusicA INSTRUMENTALIL 























eric TEATERBMMÓERÉÉMMUUEEPEE 
Quod ex Mythologia de 5yrzzge Nyisphaà Pane adamata deduci 
quz,ut fabulantur ; càm vim ipfius effugerenon poflet, in calamum, 
(ícribitur conver(ía,ut canit Qv;4,lib.1.Metam. | | 
Panad, cum pren[amfibijam Syringa putaret, — NR 
Corporeypro Nympha calamos tenuiffe paluffves. 


- 


Cumq; ad ripas Ladonis fluminis Panaliquantulum confütiffet, 
ventus, calamos leviter agitaífet, quidam perforati harmoniam emit- 
tere, acfuavem reddere fonum depreheníifünt. Hos carpens Pan, 
fitulam,cüm illos inflaffet;paulatim invenit : qui calami cum natie(- 
fentin Ladoze flumine;& Syrinx five fi(tula quz fonum emittebat;vo-| 
cata fuit Ladonis filiajfcilicet quz nihilaliud erat,quàm cz/zmas, Nam 
Syrinx as eyyE vel fiftulam vel cantum fiítula apud Gracos denotat, 
Teftatur & Lueretiu: lib.g. calamosà vento agitatos fibilum priüsemi- 
fiffejac poftea in locis paludofisidà paítoribus obfervatum dediffefa- 
cultateminventioni, ut patet ex his: ibo 

Et Zephyri cava per calamorum fibilaprimums 
CAgrefles docuére cavas inflare cicutas. hui 
Huncipfum Pana memorant ad montes Nomios non proculà Z-| | 
cofara urbe fiftulam inveniffe,ubi Mo/pez fuit vicus & templum Panos. 
Hujusrei narrationem legimus apud Nz72/. Cei. //b. s, Mythol, cap.é. 
Hujus Pazos comites congeneres Satyri & Tityri dicebantur ; icc 
quà cansrentarundinem etiam 7/7yrz wis Dores nominarunt; ut m 
tat cJ. [;b.r.Poét.cap.4. — Polydoruelib.1. de rer. invent.cap.15. feribit, 
ex fententia Eufeb. lib.z. de prap. Evang. Oj£c/ez inveniffe fiftulam. | 
Euphonon hexametrorum fcriptor lib. de Po&tis lyricis tradit fiftul 
cul 4picus & fimplex eft calamus, inventorez effe Mercurium; ( uova 
Aau(9» Grecis dicitur)velut alij memoria tradiderunt,Seziben & Ib 
nacen Medos,  Ejusveró,qua zsa/tis eft E OR calamis ( quz z»v- 
xdAapO dicitur ) Sema: Illius autem (ix cera conglutinat 
(78 x1egüévu )CMarfyam. | Knégr Aagw vocat Poéta quidà apud Plutarch 
lib. afi zc apyzcias his verbis: 2 quly GguéAuv xngózAac Q» óa]cCei Qévat, di 
(e.c C Ervod(uv vouov. Id eft, bubulcorum cera compacta fiftula,canorzs 


fopori- 








LM ————— 
Dr MusicA INSTRUMENTALI. 229 
foporiferos modos edit. Paulló anté dicebamus fiftulam quandam 
arandinacears à Yityris eorumq; nomine Tityrmum nominatam, Eft 
& fiftula alia eburzze4, quam Towatiog vocant cujus fingularem quen- | 
dam ufum mox fübjiciemus. Pana,quem inventorem dicebamus fi- 
ftulz;alterà manu feptem calamorum fiftulam;altera baculum incur- 
vum geftare folitum fuifle dicit Lucianus in Baccho. Quein ipfum. 
cuftodem ovium poffe gregis ubera implere exiftimarunt, dum fiftu- 
lam infant (cripfit /Dieus his verfibus: 
- 0 Pau pefcendi evegibus cufladiafíaasy 
Lit labra auratis addita [unt calamis. 
- Fiffula dulce fonet, niuei quo munere lactus 
Cd Clymeni portent ubera plena cafar. yo 
Fiftulam quoq; ipfius feptem calamorum ; modó ventorum varie- | 
tatemmodó harmoniam /epzem tonorum codeftium fignificare tradit 
At. lib.s. cap.6. quia ad feptem plaperarum imitationem feptem chor- 
darumin(trumenta mufica prius fuerunt inventa... 

Imó Iypaphe dicuncurà Po&tis fiftulà Panos delectatze circa illum 
 tripudiare;Hydriades (cilicet)fiveaquaticz, & Hamadryades , quem- 
admodum conftatex his carminibus: 

Cozticeant Pryadum colles fomtesd, perennes 
Jp/Ad, comticeam pionoraparvua gregis » 
Fiflula dulce capit quia Panos ,labra canoris 
Humidaut illius additafunt calamis, 
Huuc circa flatuere chorum mollipede Nympha | 
: Hydriades pariter Nympha e Hamadryades. 
Fiftulàautem olim ufi paftores,qui rem: propofitis fiftulie fitu 
| |*trtareconfaeverunt;de qua re alibi diximus. vd 
Theocrit. Idyll.24. 
Dulcis autemmihi cantus ,C fft fiflula cano , 
Et fitibia loquor, C fi calamo, & ff fua CoPapatT as. 
Virgil, Eclog.s, .$ 


Cantando tu illum ? aut unquam tibififtulacera 








re — TEM LEMÉNEIM v S mo evo CCCII 
220 Dg MusiCA INSTRUMENTALI, 
juncta fuit ? non ru in triviis indocfe folebas 
Stridenti miferum fHipula difherdere carmen.z ? ^ 
cAMiferum Servius interpretatur, quale fiebatin trivijs & quadriviis 4| 
paftoribus in honorem D/az4, id eft;Proferpinz, ad imitationem Ce. 
reris, eam inquirentis. 
Similislocus eftapud Theocrit. Idyll.s. 
Tàv qoia» qUpaty'ya. &c. | 
Quam fiflulam? tu enim quando ferve Sybaritas — 
Pojjedifhi fiflulam ? quid nom adbuceum Corydone o UK 
Sufficit tibi YLipuleforamen fbilare babent. 
Tum propter hanccauffam Paftores fiftulz (ono ufi , quia' Pecre; 
& armenta,fiftularum fono audito, avidius efcam fumere atque com- 
preffiüs pafciin herbis meminit Paz/zs Diacozuslib.s.c.37. Itaq; Pa- 
ftores,bicornibus fiftulis (.Sec£pzpas feptentrionales vocant) ludunt. 


Mantuanus Zozizm fiftulicinem paganum , Szccoztifa "m 








T 





in Bucolicis eleganter his verfibus depingit: 
Et cum multifori Tonits cui tibia buxo, e 
Tandem poft epulas e$ pocula multi colorem» 
Ventriculum fumfit ,buccasd, inflarerubentes 
Incipiens, oculos aperit : ciltisd, levatis 
CMwltotiesd, altis flatu d pulmonibus hauffo 
Utrem implet,cubito vocem dat tibiaprejfo. 
mune huc nunc ilc digitofaliente vocavit 
Pinauibus Àmenfis jenes ad compita cantu 
&altidico,dulcid, diem certamine claufut. 

Qüam fuprà diximus fiftulam Tozar/ow hujus egregiam perfenfi J 
utilitatem C. Gracchus, qui quoties apud populum cozeiozer habuit; | 
velàtergo Servum Erycinum Mufices gnarum aftare juffit,qui occul- |! dh 
céillà fiftulà prosuzciationts formaret modos aut nimis remiffoscon-| |l 
citàndo;aut plus jufto concitatos revocando;ut fcriptum reliquit/ | |l 
CMax. lib.8. cap.1o. 

Fiftularum quoq; quibusdam populis zz ZeZefuit ufus , quei 

MM MM — M—— —  —ÀSÀ 


modum |. 





mae 








Dr MusicA INSTRUMENTALI. 3 










ELS is ddiiibusdeilisinitrmnenüemuficistt acie lA ir 

Lydos Syringibus & alijsinftrumentis muficis in aciein 
sir Aire : EtHalyattes Rex Lydorum in bello contra Mi- 
lefios fiftulatores adhibuit;ut notat ex Thucyd. GeZzs lib.1.c.11. 





| c APUT IV. 
DE TIBIA. Ejus notatione,defCrintioneymuentione €9 origine 


ata, partibus, variisd, ab Imventaribus fBeciebus, 


9 IBILE,interPaftores poftfiftulam vetuflifsimz, 
ES JA hiftoria & confideratio locupletior ;quamnon absque ra- 
5 S tione à vocis notatione , qua fzpiíffimé nosin rei perce- 
SAN RN ptionem deducit, exordimur. s 

Sruckius ib. de Sacris & Sacrificijs gentilium fol. rrr, Tibiam He- 
| braicé appellatam memorat ?? 1 C]z/Z, quam vocem LX X. interpre- 
tes «uAovtibiam verteruntut Ep.5Ü. &alibi. - Quoloco Thargum, 
NON UAbbubainterpretaturquod fiftulzfitaffinis. RabbiSchelo- 
móh hoc Inftrumentum fic dictum vult à concavitate, quod fit conca- 
vum. NamP^"moblileft concavus. ndec«wrvatibia à Tibullo & 
t4v4ab Ovidio appellatur. 

Tibullus Eleg. 2. 

Obffrepit eb Phryeia tibia curva ono. 
Ovid. lib. 6. Faftorum.. 
Queritur in frena cava tibia, quaritur aris, 

Pagninus n tibiajinquitfunt qui dictam putent, quafi propha- 
num inftrumentü cujus fit ufus in publicis choreis & folemnitatibus. 

Gracis avAZ« tibia appellatur222 724e» à flarido , vel flatu, quippe 
defcribente Athenzo lib. sdeipnofoph.avA day Og*yeov,a) bey eren qO 
i677 9rganum;quod flatus permeat. Apud Latinos porró zzbia. 


à tibijs ferarum & maxime officulis cervorum nomen traxit;é quibus 
olim conficiebatur, 










Vu 2 Tufcc- 


32 D& MusiCA INSTRUMENTALIL 
Tufícorum lingua Tibicines Subulones vocatà Subula , yel 
tiisSubulonis cornufimilitudine. Zs7autem 7/4/z,codem Stuckio 
definiente; Inftrumentum Muficum, oblongum, teres & foramino. 
fum;quod inflati & digitis modó adductis, modó reductis, temper. 
tum,noninjucundamreddit harmoniam: Unde Cic. de claris Orat. 
Sijalt)7ibia inflat non veferant fonumyabjicienaas [ibt Tibicez illas putet, 
czdpollizis quidam Tibiam ducunt effe inventum;cui rei argumc. 
to effe dicunt /Zzulacrazailud De//,quodfuprà attulimus. | Puerum 
praterea,quilaurum tempicam Delphosinferebat , Tibicen ponéaf- 
fectabatur. «. P/ut.decAMpf..— EV 
Alijmalunt P4//245,à qua Apollo fit edoctus ; Hanc enim tibia 
rum ufum excogitaffe fcribit 2pa/.Coz. lib.4.c.s. Etlib.6. c.15; Nom. 
proculab Apamea civitate juxta lacutmjin quo ad ufum tibiarum pri. 
micalami gignuntur, tibiasà Mizervafuiífe inventas ; fama eft, quas 
cümillainflaret, fed; inlacu conípexiffet, orisq; turpitudinem vidif- 
fet, & tumorem, illas 4/jecit; Secedite à me, inquiens ; malz corporis 
depravationes;ut efLtapud &4tbez.lib.14. | 
Has tibias à Minerva abjectas CMar/j«z accepiffe ajunt ; quibu: 
inflandis cüm fibi jam peritior factus videretur Apollinem ad crzz- 
memprovocavit. Hinc quidam Marfyz tibix inventionem affigna- 
runt;ut D/odor;us & Eufebits & Metrodorusin rebus Trojicis fiftulam& 
tibiam primiim Marfyam fcribit inveniffein Celznis, cum priusut-| 
co calatno uterentur. | » || 
Alij putant Zj4gzidemante Apollinem tibiaceciniffe, Hic enim, 
inquit Apulejus,primusin canendo zzazus difcapedinavvit primustibi- ui 
as duas uno [Diritu animavit &levis foraminibus acuto tinnitu & gra 
vibombo concentum Muficum miícuitut annotat Ce/zzs lib.g.antiq.) 
lect.c.3. Alij aliter fentiunt. i 
Omninó veróin P/rygia primas tibias agnofcunt. — Adducunt 
pro fe Mforum gentem,quz fuerit tibiarum peritiffima. Et A/eme 
Poetam;qui tibicines barbaro,necalio nomine defignavit,Sambas,A- 
don, Telus. Item Zpezacfez , apud quem nomina ejusdem noc! 
err Er EE RMNMNMENLC pipi tUe on aU eT 


Cion 





















— — Ds Musicá ÍNSTRuMENTALL ^. 3j 


Cion,Codalus,245;5: Unde proverbium xi 5 GaGug euAG. Sraltger 
lib..Poét.c.io. — Jus Pollux tibiarumyinquitparres fi unt;yAegja lin- 
gula,unde dicuntur yAa4]24 s moAnuéra, linguie cantu deerit. qgumi- 
uafa foramina. Hinc dvAeveUme tibiarum perforator. GCáuCuxsc, $A- 
































u0is uU DoAuua. UN QUE ENT NE SHE : 
Tümetiam Qz6:à Tibicinibus conveniunt: PAeriion autem di- 
cunt pellem ori Tibicinis circeampoficam,ne rimam labellum conci- 


peret: fcholiaftes Ariftophanis in vefpis fic fcripfit : Cage aá eii T e&- 
ILArO, TQ. «XI TO gULLeh TO] cL ATO reo de poA poat» or voe d CUu pe TecY 75 TEC: 
pa mur ó ul ov, nda my» Quvav 34 auAS moios,; Translaté enim. dicitur 
de corio velutcapiftro, quo Tibicines ora fua muniebant , aut ne ni- 
mio flatu labia fcinderentur;aut ut expiati aris moderatione inflatus 
lenioreffetfonusd;gratiorauribusaccideret. 

Plurimaautem accepimus tibiarum genera& nomina. — AbIn. 
ventoribusveró nomina feré nulla;przter illam tibiam, cui Libya co- 
gnomen fecit 5/7/zes, qui in Libya primus Tibicen fuit, «.4z/ez. lib. 
14. Libynjnquit;Tibiam Poétz appellant, uti fcribit- Dar: lib. 2. de; 
reb.geftis Agathoclis, quód Sirites primns tibicinum artis inventor, 
egente Nomadum Libycorü fuerit , óc x4) xcmp/Agos v2 ur Tea. "T£ T(O, 
primus ad matris Deorum facratibiamadhibuit. Verum hic Srites 
non tibias reperit,fed v/4z excogitavit zzflaudjarte tibias,ut notat Ca- 
Jub, lib.14.in Athen. cap.z. Alijs Li£jstibia, quz & zzatroa dicitur 
inventum £z/erpes maxime: quamvis eam zzzrri Deoruz? quidam tri- 
buant. Eteadecauffaabsq; dubio Ovidius: 

TS CAate Detm matrem corzmu tibicen adunco, 

quod hoc tibiarum genere maximé mater illa Deorum delectaretur, 
Eft& vItbeza tibiz genus , que forte Pa//2d;s fuit ; nomen enim, 

Mn unes dor oum inprimid 

biz; & non iif q5 civerizetient o Ma a modorum genera ti- 

ietqeqamni Deed Pe moincnerentu 

ied, T las excogitavit, quz inflatz modos ("nes exdem., 

xut Pan/a7125 memoria tradiditin Boeoticis. 


Vu 3 CAP, 


314 DE MusICA INSTRUMENTALIL 


CApruT V. 


De variis Tibiarum generibus C9 appellationibus, à 
regionibus C gentibus defumptis. 











inu Ariaquoq;àvarijs regionibus & gentibus memo- 
p» rie tradiderunt fcriptores Zibargm genera. Tyrrbenos non 
h5:£ uno genere memorant contentos. Singulari canebant 
in facris eàd «zea: tanto apud eos in honore;ut non folum 
ad ejus fonum pzgiles certarent: verumetiam quumin fervos //agrisa- 
nimadverteretur,tibizfonumadjungerent. Quin etiam quod mi- |. 
rére magis;inquit Scaliger,cogzzipfiad ejus flatum epulas appararent: 
Unde Eubulus apud Athen. lib.9. ait »sorzs fui/Je, ut fi quid peccaffet co- 
quusstibicen vapularet. Altera fuit non fingularis;fed cozzpofrra ex due- | 
bus tabulis,qualiinverfaSyrinx. |. Namd; inferné tubus minor infla- |: 
batur bucca : unde fpiritusin majorem fubibat , movebatq; aquam; |. 
quzintus erat;atq; ex ea multifonam edebat harmoniam... 

Iulius Polluxlib.4. Tyrrhena ait, tibia, inverfz Syringi fimilis, |. 
cujus quidem arazdo ferrea eft , qux inferne inflatur, fpiritu quidem. 
minore, fed propter aquam ebullientem major fono ipfius fpiritus 
auraemittitur. — CAwirifonans hac tibiaeft, & ferrum vocem reddit 
validiorem.. 

Phenices ufos fuiffeXenophon tradit, Cizgzzs, tibijs nempé palmü 
longis,ftridulum fonumac lugubrem edentibus,quibus & Cares mor- 
tuos lugent;nifi forté Caria Phoenice vocata eft, utapud Corinnam. 
.& Bacchilidem legitur. Cizyris non Gingris quidam legendum pu- 
tarunt, quia xevegc 2x(O» «2) 66U eO» Ooavuóscíit. Eorum judicio ad- | 
verfantur citata póftautorum teftimonia, Hefychio 5*yyeec & yey- | 
y ea. eft uin ooc atu Ac 6» 9 aea rov uailavg oy, parva tibia, quà £yrones prima (Nj 
rudimenta canent. Illas autem tibias Phoenicum linguà Gingrosj! 
vocari aíferit Athen. quód eas inflare moris effet in 42227:5,in luctu& 
threnis Adonidis: -Hp 
————————— C — M À À—(— e 





T— — Dr MusicA INSTRUMENTALIL  — 2j 
uAdonim enim, vel Adonidem , G/zgrez appellant. — Alijsplaceg 
afiditia voce »«yyei nominatas effetibias gingrinas. — Fof/iz deducit 
àgingrire, quod Ze azferibus proprie ufurpatur, & Arnobio anferum. 
clamor gingritus eftjut notat Ifaacus Cafaubomus in Athen.lib.4.c.25. 
Julio PoZ/zci quoqs Gzzgras eft parva quzdam tibia ,lamentabilem 
emittens fonum, lib.4.c1o. lbi dicit PAezicum quidem eam effein- 
ventü, Caricz autem Mufz perfimilem,ubi & illud nobisin fuperio- 
rumfidem fuggerit. Sed Phoenicum, inquit  lingza Adonim Gin- 
| gram vocat, & ab hactibia nomen defumpfit , in cujus luctu illam ad 
cantum accommodabant. ^ Sicut affini voce apud affines ZEeyptros 
Ginglarus habita eft;pufillatibiola fono acutoad monodias. Gingra- 
rum meminit Antiphanes in Medico, Menàderin Carina, & Amphis 
in Dithyrambo,;his verbis ex Graco 1n Latinum translatis: 
mE verà Ginaram [apientiffimum. — Ecquis tffe Ginaras esl ? nevtm 
noftrum Inveutum quoddam. theatro nunquam mon[ivatum : ufitatum ve- 
ro Athenis in conviugs jucundifdimum s. 

Ab hocinftrumento dicuntur 5^yyeavrz u£An Iucfuofa carmina A- 
xionicoinPhileuripide. —Athen.lib.4. annotat v4/exazarizos tibia- 
rum inflandarum artem, j4u/eticez vocant Graci, precipue callete., 
non earum folum;quas ( 4vAdc ameleviac xg) zr aidinde )virginales & pue- 
riles nuncupant, fed illarum etiam quas (avdgeísc) viriles nominant, & 
Citharifteriasquod earum fonus citharz modis concineret, & dacty- 
licas : Virilium autem pezfeczas alias;alias his perfecziores, quod digitis 
multis opus effet in moderandis fingendisq;fonis. At Ezjses , quo- 
rum meminitSophocles in Niobe & Tympani(tis,non alias remur ef- 
fetibias,quàm P/rygias , quarum ufum c Zexazdrizi quoq;nonigno- 
rátveluti & Quóm vv(à dnobus tantüm foraminibus,quibus pertufz funt , 
has fic vocant) &€ JU 00.0 7r GV, Hefych, [46G 0&0 015 lt GU AOI O1 iz OE ígs en 
Td) 6 AckcoV ga ÉG O1. 
















Athen. fcribit usezxóz 2c quafi Murs dienas,eas fic appellát,aut Mu- 


| fasdefatigantes. Alias zwove/rsc nominat, fübtus pertufas foramine, 
EL P voc TT tL. 
N. 





prater 





——m—ÁÓ e 
336 DE MusicA IÍNSTRUMENTALL . | 


a BRRRBRAII Porro tbt seca wii ete pe i pido 
iprzter eayqua in media fiftula recto ordine patent 1n ima parte obli- 
ué aperto, quod minimo digito contegantur. E/ymorum meminit 
quoq; Czl/ias in Vinctis. Iuba tradità Phrygibus repertas fuiffe;voca- 
rid; Seytaltas obearum craffitiem parem Scytalis Laconicis.  Illosin 
ufu quoq; Cypri effe Cratinus Junior in Theramene fcribit. Ha- 
buére & Alexandrini cognitas,quas Ze/7/050: dicunt, ab Anacreonte, 
Gic memoratz lic éggmuin o à Oépgi Svuov icieg see truy rado o dun 
dexyeicüay Videtur Poeta Artemoné compellare olim fervü;poftealu- 
xus & mollitiei perfectum exemplum. ^ Inillum aut alium fimilis 
conditionis,fimiliumd; moruminvehens Poéta; Quz, inquit, libi-| 
do, Ó Serve te invafit;faltandi «d zezeras beiniopas tibias Ca/aub.lib.a.c. 
24.in Athen. 
Minores hz funt quàm perfectz, & fono minus claro tanquam. 

ex dimidio perforatz. Eademitidem Zemiopos tibia eft cum puerili; || 
ad canendi certamina minimé idonea , proptereaque apta conviyijs;|. 
quamobrem teneram vocat 4746001. duae 
















LO ACIIT-.VI. 


De variis Tibiarum generibus, à varia apud 
varias gentes materias. 


Ultiplex quoq; apud diverfas nationes olim ad t- 
bias conficiendas quafita ;zareria. Scythae anthropopha- 
gi & M elanchleniitem Arimafpl ex 42gAgarzm ac valtu-| 
) rum ofübus, Apud JEgyptios multifonans; o ÀUQDÜoy-yec 
| erat tibia0//ridi inventum; 2 clamo bordaceo. Theba- 
nis fuit feriza quedam tibia, quam ex hiunuli membris compegerunt; 
fed hujus exterior pars,«re inductaerat, lUndeàferarum offibus$r/ 
giovauAoy nuncuparunt. | 
Jubas quoq; autor eftécrurum ofübus binnullorum & capreclorumo 





tibias fieri folitas. 
Ex 



















y" DE MusICA. INSTRUMENTALI. 37 
facit mentionem ebzrzearumr. cArundines epi ex Pro ira- 
(to, & Plinio. Internodium radici proximum excidebant ad lzyam, 
tibiam; quód fubeffetcacuminiad dextram.. — — 2 E 

Plinij locuseftlib.16.cap.j6. Sedtuncjnquit,ex fua Rm 4- 
rundine quamqy; congruere perfuafum erat: & eam quz ra o 
tecefferat, levz tibie convenire: que cacumendextrz. — Antiquiffi- 
mam Scaliger € Sazétco emedullacam [cribit. E&gxo primi Phryges 
excavarunt cam,quz Zerecyzthia co gnontinata fuitantea dicta Ebynos. 
Corm vcro adjectum fuiffe tibiz Phrygieaccepi mus ,de quo fic Ícribit 
Ifaacus Cafaubonuslib.4.in Athen.c.zj. Cornu illud; quod adjici- 
turtibix Phrygiz proportionerefpondet codoni tubz, ideft; eandem 
vim habet ad exacuendum gravem aliàs tibie Phrygia fonum, quam. 
intubacodon. Fuiteadem tubx Tyrrhenicz perquam fimilis, A 
buxo apud Poétasbuxeadiciturtibia. Ovid.z.Metam. 

Non illos cithara : nonillos carmina vocum» 

Longa, multifori delectat tibia buxi. 

Et Mantuanus: 

Buxea quid letos modulatur tibia cantas ? 
Eft & tibiarü fpecies latina,z&//gu2,unde eam m ÀaylaAoy vel grAasyleto Ao 
dixerunt;Libycorum inventum, Scaliger Afros primosinvenife; 
natat eam;cui Plagion & Plagialon fecére nomen;non quód effet cur- 
vayut quidam funtarbitrati : fed quia à Zzzere izflabarur, quemadmo- 
dum & Germanica .. | 

Alij canuntin Phrygia à Mida primüm excogitatam. Tale in- 

frumentum müficum eft, quod hodie cras vocant. | Cornuetiam. 
protibià Tyrrhenos & Cretas ufos accepimus: etiam Romanos olim 
4dpralia,ctiam Helvetios. "Nunc Germani,inquit Scaliger, cornua 
Nuxoefficta multis foraminibus inflant magno f; piritu,non fine gra- 
üa& decore;prafertim in nocturnis feftivitatibiis Y Vocem ama, buma- 


PATIB Y 21S L2AITT 721 uy eAmá, vehementer content m ; Ad pralia vero ti- 
bias cum tym panis. 


CONUVNWUN 
3218 DE Musrca INSTRUMENTALIL 





Alexandrini quoque habuére e /z77 exenteratam tibiam 
meminit Euripides tüm alibi, timin Bacchis his verbis: 
Ev Qevyíaac Doaac évoaraumi vs 
Aic óvuy éOx£Aad 
i&goG i&ga, 
i qr ay uetce Deut. 
.Hanc illi patrià voce Qázy3« nominartint.— Greci, ut eft na- : 
tio fibi arrogans omnia , non Alexandrinis , íed Thebanis attribuunt. r 
Fuit & tibia ize Qo dicta, quam Libyestuguzia habitantes) 
| invenerunts;ejufque materiafuit Zecerziczta Laur ess. | 
Cer ligui extractum , acutiffimum dat fonum, & equorum acri- 
moniz convenientem ; hac enim apud equeraz fafcia utebantur, ut | 
elt apud 7/. Pol! lib. 4.c.10. lt 
Ofiris ex cogitavit tibiam ex Zederaceris internodiis multiforem:!| 
quum ante id temporisquaterna tantüm haberet foramiaas, | | 
Nonnulli cetera à Diodoro Thebano, qui obliquos fpiritui mea-: 
tusaperuerit , addita prodidére... o0 C 
Hxcomnesà fummo inflabantur directo flatu, preter ilamquam, 
Plagion dixerunt, quz ut dicebatur, à latere inflabatur, 
| AEgyptiorum «oAvQJeysor tibia ex Lerazaczis. calamis confici-| 
tur. 


» Cüjas | 
















Elephantinas apud Phoenices primüm fuifTe per foratas teftatur 
Atben lib. 4. Kc EP. tn 
Diverfos quoque diverfarum tibiarum tradiderunt fonos : Lezz- 
4 namq; tibiarum veteres (onum agnovére gravem , dexzrarmn a- || 
cutum.. 2 ' | | 
Latini //ziffra; dicunt ácutiores, aptafq; rebus ludicris : Item Ser- 
"4nd: quibus ajunt foramina fuiffe zqualia, velutifpondaicis, Non 
igitur conftant fibi, $poz44zceenim rerum gravium affines fuere, qua-. 
rum ufus ad hymnos Deorum. Hacde cauffa Phrygiis forazizaerant 
inzqualia, ficut dactylicis, propter inzqualia intervalla : qualia funti? 
temporibus pedis dactylij, quz /s4icris adhibebantur & ad hypo: 
iata. | Dexíras autem apud Romanos fzzeribus fui(le dicatas, alit 




















* 


enam 





Dr MusrtcA INSTRUMENTALI. 239 






















etiam diximus, quum tamen in funeribus een S Eas uaria 

cur. Dextras "pág & finiftras appellarunt à lateribus , unde infla- 
| € Scattser. | 

| E. qct m tibia, quz P/ryeiz dicitur,à dextra unum Afiniftra duo 

i ramina.. : 

E. veró tibiz primum quaternis foraminibus contabant, 
poftea tot pertuíis excultz fuére ut haud multum abeffentà tuba... 
Addamus & hoc, quod 5jziacz; audaciam atq; impetum fpirare prodi- 
derunt. His fimilesfunt Bombyces. 

Lacones fuas tibias éufamzíaz appellabant, quibusad pugnas u- 
tebantur. Sonum illum Ca/ferigs à Caftore, Ledzefilio. Sic habes ti- 
biarum difcrimina ex fupradictis 4 gentibus & regionibus atq; mate- 
ria. Z(umerum quoq; Gemizaenim,ut dictum, apud e rudem 
numerum à Marfya inftitutüi prodidére,quumantea effent fingulares. 

Singularis autem tibia dicebatur CMonatlos, quam quidem Mer- 
curi? alii /Egyptiorum inventum faciunt. Juba quoq; afferit, 4Egy- 
ptios Monauli inveritionem Ofiridi affcribere ., 

Sirngulares etiam dicebantur Pnpares,geminz autem pres... Ha- 
bes & figuram in magnitudihne,;inquit Scaliger. .— Nam Marfiz tibias 
equales fuiffe puto: in Tyrrhenisaltera major. Preterea z/re addito 
Afcaulon longe divería figurà factam; Apud MyfosacPannonastantà 
acritate,ut pené tubam fi uperet: apud Gallos plenior;raucior, gravior, 
mollior , adeó ut in cubiculis quoq; fineaurium offenfione audiatur, 

Infuper Tibia Paleomagadis vel Maeadis dicta, eodem foramine, 

tüm pravem,tümacutum fonum edere poterat &zzuso) (imul,ut Ícri- 
plit Alexandrides in Hoplomacho, cujus fenarium ita emendat Ca- 
faubonus : 
Maya. Aa Ado t, LAXEOV eue C 0t g) uéya. 
Loquar tecum ut Maeadis alto ci» remi, | 
| Athen lib 14. dipnof. dubitat crar au genus fit,4z tibi. De Magadi 
&thara poftea agemg. Jon Chius veró in Omphale quafi deTibia (ic ait: 


/ 


AUÓóC ax Ia y ic &UAog 7/y hog co Boss. 


Lydia Tibia Mac adis vaci treat, 


—————— 
e — — 


— 





genus efle dicit;contrajudicium Ariftoxeni;in lib-de Tibicin. 
Didymus etiam exponit citharifticam , & cithara modis conveni. 
| entem,memoratam ab Ariftoxeno lib.r. de tibiarum perforatione.: 


n 


| : diu eiabdaiacaieba red 
| Quem Jambicum verfum cüm interpretaretur Axiftarchus, tibiz 
| 


| quoloco zibiarum ait;eíle genera quiza ;pucllaium,puerorum;cithori. 
| fticasperfectas. - Deeífeitaq; apud jonem oportet jungenda voca- 
bula, Megedi» tibiam vocari; quàetiam cum cithara canunt. | Con- 
ftatautem Lagadiz efle organum 2íQaror, quod &r uvro fimul-emittit 
vocem gravem & acutam harmoniá;quz dicitur 2]g z acc, 
Jon Chius in Phoenicealià tibiam vocat a2cxvcegz, vel ealium,qua 
dormientes cantuinftargallorum expergefaciat,hisverbis: | 
£c]. auAog aÀewrdo AvdioY Üpyov. Az taa 
Canebat vero Tibia Gallus Lydias «Zdchivorum laudes. 
Idemin cuftodibus: u 
Ieg96 0i qoe devyE ido By» a ÉnTup, 
Pracurrit vero fifhula deus Gallus. 
Buxeam innuit tibiam, ex Idz lignea materia confectam... 
Idemin2, Phoenice: | 
Jaformem eeflabat , gvavemá tibiam modis veluti curfu quodam acctle- 
rati. — Hos fcilicet snodos Phrygius inmutt gvaves, quibus tdeo accommodan-| 
£uy cornua quorum [onus tubarum ffrepitui proportione refhonact. — Quid 
hiceft;quarit Cafíaub. lib.4.cap.25. in Athen. éxrvz(9»avA?c , An Ti- 
biacanora& benérefonans? $074; namque &vvz Q» eft clarus & per- 
fpicuus. Propriélocum habetin ijs, qux dealiofuntaexeg;Gacex- | 
preffa, &, ut Graci loquuntur, éxueuaryuéva. Et Goa tioy 
eft expreffaalicujus rei offfgies. 


k! 


|3j40 | DE MustCa INSTRuMENTALIL 
| 





Dr MusicA INSTRUMENTALI. 241 





CArPur VII. 


De Multiplici tibiarum ufi atq, ab eo, earundem ovouat- 
cious C mominibusydea, fimgnlaribus quibusdam modis 
Qr cAULJ HÜicinums. 












2553 Requentifsimus fuit veteribus tibiarum ufus in o- 
34 mniferé fefüvitate, unde & peculiares ipíz tibiz fortitz 
(x4 rucre denominationes. 

X Vat4.g Chorics dicebanturà Choris;in quibus earum concen- 
tusadhibebatur, de quare pleniüs alibi. Primum autem 5zczZa»; 
Argivum docuifle ferunt choros £zz/s zzodis, Dorio , Phrygio, Lydio, 
itautnemiícerentur. Iccircó ealex ze useze» five se;usAz; dicta, A-. 
lij lonam ícribunt. - Horumtonorumquilibet communes tonos ve- 
teres habebat, óidvovey & seouadinov, Olympus. addidit &eeuovixcv, 
Quemadmodum & ab eratibus € fexu varia accepere nomina.. Di- 
veríz enim xtatis diverfiq; fexus inchoris conftituebantur homines. 
Hinc virgiz les tibiz quibus virgines : pueriles, quibus pueri: veezz- 
Ae perfect ifima , quibus tatis perfecte viri canerent. Idem Pol- 
lux, 7/44 Partbentas aMytiblas [altabant virgines, Puerilibus vera jneri ac- 
diiebant Tibia autem perfectiffima virorum choris cmpetebant, 


Preterea apud Lacedzmonios primum fub Térpandrofactosin, 
chorismodos : in quibus faltata fuit yvwozeudia. Poftea fub 7haleta 
Gortynio,quo feculo duo floruerunt, Polymieftus Colophonius & .$- 
ctrdos Àrgivus, quiad Terpandi zmulationem non yupwozra4díen , fed 
|Contraria canerent; quippe £iuudme non nudi,fed induti. Sub Tha. 
leta Peazes, fub Polymnefto ot/;4 , fub Sacada Flegias exercebant 
Scalie Ljb.1. Poet.20. Pratinas Phliafius (ref. Athen.lib.4.) fcribit, cóm 
tibicines & qui choros conficiunt, mercenarij in orcheftram fd no 
favore fpectatorum prodirentzgré nonnullos tuliff, equód tibicifics 
Jt erat patrius mos, cum choris nonaccinerent, fed chori P dntarent 


cum tibicinibus, 
Xx 3 


Quàm 











341 Dr Musica INSTRuMENTALI. | 
eMe WP. Ri E MEN ub E PT Um - TP PIE THEE 


Quàm igitur adversusillos, qui hzc committebant, ftomachatus 
| fitPratinas)hoc hyporchemate (/2/ar; carmine; quod faltantibus ac. 
cinebatur) planum facit, crebris Pyrrhichijs refertum ob celérita- 
temo: | 
Tíc 0 SópuG» 006; 
4 qus (g. xyoecC, 
purae ; Tic UG eG EuoAev 
dai Awvuadáa 


IoAuzwmuym DuufAaw; mlt 
&póc &j06 e Geóuu(Qe. — &c. a 


Id eft: 


Quisnam bic tumultus? qua injurias 
Erupit in Dionyfiaca obffrepera [Gema pulpita.» * 
CMibifavet mili prapitius eft Bromius , 
CMibi fremendum actumultuandum per montes 

. Concitato C" vago cum Naidibus : Cyenorura inflav 
Vartj modi [unt accinendi. - Lory aam 
Tibys cantiones praire caudet vex Dionyfius, 
Poft illas canat €? faltet tibicen» : 

 Tibiatantum commeffationum adminiffra est, 
Speclaculis commeda , quibus ptanant ardentibus animis 
ugiles, 
Et ut quafi tgmulenti apad fe non [tut 
In confliclibus bellicorum agminum duces. 
Gam;ó Baccherex, Pbrynichi filinm (Prarimam)vari chori 
| pra[idem.» 

Pul/a c accende : calamo [acra ille pror[us 
Loquituryuultu graviincedens verfus vbythmo à 
Concinnos prof atur : Adefl nunc tibi terebro formatum corpus 
cArunde dextera, olim praflans virgo : 
CMeam Doricam Mu[am audi 0 triumphator, 
Hedera comam viucte, duplici janua in lucem edite 5, 
















-« De Musica INSTUMENTALL. 242 
















 Aliedictzfueruntab ufu Nuw»/iales tibia: has monaulos fcribunt 
ad Hymenzos , qui illis accinebantur: CInaxapdrides in Thefauro. 
iaa aive Acv tA av cu bvenor Tum. pto Mc naulo Hymenzum accine- 
am, Jreragerid. «due Q0 Movet Ac TEe/t0igeee eipiutviag eiae, Ce. Et 
jam Monaulo.fuaviflimos concentus fumimifla voce meditatur & 
cantillat. J|. 4258s. lib. 4; ubi etiam Photingia & monaulia, x4uoy g 
mÀéuavoeyera, commelíacionis non belli facit Infirumenta, Codane- 
"ain gloffis fcribit, Tityrinon monaulon appellari. Quod veró 
Inuncvocatur xa Aauo Anc arundinea tibia, monaulon quondam fuifle 
aperté declarat in Epigram. - Hedy/us, : Alij binas dicunt fuifle jun- 
clas,casque impares; ac placetomen, inquit Scaliger; conjugij fpe- | 
de. Siccantusnupitalis(teftatur Pollux) duabus tibijs canebatur,. 
quarum aitera major,abfolvebant 5ymphoniam.  Parcenij & czzj- 
jutales in convivijs parvz erant utraque & equales; compotationi- 
Us enim convenit z:qualitas. 


- 


Ad hymnosidonex erant Srondaice 5 Ad Paanes Pitbice, quas 


erfectas nominabant, canebant veró ineptum illud carmen Py- 
Dcum. | 


C bartferias cognominarünt, quarum càhtus cum citliara com- 


parárunt. Erantin exlequijs Fvzerales. Paratrete etiam luctui con- 


veniebant, achté & lenté inflate, acutum & infractum fpirantes, 
Bonbyibus veró inflatus & furiofüs cantus, rectis opus habet tibijs, 
Nonnulli etiam tibias gradarias vocarunt eàs, quibus in itineribus. 
ütuntur& D4227,/7;, d f3] tationes... Alij non tibiarum,fed modula- 
tionum & carminum has [pecies effe ajunt. 


Tibias/75/7e2:75;7; ad modos Tibicinum retulerunt, dhlius Pol- 
4X lib.4 cap. ro, | 


Pbiloxez p, autemin tibijs cer£os conftituit modos; Primus: quos. 
od receptum. 
$ Lyricorum... 


TRLCCSOXür agi Asp Dicebantur leges Vuoi, quia. 


nefas | 


M ——— — À 


1344 DE MusicA INSTRUMENTALI 


r3 
























nefas effetaliterfacere. Plutarchi, in opufculo de Mufica;putathn- 
ic nomini datá hanc fignificationt ob certáà modulationis legécui car 
minaad(tri&a effefolebàt. — 4rzfoteles veró quarens, cur véuor vocen- 
tur ic Zàsow; id inde effe dicit, quod antequam literas fcirent;canta- 
rent /ezes, ne eas oblivionitraderent: eumd; morem apud Cgatbyr-| 
fosmanfiffe, -— Alij oympum tibijs primüm leges inftituiffe memo- 
rant; idquein Apo//in;s honorem;quam legem à numerorum frequen- 
tlazeAuxéQaAovindigitavit. Alij Crarerz ejus difcipulo hatc affcribüt.| 
Olympiautem eam extitiffe legem, quam dixit &zua'r, — nde & a- 
lia xazó4xT/A(9» nominata, frequens Stefichoro Himerzo. — Et Q- 
lympi funt Ep/tysibj modi.  Yaacus Cafaubonusin Athen. lib.14. cap. 
1. e&vÀscec modos tibiales vertit potis, quàm cantiones tibiales, etíi| | 
Latinis «vAér dicitur canere tibijs,& &vAqai; Coelio Aureliano cantio 
tibiarum. ng 
Sed eainterpretatio confundit difcrimen , quod eft inter 327r, fo-| 
num humanz vocis, & 4uAzaew, quz tibiarum inflatu editur, Erant 
& alij tibiarum modi, pro diverfitateargumentidiverfi. K2u» erat 
ille tibiarum inflandarum modus, quo utebantur, quando ibant c 
mefífatum.. Eodem dicebatur nomine faltatio, in comeffationibus 
|ufitata; Feftumitem, quod magna cum hilaritate peragitur, -tan- 
quamà comeffabundis ,ut fcribit Dionyf. defitu orbis: x4uar ay 
éeyGgeiév o Avovoc ar, 
XauG-item vocabatur D Eus prafes comeffationum;. — Hefiodus 
inafp. | 


^0 YT t / , , 
"E»9ey à! duÉ. éréguSe véei x«alpadoy 
aUas. 

— Innuit fa/fare ad tibi effe weuaicew eve ane erat caztilena tibiali) 
ad qui/altatio exercebatur in Hereaíis victoris honoré tanquàa dzwiu.| | 
Helychii verba funt: TéToG XU C ILÉAog nic UV G2 2/50 88 Tre TrULAT ib vo 2 906 ur 
xAE£a ddwxiov. Appallat uéAoc; quam Athen. 27Aze/: quia mifcebaturif | uf 
tetra como cantus cum tibiis.z2xeue quoq; Athenzo eft dune ig He 


fychi j| 
pos nre CUL ort LAUS. LLPREIUCCEC ETC SRACINPIOUIPRTBUMU RITTER | 





"c wo A--. 
pe - i* j 


" £ M M 
—— ——— —————— M M ÀÀ€— 
445 —DEg MusticA INSTRUuMENTALLI 
































fychio £c &3;« ind icacitatibus & bftbna. Motbon i tcm modustibia- 
lis, cum faltatione canifolitus. In Bacohanalibus ei Daoy medum. 
habuére. In Chor zi X 0petov; qui apud Hefych. AMCgeor, QUAZICL TI. In Pa- 
nibus xaJNivixov, idem & faltationis nomen: jungeban tur nempe tibiz 
cumialratione, Fuit & Sicizzijs genus cantionis &f. altationis, atq; ut 
putat Cafaub. etiam dyxgsng, pyrrhiche affinis: militum nempe & zd, 
mwQe. — Aduinmotyrbenon erat militaris dum ,ted in er culis & ftatio- 
nibus coactz hominum turba ufürpari folita & in ridiculis frequen- 
tata. Infuper fpecies eft aut pars zomi tibialisille modus, qui dicitur 
Sueguomx2v, Quo Mmnatores ante offium moram de precabantur; hic Ele- 
güsconveniebat. Fuitnamque una ex legibusez;,quam Flecon appel- 
larunt.. Idem modus concitatior, quum defperata omnia, tum fores 
Jrvadebant. & wpuciO uo. nominabatur. Nam comelt. atores invere- 
cundi cum incaluerant vehementius, fores pulfabant, tibias (imulin- 
dantes convenienter ei, quodagebant. Ejufdem argumenti, fed re- 
miífior mogus eft, e^axAaucilüegy. Kwcuoc itidem Hefychio MÉA(B» 1; 
XY duASutyov, modus tibialisadfaltationem XVICTUOy dictum, Paffo- 
"es etiam fuum habuére, quem vocarunt;OgxoAumy dy, — 
Modusetiam eft Zierzxizsunus. Eft& Cl2c4 tibialis modus,fic- 
üti 3327s72;, qu& remitteret, Sunt & alia Domina conc oe, Moe. Qci- 
Jai x1712rab autoribus modorum vetuftiorum, addita pofteriusque | 
mÀuuzs1 dicebantur. Erat quoq; edontzfnus, vnodus quidam tibiis 
canendi. | 
Modulatio etiam quzdam Cafforia eft; quà ut [zpius dictum, La. 
conesin pzezz utuntur,fuo modo faltatorio. 7beraci4 verà eft A rgoli- 
ca; quam in Proferpiz« fe(tis, Antbefmaphboriis (tivo tem pore tibiis fa. 
























ciebant. 
Pythizi veró yóug Vel modi,q ul zz Pythiis tibia canebatur, 
trant quinq: ratio ac tractüstotusin Apollinis pugna... 
In prima fuit zéea:in qua Deus cati militis prefe fert prudenti- 


am,omnia tüm circumfpiciens, tüm defignans, quid pugna conve- 
jniens fit, / , 


BEES —— —— eee | ; 


"us, Secun- |. 


partes 








46 Dzg MusiCA INSTRUMENTALI, ' 


nam, 

Tertius actus. eft Jambicusin ipfa pugza: Jambus enim przliator pes 
t acfanguinarius. Eo in actu tibia faltandi numeros edit bellice tube: 
& dentibus frendentem Pj/Zaza , qui fagitta jam ictus elt, exprimit, 
quem Odboztifmurm dixerunt. | 

Quarta pars modi erat fpond&o, ubi erat v/erie reprafentatio 

& celebratio: quippe victis hoftibus vidimas cedebant ac Diis liba. 
cant , hocautem elL Ada, & cartvde. Poffrema uaswycoeumu, oratio exul- 
tantis Dei , inqua 77z4 certis legibus terram quatiebat, & ad victo- ! 
rialia carmina faltabat. — Lege 5czZz. lib.r.Poét. c.23. & Jul.Pollucem | 
lib.4.c.10.Qui porró modos dzAzcro; vel cantus tibiarum dicit zesuam | 
pulfationes : C'UgA y La T0 fibilationes, TEPETIC [6G vel TECETIO ILU TZL fremitus y | 
y ^epsc- 

Scboliaffer Ariftoph.in Acham. ubi Po&ta dicit : duAv; veAeve wy- | 
Adepto , G'ugs'y:eiruv dicit efle mezua & uéA(g» usociuév I SgusAsusixóy. De 
communitate veró & confenfione tibiarum, qua Grzcis eyravAia dici- 
tur, apud Zt/Pez. lib. 14. legimus, qux de eaEphippusin Mercatore | 
(cribit: Kowevé 98 $ peggio & c. Communis e$), 0 adolefcentule , tibiarum | 
atq, lyra cantus muficus moffris Infibus: cum enim probé cogcordant, eum | 
quis modum 12telligat , voluptas tunc percipitur procul atio ntaximaa. 
XvauAa igitur eontibicinium confonans tibiz cantus cum alio quodam 
organo mufico,aut voccetiam vel rhytmo, vel quando duo tibicines 
idem canunt, vel cithara & tibia evade. 
2 Semus Delius lib.s.Deliadis :evravAMa mv hic ary div cuu avia; auo ec 
duAü «gi bului x;opjc Ads. wesrusAooivr(O», concentus. tibiarum certa- 
men fuit acrhythmorum, abíq; illius fermone, qui voce tibiz modos 
azmularetur. E | 

Antiphanes in Tibicine qualis effet cvavAia» ita declaravit: 

A. quam quafo noverat is fynauliam? 

B.Illam enimvero fcitadhuc: fed preterea canebant tibia, fuorum 
docti concentuum numeros fimuljungerecum dulci tibiarum fon? 
abíq; fermone ingeniosé ac jucundé facientes reliqua, recte indici 


tes fingula nutu, quzcung; proponen | 


















^ 


Dr MusicA INSTRUMENTALI. 347 


Julius Pollsx dicto loco, Athenis, inquit caua, quzdam erat 
concentus Tibicinum in Panathemes concinentium, — Nozzsli vero 
cwagAies accentus fpeciem effe putant, ficut & tibie finum. 
Teleftes in Afclepio Ànquit : Pbrygzim Rex uadumvónm ides leniter 
perfonantium tibiarum facrarum cA/ram primus invenit, Aze/ 9 ali- 
mer ues Dorica mufz equiparandum : vouooAov og vod ftro 
"Ua TE goY aUo ap Qua An av xa. AcuotC varié modulatam tenebro 3I ( tibie 
obícuro zubufo abditi ) fpiritusauram levem atq; pernicem arundine 
dreumpledens. Quidam 4rda/wm voce camere ad tibias inftituiffe 
(cribunt, ap. P/j2. lib.1, c.15. d ! 
Alii ajunt Prozozzitzz 'Thebannm primum tibia ad harmoniam. 
ceciniffe.Scal.lib.1.Poet.c.20. is 
Huc videntur poffe referri, que Philochorus lib.5, Atthidis de Ly- 
fandro fcribit: Dyfezdrum Sicyonium citharz easraz junxiífe cum ti- 
bia, quo genere concentus, primus eft ufus Epigonus. Atbez.lib.14. 





















CAPurT- VIII. 
De Harmoniis €9 Modi Tibiciuum Mufrcis. 
724 lhenzuslib, r4 Deipnofophift. fcribit; prioribus fz- 
culisin muficis quod effet decorum & honeítum ob- 
4 fervatum, diézreg fan ; inquit; dioi xa. Exam ate du- 
«Q9 Am, &c.quapropter erant fingulis harmoniis tibia pe- 
culiares ; & ludis publicis, unicuiq; tibicinum , que 
modisquadrarent. Zres namq; olim habuére Zzrzzo- 
nias & tria genera tibiarum diver(arum, quod difcrimen tibiarum pri- 
mus omniam Prezomis apud vetuftiores fuftulit; quod Cafaub. lib.14. 
c7,in Athen. ex Paufania in Boeoticis: Téec pU 9eidfag duAqv qeeic &x- 
TUVO 0 d) Àmrre- xd) volg po atu Amuas u.s v 0 Ade,ov- 2] d o eni 0£ duri &c aeuo- 
Van m)y QDeugaov £zezvinymo o) dui Aci. à 06 aA plpov AuOicv €x du Aic qu Ade aÀ 
Aio. Tleóvou D» 0 1v» c are» ériónoev du Age ic aora dppsovan Fora 
(hwjdu;. Tear» e 2]g opo ic voc uÁAm. Om duTüc z0Anze Tic 
&U Àcic. | 4 
MEE ——————M——————— — Á——— ÁÓÁÉÉÁ A i a a 
Yy. Scaliger 


M À——— M— 





248 DE MusiCA INSTRUMENTALI, 


- 




















Scal;eer lib.Po€t. c, 19. Per initia zibiarum actmodorum duplicemtu- 
iffe fcribit rationem: Dorem e Jonicam.  Duoenim fure liberi Ze. 
Venisisy 609 vc; quorum uterque, accepto à patre imperio, fuam uter- 

que partem ac nationemáà fefe denominavit. ZEo/ezfes indeDorien- 
fiumcoloni, 4/Pez.quoque tresannotat Grecorum nationes, ZEo/a;, 
Doras, Jonas , quarum utingeniorum & morum,ita veftium & fefti- 
|Vitatum & exercitiorum & artium non unus modus. Quare Harmo- 
niz modum, quem 2eres (tatuerunt, Doricum nominant: quem ZEo/es 
cecinerunt , ZEo//eum: Iopicum , veró tertium , quem oz cantioni- 
bus audiverant. ! | 


Dorica vetusratiojinquitScal.dicto loco, magnifica;füblimis;gravis, 
contenta;nihil habuit fufum,nihilfolu tü;nihil hilare; nihil molle: Sed 
plenum, vehemens, paucis modicifd; flexibus, bellicis conveniens 

iumeris &.motibus. ( PApaortm € Getarum Scytbarumd,, noftri ettam 
temporibus talem audroimus in Dalmatia ac Tranfyluania & Myffa faperio- 
re) Athenzus s uév iv Adguoc águcvia vo avdguósc £u adver s 
Dorica Harmonia virilem pra [efert ovavitatem C magnificentiam 
«on diffu[a , aut hilarior,non varia , aut multiplex. fed vehemens, fevera & 
tetrica.— /Eoles exaltationem addiderunt ;temidamque fecerunt atq; 
audacem : quanquam veterem fimplicitatem retinuere, nec fregére, 
ficut Jose, 


Talis ed ( vevba Scaligeri) Germanorum ,ó bella apta, mecinepta con 
Qivii , neque 4 conviviis aliena». Itaque Lafus Poéta vocavit eam» 
aua aov esu. ZEolzcus gitur modus Eye qà 'yaUgov xg) cyxaoscs Eri às Ugo- 
xawvov, faperbus eft, tumidus, fubinanis & laxus.. Hac duo harmonia- 
rum & modorum genera comprehendit Pypodlorici concentus vigocy vel 
lex, qu utriufque affinis, & quafi media efficta abambitiofis, didta- 
due iccirco Vzedug,oc. Hanc quidam eandem cum zEolíca exitima- 
runt; cujus facit mentionem Lafus Hermionenfis hymno in Hermio- 
nem &;Cererem,:. Pergitte me, Ceres, puellam, (péen vox illa Profer 
ping privatim coment) Plutonis uxoreza Melibaam (cui olim uéAaara 
— AA d 


pud Or 








"-- 





DE MusicA INSTRUMENTALI. . 249 


PUn atur apud Cycis emos) hymno laudare adhibitá Vociá, AdJHUCL A IEO- 
lide barzmonia, qua cum qravitate fremit, 

Jonici modi fimiles funt moribus Jonum autorum, molles, flu- 
xic;e numerorum creberrimis concifiunculis. Tones enim pofterio- 
res molliffim?;atq; ut jocatur Scaliger,nepotiffime vixerunt quorum 
hi mores; rà» avmmev eusz lag Deevüuoudpaa : ob pleniorem corparis babitun 
qlorioff, animoftores , C reconciliattones, inexorabiles , coptentiof , nulla £0-| 
»itate humanitatéevé adeuntes imvitantibus , morum afperitate citra uL- 

dum benevolentie c amoris indiciumrigidr. Viel tube dba | 
—— Quapropter Zozicorum. modorum genus és dygngór erre Anger den, 
minime floridum & Ixtum eft, fedaufterum & durum, in quo tamen 
deprehendas elatum quidpian,generofitatis non expers. — Recezrzo- 
rum Nero Ionum 19s veuQepdaepa mores deliciis corruptiores, eorum- 
que itidem cantusab illo vetufto multum diverfus, | 
Fama eft Pyrbermum 'Tejum in eo modorumgenere inveniffe & 
compofuiffe czauz x£Az, unde abfque dubio /zzzffrarum tibiarum ap- 
pellatio, quarum 7ezica fit .barzozia, quiaJonicusinventor. Vero 
;gitur fimile eft Jonicum Pyzberzum , cantum fuum accommodaffe ; 
Jonicis moribus. nbi | 
Quartum harmoniz genus extra Graeciam Pbrygiumà Phrygibus. 
Et fané hi, quàm primi dicantur tibiarum autores, rem ipfam quoq; 
inftituiffe videntur; nimirum zy Gevyisi águovíarv. inde apud Grze- 
cos Phrygia fuére ufu recepta tibicinum nomina, Sambas, Adpm, Telus , 
Con ,Codalus, Babys, — Ariftoteles lib. 8. polit. c. 7. fcribit, Secratemin 
lib.de dep. recté adminiftranda , prater Doriam Phryeiam etiam reli-| 
14i idque eam ob cauffam , quia ex omnibus organis muficis tibiam 
improbarit & rejecerit: eandem enim vim habet 1n barmonii Phrycia 
m » Eres ics utrumque ad animos inftinctu divino concitan | 
ad ommovendosvalet. Etomnis bacchatio, omnif- 
que talis motus ex omnibus organisin tibiis eff maximé: ex omnibus 


veró harmoniis & cantibus hzc organa cantibus P/ryciis maximé funt 
decora .. | | 


| TE ——M—————————————MÀ ÁÉÁÉáaÓ I cae 













——À— 


2c — 


250 Dr MusicA INSTRUMENTALI 


Et Ditbyrambus , cujus argumentum originem duxit à Baccho 
OuoAo'y Suévee ec 0o&i QpUA (9 line controveríia Phrygius effc videtur. | 
Unde P/iloxezum cum 37vegjsi harmonie Dithyrambum aptare ten-! 
taffet, ab ejus natura raptum ec v Qeuyasiymy gtomiz scu dzuonanin. 
Phrygiam,convenientem harmoniam,prodidére. Itaque hane har 
moniam Phrygijs cantibus aptare maximé conveniens eft; ut eft apud 
Philof.dicto lib.g.Polit.cap.7. AUS 

Quintam porró harmoniam , haud multumà Phrygia d'(tantem. 
faciunt. Minusenimeftincitata. Namin Phrygia excitabaturiw-| 
petit ad infaniamufqj.. Quod ex his etiam Philofophi lib.8.de Repub.; 
cap.5. verbis de modorum muficorum affectionibus perfpicuum eft; 
&y QE soie u£Aemw awoie des uapruovsz, sdw nO uv. &c. — In modis ipfrs e camis 
fantimitationes morum.  ZzzzWwm enim tnter fe diflant, barmoniaru 
matura, ut, qui audiunt, aliter ata, aliter affíciantur, neg, eodem modo ad; 
unamquamíj, earum moveantur : [cd ad has quidam aliquantó meffiu C 
cogtraétius,ut ad eamyque ynxolydia appellatur : ad illas mentibus remole-s 
ftant, ut ad remiffae ci molles : ad aliam moderati fiant ,maximéd, fedati: 
cujusmodi quiddam efficere videtur fola ex barmongs Doria, Phrygia au- 
tem ad mentem in[linifu divino comcitamdam valet. Quibus cettonant 


verba Poffzdonij Philofophi, fcripta à Galenoin quinto fententiarum:; |f 


Hippocratis & Platonis. Damon; zgrit Milefius cwm 4d tibietmanis 


accefaffet , qua Phrygijs modts adolefcentes quosdam temulentos ad furorem |j 


ufque incenderat : juffit ad doricas leges tomum demittere : quo ili demulf 
quievere. — CIccepimus Qv 'Yeleftae Se/ipuntij faper harmonia Phrygia C. 
Lydia /epidifíumos verfus : 

Ilgooi «og xenmeaz éN ya e» auAcic 

Zuvodazroi zréAo t (9 ua T2006 opea 

QgUSAOV ie SU VÓLLOVy | 

10 à é£vQuioic anxliouv draMgig ! 

Xegéxov Adeiov Üuyov. | 

E Graci adpocula primi cantum Phrygium» 


CMontana matris cecinerunt Pelopis comites, 4" : 
E NONE qu. C DII Qu lh 


-—— 


B 


Phrygium itaque modum in ores Bacchi e$ Berecynthia diia: 











LÀ —MÉA——————MPÉáÁáuI——————— 
: Dr MusicA INSTRuMENTALI. ^... r39l 








Cun Pell idum fonts Lydias hysomus ffriaeret. 
Quidam 5/rizez € Libya, tibijs canendi primum authorem cxtitiffe 
memorant, i TUR : 

Alij ajunt Z3 dios modos à Caryo Lydo inventos;qui Jovis habitus eft 
ülius& Torebiz. QuareZereózz quoq; legas horum modorum au- 
thorem. Cariumigitur illum five Torebum nactum puellas quas- 
dam prope paludem,quam de matris nomine dixit poftea;ab illis can- 
tionum modos didiciffe,quos & coleret & doceret.Sea/./Z/b.r. Poet.c. 15, 

Heraclides veróin tertio de Mufica negavit harmoniam ullam vel 
Phrysiam vel Lydiam debere appellari, cüm tamen etiam vzégQcor, 
wigoAtoior & x eguiEoAvoov inveniamus, Adillud Horat. EpodoIX, 

- Seuante miffum tibiis carmen [yras 
Hac Dortum ills Barbarum » - 

Sicfcribit Calfiodorusepiftlib.:. — P/rygius, inquit, pugnas excitat & 
votum furorisinflammat. Quare cum híc Horatius non bellicos fu- 
Tores «Aztonij led ejus fugam,trepidationemdq; canere velit, non pu- 
tarim s» Parbaripo hic appofité exponi poffe Phrygium, neq; ob eandé 
cauffam Lydium , qui Bacchicus eft & mollis, contrad; nimias animi 
curas tzdiad; repertus ; fed »ixeljdium , qui auditores graviore efficit 
animo;contractioreq;; ut dicebamus ex 4rffare/e; à quo diffentit Plu- 
tarchus;qui Mixolydium cócentum affectibus refertum & Tragoedi- 

isaptum facit. Reperiffe eum primam Sapp/o Ariftoxenus autor eft 
ab ipfad; Tragicos didiciffe,qui poftea conjunxére CMixolydios ENoE 
es Dori, quorum alteri majeftaté atqs auctoritatem , alteri affe&tus 
-o TEMERE e EDS 
nifm ESL cerit: quam 1ccirco Lydia re- 
^c i ut pauci multi connectamus) erataptaanimis com- 
Es is, perturbationum fluctibus «ftuantibus , unde & Ariftoteles 
eph. CREDE Augur quia media fit rg greày mjy gydeias ua) ov. 
lica exultationibus; 7, S ar ARCH mias. folà Gracá: Zo- 
Honica vetus afpera,nova mollis. Phrygia & Lydia 


rOxi i á : "Pu 
p ma;utraq; acuta;hinc luctib. adhibitz, quemadmodum r. 0/yz- 


p^ nm 






152 Dr. MusicA INSTRUMENTALIL 


pum ferunt cecini(e £455 modisEpicedia. Alii Mez2/pids attribu. 
unt. — Contra Aioées zuptiss,verum aliorum more, P/uaram accom- 
modaffe £54/o; modos fcripferunt. | | 
LucianusinHarmonide. ^ 9) éxacy ait aeuoviaz 21e QuAdTTa) qi! 
iducv- mie QDeuylov o $vOsov, ac Audiaz Qawauisovane 0e iov "e cvay. Athen lins. | 
mentionem inijcit Zeuovíag v AoxgAsi, quam animi affectus & mores! 
(cribit indicare. | | a vnl 
Poftremo Scaliger Leeurm (véuov ) mtficarum partes omnibus mo-: 
dis communes facit has: 9/5, foni demiffionem in bifyllabis; Z;zyin 
trifyllabis , 825, a quabilitatem eodem tenore procedentem in paco- 
nibus & proceleumatibus.. : ! 
XuCuyiay & Orercóiowteip(a dicit idem. Sed inlongis pedibus 2yzodia? 
non dicitur: breves enim unico tantum metro comprehenduntur, 
ec(vyíaautem tàminiezuo & bifyllabis, quàm veepes, trium temJ 
porum & polyfyllabis.: Commune enim nomen ad utramque con- 
junctionem & longiorum & breviorum... 
Plutarchus ib. de Mufica de tibicinum nomis fcribit. "Tradi- 
tum elt. inquit  O/yrgpum , càm effet tibicen, & P/ryei4, tibicinum ze- 
mum fedifle in. Apollizezz, — Hunc Ofyzapumajunt avum fuiffe eorum; 
qui defcenderuntà primo 0/y;upo, Mar/y« difcipulo;qui nomosin Deos 
fecit. Isenim cumamafiuseffert Mar(iz, &ab eo artem tibia canendi 
didiciffet, harmonicos nomos ;z Gr«cizz intulit, quibusnunc Grad | 
utuntur inferiis Deorunr., | 
Verüm quia alibi plura fcripfimus de Harmoniis, hic 


calamum fcriptionemque fi- 
ftamus. 


' 









M 
——— 


(Qo EOS ego OD CO 


L| 








nr —ÓQ : ; Ln 
De MusiCA INSTRUMENT ALI. 253 
EN ptiiqueceptiempen ditm tgp tpossicenatiesmapit m pui ii ea 















POR PUT TPXC | 
DEPERITIS quibusdam Tibicinibus Eg 


cAuletices cultoribus, 


Uitolimaptid Grecos omnesfummo in pretio 
22 Mufica,ideoq; tibicinum artem;fummo ftudio difce- 
3i recupiebant, erat; anletice ipfa, ut loquitur 477ez. 
MARO lib.i. mGariasDos (0 «Aa 
y 69-5  Iaq;Chamzlcon Heracloetes in lib. quem Exhor- 
um, eA ratorium in(cri plit; tradit LACEDEMONIOS ac TH E- 
PANOS onines huicarti operam navare, preteread; fuo feculo H E- 
RACLEOTAS ,quiPontumincolunt & ATHENIENSIUM [plendi- 
diffimos ut C ALL 1A M Hipporiici filium, & CRITIAM Callzfchti. 
Teleftesenimin Argotanquam divinam; hanc artem extollit, zzv », 
ait»aEi 9 es Ta(av Geouim &c. | 
Hanc artem naxim? dyvinam,Bromio conce[fit venerande dee( Miner. 
ve) fublimt C elatus [Diritus cum eleganti c arguta veloui manus celeri- 
44te.. Laudi namque efttibicini yea xg) (Ux teas apta & velox 
manus motio velagitatio. à; Ü 
Hinc multi quoq; Pr TH A GORICI hancartem exercuerunt,ut 
EurHRANORquidetibijs librumconfcriptum reliquiffe memora. 
tun&itidem AR CHTTA s. Ariftophanes in conviyatoribus,quan- 
to ftudio huicarti quondam incubuerint, palam facit,cüm ait: $5, y 
aum auAdis Xa) AUeauc Aat TÉTe iu quay Atv, ei qz. Q6 ox i zr] ay X&ÀócCac. 
Cim ejus er ati4 tibys Iyritá, tratlatis mibi obtrite mauus fnt, fodere nupc 
jubes. | 
Tibiarumitem ALEXANDRINI erantperitiffimi. Nec earum 
folümquzvirginez puerilesd; vocabanturjfed earum etiam,quas vi- 
tilesperfectas 'citharifterias,dactylicas &c, dicebant ; referente p/;. 
lip. Camer. cent.r.oper.fübcif. cap.1g. & «4r bez, lib.4. 
Notatu digniffimum e(t H edyli Epigramma de Theone ipfiusq; 
r rere e i iat. His) a orn AN OUS ar aar s BABUIT M 3 L^ alain 
Zz filio, 


"- tcd A 





no — 














54 De Musrca INSTUMENTALL ^ 


filio THE ON E M uórauAvappcllat,qui monaulo fciret Ccanere,metri 
lex vetabat dicere uovau Anc. | 
Tàvo Ofuy 6 nóvaUAQ ^ v zar noloy jy Auxdc óxei | 
AvJornie ula wn OuuéAga v auic, &c. | 
Hos Gracos verfus interpres Atbez.lib.4. fic vertit, 
Hoc'Theon Monavlus /gé tumutofefHivu: fetus efl 
Tibicen,mimorum etiamin pulpitis ipfa evatias z 
€ucus initiofeneiIutis.. Guatum ile Scirpalum 
cd buc infantem; Scirpalum Eupalammnst s, | 
(Natales futs cantams : ut quipotuerit (Fipere. | 
Pel primoribus ip bac arte viris ejut venuflatit gloriam pra- 
Glauces mm[e confnetos lufus ille tibia perfomabat 1 
Et inter juvenes lepidum compoterem Batt alumsy 
Vel Cotalum etiam, vel Pancalum - at Theoni 
Calamavlitajam dicite,vale qheou ». 
Ad quos verfus Hedyli, 2c. Cafaub.in Athen.lib.g.c.t4. hzc annotat: | 
| EvTAAÀap96 Graci vocant homines manu folertes: Poéta ait: Scir- 
palum nomen hoc filio [no impofuiffé , animo prajaeientem futuram illius vu | 
tauAnIense peritiavm.. - Sibicinum cuim c eorumomnii y QUE Et AÉL apt Or qunA | 
Cr(evszh ta) Aa uo eruditos digitos effe eper:et.Sic paulló poft ait 4£/ez. | 
EP1GONuM fuifle pacinovesor xavz yea. Significat & verfu 6.can- 
'tilenarumillius dulcedinem. Etpofteaaitnomen Eupalami omen; 
:habuiffe & evafiffe illum tibicinum fuavifsimum. Ille enim tibia. 
'canebat mufto ebriaTudicra deorum;v.7.  Pattalus,Catalus & Panca- 
us nominafunt fodalium Theonis,;five Eupalami;qui foliti dies con- 
dere cumipfo potantes, merito igitur Poéta illos teftes ciet dulciuni 
Theonis modulaminun. 

Nobilis arte inflandi tibias fuit CE P H ESI AS,cujus,cüm aliquando 
difcipulü cecidiffet;aui contentius zquo inflaffet tibias, elogium hec|. 
fané divinü: sx 6v ue Au To 62 aX. Cu TU £0, 0 u£ya. Scallib.i.Poét.cig, — 

Thebis Boeotijs pofita eft ftatua PRONOMI übicinis,qui urs ro E | 
appofitéomniü adaures multitudinis per mulcendas tibijs cecinit 


yiro 
n————————— ————-—-Á--——— MÜ— — " 






















[iro Thebani & Zpamimande Faljmnidi: fi in codcm loco anui po- 
faére,Paufania teíteàn Bocoticis. Unde dittichon illud: 
E2vas ula Oa vreosipae qr egtxpmty Cy aiuAcig 
76s Ó Tr esvopuov, Trou ov Owidog. — — 94 : 

. Sacapastibicen;primus Pythicü carmen Delphis ceciniffe fcri- 
bitur,& Apo/izemiratum tibicinibus propter Mar/ye & Szleni certami- 
na,recon ciliaffe , apud Pauf:in Corinth. ANTIG ONIDESSatyri F, 
Thebanus tibicen calceamentis Milefiis.& laícivioribus primum u- 
(useft. Hujus meminit Plinius. Idem,ut eftapud Cic.in Bruto,difci- 
pulofrigenti apud populum dixit: Mi zaze (7 Mafis. Deco videnon-.- 
nihilapud Gellium. e | 

IsMsx1AS Choraulesperitiffimus, ZuZizemais difcipulus, tefte 
Bocthio,multis egritudine laborantibusomnes animi molefítias ab- 
fterfit.(ut fupra c.1j. Membri t.dictum)Gravieres enim amimi mot us ma- 
fcoconcentu demulceri Co?hpoHia, ,jenorat nemo, lluítre & certü in Sau- 
leeftexemplum;omnibus Chriftianis notum,utalibididum.  EtA-. 
pollonius in hifterijs mirabilibus fcribit ex Theophrafti fententia ,,- 
Ius mA Tro TV AÉA NUT Mg) 7). Ojo. y y voévov a D av pé ve rro 59 
Qrinwn y amuo Anny g) iara xg) dznAmbias, Et teftaturidem paulló póft, 
plurimos adhuc füà etate praefertim 7beazos, cantionem tibialem ad 
morborum medelam adhibuiffe. Galeno na (aM iv 79 viz s eft fuper affe- 
&olocotibiacanere. Verümutad Jjmeniam revertamur, folitus ille 
emt ftellis uti fulgentibus & preciofis , ut eaars pluris zftimaretu:, 
Itaq; Smaraedü in qua fculpta fuerat Amymone , (ex aureis denarijs 
InCyprojudicatiemit. Et cümduorelati eflentimminuto precio, 
maléeurati inqzitmultün. detractum eft gemz dignitati, Hujus a- 
qualis & emulus fuit DroNTsiO DO u Sutícribit P//zj;; lib.57.c.1. 

, BATALus Ephefius tibicen,calceamentis foemineis primus omnia 

infcena ufus eft;fractisd; cantibus tibiarü 4rze»j emoliroit: Hinc Baral; 

Vocantur Jzipe; mitliero(f,& parüm viri homines. Erafmusin Ad ag. 
, AGATHON quoq; tibicenjalioqui cantilenarum fuavitate commen- 

a. £6, quam fruciuofa. Suidas& Zenodotus, | 
Nr o 0r jraetwefa 

£21 


PHILrI- 
———M ÁRABE ra E E 


De Musica INSTRUMENTALT. 755 | 




























EMUusICA INSTRUMENTALI 


PuiLisTus Milefius Orator; muíicz primüm operam dedit, c. 
vafitq; clariffimustibicen. Adoratoriam demum converfus audi. 
tor fuit Ifocratis,qui eum &vAvreouzv vocabat. — $widas, 

TELLENtlbicen & Poera melius,( cujus meminit Diarchus Mef 
fenius)qui fuavitatecantus fequenti proverbio locum fecit: edi 
TÉ m8», Cane eaque funt Tellems : quod optima fuilent. — olaterraa», 
lib.20.Anthropolog. 

XrNoPHANTUStibicenin funere regis Demetrg Poliorcetis car- 
mer facratiffimum accinuit: cui covcisezterepieio, clangor cum mo- 
dulatione quadam velut in planctu refpondit carminü ad tibias am 
bitibus; ut fcripfit P/szarcbusin Demetrio. | 

Fuit &alius Muficus, X ENoPH1L uS; patria Chalcidenfis, qui 
annos167.vixit, citraullum corporis incommodum , qua magna eft 
hominifelicitas. | Autor Plinius. 

SCOPELIN us tibicenjpater Pizdari, Lyricorum Principis ; apud 
Gyra!dum de Poét. hift. 

M1iMKNERMUS Colophonius Pottaeliographus & tibicen clarif- 
fimus:apud Strabezem]lib.14. & Volater. lib.17. | 

Ev1us tibicen Hephaftionis, tanta fuit in exiftimatione, ut eiz- 
des reftituerit,quas pueri Eumenis priores ceperant:apud P/garip En- 
mene. 

LAM14A;ztate Demetrij formofa meretrix ,tibijs optimé fertur 
ceciniffe, & canendi fuavitate magnam apud homines promeruiffe; 
gratiam.  Quàarte Demetrium Poliorcetem inefcavit , ut illà nihil 
haberet cariusjquod majore benevolentià profequeretur;autore P/4- 
iarcho. | ; 

Evcrnusfuittibicen;natione Alexandrinus, ut eft apud Corse | 
Zac. 


6 d Ó 





C Anus fuitchoravles& tibicen,qui multas pecunias accepit 
Galba,cüm eum in Coena delectaffet. — 24477. lib.io. Etconcupifat] | 
effe Canusafcavles. / Tranq. Cano autem choravlz miré placent 

; denarios quinq; donaffe prolatos manu fua peculiaribus loculis füis- 

luum PLEBE RATE AEOMU INE e o 0 
To5r- 


DE MusicA INSTRUMENTALI 157 


x1us nomen fi(tulicinis pagani apud Mantuanum fcribenterh 











































To 
in Bucolicis: 

Et cum multifori Tonius cui tibia buxo. 
Tandem poi epulas c? pocula oulticolorens - 
Ventriculum [emfit bucca[d, inflar rub entes 
Jucipiens oculos aperit cilii[g, levatis 
CMaltotie(d, altis flatu à pulmonibus bauffe 
Virem implet , cubito vocem dat tibia pr e[fo. 
Nunc buc, nunc illuc diatto faliente vocavit 
Pinguibus À menfis Iuvemes ad compita cantu 
Saltidico , dulcid, diem certamine claufiz, j 

PaROXOMnUuS tibicen fuit;qui barba utebatur promiffa, & ve[ti- | 

|tu nimisaccurato ,adeó ut mollitieifufpectus haberetur. | 

Macrob. fcribit,O cr 4&vruM HERENuM fuiffe quempiam pri- 
ma adolefcentia tibicinem, qui artis fua diffifus, mercaturam polteà | 
in(tituerit. 

n D alis tibicinibus paffim & fparfim dictum, hzc modo fcripfif- 

e fufficiat. 





C ATP dde 


. De Inperitis quibufdam Tibicinibur, ded tibiarum.s 
oAiogia. C contemptu. 


Z6 Ervulgato tritum eft fermone veriverbium ; 
PE E «irs non babet oforem yetift 1gmorantem: quod ipfum in| 
? przfenti negotio verum.  Imó nulla res ad tantam. 

Za seas pervenit perfectionem, adeó ut imperitz multitudinis 
IR acr morfus effugere potuerit virulentos, dequá vere illud 
Je: :unde m Umavró T xa X3 ar 2cy uet (o. QaUAQ. xeri 6 ox;- 
nc anttquitus ignorantiz argumentunr habebatur à vulgo 

| probiri: Cum «i zroyic agtaxem lit vis ev eis &awe£exe.- Vulgu 
—————————— ——————————————— 


y ^t , 





3 namo; 


—————MMÓMM————— Áo 
358 DE MusicA INSTRUMENTALL 

t * . need 
namq; de illis rebus , quz laude digna, imperité judicat, meritamque | 


laudem detrahit, & contrà laude indignislaudem defert, | ndedi.i) 
fcipulo fuo frigenti apud populum dixit Antigenides , Mibi G* Maji; |) 
€4n£€, ut citat Cic. in Buto: & cap. g.dictum eft. | | 

Propterea vulgi applaufus & fuffragia parvi fecerunt; quod ZElia- 
nus memoriz tradidit de Zippo»sacbo Tibicine , qui cüm videret à p/ele 
laudari difcipulum quem tameninarte peccare cognofcebat, baculo | 
tactum defitere , juffit maximum, inquiens, erroris xeimigjov & argu. |. 
mentum effe, quód ab ignaràturba laudaretur. Cumdj; Tibicini cui-| 
dam applaufum fuiffet ; cómorareturd; in profcenio adhuc Aopedoru 
Pbliafius Quid hoc? inquit , manifeftum certé eft; ingens aliquod malit: 
Laccidiffe, quia non alio pa&oà pluribus probaretur: apud A77ez.lib.14. |. 

Et quod zeperitos Tibicines (petat, & temerario quodam aufuar-]. 

tem oftentantes, non modo repreheníionis, fed poene meritam quog; 
incurrere notam certum eft. — Hinc in facrificio tibias inflaturo zsfa-| 
;e quodam Zibicize; bona ominari me oportet, inquit S/rarozicus libe- | 
mus jam atq; Deos precemur, 

Ritibus namq; facrorum receptum olim , ut cüm facra facerent 
abítinerent ab omnibus malisverbis: propterea, quiadcrant, mone-| 
bantur precozis Voce , ivuci id cít, favere linguis , & parcere verbis 
I maléominatis;atteftante etiam Oz;diolib.1.Faftorum 5 

Proffera lux oritur ,linguis animij4, favete. 
Auc dicenda bono [unt bona verba die. | 
Lite vacent aures, in[anad, protinus abfint || 
qur gia: drffer opus lucida tgrba tuum. ^t 

Id veró maximé defiderabatur, càm diis vota facezent : Hinc jocus 
hic Stratonici. Nam cü inciperet tibias inflareTibicenindoctus & ma- 
lus, homo facetus fignificans malui hujus fonum don minüs, quam 
mala verba, à facrisfummoveri debere,quando,inquit, £vQnuáa adpre | 
ces necoffaria, peractis this, Diis uota nuncupabimus, hoc eft;po ftquam ti- | | 
bicen ifte inflare tibias deíierit: delinebat autem libatione & reliquis | 
facrorüm ritibus peractis. ius 
Telephaneminflare | tibiam auf picatum;ut cantionis fue modos 


v 




























E MusICA INSTRUMENTALI, 359 
num bene adaptaret, id inepté facientem reprehendit, & velut ructare 

ixit 1 Str ALOPICUG. | - | 
Bd ;08R Phaonem tibia Cazere dicebat non Harmofiiam, fed Cad- 
mum. Cadmivitafuit calamitofiffima. Propterea, qui malé & mi-] 
(erabiliter canit ; is Cadm canit. Athen.lib.g. EAD 

Et dignas fané fax imiperitiz & temeritatis dediffet poetas Zaby; 

frater Marfyz quando Apo//zez ad canendi certamen provocavit, nifi 
Pallas interceffiffet, admoneri, illum ufq; adeó infeliciter & indo&té | 
tibiis canere , ut omninó negligendus effe videretur jxaicv ait, aue 
duAá, Quibusverbiscommotus & pacatus Apollo, Babynadeó con- 
temfit, ut eum ne füpplicio quidem dignum exiftimaret, fed fua po- 
rius infcitia fatis graviter punitum crederet, unde proverb. natum. | 
Babys maltà deterius cantat, ut fcribit Erafeaus in Adag. on 

—. Praterea in quibufdam malé feriatis hominibus imperitia cum | 

contemptu eft, unde illa non hominis , fedbruti vox, Scyrarum Regis | 
CItes qui Zoneniam (alii fcribunt HifineniamyTibicinem juffitin con- 
vivio tibia canere. Stupentibusautem tibia modulamine, czteriíd; 
plaudentibus, ipfe Rex malle juravit fe Pizzrezzeza audire equum : Uíqs 
adcó auresà Mufis remotas, animumdé; in prefepibus habebat, nonad 
Muficam, fed ad Afinos & Equosaudiendos natum ; ut autor eft P/wz. 
erat. 2, de fort. Alex, 

. Hunc //zezi4py cum audiiffet "ntiffhenes Cynicus À quodam deprz- | 
dicarijutoptimumTibicinem:At nquit,eft homo nequam;Non enim 
fi probus foret, Tibicen effet. P/ur. in vita Periclis. / 

Sicincontemptum tibicinum proverbio jactatum fuit apud Prifcos, | 
utlegitur apud .;/Zez.lib,g. zibicizibus nibil effe mentis, his verfibus: 
Avo LA dUÀmme,s Dok vóov SX £véQuaa», i 
4X dya. 18 Quay y; d vlog Gt mTé TR Tae 
Id eft: 
Dii Tibiciuibus NHBOAWI PICO Inferuére 5, 
.. Sed fimul ac féarint , avolat illicó "mens, | 
Eie verfib A. Cafaub.ig Atben.lib.j.. s. fc frilitNon carent dif 
VIT VET ficplg fepeaifriont quib.nec atur mens ineffe tibicinibus, 


——Pofttriore iftorum verum dicuntur Tibicines, dum tibiasin- | 


flaat; 








160 DE MuüusicA INSTRuMENTALL 















Vcn CRM TX S No COERY TREIUY) CEPR po ET AP LK HMEPECH NETET RR OR 000000000000 
flant, mentem amittere. Siamittunt,Ergo habent. Quare falfum | 
illud in priore , soi vóor cox &iécpucur.— Aut igitur commoda interpre- 
tatione molliendum; quod dictum videturduriufculé. Etaccipien. 
dum quafi diceret, Datam quidem & Tibicinibus mentem à Diis: 
fed non firmam, nec perpetuam: verüm qua tunc iliis adimatur, cüm |: 
tibias inflant, — Autlegendum.. 
Avàgi QU do An mies eoi voov e revé Duouy 
aX &ua rt (Quray y. a vooz Cac mré i 
Stant abhac emendatione particule Jo & ez, fi volumus ea- |: 
rum vim rectà ratione expendere». | i 
Alcibiadem excufant , quód ribias rejecerit, eárundemque ftudium |; 
improbarit , non tamenabfque ratione, quia colloquia tolleret, & ori |: 
deformitatem afferret; adeó ut vixà familiaribus agnofci poffit facies.|: 
Tum etiam eo nomine vituperaffe ajunt Alcibiadem tibiarum artem]. 
quod Numinum quoque judicium induceret: Pa/445 inprimis, quz: 
quum fe cerneret in Z/tezide palude facie deformari , quum buccas| 
inflaret, tibiasinfregit. 

Melanippides de Minerva tibiasprojiciente, & tibicinumartemvi- 
cuperanteícribichisverbis: £ppem éorea ovali Aópsa- £ué 0 ya xaximia | 
| imus Abite im malizn rem corporis probraturpia.  Egoné amimum 4- | 
plicez rei turpi. xaxoTtT appellat sr «s TeCoUU T S aam Mog um, id eft , inde 
coram vultüs compofitionem tibias infantium. 0v;2. lib.6, Fa(t. 

Ars mibimon tanti esl, valeas mea tibi dixit. 

Apud P/zt. arg 776 dogynciag Satyrus ut tibias abjiciat fic Miner- 
vam monet: Zli meézenait, v0 aja: rode au Acos n9 tc ng) 0 97a Adest) 
xg) yvd-9ouc éuOnpóve. Clemens A lexandrinus lib. 1. Paidag. argovomtéoy 0 ud- |. 
Aiza, vie bug nom time. fi gh min Kn, Qua à uu oc » tas arere tr, argum 
Li:mv duae rav duAavazrojpipaa và ddveprécy 2]g vá aar gemrie vig ópeun- 

Teleftes 3n. Argo hac de reita fcribit: 
In montium nemoribus drvamcAMinervam, 
Deformitatem er vifu turpemexbavefcentem, 
Infirumentum fLattm à manibus abjeciffe ^. E 
Athenis quoque fuit Mizerve, Marfyam Silenum czdentis/mnMt 


quod 





DE.MusicA INSTRUMENTALTI. 36! 


cItriffoteles etiam lib.g. Polit.cap.6. potiffimum tibias puerorum | 
inftitutione abjiciendas cenfet.cum quia non fit organum 79/xóy aja a 
uev ogpasixovad mores mitiores exprimendos & InÍerendos aptum 
fed potiusad animos furore quodam Bacchico ftimulandos accom- 
modatum. Hisaccedit tibiam hoc habere inftirutioni & doctrine 
adverfariunyquód tibi cantus prohibet ratione uti, xeAe suf Afypo 
Aenó?oa m auAgaw. — Quocircajait; recté veteres ejusufumin puerisac 
liberis hominibus improbaruntcum anteaeo ufi effent: políteriü sve- 
ró fpretaeít atq; irnprobata tibia,cü mjam melius, quid ad virtutem, 
faceret & valeret;quid non;judicare poffent. b 

Tum veró probabilius eft, propterquod tibiarum inflandarum, 
difciplina nihil ad mentis agitationem conferat, dl zeoc ay dirae g9iy 
dw q araad eie v3; tu Mi rec, Minerve aute mfeeutiam & artem IrTbHAH us, 
hanc dicit effe cauffam,quod tibias Minerva abjecerit, ut diximus, 


NER EA MUR INNTUADTUM STURM | 
CArPuT XI. 
DECTTHARAEE€ELTRAE "notatione, Imventioge, 


pertibus,cherdarum numero C ctrca Mum Lacedemoziorum 
feveritate modis ef cantu, 











257) Xgenere illorum Inftrumentorum Muficorü, 

jp qua pora nemi uiro quz fidibus, nervis vel chordis 
&CA intenduntur, unde & Xocóauc dier uubve vro no D 
ZN le & nA rz, qua fidibus intenfa attrectantur vel] 
7/» digitis,autpleétro, fivearcuex pilo equino fides illi. 
Es ^ dente. Etinteralia VaAadavEnftath, dicit effe mu- 
ficum vocabulum, Propried; de chordarum contadu dici «5/7/75; 
lib.$. Pol. cap. 6. hzc inftrumenta Vocat o£9ava] dedueva, TIC YepSpyAx ic 

eno ideft, qua: Ícientiam, in manuum 9pere munere; pofitam ,, 


SMiderant. Exhorumnaunim, inffrumentorum genere prima oc- 
i m ti RE MORS LIEN EET p E m e 
EM Aaa currit 












262 DE MusiCA ÍINSTRUMENTALL ^ — : 





RU UNE VESTUNECU C RERRBRRÓámRMÓMRemtn EE 
currit Gi£bara, quam quidam à Lyra vel Teftudine feparant; atq; illam 
Apollini attribuütinventori, Lyr veró Mercurie.  Cuiobftare videtur, 
| quod fignum Zpef/rzzs, quod arcum dextrá,lzvà Charites habuit, qua. | 
rumunalyram,non citharam : altera tibias : tertia fiftulam.ori admo- | 
veret. Qnid quód OWMerzurius primus commentus effe fcribitur exl 
Teffudine citharam. | Lyramautem antea fuiffe Chelyn, velteftudinc| 
appellatam memoratidem Euftathius.  Polfet igitur hinc colligici- 
tharam eandem effe cum lyra. Interim tamen videtur inter hacor-]. 
gana fuifle queddom Z/rrizez. | Nihil tamen certi de hac re ftatuere 
licetjcum promifcuo non raró ufu. accipiantur. i 
Dicla autem fuiffe putatür xi£doz, quafi wrggusvel «400p co cde Spd]uz 
utexantiquis tradit Euftath. Vocatur item x/fazi, qua vox etiam, 
pro citbar.ecantu, atque interdum pro ipfa cithariflica arze ufürpatur, 
Quodex Homero conítat, Odyfl. &,xvev£ 0 6 sect xi9apy minam 
Ox Qruie, Preco autem in manus citharam perpulchrá pofuit Phe- 
mio. . Citbara cantum fignificat Ody(f. 0. Aie à Zuiv Qedc ve QA xilepíc n 
xotoim, femper autem nobis conviviumq; gratum, citharzd; cantus, 
choriq;. Iliad. v. | 
&vtem xidaeiv ng) aoi)iv, alij citharam & cantumnyjid eftziSag;- 
ex fcilicet s y»r cithare artem alij Deustribuit. Dicitur & cithara: 
alio nomine $?eury£, ut apud Homer.1liad. v. 
| Tolaw à €» uéoxcioi mulie Qépry'yi iy ehn Iupótv x49 doe. 
Hosauteminter medios, puercithara fonora fuaviter cithariza 
bat. Euftathiohec vox deducta videtur e75z v Q'eziuuov,quod per fyn- 
copen dicitur pro zeootuov, Progmiumsyquod citharoedorum eft propri- 
um. Priusenim,quàmcantiones inítituant, modos quosdam faci- 
unt;quibus introducát &attentos reddant auditores.  Alijitaexpli-] 
cant, & dictam volunt e$5g sb ae rycias my óiuine quafi zeociuy E. — Ino]: 
comivijs namqs Deorumfolitum fuiffe Apol/izem citharam pulfare ,de- 
inde Mafarum cantum;feu carmina fuiffe fubfecuta;prodidére. Hin! 
. : , : ) / "- 
apud Pindarum e fecundo &2« Olympiorum ava£iQéeuryysc 9 
cuntur, vclcantilenz, quz adeizbare modos canütur, velad 










































Eurip. veró fcripfit duc Qozury ye aw luctuofam ca dutinte m: quafi; 
qua Aewent abili & in fuavi atbare fono fit APOWEN x zh 
Quo modo Orpheum adinferos, fumptà citharà,defcendi le,atque 

cum mirificam quandam POE E Qe denatam Ezryd/cez ceci- 

iffet.lacrymasinferis excitafie memorant. L? ^ 
E es Dr ellatam notat Euftath.quafi AUTecn üt fcribit Nat: 
Com. lib s, CMytboi SD. y. CMercurtum, altra fuiffe IPIRIWER qui ly- 
ram gvenerit ut fcriptum reliquit Pattfanias 22 Elacu prioribus » QUA » 
etiam Apollini, ejmapax intertlos poff furtum arta effer, lareitaest. Un- 
de Lyraquafi rra dicta fuit; premium fcil.& compenfatio pro bobus. 
- Etporró 4reimventionemita defcribit: Erat amtem teftudo » que 
xé&Àvc ÀAGracis vocatur ,ip bunc modum formata ut ait Lucianns in dialo- 
go Apoll. & Vulc. cim tef udinem mortuam ad VIpas N ili imentffet , 

rAchia a daptaoity ac)ugum imnáuxit, calambsm, po[fea agelutinaus, e fen- 
do [ubjeéto quodam, ac novem deinde chordas [uper calamis, tanquam anfulis 
intendens, jucumduim quid modulatusest,  Idcüminm onte Oj/eze pro- 
ximo fecillet, mons CAe/idorta vocatus fuit;tefte;Pau/ania i» c arcadi- 
có. ANat.Com.Mytbollib.s.cap, s. 

Alij dicunt tetrachordum prius inveniffe;ac lizmm prochordis inten. 
diffe,quia chordz nondum effent inventa. Hanc/feptem chordarum fe- 
cit 4po/l2 , accommodans ad Pazes fiftulam Jovis & Thymbris filij. 

Nam hiclino foluto & adempto chordas intendit, «ndedi&us eft /j- 

numimvenife.. Nat.lib.s.cap.s. Cujusreibreviter memunit Aczzder 
in Alexipharmacis: 

'u Avüteoyan ÉÜnuey duadonqoy arep bag 
ik Ecueino &c. 

ddefte c 

CMuta priis [ueratyvocalemvedaidit illam a 
| CMercirius : demptá carné teffudine, fundo 
Brachia bina lacat fuper bis chordas, tetendit. 
Idem Homeruste(tatur hymnoin Mercurium. : 
| Ezuc i a 09 mieu xcov aewrnva. aoidoy 
e uua Mir 


J h ! j í . ) 
Es 


264 Dr MusIcA INSTRUMENTALLI 


CIMercurius utig, primum teftudi 
Poftea re vel teítudt : is prata ie ed pies is 
| efcribit: 
II2£6 0. ci 6v uéveain sug Qovaxa.g Xa dioit; 
Ileiprivas dia vu za 2.]e? pudo 76 eóvmg : &c. 
Mes Id eft : 
Fixit utio, in men[uris feclis arundinibus calami 
Protenfés per dor[aim pellem teffudinis. 
Circa autem pellem extendit bopis con[igs Jam 7 
cde eubitas miners Uumpofuitymeum(Coycv) autem Aptavit Ambo. 
Septem autem concinnas ouium extendit chordas , (bus. 
Verüm poflquam confiruxit ferens amabile ludicrum d 
Plecfrocommovebat partim, bac autem a HABIM 
Graviter in[onuit Deus Autem pulchro canebat 
c4 extemporaneo conatus. 
Ex quibus verfibus prateralia e velteffudinis partes percipere, 
licet,quas has numerant. 

D17x'9s dicitur pars cithare,vellyre,verticiIos contisgen: quibus fides|: 
intenduntus & laxantur; ipfi aütem verzicilli, quibus fides vertütur& |. 
intenduntur,dicuntur xéAAoz sc , item z/)& a Cos Euftath. x62xod» o «7g tic | 
| Ueegov xóa Go Or 8 velvovra, a4 yogdod, Quidam fcribunt ita dictos ab 
ipfazzateria,cexquafiunt. Eftautem xo» copinpa durius, in cervi-|: 
cibus & dorfis boum antovium. Hom. Odyff. q. 

uc 6C, atv Qépury y D» dave udpoc na) ioi rie, &c.' 
icut quanda vir cithare peritus C cantus 
Facile extendit movo in finu (néXom)chordam, 
dangens utring benà vetortum intefinum ovis. 

Et Lucianus. £vdxpae Q8 veUpgyu0? 09m efisekdaes Sue Adde au eir m xg) 
ámwo»rquibus verbis fignificat,Si quis tangat GatrrePfet chordasnano 
prius jufta foni proportione verticilts imten[at, abfornum & à orufica alie- 
"num concitari itrepltun, ayxavec item dicuntur corzua citbare, | Zuy* 
in cithara vellyra diciturjwgz & pgarsilla,quam fini(tra manus ample 
&itur. Sicobfervat7Peaphraffus lib.s.de plantis, i//cem arborem eli 
utilem non fimpliciterad lyram,verümad Qv9e tantummodoó. 































Dr Music4a INSTRUMENTALI.- 165 


nAgxeov in cithara , vel lyra diciturid, quo fides ejus pulfantur. 
Pul(ant enim radiolo, altera manu fides citharoedi, quod plectrum 
ercuffione appellarunt : alterà manu premunt nervos certis interval- 
lis Primus Demopeetzs Sicyonius pleciri offcism ad folam manum 
canftulit. | Quidam ab Ep/zozre primum omiffum plecti ufüm fcri- 
bunt, Sic unguibus & digitorum fummitate etiam nunc cithare 
nervos temperarit. Cujus autem chorda ferre , aut ex orichalco 
funt,pezz4 modulantur. Etiam digitaiia argenteainduerunt, quo- 
rum extrema pennarum cufpidibus muniantur. : 

Lyram autem non plecti percuffione;fed/erarum intentarum at- 
tritutangunt, ut fcribit Scaliger lib,r. Pacf. c. 45. qui, quod füprà diceba- | 
mus, de Mercurio Lyre inventore ita (cribit : Lyra inventum Meren- 

rie attribuunt: quum ad aridamtefludinem offendijfet pedem.  Animad- 
verfo enim, quem exintentis nervis ediderat , [omo lineas thor dus intendiffe, 
Deinde quum fratris Apollinis furto boves Abeciffet iram ac fupplieium "0- 
vo chelys invento redemiffe : vicifima, ab "polline caduceum accepife. Ha- 
jus banevoim fuiffe quidam feribunt , ur facile pax inter quofois, eAviradin- 
terpofit , comciliaretur. — Ejus cum vellet experimentum reifacere Merca- 
rius inter duos angues acerrim intev fedizutcantes, ilamvconjecit, quire- 
pente facti funt amici, unde virga illa poffea eeminis anguibus circumvoln- 
tis fuit inftanita,qui concordia fecuritatem demttabant,ut memorat Nat, 
com. //P. y. Myth. c.. €? Serviuszz 4. /Eneid. fed adlyram revertamur. 
|. Acceptant Apollo Ljram ad f//u/e , cujus effet author Pan, modu- 
los lineis exemplis chordis;atq; verves intentisadaptaffe. ^— Nerv; 
feptem eífe numero inftituit quot ipfe menfes inutero fuiffet genitri- 
Ks, Quam ob cauffam éarszxzvgv vocat Lyram rindarus Pyth. Q. ejus | 
interpres izmiprmv. Nan cádenr chordà feptem alioqui fonos edi- 
mus, Sunt autem ZVervz velclorda, fides exinteflino contorto & a- 
refa&o, quz mufico in(trumento inten tz pulfumelodicos fonos red- 
dunt. Dicitur & Avo zzz chorda ci tlraras, quódolim exlino fieri fo- | 
lerent, quemadmodum & uio vel/ia à Philoftrato appellantur,unde 
"qoaa xam umi vocata dicebamus, fic Synefius hym. $8. 22 A de yov dg- 
NEU OU eov EUSEB. ADU. lard Adejofa, 


MÀ AR LLL Hdy| 





4266 Dr MusiCA INSTRUHMENTALI. |. 


]J———————————————— 
| uorydv &Aepawmo désa uto Atpag Xaviow Aiyugav oz £are vu uae. Ex ferro 
ité & chalybe,& orichalco fieri cófuevere fides:zezóovwía dicitur chor- 
] darü zztezzio inlyra&inftrumentüjvog2óvvo»quo chordz intenduntur. 

Sed ut ad chordasredeamus ; e(£4vaz) additam fcripfit Ariftote-| 
les, neque tamen eam , quz media vocabatur anté, nomen amiffiffe.. 
Alii ab4pol/ize novicbordam fcyibunt Lyram editam;à Mufaruz numero, 
ut ait interpres Arati, Tametíi cum Decacberdo etiam pingebatur: 
| quippe cum Mufis effet ipfedecimus. Per quem numerum Fulgen.| | 
| tius Zecem bumana vocis moaulamina denotari affirmat : 2672/2 quatuor 
primores dentes, quos //2g0 perceutiat ; duo labra, quefiut veluti cyanba- 
la verborum; linguam , plectrum , palatum , eujus conca vitas proferat fo- 
uumyafperam arteriam,que es? meatus fpiritatis:ci palmonem,24i vels- 
ti fols conceptum fpiritum "tddat e revecet, Argivi Vero smaulcz am dixe- 
relis, qui pluribus feptenis uterentur. Neque enim jus erat; inquit 
Plutarch. lib. deMufica,quondam pro faa cuiquelibidine, ut nunc, fr- | | 
dibus canere,neque harmonias & numeros immutare. Siquidem, |! 
fingulis carminibus fuamretipebantintenfionem. Hinccognomen 
apud Grzcos invenerunt , ut ipo: dicerentur , quafi leges: quód cujuf- |. 
Que intenfionis receptam formam violare nefasforet. Hinc glo- |: 
riari foliti Lacedemonzii le vpic 7ón escwnévoa 2]e QUe«eopQdUnv mv gg onctv he €. 
terà fe muficos effe coércitos , qui inemendanda veteris mufica har- 
monia perversé fuerantingeniofi. Recte fcriptum rgic conlentien- 
te hiftoria, qux in zres Mulicos Terpandrum y Timotheum & Pbrynidem 
(imilem ob caufam animadverfum teítatur Ca[aub. lib. 14. c,6.in A- 
| then, Et quidem in fenatufcenfultó Lacedzmoniorum, quo 7/z- 
theus utbe pellitur, due notantur cauíz, pré quód veterem muficam]. 
novis corrupiffet inventis : 4eiz4e quód indecoris figmentis fuis de se |. 
mele partu juventutisanimos corrumperet. Fecerat enim Semelem 
in Bacchi partu deformiter & indecore ejulantem, nullà habità ratio 
ne majeftatis illius Dei:quempar erat minore matris cruciatu & alii 
legib. venifle in hanc lucem;quàm e vili popello homunculv m alim 
Cafaub.lib.g. c.11. Decretü illud Litius Gyraldus de Poé.hift.dial.o,exPe : 
tio his verbis recitat, annotante Cagzer, 1n Operis fubcefivis cente 
eorr LE NERO aoni- 



































—— Dr Musica INSTRUMENTALI. 367 | 


Quoniam Z/zetbeu:Milefiusin noftram veniens civitatem j;antiquü 
cantum negligit, & feptichordem citharam averíatus,multar uni vocu 
confonantiam, h,e. polyphoniam inducens;infecit auditus juveni per 
cherdarum multiplicitarem, i, e, polychordiam & recentiffimum melos 
induxit, & varz4» pro fimplici& ordinata circuminduit modulationé, 
in chromaticum conftituens zse//a/offz, pro enarmonio faciens antiflro- 
phonalternam ; accitus veró in Eleufiniz Cereris certamen;indecentá 
difperfit fabularum fucceffionemsSemetes n.dolores non fat jufté juve- 
nes docuicEdoceri dicimus de his Reges&Ephoros;accufandü effe Ti- 
motheum , reaffumendam veró undecim chordarü lyram excidentes 
faperfluas , relicta feptichordi cithara , ut quivis intuens urbis gravita- 
tem, caveat in Spartam inferre quidpiam inhoneftaram , indecenti- | 
umque confuetudinum.. | 

Sic Marc.24l.2.de leg.fuccincté fcribit:Illa fevera Lacedemon nervos | 
juffitquod plures quam feptem haberet in 7£zzotbe; fidibus izcidi. N ec | 
tamen defuerunt;qui autores effent; Timotheum cüm invidiam novi- | 
tatisà fe depuliffet; producta in medium vetüfta effíete Apollinis , 1n ipfa. 

urbe Lacedzmoniorum inventa;lyram tenentis,que zevwez zervos ha- | 
beret, fuiffe abfolutum, ut notat Jf. Cafanb.d.). 

Porró cithare freuram apud Graecos primüm fuiffe concinnatam Ce-- | 

plans temporc;qui Zergazzr; fuit difcipulus, fcribit Scaliger:fuitq; hec 
ipfa appellata /7/z;, propterea quod à Lesb//s Aff fueritimportata. 
Hanc Hieronymus autor eft effici folitam in modum A literz, cum. | 
chordis viginti quatuor, & per digitos variis vocibus tinnulifd; ictibus 
in diverfis modis concitari. 

Orquius ad Od.1o.lib.r, Carm.Horat.inquit:Ex Idiomatis 772//co, A4- 
lemanico, Gallico, Flapdrico lyra ad hucfuum nomen habet integrum ,, 
nam; & incurva eft & 227» frguram prz íefert intuenti propius.Ci- 
tharam effe volunt vulgó nominatam zef/g4izem forma teíto: ejus ani- 
malis;j/£Aw Cif bre aut potiüs citherne;que voxà cithara paucisimmu- 
tatis deducta videtur. 

. Legem a,pul(ande citharz dediffe ferunt Olympum Myfium,Poétam 

melicü & elegiarum. AnteArchilochii certos nodos, vel véusc citharze- 
ua dico 

































* 


268 DEg Musrca INSTRUMENTALI,  — 
dicos Zerpander inftituit ; quos à (c & à difcipulo vocavit zziorg &mne. | 
TX VO de JOY. 

A regionibus doricis duos, Qoi mov & edc/uev: iccirco quia in Boo. 
tia extitiffe creditus eft prizsms et baredus Amphion, jovis & Antiopes fi 
liusquem in Muficorum breviario, principemcithare & cithargdicz 
Poéíeos architectum appellat Zeraclides. 

A temparum autem celeritate duos qeoyior & o£ov qui multiscon. | 
ftabat pyrrhichiis , & feptimum ver£4002», qui erat ex horum quatuor | 
compofitus, /Eolio, Terpandrio, Cepione, Bocotio. Idem Zerpas- 
der primus adjecit ad Heroicos verfus Ljy4jes modulos. — Et Zizzotheu 
Milefius Terpandri aut Neomyfi filius citharedus , Euripidi cozvus, | 
fub Philippo Rege Macedonum, fcripfit prateralia Nomos citharz-| 
dicos multis verfuum millibus. 5cz/;z. | 

Partes Veró ximea Qix8 vous, Yerpandro dividente , hz funt, utet | 
apud Pollucem. ézzeya:; preludia , iuo y ios initia  uéruey m y a ml poma ft | 
Z4 4u8 TOUR UOS T 20 TER inflexiones, ou QaAoc medium, C Qeavyic freilluni, dadAey Q». : 
i£ doy muficum yerbum elt, & citharz fonos & modosinchoanti pe-. 
culiare , ut ody ff. à. 

MoAÀmqic £z ex oec &divevov xag uéccs-. 
Cantum inciptentes [altabant in medium. 

HincStefichorus Mufam vocat agyeaí uó^ zw h.e. cantionesincipi- 
entem. Pindarus'autem prafationes five proocmia, dygaixeeg» quód 
choris & faltationibus przeant. 

Is Cafaub. lib. 4. c.27.in Athen. manifelto effe falfum fcribit L4 
dee vac Qéppyy Q» efle (diy. Peritienim Íermonis Graci (ciunt Ver 
bum hoc deomnibus promifcué dici poffe, qui faciendi aut dicendi aut. 
canendi exemplum aliis prebent, ut inchoro facit xoguQauoc-- Solent: 
etiam citliarzdi , ut. & alii Mufici, difcipulis (uisproponere, quas T A- 
BULATURASyulgus nuncupat. Ex funt defcriptiones phthoago 
rum, ex quibus compofita fuerit alicujus canaci harmonia, n 
pulcherrima & ingeniofiffima : nam ca eít quafi fcriptura tonorum 


foni. 


Hujus przclati inventi auctorem facit Erefru Phanias, nobilis pc- 

















- 


ripati- 


77. Dz MusicA INSTRUMENTALL — — 16yj 


















ripateticus,frratanicum cioharedum,& meia bnt )ieaAasid ui- 
do lib.z.de Poet. Sfrarzmicum Athenienfem,fcribitexi mari primum 
omnium nudis cithare Íonis,quós voxnon RO Rb tas fides 
adjeciffe,; primumd; docuiffe concentus mulicos ac (04£5/auua) ni 
meros;varieta«esq; defignaffe: apud «then. 

Gracis autem ei;eaupa veran ca, eft TPhtbongorum fuffemata, ut 
mufici appellant;/z tabula dferibere,ac fpectanda oculis exüibere, U n- 
de manavitproverbis4m de eo,qüi dicit idem [eptusy& ut Pocta ait, eder; 
oberrat chorda, acp &vá Die eiue Qaem avro Vanspéxe,— Vehemen- 
ternamq; Muficis fadum eft,in ijsdem fidibus fxpius hzrere, Unde 
Horatius in arte Poetica inquit: 

BEDS —L Et tithargdus 
Riditur, chordá qui [emper oberrat eadent», 
Pretereaad illa Horat. lib.4.carm. Od.5. 
O0 tefludinis aurte 
Ducem qua ffrepitum Pieri femperes. 
. AnnotatCruquius, Hec ipfumnquit;es? cbordarum fen ffdium pra- 
[rtm «, 

Nam (479 ev, quod eft quf; Xi9200 dày xU euc; 2) à T ocou) Tuy Dots Aon 
Tuy xogàdv a7): a, ut ait $uidas , Id efGcitbaredorum es? proprium, qui ex- 
ITHIUS Dia itis chorauus FA^9871.  Muficienimdicuntur fuas xopdais ja. A- 
Aet apud 4riffot. in probl. vel fim pliciter jen: ut eftapud P/z74».;),. | 
jin Pericle ze5; gy 2j dame aX VrAavsz, qui fuaviter fidibüs tactis luíe-| 

Ta. Etchordadicitur Qu»sSa, que tangitur, movetur & impelli- 
am. Hinc2ejovz JaAlxa & Oba ulpa, quz pulfanturà pfallente. 
itTimomachoete Cypr dicamus Sandra Ss x 
Delphis cithara Homeri i argon Disi d PARI, 
c meripugnas cantaviffe, A]; Qenopam ad citha- 
Bmprimütcantaffe, eum poft imitatis Achivo Polluce & Cyne- 


thenfiDiocle, - Citharz cantum innuit er; 7 
. um innuit etiam PoctA 1 
Carm. Od. 1 . "doe Venufinus lib.r. 


4mbelli itl aya CAYIDIBA druides, 











THER Cv——————— 
Bbb Cithara 





EMUusiCA INSTRUMENTALI. 


— —Ó—MM — 


Cithara,ut notum, zzepta e(t rebus bellicis , ut qux tubas & litüos | 
requirunt;fed apta menfis ad hilaritatem &faltus. Unde Brifcisad A-|- 
chillem fcribit epift. 3. Heroid. molliciei ipfum incufans; | 

Et f/ quis quaratyquare pugnare recufes : 

Puana nocet : cttbara ,moxá, Venusg. juvant. ciiinall 
Drvidereautem carmina,c(le videtur quibutdam, carmina per citharz| | 
nervos partiri,quod citharoeedi faciunt,cüm modulantur, nunc enim 
hanc,nuncillam chordam carpunt , & de cantilena huic & illi chord 
aliquidimpertiunt. Hoc modo per citharam carmina dividuntur:|! 
vel potius cithara carminacanuntur audientibusd; dividuntur. . . 

Stuckiuslib.s.antiq.conviv.c.;o. Apud Zeór«os Peretiza dicit pro- 
prium effe fidicinü , qui minutatim fingula verba cantici inftrumen-| 
to mufico accommodant &applicant,quod feré itimntinutione;GZl]. 
licefrendons, German. ixuffin verisli,appellantur. Praterea figillai 
| ümexplorandz chorde in(trumenti muficis & ad concéntum harmo4. 
 niamq; ejus quod canitur accommodandz funt. . Hoc verbum ufur-|. 
patur Amos. ubi Arias putat genus cantionis d/atontcum fignificari j|. 
quód ad voluptates magis & ad permulcendasaures natum effe yide | 
turquod minutis temporum fectionibus , & modulis crebrioribus, 
prater vocum confonantiam,catera 4v garritus ymitetur. N udos 
veró & folos abs, hominu voce cithara ctus Menecharmusait, primum 
inveniffe Ariffonicum Arg ivumyqui Corcyre habitavit fzculoAntiochi. 

Notatu deniq; digniffimum eft,quod fcribunt, A4/ezdiz Citha- 
|! redunizovsm citharà /udendi modum inveniffe, sua tantam fimifi /4ni- 
mirum manu , reliquis citharoedis utriusd; manus fungi folitis off- 
| cio,tenentibusextzZ plectrum, id quod FoR£s C ANERE appella 
bant: /fzif/ris veró digitis chordascarpentibus,IN T u$ € A N ERE VOGI- 
bant. Diffcileigiturvifum eft,quod Afpendius citharoedus Mm 
qui nequaquam utraq; utebatur manu, fed totam cantionem intu : 
| fmiffratantum manu modulabatur: atq; 1ta tacità lenij; modulatio- 
ne finiftra conta&is chordis,cantilena peragebatur , UtvOX ad citha- 
| roedum duntaxat, aut proxime affidentem perveniret. cpm 


€ 


T^ 






















































 — 


noa: 


- t 
DE MusicA INSTRUMENTALI. j7i 





quoq; eit civitas Pamphylia tefte Stephano « pe A 
turjapud quos citharoedi hoc artificio precelluifle videntur , wz reférz 4 
eden citharz fonum cA4riffonicum Argivum introduxiffe fcri- 
ptum reliquit Menecharmus, Coronidisloco huiccapiti de citha- 
ra &lyraadjiciarnus ezcomigp Dr, cui obharmoniz & fonorum in ea 
perfectionem hominis vitam perfimilem afferuit Euryphamtas Pytha- 
goreus. Lyra enim his £rzbus eget,conflructioneconeinuit ate,contrect a- 
tione : quibus refpondentz virofelici facultas pabitus & atio, quorum 
abfolutio fine internis externisd; inftrumentis fervari non poteft. 
Piccel grad. 5. Phil. mor. c45.10, 





De Lyra apud Philoffratum in Iconibus beclegantur : 

Dyram pulcherrimum inventum geminis cornibus jugo, & Che- 

ly primus Mercurius compegiffe , & poft Apollinemac Mufas Am- 
phioniThebano dono dediíle perhibetur. — Is autem Thebas non- 
dum muris cinctag habitans, cantus mifit in lapides, & audientes lapi- 
desconcurrunt, Hazcenim picture infunt. Primamigitur liram - 
 defpicejan prodignitate pictafit.  Cornunanq;, capra effe petulcz | 
 Poé&tzajunt:ipfoautem cornu, muficus quidem adlyram. Sagitta- 
 rusveróadfuautiturcommoda. Lingua quibus lyraindiget;ex bu- 
xo,omniavalidaaclevia. Eburinnulla eft lyre parte Hominibus e- 

| lephantem adhuc, & ad quid ejuscornibus uterenturignorantibus;& 
Chelis nigra quidem,fed adfabré, & utrei natura exigit; perfecta eít, 
orbes flavis inter (e umbilicis adnexos circundata. Nervi autem. 
partim quidem magadi appofiti furit; umbilicisd; occurrunt , partim 
verófuübjugocavividentur, Hic utiq;ipforum habitus aptiffimus, 
cum directiin lyrareclinentur. Amphion autem quidait? Quidnam 
umm canit, & altera manus;men tem adlyram revocat ;ipfeque 
um aperit dentium,quantum canenti fatis eft. Canita.( puto) 
terramquz cum omnid genctrix;ac mater fit, muros fponte praebeat. 
E js fe quoq; jucundajfr onti quidem oberrans;unà yeró cum 
inugine ecundüauré defcendés;auriq; nefcio quid preferés,ac cum 








| 
D ÁSÁÉÓUÓUmERMÓÁÁmMÓM EE" 
y: Dz Musica INSTRUMENTALL 77] 
initra multó fuavior, quàm gratias elaboraffe Poétz ferunt, Du 
ciffimum ornamentum, & ad lyram poftremum Mercurius amore, | | 
captus,utroq; Amphionem munere mihi profecutus videtur. Chla.| | 
mys pratereà quam geftat; à Mercurio & ipfa , neque enim unocon-| | 
ftat colore,fed mutat;acjuxtairim variat. lneditoautem fedet pe. | | 
de quidem terram concinné pulíans , dexterà veró nervos pledtens, | | 
Canit &altera manus;in rectum promi(fos habet digitos,quod folam 
plafticen aufuram crederem. — Eftó,qua veroad lapides pertinent, 
quomodohabent? Omnesad cantum concurrunt; & audiunt;ac mu- 
rusfiuntz & hicquidem jam exzdificatus eft; hic veró afcendit ille, 
nüperprzvenit. ^ Ambitiofi;ac fuaves funt lapides, muficzq; obfe- 
quentes. Atmurus portis feptem;quotlyratenoribus conftat. 

















CaAruT XIL 
DEVARIIS lIpfirumentirLyra € Citbara proximis, 


de Scimdapfo, Helicome,BavbitoyTrigonoSambuca,Pbenice, 
AN ablo,Panduras. 


Imilitudine affinia Lyrzfuére plura alia organa Mufi- 
Ca. Xxidaxpoe Scindap[us tuit inftrumentum muficum eee oe 
ósv, ejusq; chorda ex awrichalco feriri folita, quo(z»ulieres praci- 
pués/etraduntur, Numerus chordarutn Lyrainferior: ufus 
idem. Undeepitheton additum à Theopompo Colophonio: 
Xxísdad/(* Avpóevra uéyav eigen ai vida mun | 
h í ) f 
"O£qvov, pod Acio T vosy|uévov ajerievr Gr. 
Id eft: — 
Scindapfum sigo lyrae fimilem »znibs pulfans €? exacut | | 
Cacutiorem fonum molens) ex viridi mvoellad, myrica fabricatum. 








DE MusicA INSTRuMENTALI. 273 | 


In fecundo verfi Cafaub. legit oZivov f 2gze177.. Nam óEua Theo- 
phrafti , quam fcifcimam indigitavit Theodorus Gaza, judicio erudi- 
torum/zez«s illa eft, operibus ligneisaptaarbor. Ex hac arbore factum 
Scindapfum ait Poéta .. | 3c 

Sed videntur ad fcindapfi fabricam non unius generis ligna defi- 
derata, Ideó addit eveucAoio vev-y fov ci órevv elaboratum e Len 
promali grandis. Try Uo interpretatur Cafaubonus non de praci- 
pua Scindapfi materia : fed deligno ad quafdam partesneceffario. A- 
pudLaértium 5cz4apfus fumitur pro viliffimo inftrumento. 

EXuxav Helicopalterum inftrumentum, 4 Mafarum monte nomet 
ducens, & chordarum numerum à zero earündem. Etc yogdov 
iegitur vel novem chordarum uit 2eyevo: quemadmodum fcri pfit Ptolem, 
lib. de Maff. quarun chordarum tres funt E3 2Jg Tec ox ewy vcl epitritistres 
autem Jg révre fcu hemiolii & zeéc 21g gc2v. Ab hocinftrumento Mu- 

fas dici £uviddag quidam putant;quód hoc ipo impensé gaudeant. 

Bae Gir Os velBaoGuror, Barbytus vel Barbytum. Ynftrumentum fuit 
muficum; multisintentutm chordis, unde & Theocritus dixit QzeCiey |. 
é6 qcÀU yopdov.Neanthes Apud Athen. lib.a.9 DdpGirov effe tradit Amacreaz- 
ts &Vesua; inventum: hoc multum eft ufa Sappbo & Alcems.Gravis ei fo- 
nus extitit & aptus Deris:qnocirca Pollux ettam Baedu dictum pro- 
dit, quafi quod Bazézi rz Quovry vel foy gravem fonum reddit. uírsg 
edam fuiffe vocatas zzc «zac alibi diximus »quoniam ante nervorum 
fum Zze; utebantur ftaminibus. 

Hujus mentionem facit Horat. lib.1, carm. Od.r, 

E- 42 ned, tibias 

 -Enterpe cohibet, nec Polymneia « 

Lesboum refzeiz tendere barbiton 

EtOd 5; 
Eo Age dzc Latinum 
Barbite carmen 

Les bio pr man modulate civi, 

Significat primum 4/rzz5; barbito ufum ;unde Lésboum vocat ab 


— ummcoxne c ENMEEU. 








































— ce  memmmptiiilicsgiiulic ttti ipli ique EE 
374. DE MusicA INSTRUMENTALI. 


T ——M—————————————————————. 
in[ula Lesbo , propter Alceum & Sappho egregios Lyrices ex eainfula , 
oriundos. Téndere autem , «d fí4es pertinet, quibus barbiton tenditur 
plectrifq5 five radiis percutitur, Unde Z/yearz. lib. 7. 8deCrzos shgnun | 
idem quod QBasG/licew barbiton pulfare , quod apud Ar/ez. etiam lib.a, | 
e(t de^avor GoszzTüv» wg) ao A yoedov, Ànftrumentis intenfum , & multarum 
chordarum & citharz genus gravius aliquanto fonantis. ip 
Trigonon ei inftrumentum muficum,à triangulari figura nomen 
habens. 7454lib. 4.hift.theatr. à Syrisrepertum fuiffe tradidit. Afer, 
lib. 1$. vpéyamov eidor £yscav» fjr 306 esc aut uA Yavixóvl. — Video ha- 
bentem Trigonum; quo numeros ,7ouicos modulatur. — Arbez, liba. |i 
inquit: Alexander ingeniifui tale quidam documentum publicé Roma 
prebuit in eo, quod 7?igozon vocant, inftrumento, ut adinfaniamufg; 
Mufices ftudio inflammaverit Romanos, (usoouawver dicitur ) multig; 
numeros ejus ac xeseuaz pulfus etiamnum recordantur. Hujus Tr- 
goni in Mufis Szpoc/es meminit. 


Griefippus A4Zwlteris nocturnas cantiones eft comm entatus, quibus | 
evocent feminas  tr/g02o C Sambucaludentes.Attbezlib.q. —Sambu- | 
cam autem,five Sambicam;qua triangularis cithara fpecies eft; Zjre-| 
phenicem appellant. Hujus inventorem fuiffe jew» Rheginum afür- 
mat, quemadmodum & Trigoni, Zeazi/er Cyzicenus lib.t.de Horis.! 
Po[yd. lib.1. c.15. AbipfoIbyco infrumentum Zycizeza fuit dictum, quo |, 
Galli &* Romaui in zailttia ui fucrunt, Apud Athen. lib. 14. dicitur || 
óQUQ Seer eivaa Mggióy ogyavoy mqy au ud vtv x9) vere. yogóoy, acutum. cjus 
cile (onum , & quatuor fidibustení(ura organums. 

Sambucam quoque ufitatam (cribit Parthi & Treglodytis Eupho- 
rion. Certum autem eft, vetuffimos Orieztis populos co organo fuif- 
(e ufos: inde tranfiit pofteaad Grzcosres & nomen — Dagie/ Prophet 
cap. 3. 7| dv dpa dle mie nir iof orga D» xig) wíoet cae y amatum T 
cüm audieritis vocem Sambucz. In Chaldaico textu eft N2QU Su-[. I. 
beca». 1" 

Semus Delius libr. 1, Deliadisfcribit: / Sambucà primamufim- 


MENTI C 5307 08 MH NS MPURREEE R7 1m fuiffc 


"n4 


- 


- «.. Ds MusicA INSTRUMENTALI 375 


fuiffe $544/z, nominatumque fic fuiffe illud in(irumentum à dasnbyce 
inventore quodam, | 

Hieronymus ad D«araazuz , modum conficiendi Sambucam, 
oftendit quodammodo. | 5embuca ( inquit Porphyrius in Ptolome: bar- 
monia) triangulum inftrumentum eft, quod ex inzqualibus longi- 
tudine, ficut & craffitudine nervis efficitur. | Hinc Sambseiffria di- 
citur, quz hoc inftrumento ludit & utitar. — Eupborien feribit (ib. de 
Iflhanis apud Mytilenen ex Mufis unam cum Sambuca videri, Lef- 
bothemidis opus. is 

Phaaice Ephorus & Scammon lib.de Inventis,inftrnmentum 
vocant, repertum à P/ezicibus ideod; [ic appellatum ab inventoribus. 
Semus autem De//r; lib.t.Deliadisita vocatum cenfet,quia ejus artifex 
cubicum épalma,quz Deli eft,fabricatus (it; 3Jg vo x 28 C» Ax. Qpolrinog 
T56 dy Xue UT ££ Ey auod a4. 
Nablum cfle Phenicum, vel Hebrecruminve htum,ipfum nomen 
indicio eft, /z44;7 Cafaubonus, De Nabloait So pater, ze2, Sidonii N 4- 
bli fides fuszt cu; r'ápt&, 1n Portis: 

























ETE T4 Sid voU Yd Aa, 
A a2Uy yocbuv 8. CILE "eT cu TU^TOC. 
Interpres (ic vertit. Neq, Sidonii IN able ffrepitus à faucibus per- 
[omans fédibtis excitatur. Organi excavatam & carinatam partem al- 
vea [imilem ita vocat. Ap. Athen. AapryyocbevG Um, Inquit Ca- 
faub. pertporafrs e31 fiium , per quas tntentas fonus editur ,ut per guttur 
VOXpl'üdif.  Óxvocdgco oi dicuntur abíque dubio fes, oan do longo ufu | 
kir Jonus minsitar & deficit, Idem Sopater in Myflaci fervulo 
it: ie 
NaGA az 6y &eTeoic Sent uoaray, &c. 
: H9 ce, Id eft: 
decns tris atr lei e viter cénors 
Mm mufam voluprac. A | , pirantem & anima- 
ine dn P que arert, chorum verfus decantantem ex- 
* aC Zacchico furore commovens. - 





"  -— "7 


A  —.  1WRB.EAMSP AA VERA YESTUXIGCL DICEN 
376 Dr MusicA INSTRUMENTALL 7 


EvaCa» vox alludit ad illud /irg/ii, 
| ws Evantes orgia crcum. Z 
Hinc apparet in Orgiis Bacchi, animos eorum, qui feftum celebr;. 
rent , Nab//s ad choreas & tripudia P/ezicesin citareíolitos: Hinc dj. 


minutiva vox Nabliam ,cujusfecit mentionem Ov;z. 3. dearte aman-- 
di: 









Difce etiam dublici eenialia nablia pa!ra 
Vertere, comveniuut dulcibus ila modis. Veo 

, Protagorides quoque lib.z. de feftis conventibus, qui ad Daphats 
fiunt; inftrumenti Mu(ici, quod Pazdwram vocant,meminit..  —— | 
Pythagoras, 7rogloaytas , inquit , Papdurar ex ea Lauro, quxin 

mari gignitur,fabricare. — Fupbronon [ib.de Ifl miis (cribit quos nunc 
N ablifhas , Panduriflas & Sambuafflas vocant, nullis uti novitiis intru-] 
mentis,fidiumq; gravi fono:Barbitoz,cujus memiacre Sapp^o& Ana 
0B , Trlgona & Sambutcas elfe procul dubio.Ex quibus perípicere licetu. 
num acideminftrumentum non raro pluribus vocari & indigitari no: 
minibus. 








CN Pu: T 5 XUI 


DE MAGADI, Pecdide DfAlterio , £pigo- 
neo, Tripode, cc. 
9? LIprà de tibiis mentionem fecimus Magadis ut ti- 
Ne biz & attigimus dubitationem, 27 tibia vel cithara genui 
2» y? fit; ibidemque, adduximus teitimonia ; qux ftantà tibiz 
UE Y parteo,4. 4 ' : 
Daris lib. de Tragoedia dictam cagadiz vult 4 Magdo Thrace. 
Apud Arbez, 25. 4.numeratur interinftrumenta, que teníis Bidibusfo-, 
nora fünt, uai oido. 03 Gh s) uciatdic dpyawor &civ Ca rrt v ca got ore uai vn 
Bui 2e Adeo Da «Gv. Novi & inftrumentum Maczaiz , quod fidibus 
intenditur, quemadmodum cithara; lyra; barbitos. Et alicubidul 
cilfimus A nacreon inquit : vA à  eixo0 yogóaam tAeL rt WV Ey a Mg 
àin habens, vigizt: fratbus cano. — Nota chordarum numerum. : 
"dean 
CENE - 





— 





tit tt 














De Musica INSTRUMENTALI, T 





ELT Amicreon: Magadinjnquitjinftrumentum dici, cantionibus 
aptum aci or ógyavov, 4 Lyds repertum : ponen Lydias m uh. 
res plaltrias & cantatrices vocari /ou Autor e$ 18 Orphale : A». aj Avda 
VJjtAvveia m7 À ou) er v ÜLLVOV et 01 001 TOY £évov R0C [un gwTe, At vos Lydia pfal- 
trie vetuftorum Hymnorum cantatrices ornate hof pitem ». 

Fupharioz in lib.de I/?hmdjs fcribit, Magadim prifcum efft einftru men- 
tum;feroq; admodum ejus mutatam efle fabricam unacum nomine, 
vocatum; fuiffe à pofteris Sezbacam , frequentiffimum id effe apud 
UMityleneos à Lesbothemide, antiquo ftatuario unamex Mufis iculptam,, 
quzillud teneret,ut fuprà c.12. etiam dicebamus. «1 

CMenechmus lib.deartificibus,Maradi/zyait,eandem effe cum Pejz;. 
dc & inventam à Sappho, ut mox dicemus. me P I 

Teleflcsin Hymenzo Dithyrambico,Maeadi quina, e(Te ffdes ait: 4- 
lius alia clangore é cornu vociferans , Ma gadin zrrizabar ( dieitorum pulfa 
velat titilibar)quinq; fidium virga difHOztlam, manum verf/aus celeriter, 

Ande cur [un init eorecurreutesm ». 

(0 vZmifloxenusicripfit Maradrs & PecZidis absq; plectro ufum effe in , 
canticisiideoq; Pindarum in fuo ad Hieroné Scolio, Magadin appel- | 
latfe fjaAuóv avi Doy yr, ( redditum mutuis vicibus: vel] à contrarijs | 
vocibus,quales funt puerorum et vVirorum,velut Íemper concentus ad- 
elfetjnempe virorum & puerorum. | 

Phryntchus in Phenifis ai : baAusiow avare oreidorreg uéAR, 
ci modos períonantes reciprocatos. 

Sophocles iz Mats ; 

I2AU; 0$ QpU£. &c. 
Phryges zzz/ti Pectidis triancula 
Concent us rectprocos voce modulabantur. 


Eftautem hoc in quaftioneetiam pofitum 

/ * . . 
AMysebesqua multis fidibus tendunturjin 
pacto Azacreonti; feculo Magadis nota fuit 


Sed Íciendum, Magadin effean 
té Pindarus fcribat 4 


Canti- 


;cum inftrumenta z- 
ufum tardis venerint,quo 
üquuminftrumentum cum di (sr. 
Terpandro excogitatam fuiffe Barbiton , cujus fo- 


"" i Ge — ^ ——'——— 
L Ccc nus 
EIUS pit ndbsn (iate 





MUREIEFUS ANNUNUEBUNMMASA 
178 De Muüusrca INsTRUMENTALI. 















































nus Lydre Pec? idi equiparandus fit: Barbiton (inquit) Lesbius Térpap. 
der Menitprimus: Cümin ceris audiviflet, füblimis Lydis pettidi 
canticum, fue Barbitoparem. Jamveró C92zadiz eandem effe cum 
Pectide;conítat ex «4rz//loxezo & M enzchmo Sicyonio in lib. de artifi- 
cibus;qui $zppbo Anacreonte priorem;ante omnes. PecZide ufam fuiffe 
fcribit. CUM | 

(o Enphorion lib.de Wl byngs fcribic s pmuffca inffrumezta, quibus mulsa fr 
des annectuntur, appellatione tantum e[fe mulata i antiquifimum fuiffe 
lorum ufum s.. * | ' 


Diogenes veró Tragicusin Semele , Pe&fidej à CMagade: differre, 
fcribit. | 
ctrtemon lib.r. de Bacchica intelligentia & ftudio, fcribit 5 Zim. 
theum Milefium opinione multorum cCacadidem in ufu habuiffe, au-| | 
.&anmi fidium numero; ejusquerei cauffa accufatum illum (ut cap.u. 
| pluribusannotavimus) apud Lacez«ezzezios , quod veterem Muficam. 
;labefactaretac corrumperet , & cumfides füpervacuas prxcidere jam | 
effet paratus,quidam;oftendiffe ftantem apud ipfos exiguam c peli 
nisimaginem, cujus lyratote(lent fides, ab codem fitu & ordine por-|. 
rectae, ideoq;abfolutum. | Sophoclesin Thamyra, facit mentionem|. 
 cantionum ad Peclidez,easds vocat xgonrmi péAn, qua digito pulfatis or-| 
'ganis,aut etiam qua tibijs canuntur, 2544 Athen. Lib. p. 


P Sophoclis verba: Gy ext 99 xegnrah axliouy u£As. — Teleftes, qui & 
: £u Qovoic amxlidow NpaAudie xp£uay Atdicv Upvor, cum pectidum fonisacutis 
- Lydius hymnus ftrideret. cthen.lib.rg. — 


|^. SopaterParodus veró PeZidem vocat 2iyepdor, ut que duobus ten- 
 debatur nervis : Pes barbara mufa fuperbiens ( carica Mufa ) duabus] | 
 attenfis fidibusin manum quomodo tradita eft. ens 


Vocarunt & organa quzdam mufica Pariambidas, quafi Jamborun! 
affeclas & comites,quibus jambi accinebantur. adi 


— D DNEEFUT HESEGRDIMENEEREXSEROG TO * 


"wt s, 


De Musica IN STRUMENTALI. 279 


001 T a oL VNPEEREPERABID AOO C MRREPUT TENERIFE: 5000962 
- Apollodorus autore Hefychio, qa v8c iu ue aurcs Quai a itio; 
- cR cer aget Epicharmum;qui in Periallo ficillarum memi- | 
nis X Ms d xoede &c. —Saltat Semele ad tibiam ct adcitharam e Pa- 
riambides; /ezatwr e«, onorum frequemtamenta cav audit, dumlevi jin 
rij manu feit tangunt ,argutod, pectine organa feriuzt.. Calaub.lib. 
.cap.25.in Athen. Mosi xal; | 
" dildor e fcribit Magadin olim fuiffe, quod «s vocamus Pfal-. 
terium. Hocorganum, sut autor e$1 jubas , A lexander Citherius fidi- 
bus referfit, & cüm in Ephefforum civitate confenuiffet ; hoc ingenio- 
(iffimumartis fuz inventum in zes/o Diane depofuit & dedicavit. A- 
tben.lib. 4. Meminit Ariftoteles trigoni Pfalterj, cujus chorda eflent 
equéintenteomnes. . Sicutautem plerad; alia mufica inftrumen- 
ta 4 Sjris mutuati fint Graci; ita hujus & inventum & nomen 5r; im- 
putarunt. Acmiratus fum fepe (feribit Can[aub. lib.g. amixnad'ver[ in» 
cAthen tap.2:.) jaminde à temporibus. 2 zbwebdonofori. vetuftiffimi 4 
Regis Babylonij, P/a/ferierum nomen in ultimum feré orientem pe- 
netraffes. Nam apud Danielem J?v98 Pe/anrerig , Graca funt | 
liArioja- ots di 
Videtur autem Athenzus Pfalterium diftinguere abalio organo, 
quod vocat j/2Amjg,ov 020/ov, quodq; proprio nomine Z5rophanix dice- 
batur, Dehocfortafle debent intelligi C/ry/of?emi verba in protheo- 
rijsad Pfalmos aA «ipao» vuv Gyazzrdlv pév v ar Azv og 9o, A9] (V q-9 £V Ciz E Tuy 
Qioyyuv (gc a Doeuac. 
.. dubamentionem quoq; fecit Lyrzpbavicis ac Fpigonei quod nunc 
inredum Pfalterium transmutatum ejus nomen fervat, qui inillo u- | 
fuse. — . T 
Pfalteriumid apud 2yezium in voce dicteria , ortbopfallicum Varro 
| nominat : Oi s;0D;/is C7 Orthopfallica attulit Pfalteria; quibus fonant in» 
Gracia dicteria quif abularum collecant exordia », 
Didleria, intelligit non jocos & fales: fed (g deiemgue, mt, Mm 
gi 1 aeScA de qvi artis fuz fidicinz fpecimé & experimentü pra-bét. 
Dictum putant, quód rectum pulfaretur, ve! quia fonaret intenfos 


] 


Ccc.2 





nume- 


:8o De Musrca INSTRUMENTALLI. | 


& 


RNUCEUNMCE V IUAMRAWWEERUISQEERCPUPPMAMPG ERES V 
numeros,vehementes & acutos;quales cecinit 4/oz ; cüm eum Del. 
phinusexcepit. Zeredot.lib.r. | 
Fpigonss autem conftruxit inftrumentü, in quo effent cjorde qu, 
draginta: quod Epigonemmà ie appellavit. Hunc Epigonumygenerel) 
Ambraciotam,produntZ 5/cyengs civitate donatam,quod fuerit mufi-l: 
|€es peritiffimus;& canensjfrze pectine manu fides pulfaret,usama(a:. 
| av err yiip s Ota m Anime m Pp ev | jq 
|  Fuit&$zsicommentumillud, quod ab eo Sizzicuz appellatur. 
quina, triginta conftabat bordi :à quibus eorum origo , quos nunc 
CMonecherdosecLevichordia)vul gus vocat;in quibus ordine digefta ple. 
&rafubfilientiareddunt fonos. — Additx deinde plectris corvizaras 
pennarum cufpides: ex xreis filis expreífiorem eliciunt harmoniam. 
Me puerojinquit.scaZger lib.t.Poét.c.48. Clevicymbalum & Harpichor 
éum,nunc abillis mucronibus ff/zera;/ nominant : (de quo plura& 
dilucidiora noninjucunda im I T. S fef TomiSecundilegenda) Ve- 
-[ tus CIozochordas unico nervo contentus erat, 4rabzminventum. Zfi- 
chordos autem Affjriorum quod. Pazduram appellabant. 

Pentachordos Seytarum tuit : ex crufta pelle bubula confectas chor- 
das pulfabant jJeczro,quod ex wzeuía caprine optimühabébatur. Du. 
rat etiamnum f/efriulus in Z/ffamia c Pfalterj: cujus fonum mifcent| 
cum fono tibiz,locotympani: quod iccirco zjyzpanwm chbordatumvo-| 
cant. Jf4li Tabalfum ». | 
Fuit & aliud ad pfallendum inftrumentum;quod z7Av£ diceba- 






















cur. | 
Artemon, (at feribit Athen.lib.14.) de quodam inftrumento, quod 
Tipodemvocantyhecrefert: Ex infirumenttsyaity multa ne nos quidem. [ 
fecianus, an unquam extiterint veluti Zacynthi j Pythagora tripus, cujut ve. 

fus brevi tempore duravit feu 2]g) vo ouem py dónc eivaa aio) v y eee Daciam | 
quad videretur opero[us effe tractaturis manibus , ffe ob aliam quamus |. 
caufam fatim derelictus esl, ac iccirco multis 1g mot us. Simile id fuit Dc. | 
phico tripodi,2 que c zomen inditumdert: ufum a. prabuit cithara triplet. 
Nam fL antibus in fede verfatili(bafi pedibus quomodo fellarum que cium 
Wd C CECDD ERIFIMMUEETALLTDAGMEEM A 09 


gun 








E DE MusiCA INSTRUMENTALI. 281 

untur pofitus fiumt , per media [patia tria qua € pede ad pedena pertinent , fr- 
des extendit , cubito unicuid, fuper adjecTo, adaptatis ipfera clauis, quibus 

des intenduntur , addito [uprà &j communi pedibus omnibus lebetis OY HATH 
Q quorundam infuper. aliorum appen[orum, qua Jani fuit lepida C elegans 
homi;ms imaginatio , preterquam quód pleniorem C Inculentiorem fonum 
reddebat. — Cuiq, intervallo fuos sa0dos tile difpertitus eraty ut émnino tres 
effent, Dorii; Lydi, Phrygü : fedens autem in fella, 4 zrijode modice diflan- 
te, prolata finiftra manu palfandu fidibus To alterá pleiérum Incutiens, iu 
quancumá, forte incidiffet , ex iliis tribus modulation [ectemy Jedem i1nffra- 
menti pede in orbem agebat, volubilem ipfam c ad motum promptam, tan- 
tà velocitate con[uetus manum buc illuc transferreut ft quis ejus indufiriam 
non afpiceret, fed auribus judicaret tantum facile erederet cichariftas fe tres. 
audire  diver[os modos caneutes. ; S: 

"7" At veró inftrumentum illud , quod in magna tuit admiratione, 
posi ejus obitum confeftim neglectum exolevit; s/ e? apud At ben.dic?o 
lib.i. | 
Tripus prz bebat ufum trium cithararum;ut tres cicharedi concor- 
desviderentur pulfare. Habebat enim triplicem harmonian.. 








Qoetaca A We 
DE CARMINIBUS LTRICIS qua Lyra 


vel CGithare accinebantur. 





» Yrica carmina dicuntur, quz olim in conviviis & 
8854 aliis feftivitatibus, modulato cantu ad lyram pronuncia- 
AA bantur. Unde & zjrizi appellabantur, qui ejufmodi can- |- 
&.4 tionesadin(trumenta mufica exercebant : Et hinc appella- 
tiones, uoAz; Ode & u£A(G» ad cadem tradu&z, — Oz; quequeàcanen- 
do titulum fuorum librorum fecit Zerztizs. BEA item proprié dici- 
tur carmen ueueAozozudor* ideft,in cujus compofitione habita ratio 
harmoniz ut canipoffit; quemadmodum Pizaricas cantiones infcri- 


E LLLCEGEos o cess pire 


pn DE MusicA INSTRUMENTALIL  ——| 


TUS VATERS QS IL LE Wo P PP 
psereuéAn.— Quanquam autem uAO- Lyricoram tantum fuit: Melgg;, 
tamen eftezizibus cantionum fonisattributa. Sic Chammzleon,(is /jj, 
| quem de Steffc baro fcripfit ) nsAednguroa tiom folum y ait Lyrica, verumetiam 
Archiloch: & Hefiodi & Mimerimni & V bocylida & Homeri, ut (cribit gg], | 
[ib.X. Poet. c. 44. ! ^is 
Varia autem fuerunt. Zyricaremcantionum genera, Melo: frye 
| 6de, CGinquit Sca/iger) quibus zsator/as curas decantant. Primum hoc 
excogitaffe Alemana tradunt , primum; ajunt dediffe uéreov dxdAugy 
jlafcivum. Aliis A4meror Eleutberneus primusapud cives fuos amatori. || 
| as ceciniffe cantilenas memoratur: cujus pofteri propterea 4etere;. 
di&i fint, i 
Inque hoc genere plurimam fuiffe Sappho , Aumacreontem veróin- 
terfperíiffe mellis quandam dulcedinem memorie tradiderunt. | 
|  BeAlmane item Archytas Harmoniacus fcribit ut ait Chamz 
| leon, ematoris verfiouscondendis omnium prizcipem & ducem Alame- 
zem fuiffe, iporinav usAav teuóra 4g) énósvoa zreuvv uEAGNM dxoAago Qd 
nd) fidc yovdjuae xg) viv eidum udcar 6c vic 21g p ds erga mulieres pe- 
| tulantiffimum, eum anteomnesin vulgus eam mufam & ea carmina, 
| edidiffe, quz in hominum congreffu & conventiculis canerentur, cu- 
jus perpauxillz hz reliqui, quovis nectare fuaviores: | 
fpc dub à Guvs wÓr eO D» mé Ay Auxóc xa Dein xerpdieer Fajvet. 
Stefichorus autem amori non-mediocriter deditus, eum cantico- 
rum modum compofuit, quz olim zai & arajdia vocarunt, 4&9 9  Cya- 
yy nio tv f qu Ego arparyIu aree, id eft certatim hoc de am ore Ícri-| 
bendi negotiura obibant, nec fuittum aliquis, moleftos effe qui puta- | 
retamoris Studiofos viros, 
.— Erat & Ode jfjecies apud Laconas, quà, fi quisin lazitio deprehen- 
fus fuiffet, aram quandam obiens, canebat fua probra.,, | 
Aliz fuére, quas Aoxeíac 902« nominabant quz nihil aliud quàm. 
adulteria & [lupra continerent, | 
Clearchus in primo Amatoriorum , cantionem quandam V 
miam (id eft, metricis legibuscompofitam ) vocari tradit ab Eriphe- 
LÁ 
nide | 
MONT. amcXE—EKMMKM—————————M— une 0g 



























DE MusiCA-INSTRUMENTALIL 282. 



























venatoremy Menalcam amaret , pere[quendis quoque fe feris exercebat, ín- 
fligante defiderio palaus , nempo errabunda buc etr illuc properans, monti- 
um dumos omnes perluffraret , ut inus difeur froumes pre titus erroribus f4- 
bula dieeremtur , C mon folum feri dirid, amoris expertes omninó bomines, 
fed etiam truculentiffime beflie collaeryymantes , miferias ejus deplorarent, 
e amatoria fpei fenfu tarcerentur. — Quamobrem cantionemillam edidtit 
C vaftas foltudines , ubi compo[uit, peruagataest, quod ajunt veriferans | 
C eam canens , quam Nomion vocargnpt ».— Ejus bac es] portiunculaoo : 
Ua edá OpUsc C jieyAxat SA 
Erant & aliagenera iz /audibus Heroum, locorum laudatianibus, re- 
rum eeftarum narrationibus... Mis numeris etiam Pezes folis Diz di- 
iy & hymni eodem argumento, (ed (tilo demiffiore. Et Fpipompeuti- 
(4,quz in pompis accinebantur , cujufmodi feculare carmen Horatia- 
num; & Fpizicia, haud abfimiliaPeanibus. Zpizicis autem przcipué 
erant ,quz incertaminibus vicZori canebantur. Hymnti,quiadaras D 
dicebantur. — — | 
Peanes quibus gráatulabantur Di», imrortalibus, pro vicforia in | 
pr«liis, nonincertaminibus, Peculiaritet veró Peanes dicebantur hy- | 
mni ; vel cantiones in laudem Apoll zii ( nec non D£aza, fecundum a- | 
lios) qui canebantur ad amoliendum & propulfandum aliquod ma- 
lum; five 274i, prafertim peftiferi, five Peli , aut ctiam parta vc o- 
rias. | 
Erat autem Peaztn rbytboiuz ille plerumque; quià Sophocle ob 
(ervatur inOedipode Tyranno hoc metro : 
| WE AcLAIE arde. 
leje Delie Pea ». 
- Hlamq; c4po//o dici 45 fuit PeAn t teftatur Macrobius. Alii di- 
Btin2or 73 i. coy lh. e, amedendo ,alii fs yam € i£yau. Alii inutrumque 
conjunxerunt i; i& (Inde 7j; "polla dictus eft. | 
" Quidam Peanes. dictos e(Íe ferunt 237 T «vet quod eft Maca- |. 
; quoniam ifte cantilenz: canebantur ; ubi. vel feum, vcl paftem |. 


Ce * . . 
4? precabantur , ve] aliquod. Z»maisens. malups divertere), 
E emis testi ru tllh j 


t Mi Ua a n 99MM MH M MM MM P t a I AP I t 
» —————— —— ———— 


—————olAUUTcnm—PRÓr———álel—— 
j3$4 — .DE MusicA INsTRuMENTALL ^^^ 


—— — M ——— ——"— 


toili divinoimploratoauxilio. Inde ZZfesdapius Paon. dictus. Natio... 
eap. (0, | 2 
! uidam ?ss v3 arae» deducunt , atque hinc natum exi(timant: 
Cüm Zatoza ex Chalcide Euboez civitate, D/azam c? Apollinemin Del- || 
phos tranfportaret;evenitforte fortuna;ut juxta fpecum;in quo Py |; 
latitare dictus eft; prateriret, lbiveró jam profiliens Pytho,impe- 
tu ferretur inillos, Zztoz4, mulierum more, territa, filii auxiliumin- 
clamavithis verbis , i zra5,jaculare ffi. — Ybi CApolio , qui tum forté ge- 
(tabat arcum , miffo telo Pyzbozem interemit. E 
Scaliger dicto loco, agnoícit Zwe Paanuzi genera : Alzersm, quo |: 
in vicZoris gratulabantur cum acclamatione: A/erazz line exclatatio. 
ne, quo /zades celebrabant fineacclamatione, utmoxdicemus.. | 
Pytorz ceneris iidem duovidentur fuiffe genera, quemadmodum]; 
fcriptum reliquit Scholiaftes Thucyd.lib.r.fcribit: | Ave erajgvac 2202 || 
Sepe &c — Duos Peanas norunt Graci: 42492ante prvlium, Marti; || 
alterum poft prelium , 4po//zi. — lum prioreza £46astp,ov araava COn- |. 
grefivumVaana dixit P/gtarchaa Lycureochunca/teraum imaovareaana, | 
viclorialem ,idem Plutarchusin Romulirebusappellavit. Videntur || 
autem euim "R byrbmo & casta quodam fuiffe atque ideo Peazesdidi | 
Manfit apud imos etiam Grecos, inquit L/p//z, qni tamen zi ChrifHani| 
Vicit Crux proPzane habebant. /— Cedrezu:s hoc tradidit in Balilio Im- 
peratore, pugnà cum Manichzis: | Voce magnáà Panem canentes, 
& illud (Xípvgàc y srixnxe) Crax vicit conclamantes , aggrediuntur ho- 
(tes. 
Pean fine acclamatione e(tille Ariffotelis in Hermiam Aternenfem, . 
unde & (cias , quantus ille vir fuerit in poéfi : neque ipfo Pindaro mi-| 
nor, Scripfit etiam in Dyfagdrum Lacedemonium unum: qui obdi- 
gnitatem /z 54m olim publice canebatur:ut Delphis Peas alzerin ra 
terum Macedonera, admodulante Lyra puelloimpübere.. o 
Deho€ Pene iz. Hermiam fic loquitur Democritus apud Athen. 
üb.ij..— At enim quod ab. Ariffotele dodtifimo feriptuu legimus, man quim 
facer esl hymnus, ut calumniatur Demophilus,qui Philofophum violatartli- 
ue LINDEN TUIS LEE. s 


gon 


















^ 


Dr MusicA INSTRUMENTALI. 385 


iih AMA 
Easton) Labo ilem ab Earymcloneribeu ACCH d iid 
fuiffe tanquam impium, 7 £OWUIUAT de HermejA facrum 2TRIMIA GROLI- 
die cAMenLEnL». Ey : 5 
Olim enim apud Grzcos religioni habitum, Paanemin cu jusquá 
mortatium bonorem canere , fcribit //24cws Ca[aubanas in Athen.lib.6.c, 
1. Verüm miraturillud Scaligerquód "Atbentenfes judicio profec uti 
funt Ari/Toelem : qnoniam iz Heriniamyqui effet mortalis;/27445; f» 
Deum,Paana condidiffet: quum tamen viris fortibus daretur id. 4du- 
lateres enim,ifto etiam genere honoris ornandos vi ros prizcipes ,cen- 
fuerunt: eratd; etiam hic tacita quedam confecratio,& in numerum 
Deorumrelatio. Deéfezaunt quidam Ariftotelem, quia mon fuerit Pa-| 
4n,quibte In eo acclumatio nulla Jed potitus exoMcvuéAQe, — - | | 
Alij hanc addunt rationem;quód ipfe Arifoteles difertim fateatur, 
eumjquem laudatmortemobijffe: quod Deo non convenit; cui pro- 
priusPaan, Hzcveró fcribunt defenftonis «Ariffotelis verbaz Herpie- 
Jet immorta(i, cttm ega [acriftcare non deliberarem fepslchrum,ut morta- 
Ite xtruxi : tgnmorzalemverà famam ejus reddere cupiens ,funebri commen. 
dationeyatu, laudatione ilum cobonefhavi. His argumentis refpondet, 
& prioris quidem Scaliger,quód nimirumin plerisq; c confeffis & re. 
ceptis Pzanibus nullam inveniamus acclamationem ;utmoxex fub- 
jecto Pzane patebit. Poffertorem rationem refellit Cafaub. lib.15. in , 
Athen.cap.16. quia etiam CAffori e$ Polluci canebatur Pean; quoséter- 
"sin corlos tranfcendiffe & mortem obijffe;omnes fciunt. 


Jam ipfum Ctriffotelis Peanep; fubjiciamus, qui fic habet, & toti-. 
dem verbis defcriptus zb Atfen Jib.rs. dipnofopb. | 


ApeTZ, WoAUuoy Os 
Iéve Oeoreia 
O'fe2. Lo, Xi Ng bip. &c. 



















, Pirtus laLoricfa ceperi mortalium, indiga vite pulcherrima ob tudo, 


h 20, OFPIATI Y ac15 pop s o f] bt Abilis : toler andig gr avilimi Laboris inde- 
Jacon[!l anti . tli fcilicet fructu mentes pio. 


; Pmortali, AUTO , pr e- 
Eee ———— 








282 DE MusicA ÍNSTRuMENTALL TEM 


fLanttore, auteponendo velparentibus, aclenienti dolores ommo. — Tua eau. 
(adrous Hercules , Ledad, fil] , multa perpefét [umt , geflis vebus potentiam. 
tt4m Acutmpradicantes. — Tui defiderio Achilles C « 4jax aefcenderum 
ad ditis atria. — Ob amabilem formamtuam fe privavit lumine [alis alum. | 
nus Aternea ( Hermejas ) quem A rcbus clarum ct celebram fempiterni | | 
lauda Mufa decorabugt , Mnuemof[ynes ac Jwvis filia, majefHarem iovis bofji- 
tAlus extollentesyfirmad, amicitia premia». 
Eít quoque fine acclamatione Peazille Ar/phrozis Sicionij apad A. 
then. lib.is. Dipsofoph. quem fecitin bonorem bona valetudinis , jucundit. 
fimum & pleniffimumgratiarum.: 
Y94cta, vre&a Gigu, uade 
Mec G8 Vo ous 
To AumipSuoy Gioszze.. &c. 
Hoceft: 
Sanitat ex omnibus beatis Dis maxim venepanda, Tecum üutinamde| | 
gam quod vitefuperefl: Benevola mihi contubernaits eflo..— Nam fi qua ve-| | 
Inptas ex divitis aut prele percipitur aut veoto princibatu, quod fertunatum || 
du&unt bomines, aut amoribus, quos occultis Veneris cafibus vemamur : Aut 
Jf quod alind e$l mortalibus benia nitate Deorum obleétauentums Aut fi labe-| - 
rum quietemintermiffonemá, namcifcimur, Tecumó diva [anitas , florent v- V. 
| nia tecumvenidet qvatiarum Ver: absqs te vero 0memo felix, 
Quod fuprà dicebamus, «w/atores,iMto genere honoris ornandos 
virospriscipescenfuiffe. Infigne extat publica Azearenfiam adula- 
tionis monimentum; Znpballicum fcilicet dictum Demetrio ab Atheni- 
en(ibus $ Corcyra & Leucaderevertenti,  Hicesi ide Demetrius Poli- 
orcetes, Antigoni F.24/ Demetrium Phalereü Cafandri Macedonia Regi | 
| an[picys fub fbecie Oligarchia Athenis daminantem urbe expulit , e prift-|- 
| nam Reipib. formam ob libertatem reflituit : auno 4ltera Qlymp.CXF 415 
autore Diodoro lib.XX. | : | 
/— Tumigiturpopalnus Athenienfís incredibili geftiens Ietitià;ob rec- 
| peratam libertatem poftannorum XV. fervitatem ,ut ornando De- | 
metrio nihil reliqui fecit. 
Facta funt deillius honoribus Senatusconfulta ; Et refert 7 hytar- 
















m9 
* 


—— pr MusicA INSTRuMENTALI. 287 
(bus inter alia decretum fuiffe;ut,quotiescung; inur bem veniret, De- 
metriusijsdem ritibus ac eeremonjs peregre adveniés exciperetur; qui- 
bus folerent Ceres & Bacchus. Demetrium, inquit, Athenas 4 Leucade 
d Corcyra redeuntem , Atbenienjes Eon Jfolüm fuffttibus, coronamenti e [i- 
bationibus vini exceperunt Jed etiam chori prece/feramt ei obuiamycum pro- 
(odijs &*ithyphallis,alt4ntes C canentes. 


- Olim vero omnia hac Dj erant propria, din illorum tantüm ho- 
norem fieri folita,cüm velin pompa traducerentur,vel aliás loco mo- 
verentur Deorum fimulacra.  Priz0bomnium autem Demetrio tribu- 
ta fant: utei obviam procederent fori, profod?aca & itbypbaticain ejus 
gratiam compofita carmina canentes. Quemadmodum Pez 4ol- 
[ini propri facrum fuit carmen , fic Itbypballicum Baccho: neq; magis fas 
fuitifto,quàmillo genere carminis;perfequi. 

Simileetiam A4 factitatum legimus: ut eorum nomina, quz | 
eximio honore vellent decorare, /a/ari carmize canenda decernerent. 
Germanico martuointer alios hic honor tributus, ewtore Tacitelib.2. Et 
CM. cAntoninus Philof. mortuo filio ere; juffit, ut nomen ejus /aZari 
carmüni iníereretur, | 


Vetus quoq; Ecclefra Chrif iama hinc,ut videtur, morem ad pium. 
ufum traduxit: inftituto,ut nomina /azferum martyrum,& aliorum fi- 
de& meritis excellentium virorum,facris Ziptycbis infertainter hym- 
nodiasrecitarentur. — Cafaub. [1.6. capis Pofiidozius quoq;in23. me- 
moriz prodidit ; G4/»s olim fümmoin honore fecum habuiffe Pozrzs 
conyictores,à quibus laudarentur,quorum Poémata Bardo: appellata 
cribitatg; abillis cum cantu pronunciata. — Contrà prifci epici vo- 

| cabanteos gra/fatores. — Scal (b. Poet. cap.sg. VAS 


Erarit & quzdam carmina; quz canebantur 42 organa mufica ., 
precipue Jram , qu&cxe^id ufA» vocata funt : in quibus viro- 
rum. fortium laudationes concinebantur, nihilà paanibus differen- 
jua, ni(i materia, five argumento, ^ Canebantur Sco/z4 in coz- 

005 op ns PHISPNUNILS RENE 2 S UT NEAN 
MM an: Ddd z vivA- 
, [m 


/ 


y 





DE MusicA INSTRUMENTALI. 























388 


f — AR MP pM 795 C REN 
vivalibus laritatibus, in quibus peew/um circumlatum 9c appella. 
batur, quia non liceret absq, cantu velpropinareyvelexcipere, — Scolion cay. 
menautem dici voluntà pede Sco/ioy Z4mphimaero : Alij ab obliguis tib; 
5: Aljabordiseflexuofoquo caneretur.. Inzup:7s cani folitumà di 
cumbentibus;Zewreautzrtocoronatis. Eratd; xov» ficut reptan 
Verpentum,& quafi ferre dentes. 

Scoliorumautem argumenta fuerunt DuoQeAnyvit e praceptasquinet- 
jam exiftimat Cap/aub. in lib.rs. Athen. pleraq; illorum facta de fente; 
fapientum dicis & vefponfis,adcuSpa olim dicta,quia moris ea erat con- 
ftarein czvivgs. | 


Timocreontis hoc eft /toliou de comtemptu divitiarums, 
9 QQeAsc a) zu DAR v ASTE) 
uv ev yl uv ey QaAda]n 
pv C) qm Heo Qaviudpouy 
eO. a cL prz 4v ye vadeiv x Ay ei pov. 
2Jg. at 98 quy 6v avO edm xaxa. 
Fuitigiturut dictumargumenti genus GodpsAke.. Nec enim car- 
minis zzatería folum eratin laudibus virorum fortium ,fed etiam in. 
communibus fezteztijs & adagzs, & quocurq; genere aabertationisad 
benébeatéq; vivendum... 
. Platein Gorgiafcribit Scolio cani folitums:  éjatvev p. a usen. 
qü ói OU ms eov xaÀ0v evécD aq. T iToy dà v ÀsTÉY aéÓAwC- 
De Scolio carmine plura diximus cap.rg. przoras Membri,de ufu Muf- 
ees ín comitis. | 
Erantinfüper& alia, D/tbyrambica, Itbypballica & fimilia. Et 
thyrambica quidem in Liberi Patris honorem canebantur, qui ipfe Di 
thbyrambus dictus fuit: quippe bis natus;bis exivit énaturz principijs]: 
tanquam binas fores transmiferit, quafidle 3vpaz aueioov, — vudrcbile 
chis. 





Atovua s GyaxT (S Xa. A6v écapE al ueA Ow 
AudUpaqu Cor Que 'vyxepauvas eic Qpévae- 
EM 75 


C OGUNEGUNENMOEPDREESR. 


' 


pewY- 
- 


/ 


(000 Ae LO AOI PHQPMLPIES 294g guten qua Mappe RD OE RUREESE, Fd 
A Dg MusicA INSTRUMENTALI. 189 
Stilus erat tuimidus, atque ut illeait, plenus Deo, plenus numero- 
rum,plenus compolitaram vocum;quas ampullas & feíquipedalia Ze- 
r4. dixit, qui idem Dibyrambos audaces NOCat lib.4..carm,Od.2. ubi de 
Pindaro loquitur, ! | 
Laurea donandus Apollinari. 
Seu per audaces uova dithyrambos 
Verba devolvit jnumeri[d fertur 
| Lege folutise 
Ubi Scholiaftes addit. —4wdaces vocari, quia fine certa pedunt, 
lege, equali vocis fono, & rhythmo cantabantur. Cruquiusnontara 
ad cantionem ipfam rhytlimicam , quàm ad ebersm Zaccbienm, refert 
dithyrambos, qui ad numeros, nuncin dextrum, nunc in finiftrum., 
magno & corporis &ivocis motu & impetu contendebat : quod fatis 
indicat Alex. ab Alex. lib. g.c.17. genial. dier. — | 
Hinc àfveauGua. dggpaTe & Qiuea uo 7reici s Ditbyrambici Poétz, | 
quosait. Ariftophanis interpres uti A£Zeay z2ÀvaAóxoic, quod Horatius 
innuere videtur per zev4 verba. — Athenienfes CPeros Dionyfiacos & Y 
xixAige circulares omnibus prztulerunt. Unde & xxi uéAn exponunt, 
Dithyrambica & cantabantur 3 xvxAío Cjelico quodam dicto. — Te. 
Áib.1. €.g. adverf. Cum don ey cantu tuifle Ditbyrambos perípicuum. 
etiam eft ex 47/7. lib. de Poct.c.1X. i fugeu orm mi utitur&uÜpo sta) jaEAet, x 
uéree poélis Ditbyrambica numero utitur concentu & metro, Huc 
referas quz de Phallophoris Mimis fcripfit Sca//ger Jib. r. Poet.cap. 20. 
Phallpheri ait , Mimi non erant perfonati ; fed fuligine obliti & agni- 
| nisamicti pellibus;qua Pe/zia dictalegimusin carmina Saliari. lbant 
autem cuni caniftris & herbis, Serpillo, Acantho, Violis, Hedera,Co- | 
| rollis, faltabantque in numerum: atque in honorem Bacchi, cujus 
| more vi&tores hederà coronabantur , quemadmodum Semus Deli; 
author eft, itaconcinebant : | 






Tol Bdieye qutvóe usaron ary A etie o ulus 
Ag sy pulluóv y ovre c aoo E Aet 
Ka ay az eDévéovov. — s m vauc mee 


(OUI L eniti cop MER | | | 
Ddd j "x Ky 


5 ovem e LC IDBPPRERCEREREIN UM adbe! ctr 2 IRRPTPEPLDE CREDE ou 73. 
! "e i 











. 
390 Dz Musrca4 INSTRUMENTALI, 4| 
| Kéx eiusDu xavddtosiw. 42. axtpgmy 
Kcu v opp Toy UjVov. 
Id eft: 

Hac te [bendida nos Mufa Bacche banoramta 
Vario fimplices numeras fundentes carmine o, 
Jntentatos fané. aliis. Nom enim ufitatos prius 
Cantus afferimus, fed illibatum 

Exardipmnr bymnum. 


Lg 


Inde procurrentes obvium quemque fuübfannabant, Hocenim |! 
differebantab Ithyphallis , ewzde enim canebant: 1tbyphalli f antespne. 
] nuntiabant ,ebriorum perfona & coronati. Hocenim ebriorum fuit. || 
Manuum quoque tegumenta gerebant ex floribus confecta, & tuni-|! 
cas albo ad medium diftinctas à cinctura, quam cogebat velum Taren- 
tinum ,ad talos demiffas. Silentio peroftiumingreffi ubi ad orche- |! 
ftra medium evaferant ; convertebant feíe ad theatrum, ac dice- 
bant: 

Kydyem: deus weiss croci TU. 9e : EOEAe "yag o Doc op oc e Quem pO |. 
2lg uíew JadiQew. &c. — Ab[cedite devia : laxum Deo [Datum prabete: Erc- 
Gut Deus malleo ducius per medium Theatrum ambulare vult. 

ScAliger libr, 7. Poét. cap. 8. olim non folüm ad /yram earminas 
accommodata fuiffe notat, fed & a4 parbiton, & Scindapfum, & Citha-|- 
—— ntn, & P/alterium, & Fiflnlam, & Phorminga, imóaísà voce, 
| multa & maxima ex parte decan- 
tata», 





- 





— Dr MusicA INSTRUMENT ALI. 9t 
| CAPuT XV. | 
De Artis Citbaradica ffHudio &y dignitate : De P eritis quibuf-|. 

dam Citharadis eorundem, factis dicli], , Cv eum prints Stra- 
zonict [alfes dict er ins. 
&o7 Rztérquam quodalibi, ubi de certaminibus qui- | 
bufdam Muficis ( cap. nim. 22, Prioris membri ) egimus; 
lionorum & przmiorum quorundam, Mufice peritis ex- 
5. hibitorum , mentionem fecimus ; quomodo NEROKI 
Imperatori omnesvictorum coronasob pre ftantiam artis cithariftice 
Gracia obtulerit: fuit enim Nero fidibus adinfaniam ufque delecta- 
tus; & in theatris Mufica decertavit, & nihil equé doluit,quàm quum 
citharzdum malum fe increpitum fen(it ;ut annotant S/mztb.iz lib.r. 
Panciroll, de eb. saemor. cl» Frane, Patritius, lib.z. deregnotitagy; Vnde | 
& Nummos Lyrz nota percuffit, & ftatuas fibi citharedico babitu po- | 
fuit. —Pier.Hb. a7. Hierozlhpb. QunmodoitemEuxN oM 10 citharzdo 
Locris in Italia (tatua ob vi&oriamincertamine cum Ariftonein Lu- | 
disPythicis habito , pofita (it, quo ipfo ab artis przftantiam dignusju- | 
dicatus eft, cujos memoria erectomonumento affequeretur perpetui- 
tatem, De hisinquam & fimilibuslicétalibipluribusdidtum: Hoc | 
tamen praterea loco de peritisquibufdaz citharzdis, deque artis ci- 
tharifticz ftudiofis & fautoribus paucadicemus. Dequaaste,;in fuo 
Cortegiano vel vita aulica , przclaré fentit Cz/fe/azeus, illamque ex- 
tollittanquam rem nobili viro, Principequedignam. | Quod A4/exaz- 
der ille CMagnus faoteftatum fecit exemplo, qui puer adhuccitharam [ 
 pulfare didicit, qui magiítro jubente quandam chordam tangere mo- 
 dulisconvenientem : Zz quidipteres?, inquityetizmfé banc pul[avero? Re- 
 [pondie ille: Nibil imtere[fe quá ipfe Resc plurimum verà, quafutarus ci- 
aredur; ut memoriz tradidit /E//zzue lib.3. de varia biflor. - 

Muficen namq; i fuis Regibus Imperatoribufvé Grac valde opta- 

| Caec ox in convivio 7hezuiflodli przlatus eftquód jucunde ad 
Met, Etinter Epariziuzda Thebani virtutesinprimislau- | 


dant ; quód przclaré ad citharam: cantabat , in quo prazceptorem. 
[e— | habuit 


d 










M 








191 Dr Musica ÍNSTRUMENTALIL | 


habuit D1O NTsIuw citharedum 5 wrferipfit Franeifeus Patritius lib, . 
deRegnolib.ig. bi vult Reges ac Princtpes 4 Mufita mon debere effe a- 
lienos , fed in pueritia , ut ip eaerudiantur fl atuit relaxandi animi erat, 
quafi per iudmnm acjocuma, ut libentius alacrin[d, 4d alias aavviores difci. 
nas redeant. Hinc Lyra & Citharaolim tantam meruit laudem, ut 
plerofQue Poétas non folum commendaverit, verümà fuo etiamno.| 
mine infcriperit. — Ab eanamque funt Zjrzziilli Poétz, quorumpr;. 
mum ALC EuM Mitylenzum faciunt, qui aureo pl/ecro pre carminis 
fuavitate ab 4po///ze donatus dicitur, Propterea Citharzdi olimapud 
Principes viros & Heroes fummo habebanturinhonore. | - 
Quemadmodum Homerus Odyff. 4. memorat. A/cizoum Regem 
Pheacui carum habuiffe DEM ODOCuM citharzdum, eumquevo- 
calfe S&or aoidóv divizua cantorem his verfibus: | 
—- — T6 59ja soc ateiduciv atoid iv : 
TEPTVRA $301 Jung EmoTeUVEORV a eidety. 
Huic quidem Deus excellente dedit cantilenam 
44 oblecf andum ,quocung, animus iynpulerit ipfam canere D. 
Eundemque Magnanimus ille Heros & s Avreez O- Uly/fes exa- 
nimo dilexiffe fertur az»v/dpoczez id eft, mente triftitiz quadam nube 
obductà , addito , divino hoc & aureo Muficorum elogio: 
«am 59 apu aoiow. Oz Doviowaw atoido) 
mms Beo poi c0 wg) 40S C» Bex doa c Déag 
eiuaG A56 EDiduLe- CiAnae Q6 QUAer acid. 
ld eft: 
Omnibus enim bominibus terreflribus cautores 
Honore digni[unt & reverentia, có quod ipfos 
Cantus Mufa doctit , amat autem genus cantorum, 
Et Alexander Magnus AR 18T ONICO citharado , Zutuamate]. 
am in Apollinis Pythii templo poni precepit cum eizbara & lam 
pratenta : non folum quóillihonorem haberet, verumetiam up 
[icam ornaret, tanquam fortitudinis incitatricem w£ zuter eff P 
tarch. orat. 2. defort. Alex. | | 
Sic HERMOGENES citharzdus «lio Cari fuavitate cantus admo" 









DE MusicA INSTRuMENTALI. 392 


dum placuit, &Diob o Ru $ cithariítes tempore /2/24ffa7i magno fuit 
in honore;cujus rte Princeps delectatus,multis eti cumulavit donis. 
pid Athznib. tq. dipnofoph. Aw OE D x us citharoedus(caflif 
musjqui uxorem nunquam attigit)vocatur z»/p Try HIR E CPU PONE quc 
ugawiey micorum numerorum eG modorum artifex infimis. Quo loco 
convivas,fumptà citharà, fic cantu deliniviffe fcribitur ut cuncti mi- 
rati fuerint, vr ve xi9d pow jue Too TIG TE ite (oit say 32] Tr Qric mi» éu- 
usA&anyid eft , velocitatem ejus in cithara puljanda, Juavitat em, vocis ar- 
| gutam C modalatams. IY RP IQ QUUM 
Hunc fcribit Ar/ffeus,(lib.de citharoedis Athenis habitantibus ja- 
pudtheatrum habita(Te, eumd; ubi cantaturus exijflet, Arzieum talez- 
rum fingulis diebus accepif/e id eft fexcentos coronatos. | 
Fuit& T'H E o ei1Lus quidamcitharodus,cujus hzc non illau- 
datade Mufica vox : uéya; inquit; 9aravegc Ces xg) Gran Qe 9 umo) dau 
mic ua 9 20), &c.Hoc eft: Magnus thefaurus ac labilis es] "ulica edocfis Ac ba - 
JEtutis, Etenim moresillaformatyiracundos e mente A]fcordes lenit. 
EPIcCrLES citharifta magno fuicin pretio apud Athenienfes: qué 
Themiflocles oxavityuta pudfíeartemexerceret. Volebat enimdomum 
fuá à multis nobilibus adolefcentibus frequétari,ut fcribit Plutarchus, 
TER?NUM citharoedum Zr liberali fuftentatione & ftipendio a- 
luit, P/zr. Tranquillus fcribit: ftatim utim perium adeptus eft Zero, 
Terpnum citharoedum,vigentem tunc;prater alios accerfit diebus; 
continuis poft cenam canentiin multi noctem affidens paulatim & | 
ipfe meditari exercitarid; ceepit,)nec eorum quicquam omittere, qua: : 
generis ejus artifices,vel confervanda vocis caufa, vel augenda facti- 
tarent, ; ; 
ConNus;(alij Conus)Metrobij F. hacarte clarus fuit,quo prace- 
ptore ufus eft Szzrare;s,'& obid ipfum Connü pueri « of (50i dia 
irridebant zeffe P/z105? jj Ep1] ud, hisverbis, dpuprreribori ls a 
'effe Pla Hthyaemohisverbis, QUnup vero boctantum 
» lg bá Fofpitibus dedecori fin , quemadmodinn Conno Metroby filio cj. 
4ri[He qui me ettam nunc fidibus docet. — Puer; 191 ur oou ommo cozdfci- 
puli mei me quatidie "ident (i Congum ipfum 2egovmodidei ma A ov [eua Maei- 













































—— 





294 DE MusicA INSTRUuMENTALL 


Jo?Asnomen CitharadiapudVirgillib.ZEneid. ^ — 
-citbará crinitus [opas [ 
Pex[onat AuratA, docuit. qua maximus Atlas. 
CRETEA quendam Lyricum idem lib. 9. memorat z 
Et Clytium ZEeliden C" amicum Cretea Mufis , "] 
 Cretea Mu[arum cosatteye, cul carmina femper 
Et cithara cordi, numerosa, intendere ueris, | 
Ja?rs nomen auguris & Citharo:di apud eundem Poeta lib.z. 
Jamdá, aderat Pbabo ante alios dileclus Japys 
la(ides, acri quondam cdi captus amere o 
Ipfe [uas avtes, [ua suumera latus «4polla 
cAugurium citharam, dabat, celeresá, fagittar. 










Imperante 0/boze Sylvio, c/tbaredus quidam Neronem Imperatori | 
fe effe f/uxit,eod; nomine maximos motusin Gracia atq;.A fia movit, | 
Ajebatenimycüm Neroniin facie & voce perfimilis effet,quo tempo- 
i reRomzdifleminatum fuit,Neronem fibi vimintulifejalium proeo | 
- fuiffe mortuum : zr feripfst Falgofus lib:o.c.16. |l 
Celebraruntveró olim maxime Cit/zram & Dgrano, propterea quod 
&ple&rochordas pulfare,& frmul viva voce accinere poflent. | 
| . Quonomineetiam AL cIBIADES citharcdiczartis Lyra; ftu- 
dium comprobavit, quia plectrum & lyra nihil deingenuà formá di-| 
; minueret,& unà eo;qui eà utitur,canente, fonum fuum ederet. 
|. A Nonparvaitag; fuit olim, ut dictum, citharifticesartis peritorum 
'aus,non parva eftimatio Lyricorum, qua vox exinde appelationem: 
duxit, quod metro Poético fonum quoq; harmorticum vocis vivaor- 
ganivémuficicumprimislyreadhibebant. — — — AU 
Pluribus igitur de peritis citharedis & Lyrtcis hoc loco.agemus;| 
.fumpto quafi exordioabipfo A PorrINE,quem 1n Deorum convi 
Lis &in Mufarum choro cithara vellyra ludere, ejusdemq; fono acc-|- 
neretradiderunt, Imo Ovidius fcripfit Trojana mania fuiffe extrud1 
perfonum lyrz Apollinisinepift. Paridis. Itaenumcanit: 

llion afficies, firmatad, turribus altis 


^ 


Ds MusiCA INSTRUMENTALL — | — 295 
cMenia cpollinea ffructa CAnore pra. ja 

Saxum etiam oftenfumyreffatur Paufanias in Atticis fuperquodci- 
tharam depofuerit P/aé«s,cum effet opus aggreffurus : quod faxum. 
filapide percuteretur ; citharz fonum emittere per aliquod tempus 
confueviffe dictum eft. Naz. Z/b. z cap. ro. Alibi diximus illiipfi 4727. 
lini cithare inventionem tribul, — Dictus enim eft capollo, cutn boves 
Admeti cuftodiret, otij pertzfüs az/aram inveniffe;ut ait Paufanias 
inEliacis. 0v;4.1. Metam. 

Per me coptordAnt carmina nervis, ' 
Quz nimirum cithara Jeptem chordis prius muniebatur. Vireil, 
lib.ó./Eneid. - 
"Nec nom Trejcius long eum weffe Sacerdos 
Oblaquitur numeris feptem difcrimina vocum s. 
ui chordarum numerus P/asetzruz zuzere conveniebat. Wat. 
lib.4 cap.g. Huncipfüm -apollinem memorant zpu4 Dieézyfmumin Ny- 
fa civitateotum obinventam citharam & artem pulfandz citharz, ma- 
gnoz bonore habitum. | Nat. lib.6. cap.16. 

In cujus honorem item /zd; celebrabantur,vere meunte;ab omni- 
bus Cyeladnen Icolrs & ab alijs gentibus, & carus a4 cit bar am; fuit infti- 
tutus. ] 

De quo Apollineilliusq; ad citharz fonum cantu ex hymno Apol- 
linis apz4 Homerum hac legimus. 
vio 08 Qoewvyl; 

Hujus autem«itbara  Aureo plectro ? f!repitum babet amabilem. Etin 
fineferé. 

Dux AWtem erat ilis Rex Invis filius "bollo, 
Citbarampra manibus babens, mira ratione.» 
Cithara ludens Pulchrà ac fublizaiter. 


Idem Apol certis quibusdam eirbaredici; ZUÓHlis à fe inventis, mul. 


tis vir zn produxi/fe fcribiturapud Ludov, Fiyen; de Philof. Laudibus, Ho- 


ratius quoque commendat fl udinem Apollinis lib.r. Carm.Od. 32. his 
verfibus: | 


























l 


6 DE MusicA INSTRUMENTALIL  —— 


39 
3 O decus Phebi , ej dapibus fupremi —— 
Grata tefludo Iowis,ó laboruma 
Dulce lepimen». | 
Neq;hic ficco pede pretereamus; de quo & cap.rr, diximus, quem 
idem Zerar. lib.x.Carm. Od.to. vocat: a 
curvad, lyra parentem» 
















Callidum s. | 
MrnRCuntIuM,quemcitharàludentemita depingit Homerusin. | 
ipfius hymno his verbis : : 








Aa6av à em &eAsted xecoc, &c.. 
Capiens autem fintfiva manu 
Plecfrotentabat cautum bacautem à mana. 
Horrendeé fonuit.. 
Et paulló poft : | 
Acn Ó. &gevov xiO pico, &c..: 
Jyra autem amabile Indens 
Stabat utig, coufifus ad cemam Maja filius 
Phebi Apollinis, celeriter autem acute cithara pulfans 
Cancbat Altermatim amabilis autemillam fegquebatur vox 
CAtifcens immortalesá, Deos, d terram tenebrofam, 
Ut a principiofa ifibre ut fortitus esi partem ftmgulus 
CMnemof[ynem quidem im primis dearum baporabat cantine o 
CMatrem MAf(AY um. ». 

Idem Mercurizs,cum.teftudi nem; yévsinveniffet, atq; confumtà 
jam carne;fed fuperftitibus nervis, & percuffione digitorü fonum ex- 
citaffet, ad exemplü illius LyrZ copofuit; ut fcripfit Panfanias in Eliacis.|.Y 

PHiLAMMON (alij Philamon) Delphus, Apollinis filius arte ci-|: | 
tharaedica fuit nobilis(quod ex illo Ovidij lib, ui. Metam. conftat; ubi| |" 
dicitur, 

ANafcitur à Phebo ( namq, est enixa gemelos ) 
Carmine vocali clarus citbardd, Philammon,), is. 
Latona,Dianz & Apollinis ortum carminibus celebravit,acpr 
mus choros circa templum Delphicuminftituitjut annotat P/gr.de Mu |. 
KOVENEEOULONMC UU EUN S LiN u$ 
MPO VIENNA DREBUERENENN RAN SA 




















| DE MusicA INSTRUMENTALI. 297.| 


————— MH 
7 "Lixus item Apollinis & üraniz filius, lyrica mufz fuit peritit- 
(imus, in qna magni nominis habuité//eipses, Orphea, Thamiram.: 
inter quos & Zerez/es ,à. quo ipfum plectro occifu m ferunt,cum fhidi- 
bus canentem nimis acerbe corripuiffet, ut fcripfit 7/7275 lib.3. Pau- 

fanias vero in BoeoticiscArmpbizmart Neptuni& Uranix Mufz filium. 
fuiffe memorat, & 45 Apolizue de Mufices gloria contendentem, oc- 
cifum... | | ^ 

Quidam hunc Zz Apollinis & Terpfichores dicunt filium, qui 
ipfe etiam primus Zjricos & Dericos modos concinuerit. Licbazoz me- | 
diam citharz chordamappellavit,à Mufisinventam. Jz£eztiozem ci- 
thareà patre Apo/lize accepit; quanvilleobfervarat in arcu D/az2Ííoro- 
risintenfo. Ejus sorzez; non Grecitantüm,, fed & Barbari luxerunt. 
JEgyptii enimab illius nominecarmen Lagsbre Emanerum dixere», 
quod Graci Lzz47» Pamphus Athenienfis Poéta Oezo/zum, id eft, Fle- 
bilelinum appellavit. Hinc lugubria carmina a4^woc dici coepére ; ut 
ip Priori membrocap.23.dicimus. Lrwri difcipulusfuitt THAMTRAS 

Citharzdus. Tracius, 1nter cujus virtutes aliascommemoratur, quod 

carmen ejus adeó fonorum atque concinnum fuerit ; ut 4 ;pf/s Mufis 

compofitum videretur. V ictus autem à Mufis, quas zz certamez can 
tus provocaverat, ecwZs C7 fcientia citharà canendi privatus eft, ut tefta- 
tur Hom.2.4liad.. YAN 

Ai GE oA wo voa: | 

Irata CMufe cacum fecérey fed illum 

Et cantum citbaramá, virorapuere fuperbo. | 

, Cum vero jramizflivium proximum abjeciflet, effecit, ut is fluvi- 

us4 jacienda Ljra diceretur poftea. Ba/yra: ut feripfit Nat. com. lib.o, My- 

thol.cap.14. 7 

AMPHIOXNEMQquoq; Mufice& citharzdicz artis peritia illuftrem 
reddidit Hic Amphion Thebanus Jovis & Antio pe fuit filius quem 

Myron byzantius primum omnium. Merczrie zraz dedicaffe, & iccir- 
co 5jram ab eodem accepiffe. Epimemiaes Corcyraus Amphbiomen, fcri- | 

fit , tractandis lyra fidibus Mercurio: ufum fuiffe magifiro,acadeó zd-| 

: — UU Wiese P RIED E RR EEUNERCNAN 


t 
^ 
( 





p mirab i. | 
007 OPTBETE qune ee REP CALLED EEL 009 UL ANE 





- 


1398 Dr MusiCA INSTRUMENTALL 




















| mirabilem fuiffeillius cantum;ut fere c? faxa illum fequerentur;non , 
minüs, quàm Orpheum, | Antimenidestradidit à Mz// 5r4 donatum 
lib.r.hift, | At Diofcorides Sicyonius a6 !/4pel/ze Ampbtoni lramtyit. 
| fedatam memorat. Hunc Heraclides in Muficorum breviario pria- 
cipem citbare & citharadice potfess architedum fuiffefcripfit. —Cuirei 
fidem faciunt;quz Sicyoze fervantur acta; ex quibus facerdotes Argiyas 
Poétas & Muficos nuncupant. P/iz //5.7.2.:6. Amphionem Zydios mo- 
dulos & citharam invenile tradit. Lapides mov://e cithará,atq; ita zsaro; 
Thebanos condidifle ferunt, (axisin ftructuram concurrentibus, nume- 
ris muficis lectis ; ut fcrip(t Zerar. in arte Poet, 

Dittus est Amphion, Thebane conditor urbis, 

Saxa movere [ono teftudimis , cr prece blandas ; 

Ducere, quo veliet. 

Verüm,a£ Solinus autor es] Thebas condidit Amphion,;non quód 
lyra faxa duxerit Cneq;enim pareft iditage(tum videri; ) fed quodaf | | 
fatus f4zvitate homines rapium. iacoles & incultus moribus rudesaZ 
obfequii civilis pellexerit difciplinam.. 

Hanc autem nominis celebritatem in Muficis confecutus eft, 
quód ob affinitatem cum 7zzt4/o modos edoctus fuit 4 Lydis, primufq; 
| tres chordas addidit £etracbordo ,à fuperioribus Muficis invento; ut ait 
| lib.de Mut 4tri/Podes. unde apud 72e&as Boeotias/eptezs port arum, por- 
tam uzam Neitidem dixerunt: quod in cichara chordarum unam, cui 
ANetenomen, Amphionantehanc portam invenerit. Hazcipía civitas, 
quoniam per eattum extrutia ,mon poterat nifi per cagt itm everti, diru- 
ta eft ab Alexandro M. ifmeria, quodam flebiles numeros cum tibia ac |. 
cinente , ut relatum fuit à Califthene Na/./5. 5.6.76. 

OnznPHEus,exLibethris Thraciz oriundus, Apollinis & Callio- 
pes filius, cui 4b Apolline lyram datam quidam afferunt, quam noviebar- 
dem primus inftituerit, cüm Meresrims Jfeptichordem tantum habuiffet: 
Ante Trojana vixit tempora per XI. oevidix (5eveav intelligunt fpatium 
7. annorumipfe vixit novem generationes ufq; ad 65.annum, quidi- 
madtericus eft. Ab eo lyra vocatur Zemonta, Threjicia, OrpheayBift- 


| pia & Biflonts.. Pythagoras in adytis Auactoron JE zy»ti fertur Orhe! 


[gne -— 


| DE MusICA INSTRUMENTALL | 399] 


antiquam Sepzacborden lyram inveniff e seine. prop eR | NE -— : 
valle, quam Zerpazder Lesbius in Zigyptum protici LIA JeRp EN t 
rat,apud Sacerdotes illos philofophatus. Laertius, : E Fan jx : 
nendi peritia & citharà ludendi excelluiffe ferunt, ut ejus cantu deli- | 
nitz arbores fuis (e locis exeruerent, fenfificata cautes choros agerent, | 
favi farfurn cohiberent  2ves advolarent; fere properarent, & exar- ! 
matz feritatem ponerent. Quod ideó fitum; quoniam agreftes & 
beluino propé rità degentes hominesad meliorem vitz cultum rede- 
gilet. Unde Horat. inarte, Rs : | 
Ke. Sy/veffres bomines[acer interprefq, Deorum 
| Cadibts 65 fedo vitfuaeterrutt Orpheus : 
| Di£iws ob boc lenire Tyeves, rabido, Leones. » 
Fingituretiam hunc fumpt citharà ad (nferos defcendiffe,& pla- 
catis feveriffimis mortuorum regibus cantus citharzdici fuavitate 
non folüm obtinuiffe,ut i píe poft vifam Fzridicez in lucem rediret,fed 
ipfam etiam Eurydicenfecum abducerct. oiu 
Cum Mizye pcrloca Sirenum navigarent, Anczo navem guber- 
nante fe citharam fumfiffe fcribit Orbbeis in Argonauticis, fuoq; can- | 
C. S7'éZ422 cantum retudiffe: qui cüm Deorum certamina caneret; 
minimé audite fuerunt Sirenum can tilenz, ut eftin his : 
A EQeCiufpaa Ayupny Darm yeUscI X3 poa s | 
Hit CABEUS itle mod M ABIMY "voce puelle, 
4t, tros muicent ,vztibspy qui marmora fulcans.. 
CaperAi btc cantus Minas zi ceve nec ullus 
Prateriturus erat Sirepum triffta fata s. 
. 4. Wrenespoftea dcfperatione cpte, mutzq;facte immare mufica 
inftrumenta abjecerunt, ut teftatur idem Poéta his verfibus. 
ó5 re Qorpicovr(. ar CXxoTÉA8 vicbéeva B, s | 
Duncitharan pul[at Jeopulo [nblizais ig; Alta 
&treues trepide captu zepuére fonorum | 
| Mtera deinde chelyn à manibus jacit , alteyA lotos. 
Idem fcribit Apollon. lib. 4- Árgon. Extremo namq; aliàs in peri- 


culo pofiti 1/7, periiffent, nifi mox Thracius Orpheus: 
NES 7 — 7 9ox HiactisOrp 












Bigoviqu E 





Dr MusicA INSTRHMENTALL — — 
MENT "INIRE CEEMNR DECEM R00 
BigoVqy £V). yseciv &atc Qpogpufe, Tutos ag 5 
Biffoniam manibus citharam [umpfiffet C aures — ^ 
Sublimi cantu,cantu reuocaffet ab illa : 
Virgineamd3, chelys vocem fuper affet acuta». 
SN at. com.lib.7,c33.. - | 
. Musszus Orpheidifcipulus fuit Eini, aliis Orphei filius, poftcu. 
jus mortem Zr; obtinuiffe dicitur : quam, quia eà indignus effet, Ju- 
piter 77 celu tranftulit, zeffe izterprete Arati, qua à üngulis Mufis,qua- 
rum laudes eximie cecinerat,zevezinfignibus/Ze/frs infignita fcribitur, 
apud eundem Azr.com.lib.7.c.14. 

ARION Methymn&us Lesbius, Cyclei F. Lyricus & citharedu 
Olymp. 38. Priendro Corinthiorum Tyranno gratiffimus, fcripfit can- 
tilenarum prooemia ad Zw feré veriuum »l/ja, — Hicexamius omni- 
rà fuit ctbaredus Arion ac Poéta sobitts Ditbyrambicus, nemini morta- 
lium fecundus; eo tempore , in arte recté pulandz citharz, ac neque 
Philexeno quidem Citherzo , cujus nomen celeberrimum fuit ob hanc 
ipfam artem , ulla re inferior quem Cyz/icos czoros prinium omnium. 
inveniffe fcripfit Zelapieus im Cranaicis , t Diczarchus, ata, Demardhui 
4n lib.d» Dionyftacts certaminibus. Hic Arion omnibus mortalibus prior 
Orthia carmina in Palladem compofuit & cantavit, quorü is erat rhyth- 
mus,ut eo hominum animi mirumin modum in bellum inlamma- 

|j rentur, quibus poftea modulis u(i funt in caílris Merbymmar. 2v at. Lb. 
Ade | 
Quidam eum chorum & Tragícim modum & Dithyrambum pri- 
mum conftituiffe volunt & $27y7es induxi(fe, qui per metra canerent.| 

Huic cclibertimo Citharzdo erecta eft Sz2£44., cum Graco epi- 
grammate, quod volaterranus. Latinum fecithoc modo: 

Cernü amatorem quivvexit Ariona Delphin» 
A Siculo fabiens pondera grata mari.  Volat. 

De hoc etiam loquuntar Ovid,lib.z. Faftorum : Gellius lib.16.c.9 
& Herodotusin Clio. Detribus Citharzdisomnium prazftantiffims 
meminit Pacificus his verbis: | ; 


400 





oryheu 





EE dEMEMEMM e 





De Musicá INSTRUMENT ALI. 401 






















Orpheus Foridicen cithara FC VICAUA Abarco, 
.£ 4 futs movit faxa Hep, Jr 
j ; : ^t rion. 
Pifce futt pelagus per loneumrueti us 
Hacetiam Amphionzeezia firuxit ope ». 






















TERPANDER Lesbiusex Hefiodi, alijs, Homeri SATOLAMS pri- 
| musfepticharden lyram conítituitex Od zP A D Eur 
quadrare videntnr , que Marfilius Ficinus inI e EODdS MESA "uL 
|19.commentatur. Coaptationes fidium dicuntur in muficis inftru- 
mentis; five in zuzico etr zcherdo, q uale & Invenit Mercurius, & or, ph Cus 
confirmavit, five in duobus tetrachordiy per chordas fepzezz unà conj m- 
ctis, qualia 7erpazzer dicitur effeciffe. Et cap,jr. in AP EIER 2: 
| chordo quarta chorda £i palatur,ut quodam modo eva at vcro. era. 
Quam quidem conjugationem proptereafecutus eft Terpanderquia | 
multiplicatio vocum manifefte inter fe difcerepantium ad fonum uf ; 
|feptimum augetur. Ocfavis enim Jam imilitudine quadam redit aa 
primam. Primum veró graviffimumque onum Zypatez nominant, 
Sequentem Parhbysztem: Tertium Lichagan: Quartum CMefen » ; 
Quintum Pzrzefen;aut 7iteg; Sextum Paraneten: Septimum Vero 
Aen. Hac Marfelius. ds E 
Idem Terpander primus etiam véuse ÀUeAXSC Invenit: quamvis a- 
lij horum inventione PA/zzuogi tribuant. Invenit& CepIonem vápiov, 
| Beotinm, 4EoliumyTracheumyOxyn & ZTerpandrton,ut alibi àÀnobis dictum 
exSealigero. | Abeodem Lesbz & Iopesà plerisds orbi fuerunt libe- 
rati cantus dulcedine ,, Us 
Horuit Olymp.3;.antiquior Crchileche e ABAC'CODEe Mta vt pri- 
mus omnium Carz4 viciffe dicatur, quz Olymp.27. Lacedemoneinfti- 
tutafuerunt, Modorum quoq; Scoliorazz, Terpander idem fuit in. 
ventor, & citbaradicas leces princeps omnium Perveftigaffe narratur. 
Ludis Apollinaribus fexies vicor fuit. Homeri verfus imitatus eft, 
in cithara Orphei modos, | | 
Cüm LeteZeyzopioy o ros feditionibus tumultuarentur 


j conful. 
Wumoraculum Juffit, ut Lesbippz cantorop, accerferent, 


Accerfitus 









Fff il 


itaq; 


40 DE MusICA INSTRUMENTALI.- 

: MP MR FNEPU EEUU RAT: — D 
itaq; Zerpazder (Antiffzus.) | Is canéndo illorum animos fic delin;.] / 
vit, utfeditionem omnem fedaret , redactis ad concordiam civibus, 
Hinc Lacedemonyjs Lesbijs cantoribus primas inarte Mufica partestri-] | 


buerunt;ut fi quem alium canentem audiflent;protinus dicerent, ud 
Aéc Giov aidov.  Zenodotus. 





! Plutarchus, eumab Ephoris eratum alferit,ejusd; citharam af.| 
fixam,quoantiquara immutaflet mulicam,zzu/, HY VU fuperfluo 
intendiffet. Solosnamque fimpliciores modos probabant , ut alibi]! 
plenius. | no | 
.J TiuorurusMilefius,Therfandriaut Neomyfi F.Citharoddus]] 
.Euripidicogvus,fub Philippo Rege. ^ Hic antiquam & duriorem. 
.Mulficam in manfuetiorem mollioremq; convertit. | 


Lyram,qua feptem tantüm fides ufquead Terpandrum Antiffzum 
habuerat, iz p/pres chordas difiecit. ^ Decimam quoque & szdecima 
chordamaddidit, Damnatus proinde Larcezamongs, quód feptem 
antiqua citharz chordis quatuor addidiffet: & cithara ejus insaiad 
porticu fufpenfaeft. Paufan.in Lacon. (fupracap.11:) 

(^. CumcAlexazáro artem oftentare vellet, perité adeó Orthiun 
Palladis carmen,feu P/rygiuz modulatus efl,ut ardore cantus edarmg 
ftatim Alexander profilicrit:rurfus eadem quafi receptui canentede] 

pofuüerit... Scripfit zomos C/tbaredicos multis verfuum. milibus, — | 
| — Hicz£zotheus, cüminarte muficaomnium praftantiffimus eff 
duplicem mercedem exigebat ab illis, quosab alijs »ae///rzs male inflin 
£os acciperet: quód hi priüs dedocendi,quàm crudiendi erant ,àm 
dioribusveró &ignaris fimplicem. 4/exand. 4b cdlex. lib.z. genis 
dier.cap.2s. : 







—— —— 9$ 
o 


———— 


| 


PHRTNXIS ( quidam habent Phyrnis) Citharoedus Mitylenzu: 
primus putatur apudu 4zzbeaiezfes cicharà ceciniffe & primas culifie | 
Panathenais calia praetore, Ariftoclidis difcipulus,qui Ariftoclidesce 
lebris citharifta & familia Terpandri floruit in Gracia bello Men 
Phrynis antiquam etiam & maículam Muficam inzovam traduxit | | 

Bn VWIECOTOLETEPPTRUEE SES CCULGONBCOUNSENEEEUMEEBERI A 000 os 


| 
v aerejt | 
LI 


De Musica INSTRUMENTALI., 403 


merepe« Ephorus Phrynidis M ufici duas ex "ovem fidibus a(cia abfeidir, . 
infufurrans , ur xexsoy e T9 pis ay, Ne Mauficam depraves, | | 

CrTESIPIH ON Athenienfis Lyricus Colabus. . Colabi autem di- 
[cunturà coiabis citharz claviculis,quibus chorda intenduntur, 
THALETAS Creteníisante Homerum Lyricos verfus Icripfit tan- 
tacitharz fuavitate;ut »serbos (? peffifeztias RIIgIET, ; 

OrrM Bu s Myfius,Poéta melicus & elegiarum Marfya Satyrz di- 
fcipulus,pulíandz cithara Zzgez: dedit, modos, pulfandi reperit & do- 
cuit. Floruitante bellum Trojanum;à quo & monsin M ylia nomen 
accepit, — Suidas. : | T 

CHIRON prater rerum coleftium herbarumd; cognitionem, 
mirifice fertur fuiffe citharz pul(andz peritus: qua etiam ratione. 
nonnullos zz27525 fedavit, zt azz Staphbylus [ib.z. rer. T, herf. . Ab hoc CZ;. 
rone Theffaloipfiusavo Achilles eraditus fuit;à quo prater alias artes 
citharam pul(àndi artem edoctus eft. Nat.lib.o. cap.12. valdé enim. A- 
chilles fortiffimus Grecorum muficis cantibus oblectabatur; Sciebat 
enim, Dihileffe utilius mortalium vitz,quàm remedium habere ad a- 
bigendas zgritudines mentis, medullarum & omnis lztitiz popula- 
trices. Ideog; harmoniamlyricam edocerivo]uit, qua emergentes 
animi curas diícutere,& priftina ferenitati reftituere (e fibi potlet. 
De Chirone & Achille, Horatiusin Epodis: 
ANobtls ut cecinit orandi centaurus aIH OS 










Huc facit & illud Ovid/j 1.de arte amandi: 


Philyrides puerum ctthar prafecit | Achille »; 
vtae ABImos mpiollicoutudit arte feros. 
Wi toties focios , toties exterrait boffes, 
Creattur annofum pertimuiffe fezepo ». 
Achillem imitatus « A/exzzdzr CMacedo citharz dedit Operam, ut 
haberet, unde ferias illas de M onarchia 


] on & principata meditationes 
quando; Teprimeret , aut exercitio majore fatigatum corpus fuble- 
Varet, 







DORCE- 


! | Fff z 


| 404 De Musica INSTRUMENTALI. ^ 

















DoncEus cantucitharzapud Thraces,fecundam poft Orpbeup, | 
meruitpalmam. | /z/. F/ac.lib 3. Argon. | 

Menander Rhetor Yn. Epididticorum ratione, £es£ios & inprimi; |. 
CMityleneos citharoedica arte plurimum folitos gloriari;eád; re fibiin, | 
primus placuiffejferibit Calius Lib.16.cap 3. 


Ex Athen.lib.4. accepimus,nullas gentes A/exazdrizis magis Mu. 
(ices ftudiofas & peritas, precipue a£i;uSeeudiasin tractanda citliara, 
quain re etiam v///ffzzus quisa, e noftris popularibus, & qui neg; lite-| 
rarumelementa quidem didicerit ; ufque adeó exercitatus efft, utce- 
lerrimé deprehendat & reprehendat sz sse (gc xesoe auaem]uam y.) 
yvéplua, fi quid peccaturineapulfanda. —Hy/erzi Mufices quoq; fünt|! 
peritiffimi canunt enim tum voce tüm fidibus eleganter,fed vehem.| 
ti quodam impetu; fic ut admirabile fit in tanta vocis linguzd; atque 
digitorum velocitate; poffe artis numeros fervari: id quod illi adun-| 
guem faciunt, w£ refert Balaus Ceut.ig. Britan, — ^ 
I 





Jam porró deSTk «T orc o Citbaredo aliquid dicamus;deque |; 
ejusdeminimperitosquosdam.Cithareedos fálitis falibus. HicStra-| 
tonicus Athenienfis primus videtur smtzs cbordas in. tenuem citha-|] 
ram detuliffe,primusd; Harmoniarum difcipulos habuit; formulas 
.conflituit. Victis.s/cyeze,qui adverfus illum certaverant, in Zee. 
pj delubra trobbaeumerexicinfcriptione hacaddità:. x TP A/T O'NIK 03 

2a quo x66 ide piCavsuv, Stratomicus de itsyqui citharam male pulfant. 
| Zethum Citharifticam de Mufica.differentem; de arteilla loqui| 
maximé dedecére inquit Stratonicus;Ynomenà Mu is: alieniffimum. i 
fibi quia delegiffet,quod Ze//wm fe,non Apmphiona voluit et appellari 
i"dixpbion enim Mufices gloria fuit clariffimus.. Zethus veró ejus fra- 4 
ter;beilicofus quidem;fed Mutice penitusrudis: AtPez.lib.s.. 


va 


Cumd; doceret ille cithariftas adolefcentes duos in Jed? , ubic- 
rant Mart novemimagines,cum zfpolliis (tatua; quodam fuf 
te,quot haberet z/fezpalos,cum Dijsyinquit, duodecim... 
zT | Jocus 


MMC PEEL AE 


EEUU, uqupm moe ÓMÀUEPRRR——— 
DE MusicA INSTRUMENTALI. 405 


—. [ocus eft in voce c?v3esic: quà cüm prafationisloco, ad concili- [ 
andum vel exprimendum favorem divinumruti confueverint Graci, 
ipfe ad numerumdenotandum jocosé trariftulit, | 

Athen.lib.g hacquoque de.Strazozicarefert. — Cantor malusex- 
cepit aliquando convivio Stratonicum , epularum magnifico apparatu e 
fBlendido : avtemd, inter potandumoftentavit juam: Auícultrans cazen- | 
Lem Stratonicus , nec labens ,cum quo colloqueretar, alterum, exhauffo pa- | 
culo majos papo[cit , cyathifg, multis acceptis, foli caliees offendit, ac flatim po- 
tus obdorinivit , Fortuma permitteus omnia. — Ad commef[fationez verà ac- 
cedentibus quibu[dam aliis cafuy ut fit, familiaribus, confefHim temeto jacuit 
-Stratoaizus ebrius. — Illis autem excitantibus extemplo refpondit : Hie zufr- 
 diatoy 4c execrandus cantor adeezam imvitatum me accidit, «t ad prafepe 
bovem. : 

Ca(aub.veró ib. $.cap.: Stratonicum non aufcultaffe, fedoccaftonem 
potius qua[iviffà auimum ab ejus cantu vocandi. — Itaque cum omnibus fr- | 
lentibus , Cl ad cantorem diligenter attendentibus , baberet neminem, qui | 
cum collequeretur , appo[etum [ibipocalum fregit : quaft eo pacto babiturus, 
qui fecum [ermones (ereret , e colloquii vices exciperet. E t Stratouicus Ci- | 
thAredus imitatur Tragicos Poétas ,apud quos qui fomnia vidzre, finemi- | 
uem habent , cui [nas calamitates marrent» foli illas recitant: quia ut veré ait | 
Janctifimus ANLAXIAHS Qdeuanoi dAyeóc $149) "Egi uu gov uar v. Sie StTA- 
tonicus, qui neminem habebat , cui prabiberetyfoli calicem offendit propimau- | 
ti frmilss.. 

Cüin Ep/efr ineptus citharzdus difcipulum quendam füum amicis | 
oftentaret :Stratonicus cafu interveniens dixit : 0 dus?g auvy 4 x95 dA- 
MuemSa. — Oni non poteit feipfum facere citbaredum, alios facit. — Nox | 
"i92 lafcivià ingenii vel à zatoico vel àMacboze eft ficta jocose, vel ab | 
antiquiore Poéta; pro cithara oblectare... | 
.  Mirantequodam, quód zziver[am Graciam peragraret, nec in ulla ; 

maneret civitates. 757 qul; ug uv £Qn eAnQpévea TEA(G» Tuc EInvas arravras; | 
hi: jh as cp tid oy aug ias id eft, dixit Stratonicus, 4 Mufis fe acce- | 
| M ein Agel ih Graco : 4 quibus "nercedem exigat ipforum tmperitie. 
| uitum didtum.. RefpicitStratonicus eZ »zgzerum Priz- 
BEULUALIT o pne Om A Wen Uo ori oT 



































1496 Ds MusicA4 


E MP re e REN iie ideis iiE. 
] epum antiquam con[uetudinem : qui Satrapis & dynaftis fuis, aliifque, 
quibus cupiebant , certas vel provincias vel urbes affignabant; unde; 
vectigalia in ufus faos exigerent, Eo refpiciens Stratonitcus, homo 
&Qvrc Mufas quidem Monarchz alicui affimilat, cuj omnes morta- 
les non ut fubditi, verüm ut &uzoc; & indocti, tributum teneantur pen- 
dere. Ex omnibus porró provinciis unam fibi conceffam , Graco- 
| rum nempe à quibus id tributum exigat. Cz/aub. dico loco. à 
| Corinthi cum vetula quedam eum intentiüs afpiceret , cauffam 
|rogavit, Et illa demiror, inquir matrem zecezzte zsez[i2:u geltaffe;: 
quem, per 747 diez auditum, urbs noftra faftidire incipit. 

Superbiente Po/j44 , quod Philotas, difcipulus fuus, Timotheum 
cantu fuperaffet ; Miror, inquit 5774£24icus, fi neícis Timotheum vius; 
| condere; Philotan veró 4Qízu az. 

Nomos pfepbifmate longe praffauttor,. 

Et lepidé Strazonicus iz Citharedum zzperítum, ( cui nomen erat 
CLEON,fed vulgó dicebatur Jv: ) jocatus eft : o/y;», inquiens, «ffpus ad 
[yram proverbio dicebatur snuncvero Bos ad lyram. Cum Bizantii citha- 
r&dusprogmium bené cecini(Tet, at /z re/iquis aberraffecaffurgensStra- 
tonicus buccinam inflavit, pronunciavyitque : | Dwifguis Citparadum, 
quiproemium cecinit , imvenerit, mille drachnzas accipito, 

Cumque vocatus fuiffet aliquando ad audiédum Cithared't, poftd; 
audi(fet Homericum illud dixit: vu 4p oi 9e 220 0m av X o d vé oun - 

Alli concefft Deis boc, asi abnuit Jlud. 

Malum effe Citbarifl am dedit ben? autem canere abnuit, Atben.lib g. 
Simili modo D/egezes Citharzdum quendam illufit, quem, quo- 

. | tiesfidibusluderet,& ab auditoribus defereretur,obviam ita falutavit:] 
| Salve Galle. Quum ille offenfets falutatiumis wovitate diceret, uid it4| 
Quoniam , inquit , cantu £40 excitas omnes. Salfiffimé autem jocurn 
captavit ex ambiguitate verbi évaryeigem quod Grzcis eft & darme 
fem & fomno exci/are, quod Galli gallinacei canentes facere folent:& 
qui/edentem excitat ut (urgens abeat; wu feripta reliquit Laertius Wd 
Preter hos peritiffimos Citharzdos fuerunt & alii,quinomen dtf 
rzdorü meruerunt, Ecbiop e$ Glaphyrurapud Juvenalem Sat.6. ubi ait: 


E —M————MÀ———————— sup 


INSTRUMENTALI. 



















po ——M M MMá—— MÀ » . -— » ——— 
ü , : , « Ü 
408 DE MusiCA INSTRUMENTALL  —— 


| be fono quandoquefumitur. ! 


EN (s 
















gium natum: Mofehus CAEEBS Baoticum: inm ultiloquos, & intempce. 
füivoslocutores. Boeoticum;genuserat cantionis; Er afmus, 
Afpendius fuit cithariftes, qui omnia fibi intus ceciniffe dicitur, 
Conza fuit citharzdus feu lyrifta , extremz fortis qui devorato 
patrimonio factus eft pauperrimus, & homonihili, Hinc adagium 
natum , Cozz«calculus : 3n hominem nullius momenti, cujufque Opi- 
nio nihili e(timatur. ; 
JAlemus , Calliopes fuit filius, muficusquidem, fed infelix ,&in 
cantu multüm frigidus. — Hinc Zz/ezi eaztilezam , pro def; picabili & 
abjecta pofuerunt. 
Verum hac de Citharzdis peritis & imperitis dixiffe fufficit. 





CAPuT XVI. ! 
De TUB A.&jufe, materia, figura, generibue,nfü, 


E, Tuba verbafa&uri przmittimus Varroniséty- 
j mon, qui eamà zz, velcanali deducit, cujus fimilitu- 

dinem referebat. /"Tubz à Tubisinquit Varro; quodet 
-« 4) iam nunc ita appellant tubicinzfacrorum, — Gracisdi- 
citurczAzry£ qua voce fonus velut quidam innuitur. Imó pro ipfo tu- 







.. Trrbenorum quidam tradant effezzveztum. /— Hyginus fab.74.] | 
fcribit. Zjrrbezus Herculis filius z45am invenit, qui Cozcha pertufi-] 
buccinavit & pagumconvocavit. lndeetiam 7a Tyrrbesummieln, 
dicitur, Alii Dzrceexz; Poéctam;alii Ma/etuz faciunt inventorem, Con-| | 
fule Muficam facram de Tuba. Plin.lib.6.cap.56, D7/eo Tyrrhenoat.| 
tribuit. Zz/z;, (inquit Szzckius loco fzpiüs citato de facris & facrifi-| 
cisgentilium ) erat inftrumentum incurvum ex are zrgeztové , cujus 
fonitu non tantum /aer/fzantes excitabantur; fed »a//ites equig, ad pr 
lium inflammabantur, à /z4/ , hoc eft, canalisconcavitate nomenaa- 


nmm —B 


Dr MusICA INSTRUuMENTALI.. 409 | 


ü 


"Tüba vero ere 4.redle ducta eftcanaliad exitumlatiore. 2Direce, 


dicoqua voce eam difcriminat Ovidius à cornibus, 
Non tuba directàyuon aris coraua flexi. 
- Et Juvenalis: 
- Coraicini, frve bicrecto cantaverit ere». RO 
Nefcio,inquit;cornicinem huncjan tubicinem fuiffe dicam. Ex 
are igitur fuit fabricata, & tali quidem figura. Julius Pollux lib.4. c 
m. Tabematcriam dicites &ferram, liugulamá, vocat offeam. Ex facris 
accepimus etiam ex4rgezroà Mofc fa&tas;de quibus parte prima in 1he- 
0r iA Or gABICES ,CAD.T- | 
Propertius: .— Er/fruxit querulas aucaper offa tubas. 
| 'Inhocverfa mutaruntquidamof/zinarz. | Lipfiusverólib. 4. de 
Militia Romana c,1o. retinet 7/2; additq; poffe laxé & zinmxoc per tu- 
bam cornu yntelligi: vel poteft quis dicerejprzzas tuóarab exemplo cor- 
[nuum ftructas,poteft deniq; fimpliciter capi & afferi, in ipfa tuba o//e- 
um aliquid tuifle,quodinfitum aut impactumad fonorem.. 

Crtepiiaorus lib.1. c.58.de ijs, quiz forznio tub4 cazere vif, id tale; 
fomnium, inquit , egrotAptes tollit ;breviqs los vitam cum morte com- 
mutaturos portendit. ewyxerea 99 1 oXAmiyE Ez ost 9) 448: com- 
pofitaeít enim tuba ex offe & ere. Subtilis interpretatio inquit Lipfi- 
us. Mortem tuba prafignificat,quianam ? quód ex ofítbus facta no- 
 tabin cineres & of/ate iturum. 

Potuiffet &alia addi ratio, quód nimirum fazera olim quzdam. 
elataad tubam ». ! 

Idem Lzpffus genera & daferimina Tubarum ex Euftathio in IHiad. 2. 
petitaannotat, qui fcribit, Jo»zerum quidem cognitam habuiffe Tu-- 
bam 7244475 tamen ZTereibus tribuiffe , quia segue tunc iz ufu Gra- 
COF ATL», ( 
|. Facitautem/exejusgenera: Primam quam Miserva invenit, quz 
J| am Arervi col::ur hoc cognomento, ez ry£ 49 sva, 

E udim apud /Eg)ptius; quam Offris repperit, qua Gbzovve dicitur | 
J Pisutunturdad feer/ija. — Tertiam, Gallicam, conflatilem, haud ni- 
: mismagnamyquaos habeat dcformatü in beftias, & coenalem ipfüm 


- Ggg — —  — plumleum 



















































410 | USICA INSTRUMENTALL — 
plumbeum, Àn quem infpirant Tubicines: atque eife eam acuti Di 
Vocatur autem ab ipfis Gallis Carzjx. T5 M 
Chnartam Paphlagonicanm , cujus os effigie bovis, gravi mugitu fur. |. 
fum inflandam.. ; i 
Quintam Medicam, 6 calamo tubum habentem gravifóno, ge 
tam Tyrrbenicam, cujus inventores 7jrrbezi , quz fimilis fie Phryrie, 
habens orificium fciffumautfractuni: Eaeftvalde acufa. Her ille 
Scholiaffes,. Etnotabis, addit Lipfius, de 7jrzbexica, quam voltint effe 
hancoffram & Romanam atq; ab ijs tradactam: Volunt Graci Lati 
nid;mutuo confenfu. —Diedoerus lib.g.de Tyrrheni vy» 0$ GU ATTV'ytya, X- 
uim: Ettubam dictamitroenerunt ,utilifimau ad bella, qtt« b tjs Tyr- 
rhena appellatur. í 
(00 vAHtbeneur corzua etam adjungit 5.2; Dipzofopb. Tyrchenorum.| 
imventam [unt cornua $: tube. — — Ms E 
Addit & Suidz locum de Tyrrhietíatuba : xor, inquit xaAdrar m || 
AT cZMWyy(Q:&c Hoceft: Codondicitar latior p4r5, 0s & orifi ! 
ciumzz£e. — Sepbocles fa Ajace: Tanquam xrci Codonis? Tyrrhenia.. 
Sut enti multa genera tubarum,/Egyptiz,Libyca,Tyrrhenicz. Pri- 
mus ferro Archondas (zssocirciterochoze[imo pofl Trojam captam) Hera- 
clidis compnilit ams, adduxit in Graciam Zyrrbenicaim tubam, — Ideo Soplu- 
 &les dixit Tyrrhenicam. "Yotidemi(tain Scholiafte S ophoclis: & ob. 
ferves, monet Lipfius,Zezzpus fignatum; quo ad Grecos deniq; liac cubi, 
 Anergóeadem Grecanica cum Romaná? Siquidem ab eadem uterque 
populus. yes vult Livius, qui de captaper infidias Tarento lib. 1 
feribit : à ^ Gserebat] 
| — Ferrorem( potiüserrorem ). & tuba audita'ex theatro MS 
Nam & Reza eratà proditoribus ad hocipfum preparata, & init 
enter à Greculeinflata, quis aut quibus fignum daret; incertum T : 
bat. Etíanégrandiorem fortiorisq; foni Razzamam fuiffe, Fabiusa V. 
tor eft. ; . 
De varijs tubarum eeneribts egímus apud Alex. fib.4. A i 1 
cap... Variazs54rsm inquit, traduntur gezera.  Nampracentoré 


; à ^" clanore 
rant, & /z/ce, quibus in aeris precinebant, & puellatorie fono 3 


ac Giggrime & Milvine quein acutos exeunt ePi ficutàlocis, Zyd£e, 
Garinthie, ZEgyptie, (onis diver(is & nominibus varijs, | 

fas tubarumvarius. De Tuba;z/aerisloquitur F eftus: crzilu- 
firumseltum quo res divinas arzaat; faciebant, acdum sor ne 
Wscanebant — Ipfeetiam Varro: Zibilgf/rumappellatum, quod co die 
facrorum Tubz luftrantur. | 

Suidas fcribit: ezAmy£; 

Tuba, /eerum hoc izffrumentum. S acerdotes namque utebantur 
tuba. Unde qui in facris tuba canit is ego Amy wmic facro tnbicen dicitur. 
Artemidorus item,ez AziCen donéiv eA my 716285 Viderifacrà tubà Ca- 
nere, fervos & omnes; qui in minifterio aliquo liberat & abfolvit, 
Proprium enim/igerorazz hoc inffrumentum. Difcis hinc & vile nihil 
inhacrefuiffe. tin Dionelib. 57. 2vorbasu: Coz/altubà camere fo- 
litus, &ineare multus, prodigium tamen fecit, quod ipfis Kalendis: 
anni cecinit , quafiZeZi fremum dediffet. Preterea Roma olim zorza; 
ad tubam efferebantur; fed mortuos intellige zebzores : neque enim. 
vulgó ea utebantur, fed in (zeribus dubio procul Indict iuis ; fi cilicet ad 
populum clafíico convocandum., Quare Propertius amoliens illam 
pompam canit: 

: ANecnihi tuncfulero letus flermatur eburno 
N'ectuba fst fati vama querela mei. | 

Quodipfum in zz/Zibus decoré fervatum , utij fepelirentur adbel- 
licum hocinftrumentum. Tertullianus de corona militis: Et zzerz- 
i5 1ubainquietabitur eneatoris. Quodexemplum hodie gon; lera 
vant,& cum aliquis decedit, zzDicize: cantant ;& amici convocantur, 
teftandi gratià,eum neq; ferro perijfe, Lipfinss de Wilit. Rom.l.a. Dial.te. 
ita etiam babes ufum funer alem., Cape C militarem ». 

UMilitar autem Tubz has facit cantus partes Julius Pollux. 
Primó eft igcitatoria vox Hzopuasixóv Qdimua, Unde dixerunt , tuba 
fignum dare,. Pracones etiam tuba utebantur, Hefychio Przco 
edam dicitur evymoctAzwy£, quod illius tbe fonus fülentium ; 
indicet. Secuzdo erat QÜAXEBASUSAI 4) xai Tis! MébyTé  cuuÉoAm ; 


Ggg 2 c cAdher- 
NU mm T uL. 













.Dz MusicA ÍNSTRUuMENTALL ^^ au 











| 





1 i t. 
er S 


w 


AU Dz MusicA IusTRuMENTALL 


cl dbortatoria adpugnae conflictum;absque dubio cüm claf icum 
jretur, cui Suetonius folam Tubam defif&atin Jul. cap. 32. Raptà ab 
uno tüba;ingenti fpiritu clafficum exorfuseft. | Etin his talibus, s]. 
quit Lipfius, non eftaliud , quam so seAeyaxóv five 0 e ax Arma add 
ipellicum & incitatorium.canere, certis videlicet modis. Quodin; 
pugna quidem legitima fiebat etiam tubis. Fzf./b. 2. cap.1f: Quid | 
|lHudin noftris /egienibus cornua & tube faciunt? quorumr concentus | 
|quantó eft vehementior, tantó Romanain bellis gloria cateris prz- 
(tat.. Zertiódvaxamxov, Receptus frenum, quod é pugna revocat;dicitur. ||! 
que.receptuicanere. Quarto avamuvsteyor, fedatoria caftra metanti- ||! 
um acclamatio.. | 


. .c j ; í ^ 
Univerfi autem qui canebant, appellabantur ZEzeatores quia or- I 
ganaerantex are. JEneator dicitur & ozYmyzvi. In Ammiano:lll 
4Encatorum occentu, ffeuo dato pragrediendi ad punam s. 













Dionlib.47. Deinde Tubicenunus utrinque infonuit, & moxalij]l: 
pariterrefponderunt;: Prioresquidemij, quirotundi quodam loco]! 
conítituti, tubis.certum aliquod modulabantur; quo ut confifterent! 
& prelio fe pararent militesadmonebantur: tunc deinde omnesre] j 
liqui, qui animos.irasq; militum acuebant & ad pugnam excitabant. 
Hic vides rriplicem tuba fozum,utobfervatLipfius. —— Prizews elt uni | 
& fingularis tubicinis; qui prizepili fortafs?, haud long? ab Imperato 
rejejusqd; nutuincinuitz SeczzZus aliquotaliorum;quiin /eze quodam 
orbiculato & fortaffis editiereftabant;ad figna & aquilas: Zerzies,omnk| 
um a//eruz per cobortes , turmas, qui pariter jam clafficum canebant 
Nam duorzeres foni non nifi expediendo: militi,paulatimq; ejus animiJ: 
&irz mote. Facitenim profectó hoc fonus , & magnam vim habet |: 
ad fpiritus & fanguinem evocandum,.  Ideoplacenthic quoque Re ! 
mani, quinon zz Equitibus folum Tubas ,ut nos, fed c peditibus habe-| | 
bant. ur 

Tube autem illius prip« exemplum fortaffe in cule ode Mi J 
do,in quo multi mores reconditi, paucis verbis advelati: Cum | ! 


BAMDNEMEASGS 
Edo Com MARIBQUUIOHONMEAE 0 







, 















B 


— PpiMUSICAWNSTRUMENTALI —— . 4H 
bellicum concinit , milites clangore incenft, alius Accingitur gladio, alit HE 
pem capit y alius equum frants temporat. Eftenim ad huc non verür 
dafficum , fed przparatorium illud ad pugnam. — Tangitur & totus 
ifte mos 4b Hirti?; bello. Africano: Cu 1n; inquit, Ce far deliberaret et- 
iam de pugna ; fübitó dextro cornu tubicina injuffu Cafaris canere; 
capit, Ecceimcornibusetiam tubicines, & omninó fparfi per mani- 
ulos:fed ii fignum à Primopili Tubicine aut Imperatoris, exfpectare 
debebant tum. fuccinere. Legimus. & in Grecorum militia: Cen- 
turiam. q44727. babere fuperzmumerarios 4t extraordinarios quinque ; 4- 
num fieniferum ,Uragum ; Tubicinem; minifirum; Preconem. s: 
Dio-Caffius in pugna Pompei nocturnàcum Mithridate TOY 
.ait: — Primups tubicines omnes ex compofito fenuibellicum cecine- 
raü4t. Quemadmodum & Tuba ad viatlias fuit adhibita , Jofephus 
(cribit 2. hift.zze QuAaxza 7ieilias & excitationes Tubs prz(ignificant. 
Quo referri poffe videtur, quod apud SophocleminLemniis, 4ezA- 
qvy&1O» 9eo dicitur zzedia 20x , eó quod vefferetantum c? maze tuba s 
canere folerent, ut fcribit Zefychius. Idem teftatur Po/ybizs de Scipio- 
nis ftratagemate, quo caftra Syphacis incendit: 92/28 £9» pouaeoic ; 
EHenim Mos Romanis, [ub tempus coenz buccinatores c? tubicines oz- 
 nescanere ad Pyatoris tabermaculum ut tunc vigilie nocturnz coz/fHituaa- 
tur. Alibi (nim. inPriori Membro c.12. ) plura annotavimus de ufü 
tubarum: in bello. | 
Eft & quidam sre tubae m umxoc in Pazipis & folennitatibus; quem- 
admodum apud Romanos olim etiam rzzzphaztr, qui laureatus cur- 
ru vehebatur, tubis accinebatur: apud Livium lib. 6. dec. 3; 

Addere & hoc lubet;quod pace inter Alexandrum 11.& Fridericum 
BarbaroJam venetorum operà compofità; inter infignia , quibus in- 
ítru&ta erat Veneti ducis majeftas , 7744 argeztea adhibebatur, quod 
nonminimum eft tubz dignitatisargumentuux. | /7de Egzatinz [ib,a. 
eL Exemplorum. 

. Poftremo attexamus quoq; Zequibufdam Tzbicizibus hiftoriam. 
Dircaus Pocta & Tubicen prizzus tubz modulos dediffe memoratur. 
NES uUuHAiUuE dono rE ommMRIS. onc iid 

Ggg 3 Polydo- 
MEN ui - OB Ail. | 


—— 











A14 Dr Musica INSTRUMENTALI, 7 
SNO HK ESQRUMUTMBCKPUICERREPEFPTEEWERRÉEU S 0000 
Polydorus eum vocat 7jr/eum lib.1.cap.16, Cum Lacedermonii (autare 
Iuflinolio.3.) bellum adver(üs cAzeffezios gererent, diuque extraherent 
dubium Martis eventum, reffonfuim acceper unt ab Apolline [tvvellent vvin- 
cere , Athenien[e duce uterentur. | 
À quibus rogati Athenienfes, contumelie caufa ipfis Dirceum, 
quendam claudum,lufcum, omnique ex parte corporis deformem de- 
|derunt. Ur funt hujus auxilio Lacedzmonii, quibus ille cantum, 
monftravit t4bzruz, quarum inaudito territi /0ze Melfeuii fg am fece- 
runt, adeptique funt victoriam Lacones. | 
Homerus de .5/ezrore tubicine in bello 770jzs fcribit, eiquefer- 
ream tribuit vocem , adeó ut quinquaginta alios voce fua vincere po- 
| tuerit, Unde & vexSrentoris proverbio locum dedit. 
| Mifenum JEoliden , Virg. ait, fuiffe tubiciner Zeerís ; mortuo 
veró Hectore adhafiffe ZEzee comitem , & tandem à 7z/toze Deo fub- 
merfum, quod ad certamen tube Dcos marinos irritaffet: 
/ Que nen praf! ant ior alter, 
; 4Ere ciere uiros Martem, accendere cantu. | 
Notahicbreviter z/g tubarum agozi//tcumzin quo,ut & in pompico, 
excelluiffe fcribitur fe/azMegaclei fia,qug Tuba fatis validé utebatur; 
ut notat Po//ex /i. 4.c.1r.Hujus Aglaidis mulieris,tuba canere docte,me 
minit etiam ZE//4775, his verbis, 42) 2uvi 0$ $c Amazv A-yAadc n ue AERE 
£y 73 mre vj doc S eon uei mom 6n A2 andpcí, v0 mou muov. Caf aub. ib.10, 
cap,3. Hermon erat comoadiz a&or, inquit Pollux; qui cum poft mul- 
tosfortem agendi accepiífet;à theatro aberat , vocis experimentum |; 
fumens :cumqueomnes;qui antc huncerant;defeciffent, Hermonem| ; 
przco revocavit, hicveró non oboediens , multà ( mulda» fcilicet hac 
perculfus , ut cerzatores iuba revocarentur ,autorfuit, & hoc in fingula 
transferre ftadia 7biciseri, quinquaginta cum ipfa tuba (tadia tranfe- 
untem,quemadmodum & Zerselecrum de Philopatre duabus cecinit 
fe cubis, Zfems tradit. Caterüm Megarenf[i Herodoro tubam intla ntidif- 
ficile erat appropinquare eArlopM/o 2]g uae arvedpia s Q ob YO" 
cishorrende ftuporem. De hoclegimus apud Athez.lib.ro. Deme 


robur 























Dr MusicA INSTRUMENTALI. ET 
robur militibus deeffet,per erodoram duabus fimul t4£&i canentem,re- 


diilfe illis virtutem & przcordia, qui tanto milites animi robore reple- 
vit, impetu forti & curfu ad machinam hanc ferrentur, Po//zx //b. 4. 


(AP, L.Et TAPEUB de Tuba - 









Tubicines, — — 
Mjenum zEolidem Virgilius ait fuiffe tubicinem Hectoris: mor- 
tuo demum Hectore , adhzfiffe JEnez comitem, & tandemà Tritone 
Deo fubmeríum, quód ad certamen tubz Deos marinos irritaret, Ver- 
ba Virgilii funt hec: | s 
Atque ili Mifenum tn littore ficcd 
lit venére, vident indigna marte péremptunt, 
Mifenum ZEolidemy quà mop praflantior alte 
4Ere ciere viros, Marteind, accendere cantu. 
 Heiloris hicmagnt fuerat comes erc. | : 
Tritón tertur effe Deus & tubicen marinus. Ovid. lib.z.Metam, 
Cavuleos habet unda Deos Tritoná canorum. 
Stentor fuit tubicen in bello Trojano, cui Homerus ferream & in- 
victam tribuit vocem, Juvenal, Saty. 15. 
Tumifer exclamas, ut Stentora vincere poffit, 
Homerusapud Erafinum: 
Srentoris 12 fpecie validi, cuiferreavvox, qui 
uinquaginta altos equas elamore fonog.. 
Olympius Pbrysius tübicenfuit etate Mida regis. 
4gíais Megaclis filia tubicinio vitam fovit, 
i 4eyrtes nomen eft tubicinis apud Statium in Ácliil, lib. 4.fcri- 
 bentem: 


Tecum lituo bonus adfit Aeyrtes, 
Occultaz[ó, tubam tacitos apportet in u[ue, 





416 Dr Musica INSTRUMENTALI. . ! 
GA Fu NV | 


De Lituo , Coruibus € Buccina.s. 
























| Ituictytnon Feftus dicit effe , quod Zi: fit teftis, 
NY J» Lipfitis Yib.4. de milit.Rom, c.10.dictum putatà femilitudi: 


» 





* Auguralis Z/z;, vel baculi qui inextremoincurvus, Con. 
» 4 irà Cieero lib. de divinat.fcribit. — Quid, ait, Lizzarille; 
vefter (quod clariffimum eft infigne auguratus ) unde vobis eft tradi- 
tus? Namque eo Rorsulzs regiones direxit; cüm urbem condidit. Qui 
quidem Liz: ab ejus Z4, quocanitur ,fPmtlitudise nomen habet, Eíl- 
que lituus autore Fefto, Zuccize genus , incurvum; gracilem edensfo- 
num,quoinZeZeutebantur.  — 
Aduncà illi , velineurvà ffezra à taba d//isguitur. Seieca inOc- 
dipo: 
Sonuit reflexa clafftcum cornu 
Lituufque adunco //ridulos cautus 
El'frt ere». 
Et Lucazus lib.1.apertéfejungità tuba .. 
étridor litum clangord tubarum. 

Acutum lituus dat fonum ut Ezzia: prodit, zede /oci litusfomitu 

effudit acutos : & Statius //b. v. 
Et lituis aures circumpulfautur acutis, 
Stridulum Sezeca, in verfibus datis & alibiidem: 
Jam tacet murmur grave clafficerum 
Jam filet Stridor Litui ffrepentis. | 

Equibus colligitur, grandem & patulum canalem non fuiffc. 
Necmalé fortaffe Charifius lib,r.Liticen Z L/zuoqwod ei tube gem m-| 
peris. 

Fuit igitur zzediuz: aliquid izter tubam C cornu, mon recf um pror 
fus, ut illa, nec totum incurvum ,utiftud. | Quin tamen cosfamd/ 
interim fcriptores, non eft dubium ; ut Immianus, vocum (itae 

Scholia- 
ZQEOMEECS OL. TS TRERTEERNENERREER RR IER EEVIEERRERORNE STA ! 











DE MusticA INSTRuMENTALI. Ai | 
Clafico namq; eciam additur,ut lib.r. Carm. Od.1. 
CMnultos caffra juvant , e tue tube 
Permiflus fomtus. | 
Eclib.2. Od. 1. 6A 
jamzuuncTiAYLBHYMNYO COY BHUnt» 
Perffinais aures : java lituifIrepunt. | 
De Corgibus hac fcribit Lipfiusdictoloco: Varro de i js: Cornua; 
[quodea quz nunc funt ex ere, tunc fiebant ex ówéwlo cora. | 
|  Nihilverius& primaerigoà oues cornibus , & »2/foram inftituto.- 
Namilliíic calabant pecus,autboves. | Propertius, 
ANuncintramnuros paltorisbuccina/zu ——— 
Cantat., t. 

Columellalib.4.Ad fonum buccinze pecus repetere fepta confuefcat. 
Etin Dionyfio funt xégasz Gíca corzua bubula de convocandopopa/o ad 
Buccinam,ut & apud Zzci/f. lib. 7. legitur, Rauco conventionem fonitu c 
curvis cogant corztbus, | Quidam dicunt,Cornu eft zzz; £nba obtorte, 
à quo eerzicines dicli funt. * | 

Ergó olim nihil difcriminis fuitinter Buccinam & Cornu: poftea 
veró fatum Zferizzez , & cornuaifta exzre fafta grandiora & mavis 
reflexa. In lapidibus & monumentis apparent fipurz,  D7//iy 
& Peeetiu aperte; Tubicines,Cornicines Buccinatores,qui vel tibi 
velzre recurvo,vel buccina committere folent, | : 

Artemidorus de cornibus : sgeyy/25 2? GIA y yi n AriCev, rove dy; 
IrfexattbAd eft,recurvo &re, canere malum : non enim facrum hoc iia - 
numed bellicum. Confundere etiam poftea l'eeetius videtur: | Ay ag 
Inquit, qs 27 femet ereo circmlorefletlitur. — Idem lib, ca p. P kan d 
iam facit;quod ex ví agreftibus argento nexum, temperato arte f; L- 
ntuanditur, Inconftanseft,& ante ex are recurvo id conflavit. - 

Fertor tamen fententia Buccinam à cornu fejunctam fuiff & lii 
quod etiam Jigilie otendunt. Nemo iliccor PM: 

. nu,aut tubam fonui(- 


fe dixerit,fed Buccinam fignanter pleri; omnes,ut poftea dicemus. 
r | Hhh | Fuit. 
























418 DE MusicA INSTRUMENTALI 77 
Fuitautem corza bov //um : unde nec maléà bove derives, utinftru. 
mentum,quod Z45us canitjaut quod oves canit & vocat, 
Varro 2.deve Ruf? . Primó cumincluferunt,cum buccinatum y 
periunt;utexire poffint. Varrotanmren Buccinatorem à vocis fimili 
cudine & cantu.dictam mavult, quia Foz Be«canit, ^ Quod lfidoros 
inepte flexit; & éuccinamáà voce, qualiVzemam deducit , quod paganieà 
vocabantur, Fortaffeetiam à Graco Puxzi. ;! 
Habuit igitur Bucciua fimilitudinem cornu eàq; retenta & Íono, 
exare facta fuit. 













" 


Buccinz illius £zwrzapud Ovidium: 

—- — cavabuccina fumitur tT 
Tor tts in lattpique turbine crefcit ab imo, 
Baccina, qua medio concepit ubi aera porto, 
Litora-vocereplet fub utroq jacentia Phoebo. 





Concham enimillam curiosc contemplantib us;figuraapparet tur- 
binatiore... gu hee | i ur 
Hierog. ad Darium Baccavocatur taba apud Hebrao:, deinde perd- 
minuincm buccinadicitur, | Secundum aliquosaf/ora/z & cornure- 
curvoefficitur. — Co/upieT. lib.z. Ad quem faturz pabulo libenter re- 
co rrunt,cum pz/f/erali ligno,guafereceptuz canitur, Nam id quoque 
Iemp rerepufeulofieri debetutad fonum buccina, pecus fi quod in fy-| 
' is fuo titerit)fepta repetere confuefcat. 


Apud Parrorem videtur effe inftrumentümi, qvod inflari poffit, 
cüminquit: Orphea vocari, qui cüm eó veniffet,ftola & cithara canta- 
re effet juffus,buccinaminflavit. / Tubam & buccinam d'ver[a efle o- 
ftendit Apul.;.Florid.cumait(  S/gurdemrvox homiris e? tuba rado 
torvior 5 Lyreconcentu variatiorye tibia queffu delect abilior y ffffulefi-| 

fürro jucundiar C burcina franificatu longinquiar. — Salmuth im Pamiril 
lib.r.derebusmemorab.tit.demoribus. Exercitus,tradit, Inter Caf 
ficainftrumenta mufica Bwccigazr tenuiffe primas; quippe que inle- 





Ue TT OS IN T VITAE opos T pA TEPRREFRQNDE UN. n. ERE RE 
Dr MusicA INSTRUMENTALI. 419 


———————————— —À . *. *. . 3 
metipfam neo circulo re flexa , ornamentum erat totiuslegionis in- 


greffu conflictus & ejus redicu : » 4it Pegetius. od 
Pracipuum fuiffe Buccime ufura ad vigilias fuprà attigimus, cujus 
rei teftis eft Polyb. à 58 qiue sul iaey (D v» oauéAea) quiéivaá 7H ct T0) 
QuAxWCsxavzr. — Ejus centurio curam babet 4d quamque vi giliam £ac- 
cina fignum dandi. | Lipfiuslib.V.de milit.Rom.Dial.IX. | 
Livius lib.7. Ubifecundevigilis buccinà fignum datum effet.Idem 
Jib.26. Utadzertiam bucrinam praftó etfent. 
Propertius lib.4. | : 
Et jam quarta canit venturamouccina [ucens. 
Silius lib... mediam [omni cm buccina /scem; 
Divideret ,jumq, excubias fortitus iniquas. 
Tertius ab ruptà vieiliret adarmaquiete ». y» 
lbi attende, inquit Lipfiusjitem defortead vigilias, & mediam. 
noctem,id eft zertiam iniquifimam habitam;quia turbaret totam quie-' 
tem. , Namreliquisbonam partem primaz;aut fequentis noctis lice- 
bat dormire. ! 
De Buccina item Frontizuslib.1.cap.3. | 
Sulla bello focialinocte profectus , xelicto bweeipatore, qui vigtl/zas 
ad fidem remanentium divideret , & gqwar24 viezli4 commiTà eum fe- 
quereturjincolumes fuos perduxit. Idemaftusin Cefare, quem Va- 
rus inftituit contra Curionem » Buccinatore Àn caftris & paucis ad fpe- 
ciem tabernaculi relictis ,de zerzia vigilia exercitum filentio in oppi- 
dum reduxit, | 
Adhuncmorem Ciz. refpexitorat.proMur. — Tegallerum, ilum». 
buceinarum cautus exjujeitat. . 
z me DÀ tubicinejinquit,maes vieilia committuntur, &fini- 
s Cornicine revocantur. . Itaq; tub4madhibet ad zzitía s corum, 
live buevimam ad fimem, — Silius lib.153n ea re Buccinam nominat; 
- obit clarumbiticina Jfíanunis : 
Praterea genito prodibat junta magciflro 
e €ffrarcgi, " | 










































Hhh z 
















410 . Dre MusicA INSTRuMENTALI 7| 


Utfortafle ad vigilias ipfas hzc fint referenda: & in sz caffris pur. 
cinam unam onuiffe : nifi cum dwo Pretoria & duo duces. 

In Zaciteautem lib.1;. Annal.quod legitur, inter folennes militi; 
ritusnuterandum: /zi£/a vigiliarum per centurionem denunciari ; 
convivium buccinadimitti. Hicmos &fenfus. Ante coenam claffi- 
cum ceciniíTe: eo figno, Pra£arczi aliosd; coenaffe: tum cegrariontm.. 
nunciaffe /gi/ia; incipere: & mox ad primam Buccinam convivium. 
dimiffum: ut quisq; fcilicet ad fe iret; necultrà difcurfu ullo caftra in- 
quietarentur. (t 

Poéta buccinatorem Neptuni fingunt 77itona, buccina à fe inventa, 
canentem, & immani tubz clangore aquas increpantem.. 
Hinc Zirg. inJEtna..: 
Wam velutivejouante diu Tritono canora 
^ Pellit opes collecfus aque, viciusq, movetur 
Spiritus,ut longas emugit buccina voces. 
Quod & ovidius imitatus ita exprimit: 
 Ceruleum Tritona vocat, conchad, fonanti 
Infptrare jubet, fluctus, C flumina freno 
dam revocare dato. ! | 
Tiberia Principi nunciavit OJfpomen[rum legatio,vifum auditumd; 
inquodam fpecu cozcba canentem Z7/tezem,qua nafcitur forma;cujus| - 
Frons bominem prafertyinprifria deftmit alvus. 


Romani, (ut fcribit Pieriuslib, 47« Hieroglyph. de Tuba) ut Saturni 
«dis faftigio Tritozas tubicinesimponebant, caudis abditis & abícondi- 
tis; id fcilicet co hieroglyphico fignificantes,; quod J;fferia geffarum: 
rerum 4b $4tarzi commemoratione ad noftram ufq; etatem in obli- 
teranda celebritate,zor4,clara & quafi vocalis eflet: qua veró apte Se 
turaum gefta fuerint,obfeura & incognita intenebris delitefcere». 

Idem fcribere videtur Nz£.Com. lib.g.Mythol. cap.3. his verbis. 4- 

| pud Romanos füpertemplo Saturzi 7fiton quidam eximig magnitu 
dinis fuit collocatus,quidwecizantmflabat , quoties oriebatur vents 
caudamá intra terram occultabat. Perillum fignificare tradidern 
e eu: d 
————— Uo MEMMIUS 0 0 


L 





Dr Musica INSTRUMENT ALI. 421 


E acieneelastic fbi iaroluzzs cie jd imo 
rium Saturgi clariffima hi(toriographorum voce £aiffe celebratas. Jva- 
talis verd ita isgoyXuQuuc exponit y-occultatam. fetlicet veram reliaionem 
ante Chriftum /fw//fe * ac poft Chri(ti adventum eer//fzo fanclorum A- 
poftolorura praeconio omnibus eentibus veramy [anctam cj [aluberrimam da- 
éirinamowmnibms celebratum tri,Chriffo altifitmo Dei Filioeredentibus. Nam 
alioquin infülfum effe videbatur, ut fapientes antiqui caudatos etiam 
Deos habuerint. 




















— 





CAPUT XIX 


De Inffrumentis, tinuitu quodam obffrepentibus , ut Si/fro, 
Crembalo, Cymbalo, Tintinnabulo, cc. 


" e e ^ 3 $ 4 ^ 
&1 Jferum , (Grxcis codem nomine edegoy dà v3. 
eee, quod eft copcutere ,agitate) dictum fuitinftrumen-| 
tum quoddam Muficum argutum & /ozeruza dum perea- 
Y feretur. | 
Erat autem hoc organum ZEeypri peculiare é metallo arguto, ab 
agitatione nomen habens. Nam agitatum & concuffum tinnitus 
argutos edebat, quo nomine/emabite ffffrum Po&tis dicitur. Martialis 
dixit garrula fiftra.. : 

4i quis ploratar collo tibi vernula pendet, 
- . Hat quatiat tenera garrula fiftra zzazz. 
Poéta Sulmonenf(is lib. t. de Ponto Eleg.1. unnula fíffraappellat à 
fono, quem agitata reddunt. abes. 

Hujus fecies ovalis erat & manubriata in ora, undique zz//z7z4- 
bula habens , ut agitatunr tinnitum redderet maximum, & quz pulfa- 
rentur ; ut defcribit 44rzsus Turnebus lib. 26. Adver(.c. 3j. 

Et rede dixit Agttatum , quonianx ez fDiritu, fed motu concuffutia 
xneum illudcrepitaculam, five fiftrum, pertonabtt ;ut fcribit 4/ex,ab. 
Alex lib.7.een dur. p, — ^ 





A22 DE. MusiCA INSTRUMENTALIL ^ 


Non folàm ex ere fed etiam auro & argento confici folita innuic | 
Apuleiushis verbis : ZErezs cf» aureis ci argentei foffris aveutum tinitum 
conffrepentes, - 

4Ecyptii Siftris ufi in facri 15455 unde Tibullus lib.1. Eleg.3 


 &uid tua nunc Ifis tibi, Delia? quid mibi profunt 

Ila tuA toties era vepulfasanu? — 
Ubi tamen mibi, non tibi, exveteri fcriptura legendum monet 
Scaliger. Nam liquet, Deliara Tibulliamicam in caíto Ifidis fuiffe; 
dequo apud Praper;, lib.z.Eleg. 


Hinc /fcos Sacerdotes Martialis vocat zarbara/ifratan à gella-|- 
mine fiftrorumlib.r, | ia 


Linigertfuaiunt cali, fiffratad turbas. a7 MESS 
Hoc ideminftrumentumiifder ZEoeyptis tuba vicem exhibebat, 
unde Virg. - 











- 


D 


—— patrio vocat aemina fiffro, 


DA 

Dicebatur & wejmzAov, erepitaculum, ii (trumentum, quod manu 
pulfatum crepitabat, quemadmodum & xe£uGa Avr, erembalum, crepi- 
taculi genus erat, quod digitis agitatümeditítrepitum. Hzc &ejus 
generis alia organa Mufica Aber. lib,ra. p áos uévov wp ox oasis CIE- 
pitu folüm obftrepentia: de quibus Dcearebos inlib. de Gracia riti- 
bus ait; propularia, fupra quam credat aliquis, inftrumenta fuiffe]. 
[altatiombus C cantilenis feminarum accommodata , quibus percuffis| - 
digitis fuavis ederetur ftrepitus, eaque fignificariin cantico Dianae, cz- 
nebat alius habens in manibus éresobala enea deaurata. — Hermipput 
in divis dixit xesuGaAige, erembala pulfare o. 

Didymus fcribit, quofdam folitos , re vice, conchis C» teffis com- 
p/ofis numerofum fonum /a/tantibus, excitare; Cut teftatur & in Ranis| 
Ariflopb. ) Noftratibus ex teftis, veloffibus, inter digitos infertis; velex 
pufillis tintinnabulis alligatis ; Hifpanis, ex eneis duabus velut exigu* 
lancibus collifis; ftrepitum ejufmodi illi vocant Cz//zgzetas. — z 

Graci etiam inftrumentum ejufmodi quoddam aras dix 


] 


Dz Musica INSTRUMENT ALI. 423 


runt,crepitum quendam edens, cujus materiam & pulium expretlit 
Apclione lb, t. dr 0n. 













xaoxeiny ar Aaa yy i gceeoi sweloya 
AsTe- (Arb E Pa : 
"Hujusin(trurtienti firepitus traductus ad hominem garrulum.,, 
aures fermone fuo obtundentem, inftar crepitaculi, & prover£iolocuzm 
dedit, Apyuts arAavyn Archyte erepttaculum. Mac 
Archytam namque crepitaculi gerius ereum exeogit2//e fcribunt, 
quod pueris lufitautibus daretur ,ne quid interiny ex vafisdomeltticis 
contingerent & coníringerent: neceffe enim eft, ut pueri babeant, 
quodagant,s 52e éovataw veovar uy i Genwut loquitur Phiof.lib.8.Polit.c.s. 
Erconfenraneumef(t, Tarencinum illum Philofophum Arcbytazz 
cjusorgani fui(fe opificem, ütpote qui fcrtur in mechanicis miré prz- 
celuifle. Alii alum putant & faciuntinventorem, .. Sed cujüfcun- 
que fuerit inventum, verofimile eft, huju(modi quoddam organum, 
fuiffe. quod fud [ponte fenaret. —— "S | A 
,, Quemadmodzm & in zZagri confuetudinem abiit;Asovair ze 3- | 
xev, Dadoneum Cymbé alum ,out tiztinnabulum. de homine improbz & 
importunz loquacitatis. Quod Zezeaerus citatex. Ariphoro Me- 
nandri, 27 6l nh 
akadit autem in Dodona duas fuiffe f[ubl'imes columnas, 2z altera po- 
[itam pelvim areas , ip altera penftle pueri yaulaerum flagellum zre- 
üm manu tollentis quoties vero ventus vebementius flaverit, feri, ut fcu. 
nea impul[a crebrius lebetemferiat , Ifd, percu[fas tàmmitum reddat ,ac mul. |, 
tum etiamtemporu re[omantem, 
Ad hoc ztZaeuem allofiffe videtur Juvenalis cüm ait : 
Tot pariter pelues ,tottintinnabulacredae 
Pulari.. 
muliebrem garrulitatem taxans, | " 
iita riri ti Demote, sni 
erit undique Pint fuif erat m| ocona, lebetibus & tintinnabulis 
iJf€ » t4 ut 1hotcem fefecontinserent. — Itaque o 


secs E PABINEUMNENCUDUDHNENEINUN 7.1. 


— JÀda m Aum mr Gl CER CLCOTDTENEL 
424. DE Musica INSTRuMENTALI. 
nece/[um erat fieri ut uno quopiam pul[ato , victfrim Gr omnes refamareg, 
fouitu per contactum ab Alis Ad Alios fuccedente. Durabata, 1n longum 
tempus tinnitus ille , videlicet in orbem redemnte fono. | 
Plutarchus veró afi sn adoAsgiaz indicat ; in Olympia Porticum, 
quandam fuiffe ; ratione mathematicà ita compo(itam, ut pro una vo. 
ce multas redderet, atque ob id &rsz wo appellatam... ! 
Ca[aub. lib, s. 3m Atben, de Antiocho fcribit, quomodo vilitfimo- 
rum hominum zezveztys adierit.commeffabunda:, nec rudes cantanti. 
um concentus afpernarit , nec figlina vafa; quibus onorum edebant 
ftrepitum ex prifco more: femper enim, inquit; zemze//atores tibias 
vel alià mufica organa deferebant. —4zfizch»u; ut magis fe dejiceret, 
tcf/as circumferebat zibiarum loco: pauperesin eo imitatus, qui fictili 
bus crepitaculis & vaforum figlinorum collifione fohiti fe oblectare,, 
Anopia melioris Muficz. Quemadmodum ex Didymo recitat Athen, 
lib. r4. hifce verbis: Aiduu Qnaw ew9tvoa mvdls arn vt Aueag xoyytAuatd 
Og'eq. «a, m'uyxesovrag &uguO uóv wat n yov baroTeA&iy TO G eigo 8 Udo | 
' Videnturautem vetulftiores folitiin hanc rem «erabulis utique 
fictilia erant, & £4ci/e percu(fa fuavem quendam fonum edebant, Hac |. 
eft, quam Graci vocanto£vGdpuy usan» vel deuovían. 
Cujus inventorem facit Suidas Diec/ezj, Poétam Comicum A- 
thenienfemaut Phliafium : azur, ait, AuxA£z vy AOnyonioy &ugéty sry Cn T 
o£uQDaQois aguoykam og pamávoie ato eios eioreg Expga'tv E u4CDiuo- | 
Poftea ceperunt fabricari in illum ufum ecetabatla ex variis metal | 
hs. Sed & Suidas autor eft , quo magis fonora effent ifta va(cula, foli 
ta fuiffe confici ex pluribus metallis in unum confufis, | aoc, inquil 
xaAxdc "liy, «g) aJuc cione(D- » ta) dw uM GOD, e) EUAov- 0i ug) muc | 
VoSa Qa ( fuprà oEuGacDa , eiu uw Cx 2deQoes zaTu ox éG d ev UAgey a 1 | 
Qoea muy az ny lottov vlu) duucyias ooroveAéawc ev. 
Caffiad. lib. 4. in erudit.ep. ad Symmachum, Quid acetabulorum 
tinnitus?Quid dulciffimi foni referam varia percuffione modulamer. 
Atque hac funt , quz vocantur in Muficorum organorum divifioe 
Ert fonora djó Dg uévoy e So mmdoasia. Hujus etiam generis fuerunt & 
Scabilli & xeÉuCaAa, que fine ulla operofiore harmonia ipfo dete 
MMEx——w"—— o vw. 
bant 
























De Musrca INSTRUMENTALI. 425 


| bant fono: ut hodie qux vocantur Gals CATCAVEATX, quanquam. his 
iamarseftadhibita. Inde nesuoa Aden eft Wh id ws Ay Y UA ia 
d oed uud qw ye SV etpuluov Wes Ti vov baro TE AIV ^r d 00XSMÉ SC,
Internet Archive Audio

Featured

Top

Images

Featured

Top

Software

Featured

Top

Books

Featured

Top

Video

Featured

Top

Mobile Apps

Browser Extensions

Archive-It Subscription

Save Page Now

See other formats
